Mental Health First Aid Eerste hulp bij psychische problemen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Mental Health First Aid Eerste hulp bij psychische problemen"

Transcriptie

1 Mental Health First Aid Eerste hulp bij psychische problemen Catherine van Zelst Nicole van Erp Trimboscongres Een te gekke wijk 8 november 2017 Inhoud workshop Wat is MHFA? Het belang van MHFA Onderzoek naar MHFA De training Actieplan BLIZZ MHFA toepassen: Film Peter & casus (oefening BLIZZ) Vragen Wat is MHFA? Een psycho educatie programma om burgers (uit de algemene bevolking en specifieke groepen) beter in staat te stellen om psychische problemen bij anderen in de omgeving te herkennen, hen te benaderen en te verwijzen naar passende hulp. * oorzaken, risicofactoren * symptomen herkennen * welke hulp effectief * hoe en waar hulp inschakelen * vaardigheden om steun te bieden MHFA in Nederland Waarom MHFA? 1.Psychische problemen komen vaak voor 2.Veel Nederlanders niet bekend met psychische problemen 3.Er is sprake van stigma en taboe 4.Veel mensen met psychische problemen zoeken te laat hulp 5.Professionele hulp is niet altijd direct beschikbaar 1

2 Effectieve interventie ONDERZOEK MHFA vergroot de kennis van deelnemers met betrekking tot psychische gezondheid vermindert de negatieve attitudes, en vergroot hulpgedrag jegens personen met psychische gezondheidsproblemen. > Verandering in kennis, attitude en (hulp)gedrag Attitude Kennis Gedrag (Meta analyse Hadlaczky, Hökby, Mkrtchian, Carli & Wasserman, 2014) Kennis -> Mental Health Literacy Definitie Kennis en overtuigingen over psychische gezondheidsproblemen die helpen bij het herkennen, omgaan met, en voorkómen van deze problemen. Vier domeinen 1. Inzicht psychische problematiek 2. Begrip aandoeningen en behandeling 3. Afnemend stigma 4. Verbetering hulpgedrag (Jorm, 1997) Attitude -> Normalisatie Stigma Mensen met psychische aandoeningen ervaren stigma bij familie (54%), in de relatie met buren (36%), bij sollicitaties en opleiding (68%), in persoonlijke relaties (56%) en in de ggz hulpverlening (58%) (Bron: Van Weeghel e.a., 2016) Normalisatie Psychische problemen zijn een vaak begrijpelijke reactie op, of een gevolg van, een unieke combinatie van omstandigheden en aanleg. De boodschap is: kijk voorbij het etiket. Gedrag -> Verminderen handelingsverlegenheid Handelingsverlegenheid houdt in dat iemand niet handelt of weet te handelen ondanks dat er zorgen of signalen zijn dat iemand hulp nodig heeft. 2

3 Samengevat Vergroten kennis Tegengaan stigma Handelingsverlegenheid oplossen MHFA-materiaal Handboek, PowerPoint, trainersinstructies Nationaal en internationaal onderzoek Delphi-studies TRAINING Nederlandse bronnen (rapportages Trimbos-instituut, CBS, etc.) Wat leer je tijdens de training? BLIZZ Inhoud en opbouw training Kennis Attitude Vaardigheden 4 x 3 uur 12 tot 15 personen per groep BLIZZ staat centraal (het actieplan van MHFA) enaderen, situatie inschatten en helpen bij mogelijke crisis uisteren zonder te oordelen nformatie en ondersteuning aanbieden oeken naar professionele hulp aanmoedigen oeken naar andere ondersteuning aanmoedigen Dagdeel 1 Psychische aandoeningen MHFA Depressie Dagdeel 2 BLIZZ depressie Crisis Suïcide Crisis Zelfbeschadiging Angst Dagdeel 3 BLIZZ angst Crisis Paniekaanvallen Crisis Traumatische gebeurtenissen Psychose Dagdeel 4 BLIZZ psychose Crisis ernstige psychotische toestand Middelengebruik (Engels: ALGEE ) 3

4 Actie 1: Benaderen, situatie inschatten en helpen bij mogelijke crisis benader de persoon en spreek zorgen uit een eventuele crisissituatie heeft eerste prioriteit o mogelijk is dit meteen duidelijk, of blijkt dit gedurende het gesprek met de persoon per sessie worden verschillende crises besproken Actie 2: Luisteren zonder oordelen zet ieder oordeel over die persoon en/of de situatie opzij luister empathisch voordat u hulp aanbiedt gebruik passende verbale en non-verbale luistervaardigheden Actie 3: Informatie en ondersteuning aanbieden informatie o psychische aandoeningen & beschikbare hulp ondersteuning o emotionele ondersteuning o praktische hulp Actie 4: Zoeken naar professionele hulp aanmoedigen advies of psychologische therapie Actie 5: Zoeken naar andere ondersteuning aanmoedigen vrienden/familie/gemeenschap Film Peter hulp met inkomen en huisvesting ervaringsdeskundigen hulp bij werk- en opleidingsdoelen zelfhulpstrategieën medicatie 4

5 Dank voor uw aandacht! Vragen? 5

MHFA Nederland

MHFA Nederland MHFA Nederland www.mhfa.nl ~Mental Health First Aid~ Evelien Wagemakers MHFA Midden Westelijk Utrecht Gerard de Valk en Wieteke Vermeulen Kennis- en Participatiefestival, 24 mei 2018 Even voorstellen Evelien

Nadere informatie

Het betrekken van familieleden bij de behandeling van dubbele diagnose

Het betrekken van familieleden bij de behandeling van dubbele diagnose Het betrekken van familieleden bij de behandeling van dubbele diagnose Maarten Smeerdijk Congres LEDD, 21 april 2011 AMC, zorglijn Vroege Psychose Waarom familieleden betrekken bij de behandeling van DD?

Nadere informatie

Bewustwordingscampagne1 Doe1Eens1Goed1Gek 1doorbreekt1taboe1 rond1psychoses1bij1jongvolwassenen11

Bewustwordingscampagne1 Doe1Eens1Goed1Gek 1doorbreekt1taboe1 rond1psychoses1bij1jongvolwassenen11 1 Bewustwordingscampagne1 Doe1Eens1Goed1Gek 1doorbreekt1taboe1 rond1psychoses1bij1jongvolwassenen11 Naarschattingkampenjaarlijks1op3Belgischejongerenmetpsychischeproblemen Naarschattingkampttot3%vandeBelgischejongerenmetpsychosegevoeligheid

Nadere informatie

Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos

Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos Bijlage 2 Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos A1 Uitbrengen jaarkrant A2 Advertentie huis aan huis bladen A3 Consultatie B1 Brochures

Nadere informatie

Angst Stemming Psychose Persoonlijkheid Gebruik middelen Rest

Angst Stemming Psychose Persoonlijkheid Gebruik middelen Rest Ad Kaasenbrood, psychiater/psychotherapeut Congres Een te gekke wijk, Bunnik, 8 November 2017 Psychiatrische ziekten Komen vaak voor Zijn ernstig Zijn duur Zijn complex Verhouden zich tot geestelijke gezondheid,

Nadere informatie

GOED HERSTELD. Uitkomsten van kwalitatief onderzoek onder 100 GGZ- cq. verslavingszorgcliënten.

GOED HERSTELD. Uitkomsten van kwalitatief onderzoek onder 100 GGZ- cq. verslavingszorgcliënten. GOED HERSTELD Uitkomsten van kwalitatief onderzoek onder 100 GGZ- cq. verslavingszorgcliënten. Doel van het onderzoek: Bijdragen aan theorievorming van herstelprocessen Drs. Corine Balder 1 Onderzoeksvraag:

Nadere informatie

Inleiding 11. 1 Sociale psychiatrie 19 Ivonne van der Padt. 2 Elementen van een sociaal- psychiatrische methodiek 45 Ben Venneman

Inleiding 11. 1 Sociale psychiatrie 19 Ivonne van der Padt. 2 Elementen van een sociaal- psychiatrische methodiek 45 Ben Venneman Inhoud Inleiding 11 1 Sociale psychiatrie 19 Ivonne van der Padt 1.1 Inleiding 19 1.2 Stand houden ondanks golfbewegingen 19 1.3 Uitgangspunten van de sociale psychiatrie 24 1.4 Sociale psychiatrie in

Nadere informatie

Definities. Suïcide. Suïcidepoging/automutilatie

Definities. Suïcide. Suïcidepoging/automutilatie Programma Definities Suïcide Suïcide is een handeling met een dodelijke afloop, door de overledene geïnitieerd en uitgevoerd, in de verwachting van een potentieel dodelijke afloop, met de bedoeling gewenste

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 5. Inleiding 15 Bauke Koekkoek

Inhoud. Voorwoord 5. Inleiding 15 Bauke Koekkoek Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 15 Bauke Koekkoek 1 Ondersteunen of overnemen 27 Rick Kwekkeboom 1.1 Inleiding 27 1.2 Goede zorg : van klacht naar kracht, van helpen naar aanmoedigen 27 1.2.1 (Het denken

Nadere informatie

Herstelgericht werken. Crisisunit Cura

Herstelgericht werken. Crisisunit Cura Herstelgericht werken Crisisunit Cura Inhoud 1. Voorstelling afdeling 2. Herstelgerichte werking 3. Stellingen 4. Vragen 1. Voorstelling van de afdeling Geschiedenis Vroeger opnameafdeling: 30 bedden Afdeling:

Nadere informatie

Zelfmoordpreventie bij kind en jeugd. 30 oktober 2018 Judith de Heus Manager hulpverlening

Zelfmoordpreventie bij kind en jeugd. 30 oktober 2018 Judith de Heus Manager hulpverlening Zelfmoordpreventie bij kind en jeugd 30 oktober 2018 Judith de Heus Manager hulpverlening j.deheus@113.nl Disclosure belangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Inhoud. coaching. Opleidingen, cursussen, workshops

Inhoud. coaching. Opleidingen, cursussen, workshops Inhoud coaching Opleidingen, cursussen, workshops Inhoud Les 1. Wat is coaching? Coaching: verwezenlijk je dromen en ervaar succes! Stappenplan Het beroep Wat is coaching en wat is het niet? De verschillen

Nadere informatie

herstelgerichte visie als leidend principe Hoe doe je dat

herstelgerichte visie als leidend principe Hoe doe je dat hgerichte visie als leidend principe Hoe doe je dat > fasen h h empowermentgericht coachen rehabilitatiegericht benaderen visie op de cliënt inleiding1.5 1 > fasen h h empowermentgericht coachen rehabilitatiegericht

Nadere informatie

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Behandeling van psychose De rol van andere interventies

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Behandeling van psychose De rol van andere interventies Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

Menukaart trainingsaanbod gemeentelijke teams Titel van het rapport (max. 2 regels)

Menukaart trainingsaanbod gemeentelijke teams Titel van het rapport (max. 2 regels) Menukaart trainingsaanbod gemeentelijke teams Titel van het rapport (max. 2 regels) Subtitel van het rapport (max. 2 regels) Trainingsaanbod Organisat Waar wordt deze training gegeven? Contactgegevens

Nadere informatie

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

Coalitie Erbij. De gezichten van eenzaamheid Amsterdam, 24 november 2015

Coalitie Erbij. De gezichten van eenzaamheid Amsterdam, 24 november 2015 Coalitie Erbij De gezichten van eenzaamheid Amsterdam, 24 november 2015 1. De landelijke Coalitie Erbij in 2 minuten 2. Wat is eenzaamheid? 3. De gezichten van eenzaamheid 4. De lokale aanpak van eenzaamheid

Nadere informatie

Zelfmanagement ondersteuningsbehoeften. Bij mensen met EPA. Titus Beentjes Nationaal Congres GGz Verpleegkunde 16 juni 2016

Zelfmanagement ondersteuningsbehoeften. Bij mensen met EPA. Titus Beentjes Nationaal Congres GGz Verpleegkunde 16 juni 2016 Zelfmanagement ondersteuningsbehoeften Bij mensen met EPA Titus Beentjes Nationaal Congres GGz Verpleegkunde 16 juni 2016 Zelfmanagement ondersteuning behoeften & EPA Introductie Methode Bevindingen Discussie

Nadere informatie

M. Helleman Rn MScN T. van Achterberg Rn PhD P.J.J. Goossens Rn PhD APRN A. Kaasenbrood, MD, PhD

M. Helleman Rn MScN T. van Achterberg Rn PhD P.J.J. Goossens Rn PhD APRN A. Kaasenbrood, MD, PhD De interventie Bed op Recept voor patiënten met een borderline persoonlijkheidsstoornis laat patiënten groeien in autonomie, zelfmanagement en vaardigheden M. Helleman Rn MScN T. van Achterberg Rn PhD

Nadere informatie

BeMind studie: Mindfulness bij kanker

BeMind studie: Mindfulness bij kanker BeMind studie: Mindfulness bij kanker Een vergelijking tussen online en face to face mindfulness versus standaardzorg Prof. Dr. A.E.M. Speckens, Radboud UMC en Dr. M. van der Lee, Helen Dowling Instituut

Nadere informatie

Olivia van de Lustgraaf, ambassadeur 1

Olivia van de Lustgraaf, ambassadeur 1 De stichting bestaat uit het Fonds Psychische Gezondheid, GGZ NL, het Landelijk Platform GGZ, NVvP. En er wordt samen gewerkt met o.a. Kenniscentrum Phrenos, Landelijk Steunpunt Kwartiermaken, Parnassia

Nadere informatie

Edwin Beld, psychiater. Werkzaam in Den Helder GGZ NHN

Edwin Beld, psychiater. Werkzaam in Den Helder GGZ NHN P S Y C H O S E Edwin Beld, psychiater Werkzaam in Den Helder GGZ NHN PSYCHOSE Psychose Krankzinnigheid Manie Schizofreen Schizoaffectief Borderline? Waanstoornis Maniak Psycho Geestesziek Bezeten Gek

Nadere informatie

GGzE centrum psychotische stoornissen. Act. Zorg bij de eerste psychose. Informatie voor cliënten >>

GGzE centrum psychotische stoornissen. Act. Zorg bij de eerste psychose. Informatie voor cliënten >> GGzE centrum psychotische stoornissen Act Zorg bij de eerste psychose Informatie voor cliënten >> Uw klachten de baas en het dagelijks leven weer oppakken GGzE centrum psychotische stoornissen geeft behandeling

Nadere informatie

Patient met angststoornis(sen) Video - casus

Patient met angststoornis(sen) Video - casus Behandeling van angststoornissen in de eerstelijnszorg; effectiviteit en toepasbaarheid van Begeleide Zelfhulp Christine van Boeijen Symposium Geen paniek 2010 Voorstellen Christine van Boeijen, psychiater

Nadere informatie

Opkrabbelen: gerechtvaardigd optimisme

Opkrabbelen: gerechtvaardigd optimisme Feestelijk symposium 45 jaar PgD De kracht van de psychologie in de ouderenzorg Bunnik, 6 oktober 2016 Opkrabbelen: gerechtvaardigd optimisme Debby van Rhijn Marieke Terwel Marja Vink Programma Een gezamenlijk

Nadere informatie

Samenvatting (summary in Dutch)

Samenvatting (summary in Dutch) Samenvatting (summary in Dutch) 149 Samenvatting (summary in Dutch) Één van de meest voorkomende en slopende ziektes is depressie. De impact op het dagelijks functioneren en op de samenleving is enorm,

Nadere informatie

De Nederlandse Empowerment vragenlijst

De Nederlandse Empowerment vragenlijst De Nederlandse Empowerment vragenlijst (Boevink e.a., 2009) Empowerment betekent zoveel als je eigen kracht ontdekken of herontdekken, dus ontwikkelen en uitbouwen en hem effectief leren toepassen. Het

Nadere informatie

Omgaan met stemmen horen. Sigrid van Deudekom en Jeanne Derks

Omgaan met stemmen horen. Sigrid van Deudekom en Jeanne Derks Omgaan met stemmen horen Sigrid van Deudekom en Jeanne Derks Hoort stemmen horen bij de Psychiatrie? Ja? Nee? JA Want: Het betreffen vocale, audiatieve hallucinaties. 85 % van de Mensen met een dissociatieve

Nadere informatie

Seksueel misbruik bij mensen met een verstandelijke beperking

Seksueel misbruik bij mensen met een verstandelijke beperking 1 Seksueel misbruik bij mensen met een verstandelijke beperking Onbestaanbaar waar. We kunnen en willen het niet geloven. Tegelijkertijd willen we helpen; maar hoe? Hoe voorkom je de impasse waarin iedereen

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie bij problematisch alcoholgebruik

Cognitieve gedragstherapie bij problematisch alcoholgebruik Cognitieve gedragstherapie bij problematisch alcoholgebruik Informatie voor mensen die hun probleem willen aanpakken 2 Kortdurende motiverende interventie en cognitieve gedragstherapie Een effectieve behandeling

Nadere informatie

VROEGDETECTIE, TIJDIGE INTERVENTIE EN GEPASTE TOELEIDING BIJ ERNSTIGE PSYCHISCHE AANDOENINGEN

VROEGDETECTIE, TIJDIGE INTERVENTIE EN GEPASTE TOELEIDING BIJ ERNSTIGE PSYCHISCHE AANDOENINGEN VROEGDETECTIE, TIJDIGE INTERVENTIE EN GEPASTE TOELEIDING BIJ ERNSTIGE PSYCHISCHE AANDOENINGEN VDIP: korte historiek van een innovatief project Initiële doelgroep UHR/ eerste psychose jongeren jonge volwassenen:

Nadere informatie

Academie voor Integratieve en Humanistische Psychologie en Psychotherapie vzw. Zelfdoding: Signalen, mythen en aanpak

Academie voor Integratieve en Humanistische Psychologie en Psychotherapie vzw. Zelfdoding: Signalen, mythen en aanpak 1 Academie voor Integratieve en Humanistische Psychologie en Psychotherapie vzw Zelfdoding: Signalen, mythen en aanpak Masterclass Amsterdam NAP Stefaan Boel 11 januari 2017 2 3 4 Zelfdoding is een permanente

Nadere informatie

Zelfmanagement: Van model naar praktijk

Zelfmanagement: Van model naar praktijk Zelfmanagement: Van model naar praktijk Jos van Erp Psycholoog/Programmacoördinator Hart voor Mensen Nederlandse Hartstichting j.v.erp@hartstiching.nl www.hartvoormensen.nl Indeling 1. Ingrediënten 2.

Nadere informatie

UMC St Radboud. Mindfulness voor mensen met MS

UMC St Radboud. Mindfulness voor mensen met MS UMC St Radboud Mindfulness voor mensen met MS Patiënteninformatie De diagnose MS is ingrijpend voor u en uw omgeving. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat bij ziekte angst, depressie en andere psychologische

Nadere informatie

GZ-PSYCHOLOGIE EN OUDEREN: EEN JONG VELD ANNE MARGRIET POT

GZ-PSYCHOLOGIE EN OUDEREN: EEN JONG VELD ANNE MARGRIET POT GZ-PSYCHOLOGIE EN OUDEREN: EEN JONG VELD ANNE MARGRIET POT WORKSHOP Introductie: Wie is wie? Programma en Vragen vooraf Basisinformatie over ontwikkelingen in: a) demografie b) psychische problemen c)

Nadere informatie

Triple problematiek. Complexe zorg leer je van elkaar! 22 maart 2018, Inspiratiedag Pluryn/Intermetzo

Triple problematiek. Complexe zorg leer je van elkaar! 22 maart 2018, Inspiratiedag Pluryn/Intermetzo Triple problematiek Complexe zorg leer je van elkaar! 22 maart 2018, Inspiratiedag Pluryn/Intermetzo Dr. Neomi van Duijvenbode Afdelingspsycholoog / Senior onderzoeker n.vanduijvenbode@tactus.nl Het project

Nadere informatie

Stigma op psychische problemen als barrière voor duurzame inzetbaarheid. Dr. Evelien Brouwers,

Stigma op psychische problemen als barrière voor duurzame inzetbaarheid. Dr. Evelien Brouwers, Stigma op psychische problemen als barrière voor duurzame inzetbaarheid Dr. Evelien Brouwers, 24-05-2018 Disclosure Senior onderzoeker Onderzoeksgelden Tranzo, School of Social and Behavioral Sciences,

Nadere informatie

Functionele diagnostiek bij langdurige eetstoornissen

Functionele diagnostiek bij langdurige eetstoornissen Functionele diagnostiek bij langdurige eetstoornissen OP BASIS VAN ICF MARIETA VERHOEVEN VERPLEEGKUNDIG SPECIALIST I.O. COGNITIEF GEDRAGSTHERAPEUTISCH WERKER VGCT Ernstige en langdurige eetstoornis Definitie

Nadere informatie

Suïcide en suïcidepreventie

Suïcide en suïcidepreventie Suïcide en suïcidepreventie D. Linszen, psychiater Suïcide(preventie), de rol van verpleegkundigen en verzorgenden Reehorst, Ede 2017 Amsterdam First Episode Study: Critical Period RCT (1998-2007): relapse

Nadere informatie

Zelfdoding in de psychiatrische kliniek: over het omgaan met de (on)draaglijkheid van het leven.

Zelfdoding in de psychiatrische kliniek: over het omgaan met de (on)draaglijkheid van het leven. Zelfdoding in de psychiatrische kliniek: over het omgaan met de (on)draaglijkheid van het leven. Alix Kuylen Psycholoog intensieve behandeleenheid Susanne Cuijpers Verpleegkundig specialist GGZ Inhoud

Nadere informatie

Stress & Burn Out. ubeon Academy

Stress & Burn Out. ubeon Academy Stress & Burn Out ubeon Academy Programma Stress & Burn Out, twee thema s die tot voor kort taboe waren in vele werkomgevingen, vragen vandaag de dag extra aandacht. Naast opleidingen gericht op individuele

Nadere informatie

Wij nodigen iedereen die aan ons programma wil deelnemen of bijdragen uit om onze site verder te bezoeken en om contact met ons op te nemen.

Wij nodigen iedereen die aan ons programma wil deelnemen of bijdragen uit om onze site verder te bezoeken en om contact met ons op te nemen. Storyboard tekst voor de website www.mind-spring.nl HOME Welkom bij Mind-Spring. Leuk dat u ons heeft gevonden! Op deze website vindt u informatie over Mind-Spring, een preventief interventie programma

Nadere informatie

Brain Marian heeft een depressie, wat kan ze doen? Voorlichtingsmateriaal voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden

Brain Marian heeft een depressie, wat kan ze doen? Voorlichtingsmateriaal voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden Marian heeft een depressie, wat kan ze doen? Brain Voorlichtingsmateriaal voor mensen met beperkte 8 november 2017 Marjolijn van Leeuwen m.leeuwen@pharos.nl https://www.youtube.com/watch?v=dxqavrj8liq

Nadere informatie

Geestelijke gezondheid!? Ik stel u voor. Cijfers voor Gent. Tijd om normaal te doen over geestelijke gezondheidsproblemen.

Geestelijke gezondheid!? Ik stel u voor. Cijfers voor Gent. Tijd om normaal te doen over geestelijke gezondheidsproblemen. Geestelijke gezondheid!? Tijd om normaal te doen over geestelijke gezondheidsproblemen Jan Van Speybroeck, VVGG Ik stel u voor Antoinette Telecomsector Gehuwd, 3 kleine kinderen Sportieve hobby s Elk jaar

Nadere informatie

Aan de slag! Wat is er nodig in de jji s?

Aan de slag! Wat is er nodig in de jji s? Aan de slag! Wat is er nodig in de jji s? Leonieke Boendermaker / expertisecentrum jeugdzorg Utrecht, 8-6-2006 NIZW Jeugd Doel jeugdstrafrecht Vergelden én voorkomen Schuld als maatstaf voor straf (vergelding)

Nadere informatie

Overzicht. Begeleid Leren. Jong volwassenheid heeft een hoger risico om psychische problemen te krijgen

Overzicht. Begeleid Leren. Jong volwassenheid heeft een hoger risico om psychische problemen te krijgen Begeleid Leren Overzicht Symposium Success@School Utrecht, 29 november 2018 Doelgroep Begeleid Leren Positionering van Begeleid Leren Ontwikkelde kennis, producten en diensten Dr. Lies Korevaar Agenda

Nadere informatie

Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening

Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening 1. Wat is stress? 2. Een aandoening als oorzaak voor stress en psychosociale problematiek 3. Problematiek

Nadere informatie

Zelfbeschadiging; wat kun jij doen om te helpen?

Zelfbeschadiging; wat kun jij doen om te helpen? Zelfbeschadiging; wat kun jij doen om te helpen? Familie of naaste zijn van iemand die zichzelf beschadigt kan erg moeilijk zijn. Iemand van wie je houdt doet zichzelf pijn en het lijkt alsof je niks kunt

Nadere informatie

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

Kwetsbare burgers in beeld? Workshop Symposium 10 februari 2014 Academische Werkplaats Publieke Gezondheid Brabant

Kwetsbare burgers in beeld? Workshop Symposium 10 februari 2014 Academische Werkplaats Publieke Gezondheid Brabant Kwetsbare burgers in beeld? Workshop Symposium 10 februari 2014 Academische Werkplaats Publieke Gezondheid Brabant Kwetsbaarheid in beeld Inhoud workshop Het algemene beeld: Monitor Sociaal Kwetsbare Groepen

Nadere informatie

Destigmatisering van psychische aandoeningen en arbeidsparticipatie. Samenvatting

Destigmatisering van psychische aandoeningen en arbeidsparticipatie. Samenvatting Kenniscentrum Phrenos, 11 mei 2016 Destigmatisering van psychische aandoeningen en arbeidsparticipatie Samenvatting Hoewel psychische aandoeningen vaak voorkomen, bestaan hierover veel vooroordelen. Mensen

Nadere informatie

Digitale beslistool Psychose zorg op maat

Digitale beslistool Psychose zorg op maat Digitale beslistool Psychose zorg op maat NKO Festival 30 nov 2017 Nynke Boonstra (GGz Friesland) Wim Veling (UMCG) Daniëlle van Duin (Trimbos) Programma Achtergrond beslistool Ontwikkeling Visie cliënt

Nadere informatie

Zorg op Tijd. EIF Conferentie Nijmegen

Zorg op Tijd. EIF Conferentie Nijmegen Zorg op Tijd EIF Conferentie Nijmegen 19-11-2015 Projectpartners Project in Gouda Scholen in Gouda Onderdelen Training van professionals Overleg over de screening Bijeenkomsten met ouders Individuele

Nadere informatie

Risicotaxatie Suïcidaliteit. Suïcide en suïcidepogingen. Aantallen. 345 suïcidepogingen. Middel. Dr. Bert van Hemert, psychiater

Risicotaxatie Suïcidaliteit. Suïcide en suïcidepogingen. Aantallen. 345 suïcidepogingen. Middel. Dr. Bert van Hemert, psychiater Risicotaxatie Suïcidaliteit Dr. Bert van Hemert, psychiater Zorgservice Bureau 24 uurszorg Opleiding Sociale Psychiatrie 1/30 2/30 Aantallen Suïcide en suïcidepogingen Suïcidegedachten Suïcidepoging bevolking

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder

Nadere informatie

Inhoud. Nieuw in de NHG Standaard Angst. Vraag 2. Vraag 1. Vraag 3. Nieuw in de NHG standaard in beleid. Nieuw?! Diagnose en beleid RCT Implementatie

Inhoud. Nieuw in de NHG Standaard Angst. Vraag 2. Vraag 1. Vraag 3. Nieuw in de NHG standaard in beleid. Nieuw?! Diagnose en beleid RCT Implementatie Inhoud Nieuw in de NHG Standaard Angst Christine van Boeijen PAO H 2012 Nieuw?! Diagnose en beleid RCT Implementatie En verder Wat hebt u geleerd? Vraag 1 Waarmee presenteert een patient met een angststoornis

Nadere informatie

Kansrijke verbetersignalen uit de GGZ

Kansrijke verbetersignalen uit de GGZ Kansrijke verbetersignalen uit de GGZ De nummering in deze lijst heeft betrekking op de plek waar het onderwerp op de longlist van geïnventariseerde verbetersignalen stond. 1 2 5 10 13 18 28 37 42 Gevolgen

Nadere informatie

Paul Schnabel, Halsteren/Vrederust, 4 april 2019 STEEDS MEER THUIS BEZORGD: DE AMBULANTISERING VAN DE GGZ

Paul Schnabel, Halsteren/Vrederust, 4 april 2019 STEEDS MEER THUIS BEZORGD: DE AMBULANTISERING VAN DE GGZ Paul Schnabel, Halsteren/Vrederust, 4 april 2019 STEEDS MEER THUIS BEZORGD: DE AMBULANTISERING VAN DE GGZ Vooral meer korte opnames en meer dwang 2016 : 28.000 personen 38.000 keer opgenomen, 25% binnen

Nadere informatie

DESKUNDIG AAN HET WERK MET JEUGD. Vergroten van kennis over psychiatrie en psychische gezondheid

DESKUNDIG AAN HET WERK MET JEUGD. Vergroten van kennis over psychiatrie en psychische gezondheid DESKUNDIG AAN HET WERK MET JEUGD Vergroten van kennis over psychiatrie en psychische gezondheid 2 INHOUDSOPGAVE PAGINA Kennis over psychische problemen bij jongeren nodig?! 4 Praktische informatie 5 Het

Nadere informatie

Voor kinderen die vastlopen in hun ontwikkeling, thuis en op school.

Voor kinderen die vastlopen in hun ontwikkeling, thuis en op school. Voor kinderen die vastlopen in hun ontwikkeling, thuis en op school. Waarom RIOzorg? Complete zorg: onderzoek en behandeling Wetenschappelijk effectief bewezen behandelmethodes Een zo kort mogelijke wachtlijst

Nadere informatie

Kennissynthese arbeid en psychische aandoeningen. Dr. F.G.Schaafsma Dr. H. Michon Prof. dr. J.R. Anema

Kennissynthese arbeid en psychische aandoeningen. Dr. F.G.Schaafsma Dr. H. Michon Prof. dr. J.R. Anema Kennissynthese arbeid en psychische aandoeningen Dr. F.G.Schaafsma Dr. H. Michon Prof. dr. J.R. Anema Ernstige Psychische Aandoeningen (EPA) Definitie consensus groep EPA¹ - Sprake van psychische stoornis

Nadere informatie

Omgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten. Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest

Omgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten. Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest Omgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest Van DSM IV naar DSM 5 DSM IV - somatisatie stoornis, - somatoforme

Nadere informatie

DESKUNDIG AAN HET WERK OUDEREN. Trainingen op het gebied van psychische problemen of psychiatrische stoornissen

DESKUNDIG AAN HET WERK OUDEREN. Trainingen op het gebied van psychische problemen of psychiatrische stoornissen DESKUNDIG AAN HET WERK OUDEREN Trainingen op het gebied van psychische problemen of psychiatrische stoornissen 2 3 INHOUDSOPAVE PAGINA Kennis over psychische problemen bij ouderen nodig?! 4 Praktische

Nadere informatie

Herstel en Rehabilitatie In de Gerontopsychiatrie

Herstel en Rehabilitatie In de Gerontopsychiatrie Herstel en Rehabilitatie In de Gerontopsychiatrie Wat is Herstel Ondersteunende Zorg? Herstelondersteunende zorg helpt mensen met ernstige psychische problemen zichzelf te helpen. Herstel betekent hier

Nadere informatie

Multifamily Groups volgens McFarlane

Multifamily Groups volgens McFarlane Multifamily Groups volgens McFarlane Workshop 9 oktober 2012 Ingeborg Siteur, psychiater/gezinstherapeut Altrecht Familie-training als onderdeel van een totaal aanbod Familie psychoeducatie ACT/casemanagement

Nadere informatie

Nederlands onderzoek naar destigmatisering van ernstige. c.vanzelst@sp.unimaas.nl

Nederlands onderzoek naar destigmatisering van ernstige. c.vanzelst@sp.unimaas.nl Nederlands onderzoek naar destigmatisering van ernstige psychische aandoeningen Catherine van Zelst c.vanzelst@sp.unimaas.nl 7 oktober 2009 Opbouw Wat is stigmatisering? Oorzaken van stigmatisering g Mythen

Nadere informatie

Dialectische Gedrags Therapie Bij volwassenen met een lichte verstandelijke beperkingen

Dialectische Gedrags Therapie Bij volwassenen met een lichte verstandelijke beperkingen Dialectische Gedrags Therapie Bij volwassenen met een lichte verstandelijke beperkingen Dialectische Gedrags Therapie 2 1. Voor wie? Deze brochure geeft informatie over Dialectische Gedragstherapie (DGT).

Nadere informatie

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

Feit: Kinderen van ouders met psychiatrische problemen lopen risico zelf ook problemen te krijgen

Feit: Kinderen van ouders met psychiatrische problemen lopen risico zelf ook problemen te krijgen Feit: Kinderen van ouders met psychiatrische problemen lopen risico zelf ook problemen te krijgen www.babyextra.nl Dineke Brouwers (JGZ) en Cecilia van der Zeeuw (GGzE) Baby Extra Transformeren doe je

Nadere informatie

Waarom is eenzaamheid een probleem?

Waarom is eenzaamheid een probleem? Ik heb nooit kunnen denken dat ik, na zo n gelukkig leven, zo verdrietig zou zijn. Ik heb Den Helder, 7 juni 2017 nooit gedacht dat mensen zo ongelukkig kunnen zijn als ik de laatste jaren. Prof. Dr. Anja

Nadere informatie

De psychopathologische gevolgen van pijnklachten Eric de Heer

De psychopathologische gevolgen van pijnklachten Eric de Heer De psychopathologische gevolgen van pijnklachten Eric de Heer Psycholoog i.o. tot GZ-psycholoog Senior onderzoeker VIP (Vroege Interventie Psychose) Tilburg GGz Breburg Pijn! pijn is een stressvolle ervaring

Nadere informatie

Opleidingscyclus Winkelveiligheid 2014 Workshop 1 Diefstal door collega s: hoe stel je het vast en hoe ga je ermee om?

Opleidingscyclus Winkelveiligheid 2014 Workshop 1 Diefstal door collega s: hoe stel je het vast en hoe ga je ermee om? Opleidingscyclus Winkelveiligheid 2014 Workshop 1 Diefstal door collega s: hoe stel je het vast en hoe ga je ermee om? Hoe omgaan met moeilijke situaties? Hoe pak ik conflicten en agressie aan? David De

Nadere informatie

PITSTOP SUÏCIDE TRAINING

PITSTOP SUÏCIDE TRAINING PITSTOP SUÏCIDE TRAINING 2017 1 PITSTOP SUÏCIDE TRAINING Herziening Pitstop tbvde ParnassiaGroep, bewerking door N.Kool-Goudzwaard december 2016 21-4- 2017 Trainers: Remco de Winter en Nienke Kool 2 Programma

Nadere informatie

Drieluik psychiatrie workshop psychotische klachten in de thuiszorg

Drieluik psychiatrie workshop psychotische klachten in de thuiszorg Drieluik psychiatrie workshop psychotische klachten in de thuiszorg Ferdy Pluck Inhoud Introductie Casus Psychotische klachten Eigen casuïstiek Casus Je gaat voor het eerst op bezoek bij een 67 jarige

Nadere informatie

5-12-2012 WELKOM. Depressieve klachten en hulpbehoefte bij diabetes. De komende 45 minuten

5-12-2012 WELKOM. Depressieve klachten en hulpbehoefte bij diabetes. De komende 45 minuten WELKOM 5 december 2012 Depressieve klachten en hulpbehoefte bij diabetes Caroline Lubach: senior verpleegkundig consulent diabetes VUmc Anita Faber: research coördinator Diabetes Research Centrum, Hoogeveen

Nadere informatie

Stigmatisering door de professional. 16 november 2016

Stigmatisering door de professional. 16 november 2016 Stigmatisering door de professional 16 november 2016 Labeling https://www.youtube.com/watch?v=jbr8kvlwd3m Presenteren, spanning, sociale uitsluiting en evolutie.. : Wat heeft dat nu met elkaar en met stigma

Nadere informatie

Ouderenmishandeling. Maartje Willems Verpleegkundig consulent geriatrie

Ouderenmishandeling. Maartje Willems Verpleegkundig consulent geriatrie Ouderenmishandeling Maartje Willems Verpleegkundig consulent geriatrie Programma Ontwikkelingen en cijfers Definitie Oorzaken Risicofactoren Vormen van ouderenmishandeling Meldcode Geheimhouding Handelingsverlegenheid

Nadere informatie

Waarom stigma rondom AD(H)D bestaat

Waarom stigma rondom AD(H)D bestaat Waarom stigma rondom AD(H)D bestaat N.B.: de inhoud van dit programma is slechts van adviserende aard en dient niet als vervanging voor professioneel en/of medisch advies. Als u verdere consultatie wenst,

Nadere informatie

Cosis. Workshop: Vaardigheden kun je leren?! Aanleiding Begeleid Leren binnen Cosis. Begeleid Leren in de praktijk

Cosis. Workshop: Vaardigheden kun je leren?! Aanleiding Begeleid Leren binnen Cosis. Begeleid Leren in de praktijk Succes@School Workshop: Vaardigheden kun je leren?! Cosis Annemiek Dijkhuizen en Lenneke Docter We ondersteunen onze cliënten om zelf grip te krijgen en te houden op hun leven. Aanleiding Begeleid Leren

Nadere informatie

De psychopathologische gevolgen van pijnklachten. Eric de Heer

De psychopathologische gevolgen van pijnklachten. Eric de Heer De psychopathologische gevolgen van pijnklachten Eric de Heer Psycholoog i.o. tot GZ-psycholoog Senior onderzoeker VIP (Vroege Interventie Psychose) Tilburg GGz Breburg Pijn! pijn is een stressvolle ervaring

Nadere informatie

Parnassia Groep Remco de Winter & Karin Slotema

Parnassia Groep Remco de Winter & Karin Slotema Parnassia Groep 30-11- 2017 Remco de Winter & Karin Slotema Kennismaken + epidemiologie Principes voor de omgang met suïcidaal gedrag pauze Systematisch onderzoek van suïcidaal gedrag pauze Beschrijvende

Nadere informatie

Herstel van symptomen en stigma en de rol van ervaringsdeskundigheid Catherine van Zelst Afdeling Psychiatrie en Psychologie, Universiteit Maastricht

Herstel van symptomen en stigma en de rol van ervaringsdeskundigheid Catherine van Zelst Afdeling Psychiatrie en Psychologie, Universiteit Maastricht Herstel van symptomen en stigma en de rol van ervaringsdeskundigheid Catherine van Zelst Afdeling Psychiatrie en Psychologie, Universiteit Maastricht Nascholing Psychosen Oranjewoud, 13 maart 2015 Disclosure

Nadere informatie

Behandeling van ouderen in de eerste lijn

Behandeling van ouderen in de eerste lijn Behandeling van ouderen in de eerste lijn Lucinda Meihuizen, GZ psycholoog Bestuurslid sectie ouderenpsychologen NIP Zorgpartners Midden-Holland en Samenwerkende psychologen Alphen a/d Rijn Agenda workshop

Nadere informatie

Stigma en de Benadering van Werkgevers

Stigma en de Benadering van Werkgevers Stigma en de Benadering van Werkgevers Dorien Verhoeven, Projectmanager Stigma & Werk' Thea Heijnen, Ambassadeur Stigma & Werk Noortje Zomer, Stagiaire Stigma & Werk Samen Sterk zonder Stigma - Stigma

Nadere informatie

Vormingsaanbod Psychiatrisch Expertiseteam (PET)

Vormingsaanbod Psychiatrisch Expertiseteam (PET) Vormingsaanbod Psychiatrisch Expertiseteam (PET) Steeds meer krijgen zorgverstrekkers en medewerkers uit de eerste lijn tijdens hun werk te maken met mensen met (een vermoeden van) geestelijke gezondheidsproblemen.

Nadere informatie

Training Psychiatrie en Palliatieve Zorg

Training Psychiatrie en Palliatieve Zorg Training Psychiatrie en Palliatieve Zorg Voorwoord Het netwerk palliatieve zorg Eemland is een samenwerkingsverband van zorginstellingen dat sinds 2004 gezamenlijk werkt aan de verbetering van de kwaliteit

Nadere informatie

Praatkaffee voor familieleden van mensen met psychische kwetsbaarheid. 11 mei 2017 door Geert Gardin, PZ Onzelievevrouw

Praatkaffee voor familieleden van mensen met psychische kwetsbaarheid. 11 mei 2017 door Geert Gardin, PZ Onzelievevrouw Praatkaffee voor familieleden van mensen met psychische kwetsbaarheid 11 mei 2017 door Geert Gardin, PZ Onzelievevrouw Inleiding Binnen de vermaatschappelijking van zorg: belang van ondersteuning van familie

Nadere informatie

Onbegrepen gedrag bij thuiswonende mensen met dementie: een gedragsmethodiek. Iris van Asch Marleen Prins

Onbegrepen gedrag bij thuiswonende mensen met dementie: een gedragsmethodiek. Iris van Asch Marleen Prins Onbegrepen gedrag bij thuiswonende mensen met dementie: een gedragsmethodiek Iris van Asch Marleen Prins Programma Trimbos-instituut en Programma Ouderen Achtergrond en aanleiding onderzoek Stellingen

Nadere informatie

Belangrijke woorden Herstel Centraal

Belangrijke woorden Herstel Centraal Belangrijke woorden Herstel Centraal Herstel Gezondheid Hoop Spreken we dezelfde taal? Talenten Dromen Zingeving Empowerment Herstelondersteuning Samen keuzes maken Eigen regie Ontwikkeling Netwerk Vrije

Nadere informatie

Participatie in rollen. De cliënten die van de Awbz naar de Wmo gaan. Overzicht. Mensen met beperkingen participeren in de wijk (en daar buiten)

Participatie in rollen. De cliënten die van de Awbz naar de Wmo gaan. Overzicht. Mensen met beperkingen participeren in de wijk (en daar buiten) Maatschappelijke participatie, stigma en openheid Overzicht Maatschappelijke Participatie Participatie door rehabilitatie Openheid Lies Korevaar Groningen, 27 januari 2015 Afsluiting De cliënten die van

Nadere informatie

EFFECTIEF OMGAAN MET SUÏCIDALITEIT BIJ PATIËNTEN MET SCHIZOFRENIE OF EEN AANVERWANTE PSYCHOTISCHE STOORNIS

EFFECTIEF OMGAAN MET SUÏCIDALITEIT BIJ PATIËNTEN MET SCHIZOFRENIE OF EEN AANVERWANTE PSYCHOTISCHE STOORNIS EFFECTIEF OMGAAN MET SUÏCIDALITEIT BIJ PATIËNTEN MET SCHIZOFRENIE OF EEN AANVERWANTE PSYCHOTISCHE STOORNIS Dr. Berno van Meijel Lector GGZ-verpleegkunde Hogeschool INHOLLAND Congres Zorg voor mensen met

Nadere informatie

De training is in te zetten voor verschillende doelgroepen.

De training is in te zetten voor verschillende doelgroepen. De training is in te zetten voor verschillende doelgroepen. - Voor buschauffeurs en conducteurs, waar verbale, mentale en fysieke agressie stelselmatig voor komt. - Voor de controleurs in het openbaar

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/28630 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Haan, Anna Marte de Title: Ethnic minority youth in youth mental health care :

Nadere informatie

De kracht van ontmoeting tussen families

De kracht van ontmoeting tussen families De kracht van ontmoeting tussen families Vlaams Geestelijke Gezondheidscongres - Antwerpen Leen Stroobants Coördinator Similes Limburg 18 september 2012 Familieleden ervaren problemen Begrijpen niet wat

Nadere informatie

Mindfulness-Based Cognitieve Therapie (MBCT) Aandachttraining/Mindfulnesstraining

Mindfulness-Based Cognitieve Therapie (MBCT) Aandachttraining/Mindfulnesstraining Mindfulness-Based Cognitieve Therapie (MBCT) Aandachttraining/Mindfulnesstraining 2 Deze folder geeft u informatie over Mindfulness-Based Cognitieve Therapie. Deze mindfulnesstraining wordt op de afdeling

Nadere informatie

EMOTIEREGULATIE DMV SURFEN OP EMOTIES DR CORINE FACHÉ KINDER- EN JEUGDPSYCHIATER UKJA

EMOTIEREGULATIE DMV SURFEN OP EMOTIES DR CORINE FACHÉ KINDER- EN JEUGDPSYCHIATER UKJA EMOTIEREGULATIE DMV SURFEN OP EMOTIES DR CORINE FACHÉ KINDER- EN JEUGDPSYCHIATER UKJA WAAROM IS EMOTIEREGULATIE BELANGRIJK??? VERSCHILLENDE MANIEREN OM NAAR DIAGNOSE TE KIJKEN Categorische diagnostische

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie

Cognitieve gedragstherapie Cognitieve gedragstherapie Een succesvolle psychotherapie voor diverse emotionele stoornissen en problemen Afdeling Psychiatrie en Medische Psychologie Wat is Cognitieve Gedragstherapie? Cognitieve gedragstherapie

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Disclosure belangen Jos van Erp Geen belangenverstrengeling d.m.v. Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere vergoeding Aandeelhouder Of anders Disclosure belangen spreker Bewegen én berusten:

Nadere informatie

3 FASEN MODEL. Inhoud: - Introductie - Fase 1 - Fase 2 - Fase 3 - Verbeteren Zelfmanagement

3 FASEN MODEL. Inhoud: - Introductie - Fase 1 - Fase 2 - Fase 3 - Verbeteren Zelfmanagement 3 FASEN MODEL Inhoud: - Introductie - Fase 1 - Fase 2 - Fase 3 - Verbeteren Zelfmanagement INTRODUCTIE Het aanmoedigen van chronisch zieke patiënten door zorgverleners in het nemen van dagelijkse beslissingen,

Nadere informatie