Executieve functies - compenseren Programma. - Voorkennis opfrissen - Compenseren van zwakke zelfsturing - Toepassen in je eigen klas - Reflectie

Transcriptie

1 Executieve functies - compenseren Programma - Voorkennis opfrissen - Compenseren van zwakke zelfsturing - Toepassen in je eigen klas - Reflectie

2

3 Antwoord Executieve functies

4 Herhaling De denkprocessen in je brein die ervoor zorgen dat je gedrag kunt aansturen, noem je executieve functies.

5 Vraag Wat betekent executief?

6 Antwoord Doen

7 Herhaling Executief betekent doen. Functies betekent denkprocessen.

8 Vraag De meeste onderzoekers zijn het eens dat er meerdere denkprocessen zijn die samen ons gedrag sturen. De meningen lopen uiteen over hoeveel het er zijn, maar over het algemeen worden vijf denkprocessen genoemd. Schrijf de vijf executieve functies op.

9 Antwoord - inhibitie - cognitieve flexibiliteit - werkgeheugen - plannen en organiseren - gedragsevaluatie

10 Herhaling In boeken over executieve functies kom je verschillende aantallen functies tegen. Er is veel overlap tussen de verschillende executieve functies en over het algemeen spreekt men van deze vijf: inhibitie, cognitieve flexibiliteit, werkgeheugen, plannen en organiseren en gedragsevaluatie.

11 Vraag Hoe noem je de executieve functie die ervoor zorgt dat je een impuls kunt onderdrukken?

12 Antwoord Inhibitie

13 Herhaling Inhibitie is een ander woord voor het kunnen onderdrukken van prikkels uit de omgeving of van binnenuit.

14 Vraag Hoe noem je de executieve functie die ervoor zorgt dat je je gedachten en je gedrag kunt aanpassen?

15 Antwoord Cognitieve flexibiliteit

16 Herhaling Cognitieve flexibiliteit is het kunnen aanpassen aan veranderingen, zoals het kunnen werken na het buiten spelen of het samenwerken met andere leerlingen.

17 Vraag Hoe noem je de executieve functie die ervoor zorgt dat je je geheugen actief gebruikt?

18 Antwoord Werkgeheugen

19 Herhaling Het werkgeheugen houdt informatie even vast terwijl je met een taak bezig bent. Je hebt je werkgeheugen nodig als je tegen een klas zegt: Je gaat straks je jas aandoen, dan kom je even terug in de klas en dan pak je huiswerk en dan kijk je even of je alles hebt en als je dat zeker weet, dan schuif je je stoel aan en mag je naar huis.

20 Vraag Hoe noem je de executieve functie die ervoor zorgt dat je nadenkt over wat je wilt doen en hoe je dat gaat doen?

21 Antwoord Plannen en organiseren

22 Herhaling Plannen en organiseren zijn denkprocessen die nodig zijn om dingen voor elkaar te krijgen. Het gaat over plannen maken, inschatten hoe lang iets duurt, prioriteiten stellen en beslissingen nemen.

23 Vraag Teken dit model na. Laat zien dat je niet goed kunt denken als je vol met emoties zit.

24 Antwoord Hoge emoties maken het moeilijker om helder te denken.

25 Herhaling Emotieregulatie is het vermogen om teleurstelling te verbergen of boosheid te onderdukken.

26 Vraag Gedragsevaluatie is de executieve functie die gaat over inzicht in je eigen gedrag en je gedrag aanpassen. Wanneer begint de ontwikkeling?

27 Antwoord Zeker niet voor het achtste levensjaar. Je moet tot die tijd wel benoemen wat de gevolgen zijn van bepaald gedrag en een kind kan dit begrijpen, maar verwacht niet dat een kind van zes uit zichzelf gaat nadenken over zijn gedrag en aanpassingen bedenkt.

28 Herhaling Jonge kinderen denken nog erg vanuit zichzelf en dat is belangrijk voor het ontwikkelen van het eigen ik. De ontwikkeling start grofweg vanaf 8 jaar, maar daarmee bedoel ik niet dat de ontwikkeling klaar is. De ontwikkeling start dan. En er is veel variatie tussen leerlingen.

29 Vraag Wat doet het filterbrein?

30 Antwoord Het filterbrein bepaalt waar we onze aandacht op richten.

31 Herhaling Het filterbrein is een denkproces dat ervoor zorgt dat je niet alle prikkels doorlaat. Als je filterbrein niet goed werkt, werken executieve functies ook niet goed.

32 Vraag Wat is het rustbrein?

33 Antwoord Het rustbrein is een netwerk van hersengebieden die actief worden als je niets doet.

34 Herhaling Het rustbrein is belangrijk voor het organiseren van het geheugen en het voorbereiden op de toekomst. Je weet dat je rustbrein aan het werk is op het moment dat je gedachten van de hak op de tak gaan zonder dat je dat doelbewust zelf doet. Ineens denk je: Zo ga ik het doen!

35

36

37

38 Wil je zwakke executieve functies versterken?

39 Denk dan eerst goed na over je verwachtingen. Bekijk de tabel Wat kun je verwachten op welke leeftijd?

40 Rust, emoties en aandacht spelen ook een cruciale rol.

41

42 Executieve functies kun je niet trainen.

43 Vaardigheden kun je wel aanleren.

44 Voorspelbaarheid, structuur en een positieve omgeving zijn de belangrijkste ingrediënten om leerlingen te helpen.

45 Je kunt stimuleren en compenseren.

46 Stimuleren betekent dat je leerlingen helpt om het zelf te gaan doen.

47 Compenseren betekent dat je rekening houdt met de zwakke zelfsturing van je leerlingen en dingen voor ze aanpast.

48 Zorg voor voorspelbaarheid, ordening en structuur.

49 Maak het behapbaar. En dat geldt voor volwassenen (dus ook voor jezelf!) en kinderen.

50

51 Het werkgeheugen is een werkblad waar een beperkte hoeveelheid informatie op past. Het werkgeheugen van een 4-jarige kan minder informatie vasthouden dan het werkgeheugen van een 10-jarige. Als het werkblad te vol is, valt er wat af. Het aandachtsysteem in het brein bepaalt de focus: zodra een leerling wordt afgeleid door bijvoorbeeld angstgevoelens komen die angstgevoelens op zijn werkblad en hop daar valt weer wat van zijn werkblad.

52 Zorg voor routines. Gebruik een dagplanning. Maak regels voor: klas binnenkomen jarigen klaar met je werk leswisseling na de pauze slijpen gum vragen hulp vragen wc

53 Maak opdrachten duidelijk. Geef heldere opdrachten Bedenk: Is dit zinvol? Doe pittige taken in de ochtend. Maak gebruik van afvinklijstjes. Zorg dat het einde van de taak in zicht is. Focus op het leerproces en niet op het eindproduct.

54

55 Aanpassingen bij rekenen Plussom rood, minsom groen Kopie van boek zonder afleidende illustraties Subtaken apart aanbieden Markeren /onderstrepen Herhalen van aanwijzingen Rustige plek In de ochtend Time timer Check huiswerk Wees specifiek in je doelverwachting Maak een checklist voor alle onderdelen Maak stappenkaarten

56 Houd aandacht voor de aandacht. Beperk prikkels Zorg voor afwisseling Liever vaker en kort dan 1 keer lang Speel Energizers Is de koek op? Stop! Pauze! Houd rekening met wisselingen in de aandacht Motiveer leerlingen door keuzes te bieden

57 Zorg voor een zelfsturingsvriendelijk lokaal.

58 Praat duidelijk en kort.

59 Zorg voor positiviteit in de klas. Binnenkomen met een groet Heb vertrouwen en vergroot daarmee het zelfvertrouwen. Geef echte aandacht. houd je aan je woord: als je zegt ik kom zo en je komt niet dan wacht de leerling de volgeden keer niet Ken je kwaliteiten! Hang quotes aan de muur! Complimenten geven (tip: Hoe heb je dat voor elkaar gekregen?) Bij problemen: vraag Welke oplossing zie jij voor je? (werkt beter)

60

61

62 Hoe maak jij 5 december behapbaar voor kinderen?