Lesgeven aan kinderen van nieuwkomers. Keuze menu

Transcriptie

1 Lesgeven aan kinderen van nieuwkomers Keuze menu

2 Inleiding Schoolbesturen geven aan, dat veel leerkrachten handelings verlegen heid ervaren in het omgaan met kinderen van nieuwkomers. In het kader van het project Versterking Samenwerking is de Peda gogische Academie van de Hanzehogeschool Groningen door deze schoolbesturen gevraagd om met de thematiek aan de slag te gaan. Er zijn verschillende gesprekken gevoerd met leerkrachten, IB-ers en directeuren van basisscholen, waarvan onderstaand keuzemenu de weerslag vormt. We hebben de behoeften in kaart gebracht. Hierbij zijn vijf centrale thema s naar voren gekomen: A) Ondersteuning op het gebied van taal c.q. NT2: hoe geef ik optimaal taalonderwijs en hoe geef ik optimaal onderwijs in begrijpend lezen? B) Ondersteuning op de rol van leerkracht in een diverse klas: Hoe is het om leerkracht in groepen met kinderen van vluchtelingen te zijn? C) Ondersteuning in het omgaan met verschillen en talentontwikkeling: hoe optimaliseer ik de talentontwik keling in de interactie met bewerkelijke leerlingen, m.n. leerlingen van vluchtelingen? D) Ondersteuning bij het omgaan met getraumatiseerde leerlingen: hoe herken ik leerlingen met een trauma, wat is mijn rol, hoe ga ik met een getraumatiseerde leerling om en wanneer en hoe verwijs ik door? E) Het optimaal gebruik maken van de sociale kaart in mijn omgeving: welke instanties in mijn directe omgeving (c.q. de omgeving van de leerling) kunnen mij en/of mijn team of school ondersteunen; wat is er voor nodig om effectief gebruik te kunnen maken van de mogelijkheden en expertise van instanties in mijn omgeving? Uitgangspunten bij de uit te werken aanpak De belangrijkste uitgangspunten in dit keuzemenu zijn: Maatwerk: de precieze invulling van het gekozen onderdeel/de gekozen onderdelen vindt plaats in overleg met de betrokken deelnemers. Veel gebruik van activerende werkvormen en concretiseringen. Aansluiten bij methodes die men al heeft en deze optimaliseren, zoals bijvoorbeeld: Lowan, Josee Coenen Zien is snappen, Woorden in prenten e.d. Elkaars kennis gebruiken en delen. Praktijkgerichte theorie voor een robuuste onderbouwing van het dagelijkse handelen. Aansluiting bij het nieuwe toezichtskader van de Inspectie. Van ieder onderdeel is een light en een full versie mogelijk, zodat deelnemers kunnen kiezen tussen inleidende en verdiepende activiteiten. Werkwijze bij dit keuzemenu: Dit keuzemenu bevat thematisch geordende uitwerkingen van de eerder beschreven onderwerpen. U kunt uw keuze via de mail doorgeven aan Merel Hennink en Herman Veenker. Bij sommige onderdelen (met name de light-onderdelen) is een intakegesprek vereist. Voor een goede uitvoering van het keuzemenu maken we gebruik van een overeenkomst. Hierin staat afspraken over doelen, inhoud en organisatie. Informatie en aanmelding De trajecten worden aangeboden in schooljaar Door subsidie vanuit het project Versterking Samenwerking kunnen wij het traject in schooljaar 2017/2018 kosteloos aanbieden. Binnen het project zijn er mogelijkheden voor het vergoeden van medewerkers uit het eigen schoolbestuur of netwerk, op het moment dat zij actief onderdelen van het menu binnen de eigen organisatie verder brengen. Voor verdere informatie kunt u contact opnemen met: Merel Hennink: m.hennink@pl.hanze.nl tel: ; mobiel: A1 Docent: Anke Mulder : 1 bijeenkomst van 1,5 uur : 3 bijeenkomsten van 1,5 uur KEUZE MENU Theorie over NT2 De theorie geeft antwoorden op vragen zoals: Wat is NT2?, hoe leer je een tweede taal? Hoe sluiten begrippen zoals klankonderwijs aan bij de theorie over tweede taalverwerving. We gebruiken activerende werkvormen en concretiseringen. Dit keuzeonderdeel richt zich op het opdoen van kennis rondom de achtergronden en theorieën van NT2. Een belangrijk onderwerp is het aanreiken van pedagogischdidactische oplossingen rondom het lesgeven aan anderstalige kinderen. Deelnemers formuleren voor zichzelf doelen en maken daarbij een plan van aanpak. In dit keuzeonderdeel gaan we in groepen of tweetallen aan de slag met de theorie over NT2 en gaan er daarna over in discussie met elkaar. Dit doen we om alvast een begin te maken met het gezamenlijk ontwerpen van een visie op meertalig onderwijs. We werken hierbij met veel concreet lesmateriaal en voorbeelden uit de praktijk. Daarbij gaan we uitdrukkelijk in op de reeds binnen de groep van deelnemers aanwezige expertise om het leren van elkaar te stimuleren, zodat ook na afloop de samenwerking wordt bestendigd. Er wordt een open en actieve houding van een ieder gevraagd. Ook is het belangrijk dat er vanuit de school wordt geregeld dat er een nauwkeurig verslag van de bijeenkomsten wordt bijgehouden (bijvoorbeeld via roulatiesysteem). Dit verslag is belangrijke input voor het verdere verloop van de professionalisering van de deelnemers. Dit is een vervolg op de light versie, waarbij de theorie en de praktijk verdiepend aan de orde komen. Er wordt bijvoorbeeld gebruik gemaakt van Ruimte voor nieuwe talenten. Keuzes rond nieuwkomers op de basisschool (OCW, PO Raad en Lectoren Initiatief, 2017).

3 B Hoe is het om leerkracht in groepen met kinderen van vluchtelingen te zijn? A2 Docent: Dory Hofstede, Mathilde Wassenaar Eén bijeenkomst van 1,5 uur Begrijpend lezen Een tweede onderwerp in dit cluster is begrijpend lezen. Veel leerlingen hebben behoefte aan goede ondersteuning mede omdat dit voor het volgen van de zaakvakken een voorwaarde is. De opbrengst is dat leerkrachten successen in het begrijpend lezen bij de kinderen bereiken. Docent: Ali Wit : 1 bijeenkomst van 1,5 uur : 3 bijeenkomsten van 1,5 uur Het doel van dit traject is de deelnemer vertrouwen te geven in het dagelijkse handelen. Belangrijk hierbij is het vinden van een onderbouwing van intuïtieve handelingen (of een duidelijke weerlegging met argumenten/onderzoekservaring). In dit keuzeonderdeel leren deelnemers van elkaar en wisselen problemen, oplossingen, successen met elkaar uit. Intervisie is een krachtig instrument waarin deelnemers samen met collega s reflecteren om zo betere professionals te worden. Je deelt ervaringen, je scherpt jouw gedachten en ontwikkelt nieuw gedrag. Intervisie is onderlinge advisering ten aanzien van (werk-) problemen of situaties die zich voordoen, in een leergroep van gelijken binnen een gezamenlijk vastgestelde structuur tot oplossingen komen in een autonoom ervaringsgericht leerproces. In kleine groepen worden ervaringen gedeeld, niet alleen via een casus, maar ook door inbreng van beelden (praktijkopnames). De duur van een traject bestaat uit tenminste 3 bijeenkomsten. Naast de onderdelen uit de light versie komt ook aan bod: Groepen bestaande uit leerkrachten van verschillende scholen Meer intervisie momenten en Verschillende werkvormen Ook is individuele coaching mogelijk; er worden hierbij 4 lesmomenten met behulp van video-ondersteuning besproken. Tijdens een kennismakingsgesprek kies je hierbij je eigen leerdoelen.

4 CDocent: lector Henderien Steenbeek i.s.m. een docent van het lectoraat Curious Minds (voorheen Leren & Gedrag) : 1 bijeenkomst van 1,5 uur : 3 bijeenkomsten van 1,5 uur Talentontwikkeling; omgaan met verschillen In dit keuzeonderdeel over sociaal-emotionele diversiteit komt aan bod: Hoe ga je in de les om met allerlei verschillende kinderen die allerlei verschillende ervaringen hebben meegemaakt in hun leven en een heel verschillende achtergrond hebben? Hoe zorg je dat alle kinderen aan bod komen in de klas... Goed kijken... : hoe doe je dat? In dit keuzeonderdeel komen diverse praktische handvatten aan de orde. Ook zal gewerkt worden met videomateriaal (zo mogelijk uit de eigen klas). In een reeks bijeenkomsten wordt gewerkt met videomateriaal uit de eigen klas. D Sociaal-emotionele ontwikkeling bij getraumatiseerde kinderen Docent: Adrienne van Meggelen Eén bijeenkomst van 1,5 uur Bij de bespreking van dit thema gaat het om: 1. De rol van de leerkracht, met name in de interactie in de klas (wat zeg je wel/niet, en hoe -vanuit jouw rol als leerkracht, welke onderwerpen kunnen er vanuit het perspectief van de kinderen uitspringen (vergelijk triggeren van gevoeligheden) en hoe hiermee om te gaan (bijvoorbeeld bij het bespreken van topografie het gebruik van woorden zoals thuis 2. Het signaleren van problematieken die elders behandeld of aangepakt moeten worden. Belangrijk is dat jij zeker van je zaak wordt in het handelen. Vaak handel je vanuit intuïties met twijfel over de vraag of de gekozen aanpak nu ook de goede is. Ook hier geldt weer dat een wetenschappelijke onderbouwing belangrijk is. 3. Kennis van en inzicht hebben in de cultuur van de leerlingen om hun handelen beter te kunnen begrijpen. Een voorbeeld dat goed aanspreekt is het voorbeeld van Afrikaanse en Amerikaanse moeders die met hun kinderen dezelfde activiteit (kinderliedjes zingen) doen. Zij doen dit vanuit geheel verschillende motieven (geruststellen versus cognitief stimuleren). Wanneer kinderen uit beide culturen met de leerkracht gaan zingen, voelen ze er geheel verschillende dingen bij, waar de leerkracht graag meer van zou willen begrijpen.

5 EDocent/onderzoeker en contactpersoon: Merel Hennink Een bijeenkomst met de sociale partners in de omgeving van de school behoort tot de mogelijkheden. Optimaal gebruik maken van de sociale kaart van de omgeving In de nabije omgeving van de school kunnen diverse instanties bij de opvang van kinderen van vluchtelingen worden betrokken. Een goede afstemming en samenwerking met de partners in de omgeving van de school heeft vele voordelen, zoals het verminderen van werkdruk en zorgen bij leerkrachten, het verbeteren van de opvang van en het functioneren van leerlingen met een extra zorgvraag, het verbeteren van contacten met ouders. De docent/onderzoeker brengt de sociale kaart van jouw school in kaart en legt in overleg met jou contacten met de betrokken instanties. Er worden afspraken gemaakt over visie en aanpak. Zo nodig worden protocollen e.d. besproken en word je ondersteund bij het samenwerken met de betrokken partners. Pedagogische Academie, Zernikeplein 9, 9747 AS Groningen Hanze.nl/pedagogischeacademie Dit traject wordt mede mogelijk gemaakt door het project Versterking Samenwerking Opleidingsschool en scholen van het Ministerie van OCW