Workshop Talentenkracht Als je goed kijkt naar jonge kinderen, zie je verbazingwekkende talenten. Hoe kan je exploratie, denkkracht en sociale competentie helpen ontwikkelen bij je kind? TK Centrum Leiden (2015) Training 1 Training 1 Vanavond Neuropedagogiek Universiteit Leiden Talentenkracht op de Talentenkracht & Bètaleren Hoe zetten we de hersenen aan? Denkkracht trainen Exploratie goed begeleiden Relatie tussen hersenen, gedrag & omgeving via hersenfuncties Film: Bouwen aan bètatalent op de basisschool YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=vfqkdwwv1u8 TK team de Prof. Dr. Hanna Swaab Ellen Selten Claudia König Marielle Dekker Andrea Spruijt Talentenkracht Universiteit Leiden Universiteit van Amsterdam Vrije Universiteit Rijksuniversiteit Groningen Radboud Universiteit Universiteit Utrecht Katholieke Universiteit Leuven Naturalis Nemo www.talentenkracht.nl Talentenkracht Centrum Leiden 1
Missie TalentenKracht Samen Bètatalent Stimuleren op de In kaart brengen van bètatalenten 25 Wetenschap en Techniek lessen! Groep 1 t/m 5 Bètatalenten helpen ontwikkelen Samen met ouders, leerkrachten en andere professionals Samen Bètatalent Stimuleren op de Samen Bètatalent Stimuleren op de Ontmengen Drijven en Zinken Samen Bètatalent Stimuleren op de Samen Bètatalent Stimuleren op de Dansende rozijnen Stevige constructies Bruggen bouwen Talentenkracht Centrum Leiden 2
Samen Bètatalent Stimuleren op de Samen Onderzoek Doen naar Bètatalent op de Drijven en Zinken Voormeting Interventiegroep Leerkracht of Oudercursus Nameting Voormeting Controlegroep Nameting Samen Onderzoek Doen naar Bètatalent op de Samen Onderzoek Doen met de Leerlingen van de Kameleon Informatiebronnen: Leerlingen Leerkrachten Ouders 79 leerlingen getest Denkkracht Exploratie en Bètaleren Sociale competentie Soorten informatie: Gestandaardiseerde tests Vragenlijsten Observaties Samen Onderzoek Doen met Ouders van de Kameleon Samen Onderzoek Doen met Leerkrachten van de Kameleon Huisbezoek samen spelen & uitzoeken Vragenlijsten 14 ouders Oudercursus Talentenkracht Bezoek in de groep: W&T lessen Vragenlijsten 5 leerkrachten: Leerkrachtcursus Talentenkracht Inspiratieboek Samen Bouwen aan Talent Talentenkracht Centrum Leiden 3
Bedankt en Gefeliciteerd! Griekse filosoof Aristoteles (384 v. Chr. 322 v. Chr.) Verwondering is de basis voor alle wetenschap Bètaleren Kennis en inzicht in: Begrijpen van de wereld om je heen Domeinen: biologie, aarde en ruimte, natuurkunde, wiskunde, techniek Steeds meer een interne representatie krijgen van die wereld Hoe leer ik? Gesteund door de natuurlijke nieuwsgierigheid van kinderen naar de wereld om hen heen Talentenkracht & Bètaleren > Zelfsturing > Exploratie > Sociaal cognitieve vaardigheden Voorbeeld: onvolledige informatie Langetermijngeheugen Rugzak met kennis & vaardigheden Het plaatje dat als voorbeeld is gebruikt komt uit een gestandaardiseerde test en mogen we dus niet verspreiden Talentenkracht Centrum Leiden 4
Wat zit er in uw rugzak? Hersenen in ontwikkeling Hoe zwaar zijn onze hersenen bij geboorte? Hersenen in ontwikkeling 1400 1300 1250 1200 1500 Zelfsturing Je wordt de kapitein van je brein Gewicht in grammen 400 750 1000 200 75 0 5 20 2 3 4 5 7 birth 1 2 3 5 9 16 30 Leeftijd in maanden Leeftijd jaren Zelfsturing via Executieve Functies Wat weten we al? Bouwstenen: Aandacht Werkgeheugen Inhibitie Mentale Flexibiliteit Plannen Belangrijke voorspellers van schoolprestaties Relatie met werksucces, succes in relaties, en minder risico op psychische problemen Bouwstenen Executieve Functies zijn te trainen Trainen inhibitie & mentale flexibiliteit: verbeteren sociale cognitie Talentenkracht Centrum Leiden 5
Aandacht Op welke informatie richt ik me? Ontwikkeling Aandacht Alertheid & Selectieve aandacht Vanaf geboorte Snelle ontwikkeling 2-4 maanden Goede basis rond schoolleeftijd Volgehouden aandacht Vanaf geboorte Goede basis rond 11e jaar Verdeelde aandacht Vanaf 3 jaar Goede basis rond 11e jaar Try this @ home or @ school Aandacht Werkgeheugen Kort opslaan & bewerken informatie Gesprekken met pet Mandela s kleuren Woord door fluisteren Evenwichtsoefening: het ooievaarsspel Observeren van kikkervisjes Doos met vergelijkbaar materiaal Voeldoos/Luisterdoos Zoekplaatjes Proef-, voel-, luister-, ruik-(waarneem)spelletjes Werkgeheugen Ontwikkeling Werkgeheugen Informatie in geheugen vasthouden terwijl je iets anders doet verbaal & visueel ruimtelijk Te trainen Oorsprong voorschoolse jaren Versnelde ontwikkeling tussen 4 en 15 jaar Tot in de jongvolwassenheid Talentenkracht Centrum Leiden 6
Test uw Werkgeheugen Test uw Werkgeheugen Probeer deze reeks te onthouden: GKVPSWS Probeer deze reeks te onthouden: Weet u het nog? Ook achterwaarts? GKVPSWS SWSPVKG Try this @ home or @ school Werkgeheugen Inhibitie Irrelevante prikkels onderdrukken Memory Levend memory in de klas Ik ga op reis en ik neem mee Hoofdrekenen (winkeltje spelen) Ontwikkeling Inhibitie Try this @ home or @ school Commando pinkelen Start ontwikkeling vanaf 4 jaar Afsluiten van prikkels uit omgeving: rond 6 jaar Beheersen impulsen: rond 10 jaar Spelletjes waarbij je op je beurt moet wachten Gesprek met de pet Filmpje inhibitie: marshmallow test (4m42s max) Talentenkracht Centrum Leiden 7
Mentale Flexibiliteit Creatief denken - Flexibel wisselen van strategie Mentale flexibiliteit Flexibel van rol of taak kunnen wisselen Regels kunnen toepassen in nieuwe situaties Thinking out of the box Ontwikkeling Mentale flexibiliteit Try this @ home or @ school Mentale Flexibiliteit Na 4e jaar Goede basis rond 12 jaar Tot jongvolwassenheid Wat kan je allemaal doen met een paperclip? En met een gum? Noem zo veel mogelijk dieren met 4 poten? En nu met 2? Benoemen teleurstelling als bijv. leuk uitje niet doorgaat. Wat kan je denken om het sneller los te laten? Geef op tijd aan dat kind zo moet gaan stoppen met iets. Planning Stap voor stap vooruit denken & toetsen Ontwikkeling Plannen Vanaf 4 jaar: niet teveel stapjes! Rond 8 jaar: meerdere stappen Sturing aanpassen aan de mogelijkheden Talentenkracht Centrum Leiden 8
Try this @ home or @ school Plannen Zelfsturing Je wordt de kapitein van je brein Zelf laten denken wat nodig is bij: tafeldekken; koken; boodschappen doen; tas inpakken; taak uitvoeren, enz. Doolhoven Routebeschrijving: hoe vind ik mijn klas? En de weg van huis naar school? Takenlijst/dagplanner/weekplanner Talentenkracht & Bètaleren > Zelfsturing > Exploratie > Sociaal cognitieve vaardigheden Exploratie Exploratie Exploratief denken & Exploreren door te doen Actief Zelfgestuurd - Interactief - Creatief Antwoord van de wetenschap: Soort begeleiding maakt verschil: Meta-studies (Alfieri et al, 2010; Kirschner et al., 2006; Mayer, 2004) Voordoen en instructies: beperkt gedrag bij kinderen, doen precies na. (strak schema): prima als het doel is: kennisoverdracht Zonder begeleiding of slechte begeleiding is exploratie niet effectief Goede kwaliteit van vragen stellen nodig (open, exploratief) Voortbouwen op bestaande kennis Directe en indirecte instructie nodig om te leren wat onderzoeken is Waar nodig kennis toevoegen Vrije exploratie: divergentie, meer activiteit, zelf ontwerpen wenselijk als het doel is: leren informatie verwerken Talentenkracht Centrum Leiden 9
Stimuleren Exploratie Stimuleren Exploratie 1. Prikkel hun nieuwsgierigheid Er is iets nieuws Er is iets te zien, voelen, ruiken, enz. 2. Aanmoedigen exploratie via zintuigen Wat zie je daar? Wat is dat? Dat is interessant! Wat zou dat nu toch zijn? 3. Stimuleren onderzoeksvragen & actief onderzoeken Hoe zou dat werken? Hoe zit dat in elkaar? Hoe? 4. Aanmoedigen divergente schemavorming Wat betekent dat dan? Hoe zou het ook kunnen? Wat zou dat nog meer kunnen betekenen? Wat is je conclusie? Hoe zit dat dan in elkaar? 5. Corrigeren schema s met uitdagende vragen & indirect toevoegen kennis En wat als? Maar als je nou? Wat ook kan, is? Hoe zou het gaan als? Stimuleren Exploratie 6. Verankeren: herhalen & benadrukken Dus het zit zo Dus jij bent tot de conclusie gekomen dat Als je het zo bekijkt dan 7. Direct toevoegen kennis En waar je ook nog aan kunt denken Wat ook interessant is 8. Ons eigen enthousiasme, onze nieuwsgierigheid & onderzoekende houding = voorbeeld! Oefeningen Exploratie Voel-, ruik-, luister-, & proefspelletjes Vreemd voorwerp Thinking out of the box vragen Zelf onderzoekjes bedenken & doen - Spelen met bellenblaas - Drijven & zinken - Magneten - Zie ook: www.proefjes.nl Op de hoogte blijven? www.hersengedrag.nl www.talentenkracht.nl Twitter: @TK_Leiden Talentenkracht Centrum Leiden 2014 Prof. dr. Hanna Swaab Talentenkracht Centrum Leiden 10