het neuropsychologisch denkkader binnen een schoolsetting Claudia König Klinisch psycholoog, RCKJP

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "het neuropsychologisch denkkader binnen een schoolsetting Claudia König Klinisch psycholoog, RCKJP"

Transcriptie

1 het neuropsychologisch denkkader binnen een schoolsetting Claudia König Klinisch psycholoog, RCKJP

2 Inhoud Het neuropsychologisch denkkader De schoolsetting Ter ondersteuning bij het kind met leer en/of gedragsproblemen Onderwijsmethodes gebaseerd op de hersengedragrelatie.

3 neuropsychologie hersenen Gedrag: Emoties Cognities

4 Klinische neuropsychologie Hersenen dysfunctie Gedrag problemen

5 Interactie tussen aanleg en omgeving observeerbaar gedrag/emotie neurocognitieve functies omgeving faciliterend belemmerend hersenen genen aanleg

6 Hersenen/genen/aanleg

7 Neurocognitieve functies Aandacht Perceptie Motoriek Geheugen Taal Emotie Sociale cognitie Executieve functies

8 Observeerbaar gedrag/emotie

9 Omgeving

10 Neuropsychologisch denkmodel leerproblemen vergeetachtigheid Geheugen problemen Hippocampus problemen ten gevolge van asphyxie bij geboorte RT teaching Werkgeheugen training Compenseren en aanpassen van omgeving

11 Neuropsychologisch denkmodel mbt ADHD Druk, impulsief, richten van de aandacht Meten van aandachtsregulatie en inhibitie Attentienetwerk Executief netwerk Aanpassen omgeving Compenseren Medicatie Neurofeedback Werkgeheugentraining Planningstraining Voeding

12 Doelstelling Vertalen van neuropsychologisch onderzoek in termen die voor school bruikbaar zijn. Formuleren van behandelsuggesties. Consulteren van specialisten. Behandeling af stemmen op resultaten neuropsychologisch onderzoek en ontwikkelinsnivo van kind. Organiseren van workshops voor leerkrachten over neuropsycholoigische basis van ontwikkkeling (ADHD, NLD, ASS). Vertalen van kennis hersen-gedragmodel in onderwijsmethodieken.

13 Executieve functie Deelfunctie Cognitieve flexibiliteit (Respons) Inhibitie Concept formatie Planning Werkgeheugen Fluency Vaardigheid Omgaan met nieuwe situaties Impulscontrole Het kunnen loskomen van handelingen en gedachten Structuurbehoefte Strategiehantering Leren van feedback Gedrag Niet naar school willen als nieuwe juf in de klas komt Oversteken zonder naar links/rechts te kijken Steeds hetzelfde spel willen spelen

14 Deelfunctie Geheugen Vaardigheid Gedrag Aard materiaal Visueel/auditief/ tactiel Geheugensysteem Zintuigelijk Korte termijn Lange termijn: o Procedureel o Semantisch o Episodisch Aard van materiaal Onthouden plaatjes en gezichten Onthouden afspraken/namen Geheugensysteem Geluiden detecteren o Routines leren o Feitjes leren o Ervaringen op tijdsas plaatsen Aard van materiaal Herkennen van kennis in supermarkt. Namen van de kinderen in de klas. Geheugensysteem Tv kijken hoofdrekenen autorijden Jaartallen Geschiedenis Zwakke tijdsorientatie

15 Neuropedagogiek Kennis vergaren die ouders en leerkrachten kan helpen om kinderen zo goed mogelijk te stimuleren in hun ontwikkeling passend bij hun individueel verschillende talenten - in afstemming op de ontwikkeling van de hersenen

16 Wat is leren? Het verwerven van kennis en vaardigheden waardoor men steeds meer inzicht verwerft in en begrip ontwikkelt voor de wereld om zich heen. Begrijpen van de wereld om je heen

17 Wat is leren? Leren: opdoen van ervaring en het aangereikt krijgen van kennis als gereedschap om begrip en inzicht te ontwikkelen Een belangrijke taak voor opvoeders: ouders/leerkrachten

18 Hoe werken de hersenen?

19 archief van kennis & vaardigheid LT geheugen informatie informatie informatie informatie verwerking van de informatie werkgeheugen gedrag gedrag gedrag selectie aandacht control e selecti e inhibitie

20 archief van kennis & vaardigheid LT geheugen informatie informatie informatie informatie verwerking van de informatie werkgeheugen gedrag gedrag gedrag selectie aandacht control e selecti e inhibitie

21 De functies die de informatieverwerking reguleren heten de executieve functies: 1 aandacht 2 exploratie (probleemoplossend redeneren, mentale flexibiliteit) 3 inhibitie (planmatig handelen) 4 werkgeheugen (opslaan van informatie, schema s) Gerelateerd aan: 4 motivatie (doelgerichtheid) en 5 sociale ontwikkeling (snappen van sociale omgeving)

22 De functies die de informatieverwerking reguleren heten de executieve functies: 1 aandacht 2 exploratie (probleemoplossend redeneren, mentale flexibiliteit) 3 inhibitie (planmatig handelen) 4 werkgeheugen (opslaan van informatie, schema s) Gerelateerd aan: 4 motivatie (doelgerichtheid) en 5 sociale ontwikkeling (snappen van sociale omgeving) sturende mechanismen bij leren

23 Begeleiden van de informatieverwerking tijdens het opgroeien is belangrijk Rijping gebeurd onder invloed van stimulering uit de omgeving (Cogtay and Giedd et al)

24 vaardigheden ontwikkelen Wat we al weten: Leren gaat beter wanneer: We aanbieden wat kinderen nieuwsgierig maakt We aansluiten bij wat ze kunnen (individuele verschillen) Actief onderzoeken mogelijk is (rijke leeromgeving)

25 kritische vraag: Is instructie (voordoen, scripts aanreiken) niet even goed als exploratief leren (zelf ontdekken, verbanden leren vinden)?

26 Antwoord van de wetenschap:

27 Antwoord van de wetenschap: voordoen en instructies: beperkt gedrag bij kinderen, doen precies na. (strak schema): prima als het doel is: kennisoverdracht vrije exploratie: divergentie, meer activiteit, zelf ontwerpen wenselijk als het doel is: leren informatieverwerken

28 Want: Nieuwsgierigheid is een belangrijke biologische drijfveer (willen weten hoe het zit ) Het antwoord op de niet gestelde vraag is niet interessant ( risico bij instructie) Het antwoord op de zelfgestelde vraag (of gemotiveerde opgeworpen vraag) is wel interessant en vergeet je niet zo snel Het zoekproces (exploratie) is heel leerzaam (stimuleert EF, zelflerend vermogen en hersenontwikkeling)

29 Dus, wat wij moeten doen: Stimuleren van nieuwsgierigheid richten van de aandacht, belangstelling stimuleren (voordoen) Stimuleren van exploratie Divergentie, mentale flexibiliteit Validering, emotionele en sociale ontwikkeling Stimuleren van systematisch redeneren en concluderen Inhibitie, probleemoplossen, plannen (passend bij de leeftijd)

30

Executieve functies. Problemen met executieve functies 11/01/17

Executieve functies. Problemen met executieve functies 11/01/17 11/01/17 GEDRAG IN GOEDE BANEN LEIDEN: DE ROL VAN DE EXECUTIEVE FUNCTIES BIJ HET SUCCES IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS Executieve functies DR. MARIETTE HUIZINGA is een paraplubegrip voor verschillende denkprocessen

Nadere informatie

Bouwstenen van het denken

Bouwstenen van het denken Werken met cognitieve bouwstenen heeft gegarandeerd resultaat Analyseren Veronderstellingen maken Logisch denken Breed denken Onveranderbaarheid inzien Verinnerlijken Niet egocentrisch communiceren Tijdsoriëntatie

Nadere informatie

Lesmateriaal en leermiddelen voor het stimuleren van (neuro)cognitieve vaardigheden

Lesmateriaal en leermiddelen voor het stimuleren van (neuro)cognitieve vaardigheden Lesmateriaal en leermiddelen voor het stimuleren van (neuro)cognitieve vaardigheden Jelle Jolles, Marleen van Tetering, Mathilde van Gerwen & Bianca Koomen Tetering, Gerwen, Koomen, Jolles. Workshop voor

Nadere informatie

Parkinsoncafe april 16. Ziekte van Parkinson Cognitie

Parkinsoncafe april 16. Ziekte van Parkinson Cognitie Parkinsoncafe april 16 Irene Vermeulen, Ziekte van Parkinson Cognitie GZ-psycholoog Brabantzorg Programma Dopamine en de hersenen Psychologische gevolgen Cognitie Neuropsychologisch onderzoek Dopamine

Nadere informatie

Foetaal Alcohol Syndroom: Een ondergediagnosticeerde en voorkombare aandoening. Pieter Jelle Vuijk, neuropsycholoog STAP 23 september

Foetaal Alcohol Syndroom: Een ondergediagnosticeerde en voorkombare aandoening. Pieter Jelle Vuijk, neuropsycholoog STAP 23 september Foetaal Alcohol Syndroom: Een ondergediagnosticeerde en voorkombare aandoening Pieter Jelle Vuijk, neuropsycholoog STAP 23 september Indeling presentatie Inleiding FASD: o.a. voorkomen, diagnostiek, gedragskenmerken

Nadere informatie

Workshop Talentenkracht. Vanavond. Talentenkracht. TK team de Westhoek. 20 april 2015. Handout bij Workshop Talentenkracht op De Westhoek

Workshop Talentenkracht. Vanavond. Talentenkracht. TK team de Westhoek. 20 april 2015. Handout bij Workshop Talentenkracht op De Westhoek Workshop Talentenkracht Als je goed kijkt naar jonge kinderen, zie je verbazingwekkende talenten. Hoe kan je exploratie, denkkracht en sociale competentie helpen ontwikkelen bij je kind? TK Centrum Leiden

Nadere informatie

Wat zijn de neuropsychologische gevolgen van een hersentumor bij kinderen. Dr Femke Aarsen, klinisch neuropsycholoog

Wat zijn de neuropsychologische gevolgen van een hersentumor bij kinderen. Dr Femke Aarsen, klinisch neuropsycholoog Wat zijn de neuropsychologische gevolgen van een hersentumor bij kinderen. Dr Femke Aarsen, klinisch neuropsycholoog Wat is neuropsychologie? Neuropsychologie is de psychologie die zich bezighoudt met

Nadere informatie

Wat iedere schoolleider moet weten over de implementatie van een onderwijsinnovatie project

Wat iedere schoolleider moet weten over de implementatie van een onderwijsinnovatie project Wat iedere schoolleider moet weten over de implementatie van een onderwijsinnovatie project Jelle Jolles, Marleen van Tetering, Mathilde van Gerwen & Bianca Koomen Tetering, Gerwen, Koomen, Jolles. Workshop

Nadere informatie

18-4-2013. Werkgeheugen en executieve functies. Opzet presentatie. 1. Executieve functies. 1. Executieve functies. 1. Werkgeheugen. 1.

18-4-2013. Werkgeheugen en executieve functies. Opzet presentatie. 1. Executieve functies. 1. Executieve functies. 1. Werkgeheugen. 1. Opzet presentatie Werkgeheugen en executieve functies Wat moeten we ermee in de klinische praktijk? 1. Werkgeheugen en executieve functies werkgeheugen en executieve functies 12 april 2013 Brigitte Vugs

Nadere informatie

MRI. fmrt. HELP mijn kind heeft huiswerk! 30-11-2015. Frontaal kwab. In het lichaam kijken zonder het te hoeven openen. Hersenen

MRI. fmrt. HELP mijn kind heeft huiswerk! 30-11-2015. Frontaal kwab. In het lichaam kijken zonder het te hoeven openen. Hersenen HELP mijn kind heeft huiswerk! MRI In het lichaam kijken zonder het te hoeven openen. Hersenen fmrt Frontaal kwab Groei rond het 12e jaar Hersenen bereiden zich voor op snelle groei in puberteit. Use it

Nadere informatie

Beter bij de Les. Marthe van der Donk, Ariane Tjeenk-Kalff, Anne-Claire Hiemstra-Beernink

Beter bij de Les. Marthe van der Donk, Ariane Tjeenk-Kalff, Anne-Claire Hiemstra-Beernink Beter bij de Les Marthe van der Donk, Ariane Tjeenk-Kalff, Anne-Claire Hiemstra-Beernink Drie onderwerpen die aan bod komen 1. Wat zijn executieve functies? 2. Wat is een cognitieve training en wanneer

Nadere informatie

Aandacht.. graag! Elly Kok Marianne van Etten Expertiseteam Fritz Redlschool/UMCU

Aandacht.. graag! Elly Kok Marianne van Etten Expertiseteam Fritz Redlschool/UMCU Aandacht.. graag! Elly Kok Marianne van Etten Expertiseteam Fritz Redlschool/UMCU VOORSTELLEN DOELEN IN DEZE KORTE TIJD Meer kennis over mogelijke achtergronden en oorzaken van niettaakgericht gedrag

Nadere informatie

Beperkt leervermogen? Foutloos Leren! Dr. D. Boelen Klinisch neuropsycholoog

Beperkt leervermogen? Foutloos Leren! Dr. D. Boelen Klinisch neuropsycholoog Beperkt leervermogen? Foutloos Leren! Dr. D. Boelen Klinisch neuropsycholoog Leren en leervermogen Voor leren is nodig. Gezonde hersenen? Meest belemmerend voor het leren bij hersenaandoening: Geheugen-

Nadere informatie

Werk in/ aan uitvoering

Werk in/ aan uitvoering Wat ga je vanmiddag leren? Werk in/ aan uitvoering Liz Dolfin - Selma Huitema adviseurs passend onderwijs Expertisecentrum Orion Wat zijn executieve functies? Hoe verloopt de ontwikkeling van executieve

Nadere informatie

Opvoeden en ontplooien vanuit een Brein & Leren perspectief: steun, sturing en inspiratie

Opvoeden en ontplooien vanuit een Brein & Leren perspectief: steun, sturing en inspiratie Opvoeden en ontplooien vanuit een Brein & Leren perspectief: steun, sturing en inspiratie Jelle Jolles Centrum Brein & Leren LEARN! instituut, Amsterdam-VU Samenvatting en verantwoording Samenvatting.

Nadere informatie

Het creëren van een gemeenschappelijke visie m.b.t. executieve functies voor het jonge kind; handvatten voor morgen!

Het creëren van een gemeenschappelijke visie m.b.t. executieve functies voor het jonge kind; handvatten voor morgen! Opbouw workshop Korte geschiedenis Wat zijn executieve functies? Waarom zijn ze belangrijk? Hoe is het gesteld met mijn EF s? Vertalen naar de praktijk Rol van de IB-er (EF en stoornissen) Doel Hoe het

Nadere informatie

Het kind of de jongere met hersenletsel en het gezin in de participatie / chronische fase

Het kind of de jongere met hersenletsel en het gezin in de participatie / chronische fase Het kind of de jongere met hersenletsel en het gezin in de participatie / chronische fase Symposium Traumatisch Hersenletsel Kinderen en Jongeren 31 oktober 2018 Drs. Y. Boom MSc. - Neuropsycholoog Disclosure

Nadere informatie

Over&intelligen0e,&brein&en&ontplooiing:& intelligen0e&in&dagelijks&leven &

Over&intelligen0e,&brein&en&ontplooiing:& intelligen0e&in&dagelijks&leven & Overintelligen0e,breinenontplooiing: intelligen0eindagelijksleven JelleJolles CentrumBreinLerenAmsterdam Verantwoording Achtergrond.,Dezehandoutbevatdekernvanmijnpresenta0evoor Dedagvande intelligen0e,georganiseerddoorpearsonacademyop28september2018innieuwegein.de

Nadere informatie

De Kleine Prins Expertisecentrum

De Kleine Prins Expertisecentrum De Kleine Prins Expertisecentrum Femke Rienstra f.rienstra@dekleineprins.nl 31/10/16 2 Executieve Functies Kennis m.b.t. Executieve Functies (EF), de ontwikkeling ervan en het kunnen herkennen van de EF

Nadere informatie

Executieve Functies en Werkgeheugen. Dr. Dorine Slaats Klinisch neuropsycholoog

Executieve Functies en Werkgeheugen. Dr. Dorine Slaats Klinisch neuropsycholoog Executieve Functies en Werkgeheugen Dr. Dorine Slaats Klinisch neuropsycholoog U krijgt antwoord op: 1. Wat is het werkgeheugen? 2. Hoe belangrijk is het werkgeheugen? 3. En wat als het werkgeheugen faalt?

Nadere informatie

Je bent jong en je wilt wat

Je bent jong en je wilt wat Je bent jong en je wilt wat Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong een vve-masterclass opbrengstgericht werken Doel masterclass a. aandacht voor ontwikkelingsvoorsprong, b. uitwisselen van ervaringen,

Nadere informatie

Tim Peetoom, klinisch psycholoog

Tim Peetoom, klinisch psycholoog Tim Peetoom, klinisch psycholoog 1 e staps interventie: Psycho-educatiecursus voor patiënten en naastbetrokkenen 2e staps interventies: CGT, IPSRT, FFT 2e staps interventie: Verslaving, Traumabehandeling,

Nadere informatie

Dia 1. Dia 2. Dia 3. Disclosure belangen spreker. Alcohol, cognitieve stoornissen en ziekte-inzicht

Dia 1. Dia 2. Dia 3. Disclosure belangen spreker. Alcohol, cognitieve stoornissen en ziekte-inzicht Dia 1 Alcohol, cognitieve stoornissen en ziekte-inzicht Dr. Serge Walvoort (Klinisch Neuropsycholoog) swalvoort@vvgi.nl www.nispa.nl Dia 2 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Executieve functies. Signaleren

Executieve functies. Signaleren Executieve functies Onlangs was ik op een VMBO voor een voorlichting aan het docententeam over TOS. Toen ik de executieve functies noemde als een belemmering bij TOS, werd mij gevraagd wat executieve functies

Nadere informatie

STUDIEDAG SAMENWERKINGSVERBAND ZUID-KENNEMERLAND

STUDIEDAG SAMENWERKINGSVERBAND ZUID-KENNEMERLAND STUDIEDAG SAMENWERKINGSVERBAND ZUID-KENNEMERLAND VANDAAG: WAAR VOEDEN WE VOOR OP? PREVENTIE ONTWIKKELING VAN HET BREIN SOCIAAL EMOTIONEEL LEREN METACOGNITIEVE VAARDIGHEDEN ESSENTIE VAN OVERDRACHT PROBLEEM

Nadere informatie

Neuropsychologische zorg Voor volwassen met NAH Dr. A.A. Duits Klinisch neuropsycholoog

Neuropsychologische zorg Voor volwassen met NAH Dr. A.A. Duits Klinisch neuropsycholoog Neuropsychologische zorg Voor volwassen met NAH Dr. A.A. Duits Klinisch neuropsycholoog epilepsie dementie beroerte NAH hersentrauma infecties tumoren MS Parkinsonisme intoxicatie Traumatisch Niet- Traumatisch

Nadere informatie

Ouderavond Bataafs Lyceum 4H/V. Executieve functies. Welkom! Nancy Lussing

Ouderavond Bataafs Lyceum 4H/V. Executieve functies. Welkom! Nancy Lussing Ouderavond Bataafs Lyceum 4H/V Executieve functies Welkom! Nancy Lussing Even voorstellen Ondersteuning algemeen, coördinator masterclass Leer- & gedragsspecialist Stelling Een hoog IQ is bepalend voor

Nadere informatie

Spelen met Taal. Het stimuleren van zelfsturend gedrag in spelsituaties. Jeroen Aarssen 19 november 2014

Spelen met Taal. Het stimuleren van zelfsturend gedrag in spelsituaties. Jeroen Aarssen 19 november 2014 Spelen met Taal Het stimuleren van zelfsturend gedrag in spelsituaties Jeroen Aarssen 19 november 2014 Programma Ideeën over taal en interactie door de tijd Taal en Executieve Functies Taal en Denken Taal-

Nadere informatie

Diagnostiek van executieve functies bij adolescenten

Diagnostiek van executieve functies bij adolescenten Diagnostiek van executieve functies bij adolescenten Samenvatting presentatie congres EF bij adolescenten Utrecht, 19 juni 2012 Dr. Mariëtte Huizinga Universiteit van Amsterdam Executieve functies Weerstand

Nadere informatie

Het maakbare brein? Inhoud. Sociale competentie. Waarom van belang?

Het maakbare brein? Inhoud. Sociale competentie. Waarom van belang? Inhoud Het maakbare brein? Selfmanagementtraining bij adolescenten met een zwakke sociale competentie Gieke Buur GZ-psycholoog in opleiding tot klinisch neuropsycholoog GGzE-Universiteit Leiden Wat is

Nadere informatie

Vraag je elke ronde af: Wat is nu het ongewenste gedrag? Formuleer duidelijk in termen van gedrag en wees niet vaag.

Vraag je elke ronde af: Wat is nu het ongewenste gedrag? Formuleer duidelijk in termen van gedrag en wees niet vaag. Activiteiten ( Michiel Noordzij) Vraag je elke ronde af: Wat is nu het ongewenste gedrag? Formuleer duidelijk in termen van gedrag en wees niet vaag. Stop met hopen dat het ongewenste gedrag vanzelf over

Nadere informatie

Congres Leerproblemen

Congres Leerproblemen ? bij kinderen Congres Leerproblemen en adolescenten DINSDAG 15 NOVEMBER 2016 DRIEBERGEN Leerproblemen Leerstoornissen en -problemen komen helaas vrij veel voor. Ongeveer een op de vijf kinderen of adolescenten

Nadere informatie

Impact van het woord op het NAH herstelproces. Prof. Dr. Evert Thiery Universiteit Gent

Impact van het woord op het NAH herstelproces. Prof. Dr. Evert Thiery Universiteit Gent Impact van het woord op het NAH herstelproces Prof. Dr. Evert Thiery Universiteit Gent Disclosure belangen spreker * Geen belangenverstrengeling * Geen voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met

Nadere informatie

Helpende gedachten. (Deel 2)

Helpende gedachten. (Deel 2) Helpende gedachten. (Deel 2) Executieve functies Helpende gedachten zijn probleem overstijgende gedachten. Een kind in de klas met leer- of gedragsproblemen? Zwakke executieve functies zijn hier vaak een

Nadere informatie

aandacht, informatieverwerking, geheugen, sturingsvaardigheden zelfvertrouwen, stemming, reacties door frustraties wisselwerking tussen emoties en factoren uit de omgeving drive hebben, nodige energie

Nadere informatie

De plaats van neuropsychologisch onderzoek binnen het diagnostisch proces

De plaats van neuropsychologisch onderzoek binnen het diagnostisch proces De plaats van neuropsychologisch onderzoek binnen het diagnostisch proces Werkgroep: Audrey Mol, Ilse Noens, Annelies Spek, Cathelijne Tesink, Jan-Pieter Teunisse Inhoud NPO en differentiaal diagnostiek

Nadere informatie

Omgaan met verschillen, passend onderwijzen!

Omgaan met verschillen, passend onderwijzen! Omgaan met verschillen, passend onderwijzen! Gedrag in de klas Labelen ASS en ADHD, waar denk je aan? Geef me de Vijf (Colette de Bruin) De methode heeft als uitgangspunt dat mensen met een autistische

Nadere informatie

Ontwikkelingsrisico s bij het opgroeien met triple X

Ontwikkelingsrisico s bij het opgroeien met triple X Ontwikkelingsrisico s bij het opgroeien met triple X Hanna Swaab Sophie van Rijn Suus van Rijn Hanna, Sophie en Suus werken op de afdeling orthopedagogiek van de universiteit Leiden en op het Ambulatorium.

Nadere informatie

Behandeling van Executieve Functies bij kinderen met TOS Bevindingen en implicaties van een pilot-studie

Behandeling van Executieve Functies bij kinderen met TOS Bevindingen en implicaties van een pilot-studie Behandeling van Executieve Functies bij kinderen met TOS Bevindingen en implicaties van een pilot-studie Pleun Huijbregts 13 november 2014 Opzet presentatie 1. Executieve functies (EF) 2. EF en TOS 3.

Nadere informatie

Drs. Dirma Terlouw, BSc.

Drs. Dirma Terlouw, BSc. Drs. Dirma Terlouw, BSc. Orthopedagoog Gezondheidszorgpsycholoog Kinder- en jeugdpsycholoog Onderwijskundige Praktijk in Nieuwegein Doel van de avond Beter begrijpen van pubers/adolescenten - Ingevulde

Nadere informatie

Executieve functies ontwikkelen met denkspellen.

Executieve functies ontwikkelen met denkspellen. Executieve functies ontwikkelen met denkspellen. Heeft uw leerling moeite met plannen en organiseren? Is hij zijn huiswerk weer eens vergeten of kwijt? Kan hij moeilijk aan een taak beginnen maar nog moeilijker

Nadere informatie

leren en motivatie Drs. M. Reijns, klinisch psycholoog

leren en motivatie Drs. M. Reijns, klinisch psycholoog leren en motivatie Drs. M. Reijns, klinisch psycholoog Leren = automatiseren Om te automatiseren is nodig: Aandacht X Geheugen Om te leren is nodig: Leer strategieën Motivatie Aantal andere aspecten die

Nadere informatie

Cognitief functioneren en de bipolaire stoornis

Cognitief functioneren en de bipolaire stoornis Cognitief functioneren en de bipolaire stoornis Dr. Nienke Jabben Amsterdam 5 november 2011 Academische werkplaats Bipolaire Stoornissen GGZ ingeest n.jabben@ggzingeest.nl Overzicht Wat is cognitief functioneren?

Nadere informatie

Test je kennis van het brein!

Test je kennis van het brein! 2 4 2015 Wat kun je als schoolpsycholoog met kennis over het brein? Dr. Sanne Dekker Centrum Brein & Leren, Vrije Universiteit Amsterdam & Het ABC Schoolpsychologencongres, 13 maart 2015 Over het brein

Nadere informatie

Executieve functies en emotieregulatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven

Executieve functies en emotieregulatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven Executieve functies en emotieregulatie Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven Inhoud 1. Executieve functies en emotieregulatie 2. Rol van opvoeding

Nadere informatie

Gedrag in goede banen leiden: over de rol van executieve functies bij kinderen en pubers

Gedrag in goede banen leiden: over de rol van executieve functies bij kinderen en pubers Gedrag in goede banen leiden: over de rol van executieve functies bij kinderen en pubers Samenvatting presentatie Expertisebijeenkomst Executieve Functies Koers-VO; Capelle a/d IJssel; 3 december 2012

Nadere informatie

Inhoud. Deel I: Ontwikkeling 39. Voorwoord 13 Van de redactie 17

Inhoud. Deel I: Ontwikkeling 39. Voorwoord 13 Van de redactie 17 Inhoud Voorwoord 13 Van de redactie 17 1 Klinische kinderneuropsychologie 19 1.1 Definitie van klinische kinderneuropsychologie 19 1.2 Competenties van de klinisch kinderneuropsycholoog 25 1.3 De positie

Nadere informatie

Prikkelverwerking bij Gedragsstoornissen

Prikkelverwerking bij Gedragsstoornissen Prikkelverwerking bij Gedragsstoornissen (ODD & CD) Congres Prikkelverwerking 6 november 2014 Dr. M.A.J. Raaijmakers GZ-psycholoog en Universitair Docent UU INTRODUCTIE AGRESSIE! Video:! http://www.youtube.com/watch?v=o00yfkje1fo!

Nadere informatie

KINDEREN EN JONGEREN MET NAH EN ONDERWIJS. Nathalie Ansoms Gery Smans Revalidatiecentrum Pulderbos 25-03-2011

KINDEREN EN JONGEREN MET NAH EN ONDERWIJS. Nathalie Ansoms Gery Smans Revalidatiecentrum Pulderbos 25-03-2011 KINDEREN EN JONGEREN MET NAH EN ONDERWIJS Nathalie Ansoms Gery Smans Revalidatiecentrum Pulderbos 25-03-2011 INHOUD Definitie NAH Gevolgen Lichamelijke gevolgen Cognitieve gevolgen Gedrag en beleving Sociale

Nadere informatie

Kajak Congres Psychiatrie en LVB

Kajak Congres Psychiatrie en LVB WERKEN AAN SAMENSPEL Kajak Congres Psychiatrie en LVB Sammy Roording, Klinisch neuropsycholoog Karakter, Zorglijn LVB Ede/Apeldoorn s.roording@karakter.com Muntgebouw Utrecht, 17 mei 2018 pagina 1 INVENTARISATIE

Nadere informatie

Werk in uitvoering op de atletiekbaan

Werk in uitvoering op de atletiekbaan Werk in uitvoering op de atletiekbaan Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Amsterdam Verantwoording Keynote op Dag van de Atletiek, Papendal, Arnhem, 23 maart 2019 Achtergrond. Deze hand-out is gemaakt voor

Nadere informatie

Bachelorprojecten Neuropedagogiek/Ontwikkelingsstoornissen

Bachelorprojecten Neuropedagogiek/Ontwikkelingsstoornissen Start September Bachelorprojecten Neuropedagogiek/Ontwikkelingsstoornissen Specialisatie Bachelorproject (nr): BP05 Titel: Effect van oudertraining en leerkrachttraining op executieve functies, sociale

Nadere informatie

Doel van de workshop

Doel van de workshop Praten over gedrag Doel van de workshop In deze workshop leer je waarom praten met kinderen zo belangrijk is! In deze workshop krijg je ideeën aangereikt voor het voeren van gesprekken met het kind over

Nadere informatie

Executive functioning bij kinderen met een ontwikkelings- of gedragsstoornis

Executive functioning bij kinderen met een ontwikkelings- of gedragsstoornis Executive functioning bij kinderen met een ontwikkelings- of gedragsstoornis Sylvie Verté INLEIDING Reeds geruime tijd worden pogingen ondernomen om te bepalen welke aspecten van diverse ontwikkelings-

Nadere informatie

bij kinderen Nederlandse vertaling van de herziene en uitgebreide editie van bestseller in de VS

bij kinderen Nederlandse vertaling van de herziene en uitgebreide editie van bestseller in de VS Nederlandse vertaling van de herziene en uitgebreide editie van bestseller in de VS In Executieve functies bij kinderen en adolescenten laten Peg Dawson en Richard Guare zien hoe executieve functies zich

Nadere informatie

Denkkracht en het onderwijs

Denkkracht en het onderwijs Denkkracht en het onderwijs Bijeenkomst IB-ers Nijmegen 16-04-2019 Renée Welling, toegepast psycholoog Anke van Herk, Gz-psycholoog Dorine Slaats, klinisch neuropsycholoog, directeur behandelzaken www.denkkracht.com

Nadere informatie

Aandachtsklachten en aandachtsstoornissen worden geobserveerd in verschillende volwassen

Aandachtsklachten en aandachtsstoornissen worden geobserveerd in verschillende volwassen SAMENVATTING Aandachtsklachten en aandachtsstoornissen worden geobserveerd in verschillende volwassen klinische populaties, waaronder ook de Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD). Ook al wordt

Nadere informatie

Praktijkvoorbeeld EF-groep Almeers Talentenlab. Patricia Versnel, BO/onderwijsdesign

Praktijkvoorbeeld EF-groep Almeers Talentenlab. Patricia Versnel, BO/onderwijsdesign Praktijkvoorbeeld EF-groep Almeers Talentenlab Patricia Versnel, BO/onderwijsdesign Film https://www.youtube.com/watch?v=8hubnrew-y Samenvatting film Begaafde leerlingen Grotere ondersteuningsbehoefte

Nadere informatie

Vrouwen en autisme. Lezing 26 mei 2016 bij autismecafé i.o.v Carrefour NOP Emmeloord. Mariëlle Witteveen Mieke Bellinga. www.deuvel.

Vrouwen en autisme. Lezing 26 mei 2016 bij autismecafé i.o.v Carrefour NOP Emmeloord. Mariëlle Witteveen Mieke Bellinga. www.deuvel. Vrouwen en autisme Lezing 26 mei 2016 bij autismecafé i.o.v Carrefour NOP Emmeloord Mariëlle Witteveen Mieke Bellinga Even voorstellen Uitleg autisme Waarneming Informatieverwerking Prikkels Autisme bij

Nadere informatie

KKGK - Lerend Netwerk 9 februari 2017 Sanne Feryn

KKGK - Lerend Netwerk 9 februari 2017 Sanne Feryn KKGK - Lerend Netwerk 9 februari 2017 Sanne Feryn Programma Deel 1: Wat zijn EF? Deel 2: Zet je EF-bril op Deel 3: Discussie DEEL 1: Wat zijn executieve functies? Wat zijn executieve functies? https://www.youtube.com/watch?v=fnu48tm-170

Nadere informatie

Werkgeheugen bij kinderen met SLI. Indeling presentatie. 1. Inleiding. Brigitte Vugs, 19 maart 2009. 1. Inleiding 2. Theoretische achtergrond

Werkgeheugen bij kinderen met SLI. Indeling presentatie. 1. Inleiding. Brigitte Vugs, 19 maart 2009. 1. Inleiding 2. Theoretische achtergrond Werkgeheugen bij kinderen met SLI Brigitte Vugs, 19 maart 2009 Indeling presentatie 1. Inleiding 2. Theoretische achtergrond SLI, Geheugen, Werkgeheugen 3. Ontwikkeling werkgeheugen 4. Relatie werkgeheugen

Nadere informatie

* Kleuters uitdagen werkt!

* Kleuters uitdagen werkt! voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs * Kleuters uitdagen werkt! Dolf Janson Kleuter is een ontwikkelingsfase Kleuter is geen leeftijdsaanduiding Wat betekent dit voor jonge kinderen met

Nadere informatie

Fijn, mijn kind heeft een puberbrein

Fijn, mijn kind heeft een puberbrein Fijn, mijn kind heeft een puberbrein drs. Anje de Vries Bureau Meesterschap Oosterhoutstraat 9a 9401 NA Assen Ontwikkelingsgebieden Ontwikkeling A. Lichamelijke ontwikkeling groei, zintuigen en de motoriek

Nadere informatie

Executieve functies in vogelvlucht (met autisme als voorbeeld)

Executieve functies in vogelvlucht (met autisme als voorbeeld) Executieve functies in vogelvlucht (met autisme als voorbeeld) Hilde M. Geurts Universiteit van Amsterdam Dr. Leo Kannerhuis Boodschap 1. Bij mensen met verschillende diagnoses zien we meer EF problemen

Nadere informatie

BRIEF-P. Vragenlijst executieve functies voor 2- tot 5-jarigen. HTS Report. Julia de Vries ID Datum

BRIEF-P. Vragenlijst executieve functies voor 2- tot 5-jarigen. HTS Report. Julia de Vries ID Datum BRIEF-P Vragenlijst executieve functies voor 2- tot 5-jarigen HTS Report ID 5107-7039 Datum 18.07.2017 Ouderversie Informant: Jeroen de Vries Vader BRIEF-P Inleiding 2 / 10 INLEIDING De BRIEF-P is een

Nadere informatie

Diagnostiek en behandeling van cognitieve beperkingen bij bipolaire stoornissen

Diagnostiek en behandeling van cognitieve beperkingen bij bipolaire stoornissen Diagnostiek en behandeling van cognitieve beperkingen bij bipolaire stoornissen 17-03-2018 landelijke dag VMDB Susan Zyto, MSc Klinisch neuropsycholoog Inhoud Cognitief functioneren: definitie Cognitie

Nadere informatie

Executieve functies, wat zijn dat:

Executieve functies, wat zijn dat: Executieve functies, wat zijn dat: Sinds het breinonderzoek een grote vlucht heeft genomen, hebben wetenschappers ontdekt dat leerlingen met bepaalde stoornissen, problemen hebben in dezelfde hersengebieden

Nadere informatie

Executieve functies. PCL Conferentie

Executieve functies. PCL Conferentie Executieve functies PCL Conferentie Wat komt aan bod? Welkom en doel Wat zijn executieve functies? Waarom belangrijk? Wat kunnen we ermee? Evaluatie Starter: pilot SAT Snelheid en Accuratesse Test Instructie:

Nadere informatie

Help, ik kan het niet alleen!

Help, ik kan het niet alleen! Help, ik kan het niet alleen! Even voorstellen Fanny Cattenstart Trainingen / lezingen / workshops Observaties en begeleiding Plusgroepen Advies aan organisaties Begeleiding ouders en kinderen Gratis webinars

Nadere informatie

Het tienerbrein in de praktijk Over kennisoverdracht, leren en ontplooiing

Het tienerbrein in de praktijk Over kennisoverdracht, leren en ontplooiing Het tienerbrein in de praktijk Over kennisoverdracht, leren en ontplooiing Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Vrije Universiteit Amsterdam Verantwoording Achtergrond. Deze hand-out is gemaakt voor de deelnemers

Nadere informatie

Omgaan met aandacht- en geheugenproblemen. Café Brein, Uden en Oss, September 2014

Omgaan met aandacht- en geheugenproblemen. Café Brein, Uden en Oss, September 2014 Omgaan met aandacht- en geheugenproblemen Café Brein, Uden en Oss, September 2014 Hersenletsel.. En dan? Helaas is er nog te weinig bekendheid rondom niet-aangeboren hersenletsel (NAH) Filmpje SWZ Wat

Nadere informatie

Spraak & Taal Ambulatorium

Spraak & Taal Ambulatorium Spraak & Taal Ambulatorium Communicatieontwikkeling van het kind weer snel op het goede spoor Hans Kaffener, Gz-psycholoog h.kaffener@kentalis.nl Wendy Boelhouwer, klinisch linguïst w.boelhouwer@kentalis.nl

Nadere informatie

Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Amsterdam-VU

Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Amsterdam-VU Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Amsterdam-VU 11 november 2009 Volkshogeschool Breda 1 Enorme kosten zijn gemoeid met de consequenties van verkeerd kiezen 2 Nodig: kennis, structuur, inspiratie 3 4 De

Nadere informatie

ADHD en ASS. Bij normaal begaafde volwassen. Utrecht, 23-01-2014 Anne van Lammeren, psychiater UCP/UMCG

ADHD en ASS. Bij normaal begaafde volwassen. Utrecht, 23-01-2014 Anne van Lammeren, psychiater UCP/UMCG ADHD en ASS Bij normaal begaafde volwassen Utrecht, 23-01-2014 Anne van Lammeren, psychiater UCP/UMCG Disclosure belangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Leren, brein, onderwijs en ontplooiing. Jelle'Jolles' Centrum'Brein'&'Leren'Amsterdam'

Leren, brein, onderwijs en ontplooiing. Jelle'Jolles' Centrum'Brein'&'Leren'Amsterdam' Leren, brein, onderwijs en ontplooiing Jelle'Jolles' Centrum'Brein'&'Leren'Amsterdam' Samenvatting en verantwoording PresentaBe(op(het(landelijke(congres(van(NRClive(op(11(oktober(2018(in(RoGerdam.((!

Nadere informatie

De klinische aspecten van ataxie. Expertisedag 20 mei 2017

De klinische aspecten van ataxie. Expertisedag 20 mei 2017 De klinische aspecten van ataxie Expertisedag 20 mei 2017 Inhoud 2 Wat is ataxie? Hoe meten we ataxie? Ataxie en cognitie Behandeling van ataxie Ziekte specifieke behandeling Symptoom behandeling Europese

Nadere informatie

Executieve functies in je klas Een praktische workshop

Executieve functies in je klas Een praktische workshop Executieve functies in je klas Een praktische workshop Anton Horeweg Leerkracht, gedragsspecialist (M SEN) Auteur Gedragsproblemen in de klas in het basisonderwijs Gedragsproblemen in de klas in het voortgezet

Nadere informatie

Speerpunt 2 Gevoelig oog. Kim Idenburg Oktober 2013

Speerpunt 2 Gevoelig oog. Kim Idenburg Oktober 2013 Speerpunt 2 Gevoelig oog Kim Idenburg Oktober 2013 1 Welkom! Vandaag: Utrechts kwaliteitskader Speerpunt 2: gevoelig oog 2 Utrechts Kwaliteitskader Het jonge kind -> toekomstig (school)succes VEEL ontwikkelingen

Nadere informatie

ZELFREGULATIE. Werkboek

ZELFREGULATIE. Werkboek ZELFREGULATIE Werkboek Esther ten Brink psychotherapeut/cognitief gedragstherapeut Albert Ponsioen GZ-psycholoog/klinisch neuropsycholoog D/2014/45/104 978 94 014 1665 8 NUR 848 Vormgeving omslag: Nanja

Nadere informatie

Onderbouwd onderwijs aan leerlingen met een TOS

Onderbouwd onderwijs aan leerlingen met een TOS Onderbouwd onderwijs aan leerlingen met een TOS Iris Duinmeijer Senior onderzoeker Koninklijke Auris Groep Presentatie Congres Jeugd in Onderzoek, 24 mei 2018 Onderwijs aan leerlingen met een TOS Instellingen

Nadere informatie

*..\filmpjes\roltrap stopt.flv.flv

*..\filmpjes\roltrap stopt.flv.flv voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs Welke beeld heb jij bij activerende didactiek? Neem eerst even denktijd. Vergelijk daarna met je buur. Dolf Janson..\filmpjes\roltrap stopt.flv.flv

Nadere informatie

Breinsleutels Jonge kind

Breinsleutels Jonge kind Breinsleutels Jonge kind Hoe werkt het brein van het jonge kind? Presentatie door: Ruth Heuvelman, MSc Wat zijn Breinsleutels? Een vergelijking. De deuren De bovenkamer Vijf deuren: 1. Lange-termijngeheugen

Nadere informatie

Executieve functies in relatie tot leer- en gedragsproblemen

Executieve functies in relatie tot leer- en gedragsproblemen Executieve functies in relatie tot leer- en gedragsproblemen Je hoofd erbij houden.. Hoe vaak worden deze uitspraken in de klas geroepen ; waar zit je met je hoofd?, let je wel op?, je zit te dromen! Wat

Nadere informatie

Kennisgroep Speciaal. Zie voor uitgebreide informatie:

Kennisgroep Speciaal. Zie voor uitgebreide informatie: Executieve functies Kennisgroep Speciaal Kennisgroep Speciaal is een samenwerkingsverband van organisaties voor speciaal (Mytyl)onderwijs gericht op het delen en ontwikkelen van kwalitatief hoogstaande

Nadere informatie

Beste ouders, Hartelijke groet, Sharon Duijveman

Beste ouders, Hartelijke groet, Sharon Duijveman Beste ouders, Allereerst hartelijk dank voor jullie deelname aan de workshop. Naderhand heb ik nog veel aanvragen gehad voor de vragenlijst, ik hoop dat jullie er thuis fijn mee aan de slag kunnen! Ik

Nadere informatie

Simeacongres 12 december. Handelingsgericht werken (ppt gebaseerd op Pameijer en 1 zorgroute, zie beschrijving workshop Aartje Bouman Fontys OSO

Simeacongres 12 december. Handelingsgericht werken (ppt gebaseerd op Pameijer en 1 zorgroute, zie beschrijving workshop Aartje Bouman Fontys OSO Simeacongres 12 december Handelingsgericht werken (ppt gebaseerd op Pameijer en 1 zorgroute, zie beschrijving workshop Aartje Bouman Fontys OSO Programma Welkom en toelichting: interactie!!!! Inventarisatie

Nadere informatie

Wat haal je uit deze keuzesessie?

Wat haal je uit deze keuzesessie? Johan De Wilde Wat haal je uit deze keuzesessie? Je komt te weten wat executieve functies (EF) zijn en waarom ze belangrijk zijn op korte en lange termijn. Je ontdekt welke interacties en activiteiten

Nadere informatie

het lerende puberbrein

het lerende puberbrein het lerende puberbrein MRI / fmri onbalans hersenstam of reptielenbrein automatische processen, reflexen, autonoom het limbisch systeem of zoogdierenbrein cortex emotie, gevoel, instinct, primaire behoeften

Nadere informatie

Cerebrale Visuele Stoornissen. Jij maakt het verschil!

Cerebrale Visuele Stoornissen. Jij maakt het verschil! Cerebrale Visuele Stoornissen Weet bij jij kinderen wat ik zie? Weet jij wat ik zie? Jij maakt het verschil! Studiedag Carantegroep 20-05-2011 Even voorstellen Marieke Steendam ergotherapeut VVB-team Koninklijke

Nadere informatie

CP en de gevolgen voor gezin en school

CP en de gevolgen voor gezin en school CP en de gevolgen voor gezin en school Mirjam Groothedde MSc. Orthopedagoog Generalist NVO CP-team, Roessingh Centrum voor Revalidatie Bram, 10 jaar CP, bilateraal, GMFCS 3 Sinds tweede jaar bekend bij

Nadere informatie

Acute (Fase na) Niet- Aangeboren Hersenletsel. Dr. S. Rasquin 14 januari 2015

Acute (Fase na) Niet- Aangeboren Hersenletsel. Dr. S. Rasquin 14 januari 2015 Acute (Fase na) Niet- Aangeboren Hersenletsel Dr. S. Rasquin 14 januari 2015 s.rasquin@adelante-zorggroep.nl Doel en opbouw presentatie Doel: Herkennen van symptomen in de acute fase na NAH Opbouw: Cognitie

Nadere informatie

Growing into a different brain

Growing into a different brain 221 Nederlandse samenvatting 221 Nederlandse samenvatting Groeiend in een ander brein: de uitkomsten van vroeggeboorte op schoolleeftijd De doelen van dit proefschrift waren om 1) het inzicht te vergroten

Nadere informatie

3/4/13. Executieve functies GEDRAG IN GOEDE BANEN LEIDEN: OVER DE ROL VAN EXECUTIEVE FUNCTIES BIJ KINDEREN EN PUBERS

3/4/13. Executieve functies GEDRAG IN GOEDE BANEN LEIDEN: OVER DE ROL VAN EXECUTIEVE FUNCTIES BIJ KINDEREN EN PUBERS GEDRAG IN GOEDE BANEN LEIDEN: OVER DE ROL VAN EXECUTIEVE FUNCTIES BIJ KINDEREN EN PUBERS SAMENVATTING PRESENTATIE SCHOOLPSYCHOLGENCONGRES; AMSTERDAM; 15 MAART 2013 Dr. Mariëtte Huizinga Vrije Universiteit

Nadere informatie

kun je ze trainen? Executieve Functies: ARTIKELEN

kun je ze trainen? Executieve Functies: ARTIKELEN Executieve Functies: kun je ze trainen? Brigitte Vugs, Pleun Huijbregts en Juliane Cuperus Steeds vaker blijkt dat kinderen met een taalontwikkelingsstoornis problemen hebben op het gebied van executieve

Nadere informatie

Het Magische Getal 7 Hersenontwikkeling: inzichten relevant voor Jeugdgezondheidszorg. Fabienne De Boeck Gent, 17/3/2017

Het Magische Getal 7 Hersenontwikkeling: inzichten relevant voor Jeugdgezondheidszorg. Fabienne De Boeck Gent, 17/3/2017 Het Magische Getal 7 Hersenontwikkeling: inzichten relevant voor Jeugdgezondheidszorg Fabienne De Boeck Gent, 17/3/2017 Are There Really as Many Neurons in the Human Brain as Stars in the Milky Way? Bradley

Nadere informatie

Executieve functies Leermogelijkheden afstemmen met leerling, leraar en ouders

Executieve functies Leermogelijkheden afstemmen met leerling, leraar en ouders 12 september 2013 Workshop Executieve functies Leermogelijkheden afstemmen met leerling, leraar en ouders Lucie Spreij en Geke Klapwijk Programma Executieve functies: toelichting concept en EF s via SFI

Nadere informatie

LEZING VOOR DE THEMA-AVOND VAN DE MULTIPLE SCLEROSE VERENIGING NEDERLAND, REGIO ZUID-HOLLAND-NOORD.

LEZING VOOR DE THEMA-AVOND VAN DE MULTIPLE SCLEROSE VERENIGING NEDERLAND, REGIO ZUID-HOLLAND-NOORD. MS en COGNITIE LEZING VOOR DE THEMA-AVOND VAN DE MULTIPLE SCLEROSE VERENIGING NEDERLAND, REGIO ZUID-HOLLAND-NOORD. WOENSDAG 12 OKTOBER 2011, DIACONESSENHUIS, LEIDEN. Mw. drs. M.W. Pleket Gz-/neuropsycholoog

Nadere informatie

Neurorevalidatie ITON IN VOGELVLUCHT

Neurorevalidatie ITON IN VOGELVLUCHT Neurorevalidatie ITON IN VOGELVLUCHT ITON ITON: instituut voor toegepaste neurowetenschappen Hoofddocent: Dr. Ben van Cranenburgh Inhoud presentatie Cijfers t.a.v. CVA Anatomie,informatieverwerking e.d.

Nadere informatie

Inhoud. Meer weten? 94 Reeds verschenen 95 In voorbereiding 96. TIB Tool_MarcelVanDeWiel_v3.indd :08

Inhoud. Meer weten? 94 Reeds verschenen 95 In voorbereiding 96. TIB Tool_MarcelVanDeWiel_v3.indd :08 Inhoud 1. Executieve functies in de klas 4 2. Planning en organisatie 14 3. Metacognitie en timemanagement 22 4. Taakinitiatie 32 5. Werkgeheugen 42 6. Reactie-inhibitie 50 7. Emotieregulatie 58 8. Volgehouden

Nadere informatie

Bijlage 9: Executieve functies 1

Bijlage 9: Executieve functies 1 Bijlage 9: Executieve functies 1 1. Definitie Executieve functies zijn cognitieve processen die men nodig heeft voor doelgericht, efficiënt en sociaal aangepast gedrag en om taken zelfstandig te kunnen

Nadere informatie