Leerlingen met autisme effectief ondersteunen bij sociale interactie in de klas (thematisch overzichtsartikel)
|
|
|
- Siebe Vermeiren
- 4 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Leerlingen met autisme effectief ondersteunen bij sociale interactie in de klas (thematisch overzichtsartikel) Presentatie ORD Carla Geveke:
2 Lectoraat Curious Minds Hanzehogeschool Groningen Diversiteit en gedrag Dr. Henderien Steenbeek Ingela Ouwerker MSc Dr. Carla Geveke
3 Inleiding Passend onderwijs (2014) ook voor Autismespectrumstoornis (ASS) Maar. a) Problematiek ASS is divers en variabel. én b) Leerkracht is handelingsverlegen (Hofstetter & Bijstra, 2014) w.b. leerlingen met ASS (De Boer et al., 2011; Simpson, De Boer-Ott, & Smith-Myles, 2003; Van der Worp-Van der Kamp et al., 2013; Westling, 2010) Bovendien c) Te weinig kennis over tijdig signaleren van ondersteuningsbehoeftes (bijv. van meisjes) - onzichtbaar d) Interventies sociale vaardigheden vaak minimaal effectief: o.a. door generalisatieproblemen
4 Onderzoeksvraag Wat is er in de literatuur bekend over de ondersteuningsbehoeftes van kinderen met een autismespectrumstoornis en welke ondersteuningsvormen uit effectieve interventies gericht op het verbeteren van de sociale interactie op school sluiten aan bij deze ondersteuningsbehoeftes?
5 Selectieprocedure Deel 1: Ondersteuningsbehoeftes Deel 2 : Ondersteuningsvormen 2572 Resultaat databases 4228 Selectiecriteria , full tekst, peerreviewed, Engels, leeftijd Dubbelen eruit Inclusiecriteria 528 Kenmerken ASS behoeftes betrokkenen 22 Basisschoolleeftijd, ASS 37 Interventie sociale interactie schoolsetting ondersteuningstechnieken betrokkenen
6 Domeinen ondersteuningsbehoeftes en - vormen Indeling Diagnostic and Statistic Manual of Mental Disorders V Sociaal-emotionele wederkerigheid Non-verbale communicatie Relaties
7 Ondersteuningsbehoeftes sociale vaardigheid ontwikkelen (12) wederkerige interactie stimuleren (11) non-verbaal gedrag (6) integratie van nonverbaal gedrag met verbaal gedrag te verbeteren (3) taalvaardigheid verbeteren (7) sociaal-emotioneel begrip vergroten (8) Non-verbale communicatie Sociaal-emotionele wederkerigheid sociaal gewenst gedrag (10) ontwikkelen en aangaan van relaties (13) joint engagement/ spel (3) Meisjes Hoge cognitie Bijkomende problemen Relaties* *Relatie aangaan en ontwikkelen: wordt als enige echt door het kind zelf aangegeven
8 Interventies sociale interactie Social Skill training (21) Peer-mediated interventie: leeftijdsgenoten worden getraind (14) Adult-mediated interventie volwassenen worden getraind (5) Peer & adult-mediated interventie leeftijdsgenoten en volwassene worden getraind (4) Animal-assisted interventies waarbij een dier betrokken is (2) De interventies richten zich meestal niet op één enkele ondersteuningsbehoefte, maar op meerdere.
9 Ondersteuningsvormen Binnen interventies gericht op sociale interactie Directe instructie: Uitgeleggen, aanwijzingen gegeven, goed gedrag aansporen en bekrachtigen, bijvoorbeeld: als je met iemand praat, kijk je de persoon aan Modeling: Voordoen door: Video: bijvoorbeeld in een filmpje wordt een gezichtsuitdrukking voorgedaan Volwassenen: bijvoorbeeld voordoen hoe je kan vragen mee te doen Medeleerlingen: bijvoorbeeld voordoen hoe je moet spelen Modeling door zichzelf: bijvoorbeeld dmv kaartje met ik kan hulp vragen
10 Ondersteuningsvormen* Binnen interventies gericht op sociale interactie Social Stories: uitleg van gewenst gedrag in een verhaal PECS: communicatie met behulp van plaatjes *Interventies die als ondersteuningsvorm worden gehanteerd
11 Synthese
12 Sociaal-emotionele wederkerigheid Ondersteuningsbehoeftes Interventies Ondersteuningsvormen Sociale vaardigheden (12) Wederkerige interactie - pragmatische vaardigheden (11) Sociaal-emotioneel begrip (8) Taalvaardigheden* (7) Let op specifieke behoeftes Social skill training (19) Peer-mediated interventie (8) Adult-mediated interventie (4) Peer & adult-mediated interventie (2) Direct instructie (16) Modeling door volwassenen (8) Modeling door klasgenoten (4) Modeling door zichzelf (4) Videomodeling (6) Social stories (3) *Taalvaardigheden: geen interventie gevonden
13 Non-verbale communicatie* Ondersteuningsbehoeftes Interventies Ondersteuningsvormen Non-verbaal gedrag (6) Integratie verbaal en non-verbaal (3) Let op specifieke behoeftes Social skill training (5) Peer-mediated interventie (1) Modeling door volwassenen (2) Video-modeling (2) Modeling door klasgenoten (1) PECS (1) *weinig ondersteuningsbehoeftes en ondersteuningsvormen gevonden
14 Relaties Ondersteuningsbehoeftes Interventies** Relatie aangaan en ontwikkelen* (13) Joint engagement en spel (3) Sociaal wenselijk gedrag (10) Let op specifieke behoeftes Peer-mediated interventie (8) Social skill training (7) Adult-mediated interventie (1) Peer & adult-mediated interventie (3) Animal-assisted interventie (2) Ondersteuningsvormen ** Modeling door klasgenoten (9) Direct instructie (2) Modeling door volwassenen (2) Modeling door zichzelf (5) Videomodeling (6) Social Stories (3) *Relatie aangaan en ontwikkelen: wordt als enige echt door het kind zelf aangegeven ** Makkelijk toepasbaar in de natuurlijke setting
15 Discussie Onderzoek naar sociale interactie wordt weinig uitgevoerd door de leerkracht interventie natuurlijke setting is nodig Interventies en ondersteuningsvormen weinig gericht op: behoeften van meisjes, taalvaardigheden, executieve functies, redeneervaardigheden en zelfregulatie Alleen behoefte aan relaties wordt door de leerlingen zelf benoemd richten we ons niet te veel op tekortkomingen? Voorstel: interventie in de natuurlijk setting implementeren passend bij de behoeftes en mogelijkheden van de leerlingen zelf en effect te meten met bijvoorbeeld video-observaties van interacties (leerkrachtgedrag en leerlinggedrag).
16 Bedankt! Dr. Carla Geveke (Senior Onderzoeker): Ingela Ouwerker MSc (Junior Onderzoeker): Dr. Henderien Steenbeek (lector Curious Minds):
Leerlingen met autisme effectief ondersteunen bij sociale interactie in de klas (thematisch overzichtsartikel)
Leerlingen met autisme effectief ondersteunen bij sociale interactie in de klas (thematisch overzichtsartikel) Presentatie conferentie Jeugd in Onderzoek Carla Geveke: c.h.geveke@pl.hanze.nl Leerlingen
Leerlingen met autisme effectief ondersteunen bij sociale interactie in de klas (thematisch overzichtsartikel)
Leerlingen met autisme effectief ondersteunen bij sociale interactie in de klas (thematisch overzichtsartikel) AGORA Leren van Gedrag Carla Geveke: c.h.geveke@pl.hanze.nl Ingela Ouwerkerk Leerlingen met
Een talengerichte benadering bij leerlingen met autisme
Een talengerichte benadering bij leerlingen met autisme College bij Zorg II Carla Geveke Autisme Project Lectoraat Curious Minds Onderzoeker en moeder van kind met autisme (10) Doelen van het college Inzicht
Talentvol gedrag ontlokken bij leerlingen met Autisme Spectrum Stoornis Presentatie Onderwijs Research Dagen 2018 Symposium 245 Curious Minds in de
Talentvol gedrag ontlokken bij leerlingen met Autisme Spectrum Stoornis Presentatie Onderwijs Research Dagen 2018 Symposium 245 Curious Minds in de klas: talentvol gedrag stimuleren door en voor leerkrachten
Workshop TalentKrachtig Netwerkleren. Talentontwikkeling en Diversiteit VELON conferentie 2018
Workshop TalentKrachtig Netwerkleren Talentontwikkeling en Diversiteit VELON conferentie 2018 Introductie - Voorstellen - Korte introductie project - Producten (animaties, good practices, activeringskaart,
Talentontwikkeling & Diversiteit. Symposium
Talentontwikkeling & Diversiteit Symposium Talent, wat is dat? Aan wie denkt u als we het hebben over een talentvol persoon? Welk kenmerkend talentvol gedrag vertoont/vertoonde deze persoon? Retrospectief
Talent creëert talent
Talent creëert talent Werken met talenten van kinderen in de klas Dr. Carla Geveke: c.h.geveke@pl.hanze.nl Lectoraat Curious Minds Talent en beweging Wat zegt onderzoek? effecten van fysieke activiteit
Bron: the bleu diamond gallery
Bron: the bleu diamond gallery Verminderd vermogen tot sociaal contact Verminderd vermogen tot communiceren Verminderd gebruik van fantasie Star patroon van steeds terugkerende stereotiepe bezigheden Bron:https://www.flickr.com/photos/hasdeu/13579460194
Rol van de leerkracht in exploratie- en redeneerproces van kinderen
Rol van de leerkracht in exploratie- en redeneerproces van kinderen TalentenKracht in de klas: een coachprogramma TalentenKracht in het Mobiele Planetarium: een implementatietraject Annemie Wetzels en
University of Groningen. Effectief handelen bij externaliserend probleemgedrag Bijstra, J. O.; de Boer, Anke
University of Groningen Effectief handelen bij externaliserend probleemgedrag Bijstra, J. O.; de Boer, Anke IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish
Welbevinden van dove/slechthorende kinderen in groep 8
Welbevinden van dove/slechthorende kinderen in groep 8 Simea Congres, 7 & 8 april 2011 Blok 25 Nina Wolters Harry Knoors Ludo Verhoeven Toon Cillessen Behavioural Science Institute ACHTERGROND PROJECT
Lesgeven aan kinderen van nieuwkomers. Keuze menu
Lesgeven aan kinderen van nieuwkomers Keuze menu Inleiding Schoolbesturen geven aan, dat veel leerkrachten handelings verlegen heid ervaren in het omgaan met kinderen van nieuwkomers. In het kader van
De praktijk van Talentgericht werken
De praktijk van Talentgericht werken Presentatie studiedag Academische Opleidingsschool PO Noord-Nederland Dr. Carla Geveke: c.h.geveke@pl.hanze.nl Lectoraat Curious Minds Talent - een definitie - Het
Structuur! Voorstellen Autisme anders bekijken Theorie (en ervaringen!) over autisme Kennis maken met workshop Autisme Anders Ervaren
Structuur! Voorstellen Autisme anders bekijken Theorie (en ervaringen!) over autisme Kennis maken met workshop Autisme Anders Ervaren Wie ben ik? De ijsbergtheorie Wie zijn jullie? Even voorstellen Wie
Verbeteren van conceptueel denken in externe leeromgevingen. Carla Geveke, Henderien Steenbeek, Jeannette Doornenbal, and Paul van Geert
Verbeteren van conceptueel denken in externe leeromgevingen Carla Geveke, Henderien Steenbeek, Jeannette Doornenbal, and Paul van Geert Inhoud Introductie: Wetenschap & Technologie (W&T) onderwijs in externe
Onderbouwd onderwijs aan leerlingen met een TOS
Onderbouwd onderwijs aan leerlingen met een TOS Iris Duinmeijer Senior onderzoeker Koninklijke Auris Groep Presentatie Congres Jeugd in Onderzoek, 24 mei 2018 Onderwijs aan leerlingen met een TOS Instellingen
UITGAAN VAN VERSCHILLEN; - WENS OF WERKELIJKHEID?- Henderien Steenbeek - Leren & Gedrag - UHD ontwikkelingspsychologie, RUG
UITGAAN VAN VERSCHILLEN; - WENS OF WERKELIJKHEID?- Henderien Steenbeek - Leren & Gedrag - UHD ontwikkelingspsychologie, RUG Lectorinstallatie, 18 juni 2014 Lectorinstallatie, 18 juni 2014 DE KLAS ANNO
Karakter is een centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie.
Karakter is een centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie. ASS in de klas Mw. drs. M. Rikken, GZ-psycholoog Mw. drs. G. Durand, GZ-psycholoog Oktober 2018 www.karakter.com 2 Presentatie tot stand gekomen
Autisme en de gevolgen Els Ronsse / MDR
Autisme en de gevolgen Els Ronsse / www.psysense.be MDR Voorkomen? Voor het hele spectrum komen een aantal studies onafhankelijk van elkaar uit op 60 tot 70 op 10.000 of 1 op ongeveer 150 personen. Af
EFFECTIEF LEREN DOOR FORMATIEVE INSTRUCTIE EN EVALUATIE STRATEGIEEN DR. KELLY MEUSEN-BEEKMAN
EFFECTIEF LEREN DOOR FORMATIEVE INSTRUCTIE EN EVALUATIE STRATEGIEEN DR. KELLY MEUSEN-BEEKMAN HET DOEL VAN DEZE LEZING - Wat is formatief toetsen - De relatie tot bijvoorbeeld SRL en motivatie - Introduceren
Logopedie in het cluster 4 onderwijs
Logopedie in het cluster 4 onderwijs mw. E. Cox MA (NVLF) mw. E. Kunst-Verberne (NVLF) mw. M. Schulte (NVLF) dhr. R. Nannes (NVLF) 2 Aanleiding position statement Dit position statement richt zich op de
Het leren van Engels bij kinderen met TOS
Het leren van Engels bij kinderen met TOS Siméa congres 15-04-2016 Master Thesis Logopediewetenschap Inge Zoutenbier, MSc Onder begeleiding van: Dr. Rob Zwitserlood In een notendop http://auris.instantmagazine.com/auriscomdigit
Inleiding psycho-educatie ASS bij volwassenen
Inleiding psycho-educatie ASS bij volwassenen Dit is de inleiding van de psycho-educatie modules. Aan de hand van deze modules geven we meer informatie over hoe autismespectrumstoornissen (ASS) zich uiten
Manual: handleiding opstarten Skills Lab
Manual: handleiding opstarten Skills Lab Dit is een handleiding voor professionals die zelf een Skills Lab willen starten. Skills Lab wil de werkmogelijkheden voor mensen met ASS vergroten door hen te
Pesten (op school) bij kinderen met een autismespectrum stoornis 6/12/2017
Pesten (op school) bij kinderen met een autismespectrum stoornis KATRIEN HERMANS 6/12/2017 Overzicht Wie ben ik? Voorstelling artikel Autismespectrumstoornis en pesten Methode Resultaten Aanbevelingen
EFFECTIEF LEREN DOOR FORMATIEF TOETSEN
EFFECTIEF LEREN DOOR FORMATIEF TOETSEN DR. KELLY MEUSEN-BEEKMAN LECTOR ONDERWIJSEXCELLENTIE ROOSEVELT CENTRE FOR EXCELLENCE IN EDUCATION HOGESCHOOL ZEELAND HET DOEL VAN DEZE LEZING - Ingaan op formatief
Het stimuleren van sociaalcommunicatieve vaardigheden bij jonge kinderen met een autismespectrumstoornis
Het stimuleren van sociaalcommunicatieve vaardigheden bij jonge kinderen met een autismespectrumstoornis Herbert Roeyers Onderzoeksgroep Ontwikkelingsstoornissen VVL Congres, Berchem, 14 maart 2014 Pervasieve
het neuropsychologisch denkkader binnen een schoolsetting Claudia König Klinisch psycholoog, RCKJP
het neuropsychologisch denkkader binnen een schoolsetting Claudia König Klinisch psycholoog, RCKJP 15-03-2013 Inhoud Het neuropsychologisch denkkader De schoolsetting Ter ondersteuning bij het kind met
Vroegdetectie van een autismespectrumstoornis bij jonge kinderen. Dr. Jo Wellens, kinder- en jeugdpsychiater TheA
Vroegdetectie van een autismespectrumstoornis bij jonge kinderen Dr. Jo Wellens, kinder- en jeugdpsychiater TheA 7-12-2018 Inhoud Vroegdetectie in een relationeel perspectief Infant and Early Childhood
Evert Bisschop Boele, 6 oktober 2016
Onderzoeksgroep Kunsteducatie Hanzehogeschool Groningen Naar een onderzoeksprogramma Curious Minds - Kunsteducatie Evert Bisschop Boele, 6 oktober 2016 Hanzehogeschool Groningen - 28.000 studenten - 18
Contact maken, Wat is dat?
Contact maken, Wat is dat? 2 december 2015, Deventer Derek Strijbos d.strijbos@dimence.nl Contact maken, Wat is dat? 1. Contact en autisme 2. Het conceptuele probleem 3. Een filosofisch voorstel 4. Hoe
Autisme en depressie. Congres Nijcare 14 juni 2018 Katelijne Robbertz & Cees Kan
Autisme en depressie Congres Nijcare 14 juni 2018 Katelijne Robbertz & Cees Kan Hoe herken je autisme bij een depressieve patiënt? 3 Wat gaat hier mis? DSM5 criteria Autismespectrumstoornis A. Beperkingen
Dyscalculie: Stagnaties in het leren rekenen. E. Harskamp. Terug naar eerste pagina. Pedagogiek in Beeld Hoofdstuk 22
Dyscalculie: Stagnaties in het leren rekenen E. Harskamp Rekenstoornissen (een voorbeeld) Susanne eind groep 5 van de basisschool. optelsommetjes over het tiental vaak fout het getalinzicht (welke getal
Hoe ontstaat handelingsverlegenheid bij leraren & complicaties bij complex onderzoek. Jan Bijstra, Niels Strolenberg, Jan Hoving & Wilfred Hofstetter
Hoe ontstaat handelingsverlegenheid bij leraren & complicaties bij complex onderzoek Jan Bijstra, Niels Strolenberg, Jan Hoving & Wilfred Hofstetter Programma Handelingsverlegenheid: wat is dat? Onze missie:
Autisme spectrum conditie
(potentiële) belangenverstrengeling Geen Autisme spectrum conditie Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Triversum W. Veenboer Kinder- en jeugdpsychiater Dag van eerste lijn Januari
Katrien Helsen (Sarah Slabbaert) Pandora Versteden. Werksessie Beleidsmatig werken op schoolniveau aan diversiteit, taal en zorg op school
Katrien Helsen (Sarah Slabbaert) Pandora Versteden Werksessie Beleidsmatig werken op schoolniveau aan diversiteit, taal en zorg op school Programma 1. Korte kennismaking Wie ben ik? Wie zijn jullie? Wie
Iedereen heeft talent
Iedereen heeft talent talentonwikkeling in het PO en VO - wat betekent dit voor kind-ouder- school?- Datum: 17 september 2015 Henderien Steenbeek h.w.steenbeek@pl.hanze.nl h.w.steenbeek@rug.nl Met dank
Leerlingen met een auditieve beperking of taalontwikkelingsstoornis in het reguliere onderwijs
Leerlingen met een auditieve beperking of taalontwikkelingsstoornis in het reguliere onderwijs Dr. Anke de Boer Rijksuniversiteit Groningen, afdeling Orthopedagogiek Presentatie symposium Verschillend
Inleiding Talentontwikkeling
Inleiding Talentontwikkeling Een inleidend college Over talentontwikkeling en stimuleren van talent bij kinderen met een zorgvraag Carla Geveke: c.h.geveke@pl.hanze.nl Ria Logtenberg: f.w.m.logtenberg@pl.hanze.nl
Hoe kijken leraren? Didiclass, onderzoek en wat daaruit volgt
Hoe kijken leraren? Didiclass, onderzoek en wat daaruit volgt Bijdrage aan de 5 e landelijke Didiclass-gebruikersdag 27 november 2009 Dr. Niels Brouwer Video s s van onderwijs: edutainment of onderzoeksmiddel?
Executieve functies in je klas Een praktische workshop
Executieve functies in je klas Een praktische workshop Anton Horeweg Leerkracht, gedragsspecialist (M SEN) Auteur Gedragsproblemen in de klas in het basisonderwijs Gedragsproblemen in de klas in het voortgezet
Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door
Welkom DGM en Autisme Presentatie door Esther van Efferen-Wiersma Inhoud Autisme: recente ontwikkelingen Van beperkingen naar (onderwijs)behoeften DGM en autisme Hulpmiddelen en materialen Vragen? Autisme?
Autisme, wat weten we?
Autisme, wat weten we? Matt van der Reijden, kinder- en jeugdpsychiater & geneesheer directeur Dr Leo Kannerhuis, Oosterbeek 1 autisme agenda autisme autisme en het brein: wat weten we? een beeld van autisme:
Mental Health First Aid Eerste hulp bij psychische problemen
Mental Health First Aid Eerste hulp bij psychische problemen Catherine van Zelst Nicole van Erp Trimboscongres Een te gekke wijk 8 november 2017 Inhoud workshop Wat is MHFA? Het belang van MHFA Onderzoek
Deel VI Verstandelijke beperking en autisme
Deel VI Inleiding Wat zijn de mogelijkheden van EMDR voor cliënten met een verstandelijke beperking en voor cliënten met een autismespectrumstoornis (ASS)? De combinatie van deze twee in een en hetzelfde
HET IMPACT-PROGRAMMA: EEN OUDERTRAINING OM DE SOCIAAL-COMMUNICATIEVE VAARDIGHEDEN VAN JONGE KINDEREN MET ASS TE STIMULEREN
HET IMPACT-PROGRAMMA: EEN OUDERTRAINING OM DE SOCIAAL-COMMUNICATIEVE VAARDIGHEDEN VAN JONGE KINDEREN MET ASS TE STIMULEREN Sara Van der Paelt Onderzoeksgroep ontwikkelingsstoornissen Universiteit Gent
Bijlage 25: Autismespectrumstoornis in DSM-5 (voorlopige Nederlandse vertaling) 1
Bijlage 25: Autismespectrumstoornis in DSM-5 (voorlopige Nederlandse vertaling) 1 Moet voldoen aan de criteria A, B, C en D A. Aanhoudende tekorten in sociale communicatie en sociale interactie in meerdere
Curious Minds - Kunsteducatie
Onderzoeksgroep Kunsteducatie Hanzehogeschool Groningen Curious Minds - Kunsteducatie Evert Bisschop Boele, Ineke Haakma Dag van de Cultuureducatie, 8 maart 2017, Ede Opbouw 1. De aanleiding: Van idiocultureel
Late fouten in het taalbegrip van kinderen
1 Late fouten in het taalbegrip van kinderen Petra Hendriks Hoogleraar Semantiek en Cognitie Center for Language and Cognition Groningen Rijksuniversiteit Groningen 2 De misvatting Actief versus passief
De Sensatie van een Goed Leven Workshop Zonder gelijkwaardigheid geen communicatie
31-01-2019 De Sensatie van een Goed Leven Workshop Zonder gelijkwaardigheid geen communicatie Disclosure slide (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met
Communiceren kun je leren?!
Communiceren kun je leren?! Communicatie; wat is goed communiceren? En hoe leer je goed communiceren? Wat is communicatie nu eigenlijk? Communiceren is niet voor iedereen zo vanzelfsprekend. Communicatie:
Anti-pestprotocol op de
Anti-pestprotocol op de Ons doel is dat alle kinderen zich veilig voelen bij ons op school, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen. Door elkaar te steunen en wederzijds respect te tonen, stellen we
Wie zei nou dat het moeilijk was?
1 Wie zei nou dat het moeilijk was? Onderzoek naar gedrag en leren van kinderen met gedragsproblematiek Henderien Steenbeek In samenwerking met: Louise Jansen & Paul van Geert Groningen, 11 februari 2009
Autisme in het verkeer. Veerle Ross
Autisme in het verkeer Veerle Ross Vandaag Autisme? Autorijden en autonomie Autorijden is complex en doelgericht Beïnvloedende factoren van autorijden ASS in het verkeer Yes I Drive Voorwaarden Toekomst
Seksualiteit en ASS. Presentatie symposium pleegzorg 19 juni 2014. presentatie symposium pleegzorg
Seksualiteit en ASS Presentatie symposium pleegzorg 19 juni 2014 programma Opfrissen van informatie over ASS (heel kort het spectrum toelichten). ASS en seksualiteit belichten. Seksuele en relationele
Oolgaardt lezing 28 November 2006 Ze kunnen het wel, maar ze
Oolgaardt lezing 28 November 2006 Ze kunnen het wel, maar ze doen het niet Sociaal emotionele vermogens van normaal intelligente kinderen met autisme spectrum stoornissen (ASS) Sander Begeer (Vrije Universiteit,
Auditieve verwerkingsproblemen. Margreet Luinge, Margot Visser-Bochane, Ellen de Wit
Auditieve verwerkingsproblemen Margreet Luinge, Margot Visser-Bochane, Ellen de Wit Deze workshop 1. Wat zijn auditieve verwerkingsproblemen (AVP)? (definities, controverse, kenmerken in de klas) 2. De
Autisme en vriendschap
1 Opbouw workshop Autisme en vriendschap Inloop Welkom door Nel Hofman Autisme en Vriendschap Dilemma s Vragen? Sandra Kint GZ psycholoog Yulius Autisme Gabrine Jagersma Orthopedagoog en onderzoeker Yulius/Erasmus
Versterking Samenwerking. Portfolio A Reflectiematrix
Versterking Samenwerking Portfolio A Voorwoord Deze uitgave bevat een samenvatting van het onderzoek dat de ontwikkelgroep Portfolio A heeft uitgevoerd in het kader van het project Versterking Samenwerking.
ASKe-instrument. Instrument voor Autisme Specifieke Kwaliteitsevaluatie. Algemene Evaluatiecriteria
Vlaamse Vereniging Autisme Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Vakgroep Experimenteel-Klinische en Gezondheidspsychologie Onderzoeksgroep Ontwikkelingsstoornissen Henri Dunantlaan 2 9000
Sociale vaardigheden.
Sociale vaardigheden www.psysense.be waarschuwing Het is geen receptenboek Elke mens is een individu Ass of geen ass. Dit gaat over wat je wilt, en biedt ev. middelen om te bereiken wat je wilt, maar ass
Bewegen en leren moet je integreren!
Bewegen en leren moet je integreren! Centrum voor Bewegingswetenschappen, UMCG/Rijksuniversiteit Groningen: Marijke Mullender-Wijnsma, MSc Marck de Greeff, MSc Dr. Esther Hartman Prof. dr. Chris Visscher
Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door
Welkom DGM en Autisme Presentatie door Esther van Efferen-Wiersma Inhoud DGM en autisme? Autisme: recente ontwikkelingen Van beperkingen naar (onderwijs)behoeften DGM en autisme! Vragen? DGM en Autisme?
Hoe overleef ik..de lesovergang?!
Hoe overleef ik..de lesovergang?! Lia van Haren José Wichers-Bots Jan Wijnja Anita Blonk Programma Inleiding BAG Praktijkonderzoek Video Good Practice Discussie Brede Aanpak Gedrag Hoe past ons praktijkonderzoek
https://commons.wikimedia.org/wiki/file:rubric.jpg
https://commons.wikimedia.org/wiki/file:rubric.jpg Bron: Ministry of education, New Zealand samenwerken presenteren informatievaardigheid Verbeteren Viewbrics : Beeldvorming van vaardigheid? Kwaliteit
PERSPECTIEF OP POTENTIES. Juul Koene lectoraat GGZ Hogeschool Leiden
PERSPECTIEF OP POTENTIES Juul Koene lectoraat GGZ Hogeschool Leiden HERSTEL Herstel omvat vier componenten Functioneel herstel krijgt weinig expliciete aandacht FUNCTIONEEL HERSTEL Leerprocessen Nadruk
Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22989 holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22989 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Pouw, Lucinda Title: Emotion regulation in children with Autism Spectrum Disorder
NIEUWSBRIEF. Jaargang 2 September 2013 VOORWOORD. In dit nummer: - Voorwoord 1. - Wist u dat 2 - SWPBS 2. - Intervisie R&W 3. - Op maat trajecten 3
NIEUWSBRIEF Jaargang 2 September 2013 In dit nummer: - Voorwoord 1 - Wist u dat 2 - SWPBS 2 - Intervisie R&W 3 - Op maat trajecten 3 - Nieuw aanbod 3 - Uitgelichte workshops 4 - KECCademy 5 VOORWOORD Voor
Workshop Het puberende brein
Workshop Het puberende brein Stellingen Eens Oneens Meisjes komen eerder in de puberteit dan jongens! Verschil puberteit en adolescentie Puberteit onderdeel van de adolescentie seksuele volwassenwording.
Op weg naar meer kennis over wat werkt voor multiprobleemgezinnen (MPG) MSc L. (Loraine) Visscher, Universitair Medisch Centrum Groningen
Op weg naar meer kennis over wat werkt voor multiprobleemgezinnen (MPG) MSc L. (Loraine) Visscher, Universitair Medisch Centrum Groningen Consortium ZOP&MPG Aanleiding In de Databank Effectieve Interventies
Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016
Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016 Cecile Blansjaar: orthopedagoog/autisme specialist Gedragskundige Stichting de Waerden Mede oprichter De Sociale Bron Wat is Autisme? In Nederland
De inzet van robots in de behandeling van autisme. Bibi Huskens en Rianne Verschuur
De inzet van robots in de behandeling van autisme Bibi Huskens en Rianne Verschuur In samenwerking met: Emilia Barakova TU/e Jan Gillesen TU/e Tino Lourens TiViPe Met dank aan: Agentschap NL Deelnemende
School ONDERSTEUNINGSPROFIEL
School ONDERSTEUNINGSPROFIEL VAN basisschool Ondersteuningsprofiel van De Horizon Naam van de school: Basisschool De Horizon Adres: Landtong 8-10 Postcode: 1186 GP Plaats: Amstelveen Datum: juni 2015 Opgesteld
Een onderzoekende houding bij leerlingen. Hoe krijg je dit voor elkaar?
Een onderzoekende houding bij leerlingen Hoe krijg je dit voor elkaar? Bouwbijeenkomst Datum: 30 oktober 2013 Henderien Steenbeek - h.w.steenbeek@rug.nl, h.w.steenbeek@pl.hanze.nl Sabine van Vondel s.van.vondel@rug.nl
Omgaan met kinderen met autismespectrumstoornissen. Rob Neyens 22.10.2009
Omgaan met kinderen met autismespectrumstoornissen Rob Neyens 22.10.2009 Programma 1. Theorie: wat is autisme? 1.1 Buitenkant 1.2 Binnenkant 2. Praktijk: hoe omgaan met autisme? 2.1 Remediëren 2.2 Compenseren
1 e BAG conferentie. Wim Claasen Pedagogisch handelen: voorkomen en ondervangen
1 e BAG conferentie Wim Claasen Pedagogisch handelen: voorkomen en ondervangen Voorkomen is beter dan genezen Een eenvoudige waarheid, maar in de praktijk niet vanzelfsprekend. Hebt u wel eens geprobeerd
Impulsklas aan de slag met gedrag
Impulsklas aan de slag met gedrag workshop-aanbod 2014-2015 De Impulsklas workshops voor teams & Lezingencyclus voor ouders en onderwijsprofessionals Het workshop-aanbod van Impuls sluit aan bij het werken
Opleiding Talentbegeleider Thuisstudie Leer alles wat je moet weten om getalenteerde kinderen effectief te begeleiden.
Opleiding Talentbegeleider Thuisstudie Leer alles wat je moet weten om getalenteerde kinderen effectief te begeleiden. Je herkent je in de volgende punten: Je wilt meer weten over talent, hoogbegaafdheid
Impulsklasonderzoek. Koen de Jonge Lectoraat Passend Onderwijs Hogeschool Leiden 06-25016157
Impulsklasonderzoek Koen de Jonge Lectoraat Passend Onderwijs Hogeschool Leiden 06-25016157 jonge.de.k@hsleiden.nl Inhoud 1. Aanleiding 2. Onderzoeksvragen 3. Methode 4. Resultaten 5. Conclusie 6. Discussie
Het kind of de jongere met hersenletsel en het gezin in de participatie / chronische fase
Het kind of de jongere met hersenletsel en het gezin in de participatie / chronische fase Symposium Traumatisch Hersenletsel Kinderen en Jongeren 31 oktober 2018 Drs. Y. Boom MSc. - Neuropsycholoog Disclosure
Zie de leerling! interactie tussen leerkracht en leerling
Zie de leerling! interactie tussen leerkracht en leerling Charlaine Reval, Karla Uitewaal Inhoud Het belang van leerkracht - leerlingrelatie Pedagogisch klimaat en klassenmanagement als fundament Mentale
HTS Report SRS-A. Screeningslijst voor autismespectrumstoornissen bij volwassenen. Profielvergelijking. Hogrefe Uitgevers BV, Amsterdam
HTS Report Screeningslijst voor autismespectrumstoornissen bij volwassenen INLEIDING 2/12 Inleiding Metingen / Personen Naam Leeftijd Geslacht Test Datum Tijdsduur Lijnstijl 42;0 m 18.07.2017 0.078 18.07.2017
Zorg voor mantelzorg. Context in beweging 10/03/19. Opbouw. Mantelzorg: van vroeger.
Opbouw Zorg voor mantelzorg Dr. Benedicte De Koker Lector en onderzoeker Hogeschool Gent Vakgroep Audiologie, Logopedie, Ergotherapie Context in beweging Samenwerken in een driehoek Zorg voor mantelzorg
1. Gedrag. Au3sme. UMCG Publiekslezing Au3sme. Els M.A. Blijd- Hoogewys. Overzicht presenta3e. Wat is au3sme? Drie probleemgebieden
Au3sme dr. Behandelcoördinator Au3sme Team Noord Nederland Overzicht presenta3e Wat is au3sme? naar Morton & Frith, 1995 1. Gedrag 2. Biologie 3. Cogni3e 4. Diagnose 5. Behandeling genen, hersengebieden
(School) Bijsluiter Van vraag naar BAG Scoren met feiten. José Wichers-Bots Mariette Haasen
(School) Bijsluiter Van vraag naar BAG Scoren met feiten José Wichers-Bots Mariette Haasen Aanleiding voor het onderzoek Verbetering Onderwijs aan leerlingen met een stoornis in het autistisch spectrum
Instrumenten duurzame ontwikkeling van kinderen
Instrumenten duurzame ontwikkeling van kinderen Burgerschapsontwikkeling ( sociale competence ): Vragenlijst Burgerschapscompetenties Bron: Ledoux, G., Geijsel, F., Dam, G. ten & Reumerman, R. (2010).
congres Hoe autisme werkt! een voorzet op succesfactoren www.voorzet.nl dinsdag 4 juni 2013
congres Hoe autisme werkt! een voorzet op succesfactoren dinsdag 4 juni 2013 www.voorzet.nl Programma congres 4 juni 2013 10.00-10.05 Opening Dagvoorzitter Dhr. Karel Bootsman Arbeidsdeskundige bij TATA
Lezing voor de NVA. Door Harmke Nygard-Smith Klinisch psycholoog. Ontwikkelingsstoornissen Dimence
Lezing voor de NVA Door Harmke Nygard-Smith Klinisch psycholoog Ontwikkelingsstoornissen Dimence Waarom diagnostiek? Hoe doen we eigenlijk diagnostiek? De DSM 5 Wijzigingen in de DSM 5 voor de autisme
en duurzame inzetbaarheid
Sensortechnologie en duurzame Lectoraat Arbeidsparticipatie Hanzehogeschool Groningen: Dr. Hilbrand Oldenhuis (Senior-onderzoeker lectoraat Arbeidsparticipatie) Dr. Louis Polstra (Lector Arbeidsparticipatie)
INLEIDING IN ABA ZATERDAG 5 OKTOBER 2019 ZATERDAG 4 APRIL 2020 ZATERDAG 3 OKTOBER :00 14:00 UUR
Zat Ge En Gedg Zaterdag 5 oktober 2019 Zaterdag 4 april 2020 Zaterdag 3 oktober 2020 Inleiding in ABA Dinsdag 21 januari 2020 Leren Communiceren Dinsdag 18 februari 2020 Gestructureerd Leren en Motivatiegericht
2010/2011 BAGAGE KWIJT? ADD ASPERG. De J.H. Donnerschool zoekt met u mee k
2010/2011 BAGAGE KWIJT? TIS AU ME OS D-N PD AD HD ADD O ER ASPERG D D De J.H. Donnerschool zoekt met u mee k J.H. Donnerschool Rudolphlaan 5 3794 MZ De Glind Postadres: Postbus 492, 3770 AL Barneveld T:
Visie op taal en geïntegreerde zorg verankeren op beleidsniveau: Good practices en succesfactoren van implementatieprocessen in diverse VO-sectoren.
Nationale Dyslexie Conferentie 2013 Paralleltrack VO2 Visie op taal en geïntegreerde zorg verankeren op beleidsniveau: Good practices en succesfactoren van implementatieprocessen in diverse VO-sectoren.
Onderwijs-pedagogische visies van mbo-docenten
Onderwijs-pedagogische visies van mbo-docenten Do-mi-le 15 mei 2014 Carlos van Kan Onderzoeker carlos.vankan@ecbo.nl Mijn professionele interesse Het helpen ontwikkelen van een kritisch onderzoeksmatige
Protocol Hoogbegaafdheid
Protocol Hoogbegaafdheid De RK Daltonbasisschool St. Plechelmus hanteert het Protocol Hoogbegaafdheid van haar bestuur de Dr. Schaepmanstichting. Dit protocol is in 2009 gemaakt en binnen het bestuur is
Deze week zullen we het nog een stukje hebben over de psychologische functies ruimtelijk denken, aandacht en geheugen. Vorige week hebben we gezien
Deze week zullen we het nog een stukje hebben over de psychologische functies ruimtelijk denken, aandacht en geheugen. Vorige week hebben we gezien wat de rol is van de pariëtaalkwab bij ruimtelijk denken
Autismespectrumstoornis. SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND Mandy Bekkers
Autismespectrumstoornis SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND 19-10-2016 Mandy Bekkers (mandybekkers@hotmail.com) Waarschuwing vooraf! 2 Geschiedenis Autos (Grieks: zelf) 1937-1940: Term autisme 1943 &
Pivotal Response Treatment bij kinderen met autisme. Manon de Korte, MSc PhD student, PRT behandelaar
Pivotal Response Treatment bij kinderen met autisme Manon de Korte, MSc PhD student, PRT behandelaar Pivotal Response Treatment (PRT) = Behandeling voor kinderen met een autisme spectrum stoornis (ASS)
Wat kies jij uit de schijf van 5?
Goed bezig 2016 Wat kies jij uit de schijf van 5? Alsjeblieft! Dit is het Goed Bezig trainingsaanbod voor 2016. Doel is samen werken aan goede persoonlijke balans. De trainingen zijn bedoeld voor medewerkers