Wat haal je uit deze keuzesessie?

Transcriptie

1 Johan De Wilde

2 Wat haal je uit deze keuzesessie? Je komt te weten wat executieve functies (EF) zijn en waarom ze belangrijk zijn op korte en lange termijn. Je ontdekt welke interacties en activiteiten in het kleuteronderwijs ertoe doen in functie van EF. Je hebt goesting om aan de slag te gaan met EF.

3 1 Wat zijn EF?

4 Zelfsturing is de mogelijkheid om je emoties, gedachten en gedrag te managen, te monitoren, onder controle te houden, om tot sociaal en doelgericht gedrag te komen in het dagelijkse leven.

5 Executieve functies (EF) Zelfsturing Doelgericht en sociaal gedrag in het dagelijkse leven

6 Executieve functies = hogere controlefuncties in de hersenen die je gedrag sturen

7 Executieve functies

8 Executieve Functies

9 Executieve Functies

10 Test je eigen impulscontrole STROOP TEST

11 Impulscontrole in de klas

12 Impulscontrole in de klas

13 Executieve Functies

14 Werkgeheugen Onze processor Onze mentale informatieverwerker 35 x 49 =?

15 Werkgeheugen in de kleuterklas Wat ging ik nu ook alweer doen?

16 Werkgeheugen WERK- GEHEUGEN

17 Executieve Functies

18

19 Cognitieve flexibiliteit bij kleuters

20 Executieve Functies

21 2. Hoe kan je EF observeren bij kleuters?

22 Executieve Functies

23 Jamal weet tijdens het gezelschapsspel zeer goed wie er aan de beurt is. Als Finn een probleem ondervindt, kan hij gemakkelijk een alternatieve oplossing bedenken Lowie kan meteen stoppen met bewegen als de muziek stopt.

24 Jamal weet tijdens het gezelschapsspel zeer goed wie er aan de beurt is. Als Finn een probleem ondervindt, kan hij gemakkelijk een alternatieve oplossing bedenken Lowie kan meteen stoppen met bewegen als de muziek stopt.

25 Checklist - Hoe herken je EF?

26 Warme en koude EF

27 Emotieregulatie Probeer maar eens 24 tot de tweede uit het hoofd te rekenen als je weet dat je er een prachtige reis mee kan winnen. Of bedenk een plan om op je bestemming te geraken met je partner die net de GPS om zeep hielp

28 Emotieregulatie Als hij boos is, moet een kleuter ook zijn impulsen bedwingen. Als een kleuter aan de verliezende hand is bij memory, moet hij ook blijven opletten.

29 2. Waarom zijn EF belangrijk?

30 EF hebben we constant nodig

31

32 Schoolse vaardigheden (rekenen en leren lezen) Schoolrijpheid + basis voor leren leren Sociaalemotionele ontwikkeling Succes op lange termijn

33 Toxische stress Toxische stress Draaglijke stress Positieve stress

34 Toxische stress gaat hand in hand met armoede En toch kunnen we iets aan het EF probleem doen, zonder daarom op korte termijn de oorzaak ervan (o.a. armoede) aan te pakken, maar op lange termijn wel het armoederisico te verlagen.

35 Demo + observatie Co-teaching Individuele videofeedback Intervisie

36 Zet je EF bril op: voorlopige resultaten Prof. dr. Jantine Spilt Prof. dr. Dieter Baeyens

37 Afgeleide score EF Resultaten BRIEF-P cyclus EF-prestatie kansarm experimenteel kansarm controle kansrijk experimenteel kansrijk controle PRE POST

38 De eerste onderzoeksresultaten tonen aan dat het project de groei van EF bij kansarme leerlingen significant bevordert waardoor de kloof met de kansrijkere kleuters die een sterkere spontane groei kennen gelijk blijft, in plaats van toeneemt. 14/12/2017 Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen 38

39 3 Hoe werk je aan EF?

40 Hoe werk je aan EF? 3 bouwstenen INTERACTIE ACTIVITEITEN ORGANISATIE

41 INTERACTIE SCAFFOLDING

42 Scaffolding = stelselmatig afbouwende (verbale) begeleiding Toegepast op EF / zelfsturing Externe spraak van leerkracht Externe spraak van kleuter Innerlijke spraak van kleuter

43 De lege EF-bril

44 Toon het goede voorbeeld Denk luidop Gebruik spiegelspraak Leer de STOP-DENK-DOE-strategie aan Doe alsof je zelf het antwoord niet weet en wacht af Richt de aandacht van de kleuter op de zintuigen Creëer rust Stimuleer het rollenspel en doe aan spelplanning Reflecteer samen met de kleuters Begeleid de overgangsmomenten + 3 extra tips ter ondersteuning van het werkgeheugen

45 Denk luidop Oei, dat ga ik niet onthouden. Ik zal het opschrijven voor ik het vergeet. Ik heb echt al zin om het koekje op te eten, maar ik moet nog even wachten tot we ons liedje gezongen hebben. Ai, ik voel dat ik boos word. Ik tel eventjes tot Dat maakt me rustiger. Nog even en dan gaan we opruimen. En daarna gaan we naar huis.

46 Gebruik spiegelspraak Externe spraak innerlijke spraak Spiegelspraak = het beschrijven van wat je ziet gebeuren bij het kind Ik zie dat je bewustwording van eigen gedrag bij de kleuter kleuter stuurt zichzelf in de juiste richting

47 Voorbeeld spiegelspraak Een voorbeeld bij juf Karin in de kring tijdens een brainstorm rond het BC. Kemal rolt over de mat en ligt op zijn rug in het midden van de kring. Juf Karin: Kemal, ik zie dat je op je rug op de mat ligt. Kemal gaat op de bank zitten. i.p.v. Juf Karin: Kemal, ik wil dat je op de bank gaat zitten.

48 Variaties op spiegelspraak Felix, ik zie dat je zit te wiebelen op de bank. Osman, je bent Evi aan het duwen. Je hebt het precies wat moeilijk om te wachten. Jamal, ik zie dat je rechtstaat. Heb je een vraag? Marie, ik hoor dat je heel wat te vertellen hebt, maar je kan pas vertellen als de knuffel bij jou komt.

49 Toon het goede voorbeeld Denk luidop Gebruik spiegelspraak Leer de STOP-DENK-DOE-strategie aan Doe alsof je zelf het antwoord niet weet en wacht af Richt de aandacht van de kleuter op de zintuigen Creëer rust Stimuleer het rollenspel en doe aan spelplanning Reflecteer samen met de kleuters Begeleid de overgangsmomenten + 3 extra tips ter ondersteuning van het werkgeheugen

50 STOP-DENK-DOE

51

52 Toon het goede voorbeeld Denk luidop Gebruik spiegelspraak Leer de STOP-DENK-DOE-strategie aan Doe alsof je zelf het antwoord niet weet en wacht af Richt de aandacht van de kleuter op de zintuigen Creëer rust Stimuleer het rollenspel en doe aan spelplanning Reflecteer samen met de kleuters Begeleid de overgangsmomenten + 3 extra tips ter ondersteuning van het werkgeheugen

53 Aandacht op de zintuigen

54 Toon het goede voorbeeld Denk luidop Gebruik spiegelspraak Leer de STOP-DENK-DOE-strategie aan Doe alsof je zelf het antwoord niet weet en wacht af Richt de aandacht van de kleuter op de zintuigen Creëer rust Stimuleer het rollenspel en doe aan spelplanning Reflecteer samen met de kleuters Begeleid de overgangsmomenten + 3 extra tips ter ondersteuning van het werkgeheugen

55

56 Hoe werk je aan EF? 3 bouwstenen INTERACTIE ACTIVITEITEN ORGANISATIE

57 EF-reactiespelen in grote of kleine groep EF-geheugenspelen EF-gezelschapsspelen in kleine groep EF-bewegingsspelen EF-prentenboeken EF-poppenspelen

58 Ssst de kat slaapt

59 Volg de dirigent

60 EF-reactiespelen in grote of kleine groep EF-geheugenspelen EF-gezelschapsspelen in kleine groep EF-bewegingsspelen EF-prentenboeken EF-poppenspelen

61 Vanaf 3de kleuterklas Spel om visueel werkgeheugen te oefenen

62

63

64

65 EF-reactiespelen in grote of kleine groep EF-geheugenspelen EF-gezelschapsspelen in kleine groep EF-bewegingsspelen EF-prentenboeken EF-poppenspelen

66

67 EF-reactiespelen in grote of kleine groep EF-geheugenspelen EF-gezelschapsspelen in kleine groep EF-bewegingsspelen EF-prentenboeken EF-poppenspelen

68 EF-prentenboeken

69 Hoe werk je aan EF? 3 bouwstenen INTERACTIE ACTIVITEITEN ORGANISATIE

70 Vermijd visuele en auditieve overprikkeling Introduceer buddyspel Laat de kleuters op Montessori-matjes werken Stimuleer de kleine vertelkring Schakel zoemsessies in

71

72

73

74 Vermijd visuele en auditieve overprikkeling Introduceer buddyspel Laat de kleuters op Montessori-matjes werken Stimuleer de kleine vertelkring Schakel zoemsessies in

75 Montessori-matjes

76 Hoe werk je aan EF? 3 bouwstenen INTERACTIE ACTIVITEITEN ORGANISATIE

77 Meer lezen?

78 Contactgegevens

79 Bedankt voor uw aandacht