Verbeteren van conceptueel denken in externe leeromgevingen. Carla Geveke, Henderien Steenbeek, Jeannette Doornenbal, and Paul van Geert

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Verbeteren van conceptueel denken in externe leeromgevingen. Carla Geveke, Henderien Steenbeek, Jeannette Doornenbal, and Paul van Geert"

Transcriptie

1 Verbeteren van conceptueel denken in externe leeromgevingen Carla Geveke, Henderien Steenbeek, Jeannette Doornenbal, and Paul van Geert

2 Inhoud Introductie: Wetenschap & Technologie (W&T) onderwijs in externe leeromgevingen Theoretisch raamwerk: implementatie, conceptueel denken (Skill Theory), ondersteuning, co-constructie, observeren van leerprocessen Onderzoeksvragen Methode: microgenetische aanpak Resultaten Conclusie Discussie

3 Inleiding W&T in externe leeromgevingen (out-of-school learning) Drie belangrijke componenten: voorbereiden, bezoek en verwerking (bijv., DeWitt & Osborne, 2007) Uit onderzoek is nog weinig bekend over het cognitieve leereffect van het leren in externe leeromgevingen Deze studie: op microgenetisch wijze onderzoeken van het cognitieve leerproces van een programma in en rondom een externe leeromgeving.

4 Mobiel planetarium

5 Theoretisch raamwerk Effect van implementaties (Durlak & DuPre, 2008) Hoe goed de componenten zijn uitgevoerd (kwaliteit); Hoeveel originele componenten zijn uitgevoerd (kwantiteit) Meten van cognitieve leerwinst: Skill Theory (Fischer & Bidell, 2006) Complexiteit van het denken: conceptueel denken (CU) versus declaratieve kennis (DK) Co-constructie: wederzijds stimulerend proces leerling leerkracht Ondersteuning (scaffolding): open leerkrachtstijl gericht op CU (Roth, 1996) Ondersteuning kan worden ontwikkeld door training Observeer het leerproces wanneer het zich voordoet (Schauble, Leinhardt, & Martin, 1997) real-time natuurlijke omgeving

6 Deze studie Doel: observeren van programma-effecten in relatie tot de ondersteuning die tijdens het programma gegeven is door educators, door verschillende vormen van programmaimplementatie te gebruiken Hypotheses 1. Conceptueel denken (CU) en het uitlokken van conceptueel denken (ECU) zijn gerelateerd 2. a) Getrainde educators gebruiken meer ECU dan niet getrainde educators; b) Leerlingen laten meer CU zien in het bijzijn van getrainde educators 3. De leerprestaties (hoeveelheid CU relatief t.o.v. DK) is gerelateerd aan de programma-implementatie

7 Methode Natuurlijke casussen: verschillend in de mate van implementatie in kwalitatief opzicht (getraind/niet getraind) en kwantitatief opzicht (compleet of niet) 4 bovenbouw klassen (leerlingen van 9-12 jaar oud), hun leerkrachten, educators van het Mobiel Planetarium Video-opnames van het bezoek en een samenvattende les (vijf weken na het bezoek): eerste 800 seconden zijn getranscribeerd en gecodeerd Codeerschema: cognitieve ontwikkeling van leerlingen (CU en DK) en ondersteuning van leerkrachten (ECU) Analyses: Loess smoothing (Simonoff, 1996); Monte Carlo permutatie test (Good, 2001)

8 Tijdpad Preparation lesson in the classroom class teacher Demonstration of a tellurium prior to the visit instructor Visit to the mobile planetarium instructor Immediate followup lesson class teacher Summary followup lesson class teacher Preparation: In the week before the visit On the day of the visit Out-of-school activity: On the day of the visit Incorporation: On the day of the visit Five weeks after the visit

9 Codeerschema leerlingen Cognitieve ontwikkeling (gebaseerd op Skill Theory) (Van der Steen, Steenbeek, Wielinski, & Van Geert, 2012) Leerlingen DK CU Beschrijving van complexiteit Representaties: feitenkennis, observaties van ongewone objecten, definities Representaties en abstracties: Nietobserveerbare objecten, ongewone (niet) observeerbare concepten, wetmatigheden Voorbeelden Dat is de Poolster (4) Er zijn net zoveel sterren als zandkorrels in de Sahara (5) Een sterrenstelsel lijkt op een spiraal omdat hij draait (4) Een sterrenstelsel is spiraalvormig vanwege de zwaartekracht in het midden, het zakt dan naar beneden. (7)

10 Codeerschema Leerkrachten Ondersteuning van educators (Openheidsschaal) (Meindertsma, van Dijk, Steenbeek, & van Geert, 2014) Educator ECU (= eliciting CU) Beschrijving van openheid Vragen die conceptueel denken uitlokken, aanmoedigingen gericht op conceptueel denken, denkpauze na een vraag gericht op conceptueel denken Voorbeelden Wat denk jij? Zal het donker of licht worden als ik de aardbol deze kant op draai? (4) Waarom zal de vorm van de maan veranderen, denk jij? (5)

11 Resultaten Hypothese 1 1. CU en ECU zijn gerelateerd ECU CU Casus 1: Optimale implementatie seconden t1 Casus 2: Intermediaire implementatie seconden t1 t2 t2 Casus 4: Marginale implementatie seconden t1 Casus 3: Intermediaire implementatie seconden t1 t2 t2

12 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0-0,5-1 4,5 3,5 2,5 1,5 0,5-1 Casus 1: Optimaal Casus 2: Intermediair Casus 4: Marginaal 3,5 4 2,5 3 1,5 2 0,5 1-0, ,5 4 2,5 3 1,5 2 0,5 1-0, Casus 3: Intermediair

13 Resultaten Hypothese 2 2a) Getrainde educators gebruiken meer ECU dan niet getrainde educators; 2b) Leerlingen laten meer CU bij getrainde educators 200 p= p=0.127 Trained Untrained 0 Evoking Conceptual Understanding Conceptual Understanding

14 Resultaten hypothese 3 De leerprestaties (hoeveelheid 11 7: CU relatief (-)14< t.o.v. 59 DK) Casus 4 p=0.000 is relateerd aan de programma-implementatie p= (Marginaal): learning 18>6: outcomes p= DK (T1-T2) =/ DK (T1-T2) CU (T1-T2) POSITIEF Intermediair effect: CU DK Semi-optimaal effect: CU > DK Semi-optimaal effect: CU < =/ DK Optimaal effect CU > =/ DK Casus 2 (Intermediair): Casus 1 (Optimaal): 29>(-)5: p=0.000 =/ CU (T1-T2) NEGATIEF Intermediair effect: =/ CU < DK Marginaal effect =/ CU DK Marginaal effect: =/ CU < =/ DK Geen effect: =/ CU > =/ DK Casus 3 (Intermediair):

15 Conclusie 1 Conceptueel denken en ondersteuning door een open leerkrachtstijl gericht op het uitlokken van conceptueel denken zijn gerelateerd. 2 Getrainde educators gebruiken vaker een open leerkrachtstijl gericht op het uitlokken van conceptueel denken, hoewel leerlingen niet meer conceptueel denken laten zien bij een getrainde educator. 3 Het cognitieve leereffect is gerelateerd aan de implementatie van het programma: voorbereiding en training van alle educators sorteert het grootste effect.

16 Discussie Is een intermediaire vorm van programma-implementatie beter dan een marginale programma-implementatie? Hoe ziet de relatie tussen het leren van leerlingen en het onderwijzen (ondersteunen) door leerkrachten er over de lange termijn uit? Praktische implicatie: training in TalentenKracht is belangrijk en moet aansluiten bij activiteiten voor- tijdens en na het bezoek aan een externe leeromgeving Hanzehogeschool: TalentenKracht zit in bachelorprogramma; Master TalentenKracht wordt gestart in september 2016 Boek over TalentenKracht i.s.m. RuG

17 Bedankt / Verder lezen: Improving Pupils Conceptual Understanding by a Connected In-school and Out-of-school Science Program: A Multiple Case Study American Journal of Educational Research

Rol van de leerkracht in exploratie- en redeneerproces van kinderen

Rol van de leerkracht in exploratie- en redeneerproces van kinderen Rol van de leerkracht in exploratie- en redeneerproces van kinderen TalentenKracht in de klas: een coachprogramma TalentenKracht in het Mobiele Planetarium: een implementatietraject Annemie Wetzels en

Nadere informatie

Talentontwikkeling in educatieve externe leeromgevingen. Dr. Carla Geveke

Talentontwikkeling in educatieve externe leeromgevingen. Dr. Carla Geveke Talentontwikkeling in educatieve externe leeromgevingen Dr. Carla Geveke Wetenschapsknooppunt Noord- Nederland Waarom leren in externe leeromgevingen? Maar, als de opening te klein is tussen de windmolens,

Nadere informatie

Invloed van interactievaardigheden op het denken van kinderen

Invloed van interactievaardigheden op het denken van kinderen Invloed van interactievaardigheden op het denken van kinderen Annemie Wetzels, Esther Honingh en Carla Geveke Rijksuniversiteit Groningen De studies TalentenKracht in de klas: een coachprogramma TalentenKracht

Nadere informatie

UITGAAN VAN VERSCHILLEN; - WENS OF WERKELIJKHEID?- Henderien Steenbeek - Leren & Gedrag - UHD ontwikkelingspsychologie, RUG

UITGAAN VAN VERSCHILLEN; - WENS OF WERKELIJKHEID?- Henderien Steenbeek - Leren & Gedrag - UHD ontwikkelingspsychologie, RUG UITGAAN VAN VERSCHILLEN; - WENS OF WERKELIJKHEID?- Henderien Steenbeek - Leren & Gedrag - UHD ontwikkelingspsychologie, RUG Lectorinstallatie, 18 juni 2014 Lectorinstallatie, 18 juni 2014 DE KLAS ANNO

Nadere informatie

De Taak en de Leeromgeving Toolkit bij Hoofdstuk 6 van Talentgerichte ontwikkeling op de basisschool

De Taak en de Leeromgeving Toolkit bij Hoofdstuk 6 van Talentgerichte ontwikkeling op de basisschool De Taak en de Leeromgeving Toolkit bij Hoofdstuk 6 van Talentgerichte ontwikkeling op de basisschool Gebruiksaanwijzing Deze toolkit hoort bij hoofdstuk 6 van het boek Talentgerichte ontwikkeling op de

Nadere informatie

De praktijk van Talentgericht werken

De praktijk van Talentgericht werken De praktijk van Talentgericht werken Presentatie studiedag Academische Opleidingsschool PO Noord-Nederland Dr. Carla Geveke: c.h.geveke@pl.hanze.nl Lectoraat Curious Minds Talent - een definitie - Het

Nadere informatie

Adaptief onderwijs met ICT Alumni dag Inge Molenaar Universiteit van Amsterdam

Adaptief onderwijs met ICT Alumni dag Inge Molenaar Universiteit van Amsterdam Adaptief onderwijs met ICT Alumni dag 2009 Inge Molenaar Universiteit van Amsterdam Introductie Voorstellen Wie zijn jullie? Doen jullie wat met E-learning? Adaptieve ondersteuning Adaptief onderwijs materiaal

Nadere informatie

Leerlingen met autisme effectief ondersteunen bij sociale interactie in de klas (thematisch overzichtsartikel)

Leerlingen met autisme effectief ondersteunen bij sociale interactie in de klas (thematisch overzichtsartikel) Leerlingen met autisme effectief ondersteunen bij sociale interactie in de klas (thematisch overzichtsartikel) Presentatie conferentie Jeugd in Onderzoek Carla Geveke: c.h.geveke@pl.hanze.nl Leerlingen

Nadere informatie

Inleiding Talentontwikkeling

Inleiding Talentontwikkeling Inleiding Talentontwikkeling Een inleidend college Over talentontwikkeling en stimuleren van talent bij kinderen met een zorgvraag Carla Geveke: c.h.geveke@pl.hanze.nl Ria Logtenberg: f.w.m.logtenberg@pl.hanze.nl

Nadere informatie

Wetenschap & Technologie en zaakvakonderwijs. [naam trainer]

Wetenschap & Technologie en zaakvakonderwijs. [naam trainer] Wetenschap & Technologie en zaakvakonderwijs [naam trainer] Inhoud Startactiviteit Ideeën genereren voor onderzoeksvragen / ontwerp problemen Intervisie / mini-les aan de hand van uitgevoerde les / lesontwerp

Nadere informatie

Leerlingen met autisme effectief ondersteunen bij sociale interactie in de klas (thematisch overzichtsartikel)

Leerlingen met autisme effectief ondersteunen bij sociale interactie in de klas (thematisch overzichtsartikel) Leerlingen met autisme effectief ondersteunen bij sociale interactie in de klas (thematisch overzichtsartikel) Presentatie ORD Carla Geveke: c.h.geveke@pl.hanze.nl Lectoraat Curious Minds Hanzehogeschool

Nadere informatie

Talentvol gedrag ontlokken bij leerlingen met Autisme Spectrum Stoornis Presentatie Onderwijs Research Dagen 2018 Symposium 245 Curious Minds in de

Talentvol gedrag ontlokken bij leerlingen met Autisme Spectrum Stoornis Presentatie Onderwijs Research Dagen 2018 Symposium 245 Curious Minds in de Talentvol gedrag ontlokken bij leerlingen met Autisme Spectrum Stoornis Presentatie Onderwijs Research Dagen 2018 Symposium 245 Curious Minds in de klas: talentvol gedrag stimuleren door en voor leerkrachten

Nadere informatie

TalentenKracht en gender

TalentenKracht en gender 4--23 TalentenKracht en gender Sabine van Vondel Carla Geveke 4--23 2 Doelstellingen TalentenKracht Kinderen enthousiasmeren voor W&T Kinderen stimuleren onderzoekend leren en wetenschappelijk redeneren

Nadere informatie

OPTIMALE SCAFFOLDING VOOR KINDEREN UIT HET SPECIAAL ONDERWIJS 1. Samenvatting

OPTIMALE SCAFFOLDING VOOR KINDEREN UIT HET SPECIAAL ONDERWIJS 1. Samenvatting OPTIMALE SCAFFOLDING VOOR KINDEREN UIT HET SPECIAAL ONDERWIJS 1 Samenvatting Door middel van optimale ondersteuning door de leerkracht (scaffolding), aangepast aan het niveau van de leerling kunnen kinderen

Nadere informatie

Geaccepteerd voorstel Onderwijs Research Dagen 28, 29 en 30 juni 2017 te Antwerpen

Geaccepteerd voorstel Onderwijs Research Dagen 28, 29 en 30 juni 2017 te Antwerpen Geaccepteerd voorstel Onderwijs Research Dagen 8, 9 en 0 juni 017 te Antwerpen Melline Huiskamp (Iselinge Hogeschool), Emmy Vrieling (Open Universiteit) en Iwan Wopereis (Open Universiteit) Titel: Waardevol

Nadere informatie

`Talentenkrachtige reis door de ruimte Implementatie van TalentenKracht in het Mobiele Planetarium. Laura Koch, Carla Geveke

`Talentenkrachtige reis door de ruimte Implementatie van TalentenKracht in het Mobiele Planetarium. Laura Koch, Carla Geveke `Talentenkrachtige reis door de ruimte Implementatie van TalentenKracht in het Mobiele Planetarium Laura Koch, Carla Geveke Abstract Een bezoek aan het Mobiele Planetarium is leerzaam en stimulerend voor

Nadere informatie

Talent creëert talent

Talent creëert talent Talent creëert talent Werken met talenten van kinderen in de klas Dr. Carla Geveke: c.h.geveke@pl.hanze.nl Lectoraat Curious Minds Talent en beweging Wat zegt onderzoek? effecten van fysieke activiteit

Nadere informatie

Iedereen heeft talent

Iedereen heeft talent Iedereen heeft talent talentonwikkeling in het PO en VO - wat betekent dit voor kind-ouder- school?- Datum: 17 september 2015 Henderien Steenbeek h.w.steenbeek@pl.hanze.nl h.w.steenbeek@rug.nl Met dank

Nadere informatie

Feedback geven en krijgen. Diepteverwerking 9 november 2016 Marieke Thurlings

Feedback geven en krijgen. Diepteverwerking 9 november 2016 Marieke Thurlings Feedback geven en krijgen Diepteverwerking 9 november 2016 Marieke Thurlings Overzicht Wat is feedback? Feedback van leraar aan leerlingen Hét model van Hattie & Timperley (2007) Zelf aan de slag Uitwisselen

Nadere informatie

Workshop TalentKrachtig Netwerkleren. Talentontwikkeling en Diversiteit VELON conferentie 2018

Workshop TalentKrachtig Netwerkleren. Talentontwikkeling en Diversiteit VELON conferentie 2018 Workshop TalentKrachtig Netwerkleren Talentontwikkeling en Diversiteit VELON conferentie 2018 Introductie - Voorstellen - Korte introductie project - Producten (animaties, good practices, activeringskaart,

Nadere informatie

Een onderzoekende houding bij leerlingen. Hoe krijg je dit voor elkaar?

Een onderzoekende houding bij leerlingen. Hoe krijg je dit voor elkaar? Een onderzoekende houding bij leerlingen Hoe krijg je dit voor elkaar? Bouwbijeenkomst Datum: 30 oktober 2013 Henderien Steenbeek - h.w.steenbeek@rug.nl, h.w.steenbeek@pl.hanze.nl Sabine van Vondel s.van.vondel@rug.nl

Nadere informatie

Een exploratieve studie naar de relatie tussen geïntegreerd STEM-onderwijs en STEM-vaardigheden op secundair niveau

Een exploratieve studie naar de relatie tussen geïntegreerd STEM-onderwijs en STEM-vaardigheden op secundair niveau Een exploratieve studie naar de relatie tussen geïntegreerd STEM-onderwijs en STEM-vaardigheden op secundair niveau dr. H. Knipprath ing. J. De Meester STEM Science Engineering Technology Mathematics 2

Nadere informatie

FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: BEVORDERENDE EN BELEMMERENDE FACTOREN

FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: BEVORDERENDE EN BELEMMERENDE FACTOREN FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: BEVORDERENDE EN BELEMMERENDE FACTOREN ONDERWIJS RESEARCH DAGEN, ROTTERDAM, 26 MEI 2016 CHRISTEL H.D. WOLTERINCK WILMA B. KIPPERS KIM SCHILDKAMP CINDY L. POORTMAN FORMATIEF

Nadere informatie

Curious Minds - Kunsteducatie

Curious Minds - Kunsteducatie Onderzoeksgroep Kunsteducatie Hanzehogeschool Groningen Curious Minds - Kunsteducatie Evert Bisschop Boele, Ineke Haakma Dag van de Cultuureducatie, 8 maart 2017, Ede Opbouw 1. De aanleiding: Van idiocultureel

Nadere informatie

Samenvatting (summary in Dutch)

Samenvatting (summary in Dutch) Samenvatting (summary in Dutch) SAMENVATTING (SUMMARY IN DUTCH) In het overgrote deel van de scholen is de interactie tussen leerkrachten en leerlingen nog altijd voor het overgrote deel monologisch van

Nadere informatie

Relatie Algebra in een Intelligent Tutoring Systeem

Relatie Algebra in een Intelligent Tutoring Systeem Relatie Algebra in een Intelligent Tutoring Systeem 1 April 2017 Esther Hageraats Student master BPMIT Faculteit Management, Science & Technology Examencommissie: L. Rutledge en S. Joosten Studie en loopbaan

Nadere informatie

University of Groningen. It's not rocket science Geveke, Catherina

University of Groningen. It's not rocket science Geveke, Catherina University of Groningen It's not rocket science Geveke, Catherina IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document

Nadere informatie

Procesbegeleiders: ervaringen uit de praktijk

Procesbegeleiders: ervaringen uit de praktijk Procesbegeleiders: ervaringen uit de praktijk Wilma Jongejan & Tirza Bosma LS conferentie 8 mei 2018 PROGRAMMA Introductie Achtergrond procesbegeleiding Ervaringen en uitdagingen van procesbegeleiders

Nadere informatie

Ondersteuning van gezamenlijk probleemoplossen door gefaseerd construeren van domeinspecifieke representaties

Ondersteuning van gezamenlijk probleemoplossen door gefaseerd construeren van domeinspecifieke representaties Ondersteuning van gezamenlijk probleemoplossen door gefaseerd construeren van domeinspecifieke representaties B. Slof 1, G. Erkens 1, & P. A. Kirschner 2, 1Universiteit Utrecht, P.O. Box 80.140, 3508 TC

Nadere informatie

Wetenschap en technologie in het basisonderwijs

Wetenschap en technologie in het basisonderwijs Wetenschap en technologie in het basisonderwijs Hoe dan? Makkelijker gezegd dan gedaan. Anna Hotze, Hogeschool ipabo Amsterdam PO congres, 10 oktober 2018 Fascinatie 2 Deze en toekomstige problemen Vragen

Nadere informatie

Succesvol probleemoplossen door deeltaakspecifieke ondersteuning

Succesvol probleemoplossen door deeltaakspecifieke ondersteuning Succesvol probleemoplossen door deeltaakspecifieke ondersteuning B. Slof 1, G. Erkens 1, & P. A. Kirschner 2, 1Universiteit Utrecht, P.O. Box 80.140, 3508 TC Utrecht, the Netherlands B.Slof@uu.nl; G.Erkens@uu.nl

Nadere informatie

LESSON STUDY SUI LIN GOEI VU AMSTERDAM HOGESCHOOL WINDESHEIM DOOR SAMENWERKEN DE LES VERSTERKEN MAATSCHAPPELIJKE IMPACT ALFA- EN GAMMAWETENSCHAPPEN

LESSON STUDY SUI LIN GOEI VU AMSTERDAM HOGESCHOOL WINDESHEIM DOOR SAMENWERKEN DE LES VERSTERKEN MAATSCHAPPELIJKE IMPACT ALFA- EN GAMMAWETENSCHAPPEN LESSON STUDY DOOR SAMENWERKEN DE LES VERSTERKEN MAATSCHAPPELIJKE IMPACT ALFA- EN GAMMAWETENSCHAPPEN 7 DECEMBER 2017 SESSIE ONDERWIJS EN PEDAGOGIEK SUI LIN GOEI VU AMSTERDAM HOGESCHOOL WINDESHEIM nr. 1

Nadere informatie

De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij. Verslaafde Patiënten met PTSS

De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij. Verslaafde Patiënten met PTSS Persoonskenmerken en ervaren lijden bij verslaving en PTSS 1 De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij Verslaafde Patiënten met PTSS The Relationship between Personality Traits and Suffering

Nadere informatie

Professionaliseringsaanbod W&T TOEGELICHT

Professionaliseringsaanbod W&T TOEGELICHT Introductie De vijf verdiepingsmodules bestaan uit minimaal 3 en maximaal 6 bijeenkomsten en hieronder vind u een toelichting bij elke module omtrent de inhoud en bijeenkomsten. Verdiepingsmodule 1: Rekenen

Nadere informatie

Realisatie van Excel Kwadraat in de praktijk

Realisatie van Excel Kwadraat in de praktijk Realisatie van Excel Kwadraat in de praktijk Elma Dijkstra CELSTEC, Open Universiteit Nederland Leerkracht (11 maart 2012): Hierbij stuur ik jullie een foto van Lars, de kleuter die ik had ingebracht in

Nadere informatie

Feedbacktool. Feestelijke lancering op het SOK-congres. De theorie. Nijverheidsstraat 10 > 1000 Brussel T >

Feedbacktool. Feestelijke lancering op het SOK-congres. De theorie. Nijverheidsstraat 10 > 1000 Brussel T > Feedbacktool Feestelijke lancering op het SOK-congres Nijverheidsstraat 10 > 1000 Brussel T 02 894 74 70 > www.scholierenkoepel.be De theorie > 1 Onderzoek 1: leerkrachten zijn de sleutel Invloed op schoolprestaties

Nadere informatie

Datagebruik voor instructieverbetering: kansen en valkuilen

Datagebruik voor instructieverbetering: kansen en valkuilen Datagebruik voor instructieverbetering: kansen en valkuilen Gert Gelderblom 1 Dr. Gert Gelderblom 2 1 Mei 2018 3 Criminaliteit in Nederland gedaald naar niveau van 1980 4 2 5 6 3 7 8 4 Sterke basisscholen

Nadere informatie

Wie zei nou dat het moeilijk was?

Wie zei nou dat het moeilijk was? 1 Wie zei nou dat het moeilijk was? Onderzoek naar gedrag en leren van kinderen met gedragsproblematiek Henderien Steenbeek In samenwerking met: Louise Jansen & Paul van Geert Groningen, 11 februari 2009

Nadere informatie

De ervaren leerzaamheid van Lesson Study Concept 3 juni 2015

De ervaren leerzaamheid van Lesson Study Concept 3 juni 2015 De ervaren leerzaamheid van Lesson Study Concept 3 juni 2015 Siebrich de Vries en Gerrit Roorda, Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit Gedrag en Maatschappijwetenschappen, Lerarenopleiding Mail: s.de.vries@rug.nl;

Nadere informatie

Interactieve sessie. Leraren als change agents. Leraren als change agents

Interactieve sessie. Leraren als change agents. Leraren als change agents Interactieve sessie Leraren als change agents drs. Monique van der Heijden, Hogeschool de Kempel dr. Jeannette Geldens, Kempelonderzoekscentrum dr. mr. Herman Popeijus, Kempelonderzoekscentrum prof. dr.

Nadere informatie

Onderzoekend leren met computersimulaties

Onderzoekend leren met computersimulaties Onderzoekend leren met computersimulaties TON DE JONG Universiteit Twente Nieuwe kennis wordt verkregen door onderzoek. Onderzoekers bedenken vragen, stellen hypothesen op, ontwerpen experimenten, verzamelen

Nadere informatie

Wetenschap & Technologie in het basisonderwijs

Wetenschap & Technologie in het basisonderwijs Wat is W&T? Wetenschap & Technologie in het basisonderwijs Dr. Tim van Wessel W&T is je eigen leven Hoe we het niet gaan redden W&T: geen vak maar een benadering Didactiek of Methode? De commissie wil

Nadere informatie

Reflectie. Dr. Mark Frederiks Coördinator internationalisering NVAO. EP-Nuffic Studenten internationaliseren in eigen land 5 februari 2015, Utrecht

Reflectie. Dr. Mark Frederiks Coördinator internationalisering NVAO. EP-Nuffic Studenten internationaliseren in eigen land 5 februari 2015, Utrecht Reflectie Dr. Mark Frederiks Coördinator internationalisering NVAO EP-Nuffic Studenten internationaliseren in eigen land 5 februari 2015, Utrecht Inleiding IaH studies zijn belangrijke bijdrage aan discussie

Nadere informatie

Vragen die naar voren komen zijn: Is het in Australië even laat, en waarom? Hoe lang duurt een dag op de maan? Waarom zijn er seizoenen?

Vragen die naar voren komen zijn: Is het in Australië even laat, en waarom? Hoe lang duurt een dag op de maan? Waarom zijn er seizoenen? Hoe zit het met het draaien van de aarde, de maan en de zon, en wat merken we hier eigenlijk van? Het doel van deze les is om leerlingen te laten nadenken over het zonnestelsel. Wat kunnen we te weten

Nadere informatie

Introductie. Inspired Collaboration. Working SMARTer, not harder BYOD in je onderwijspraktijk. April 22, 2013. Sessie BYOD Digo 20032013.

Introductie. Inspired Collaboration. Working SMARTer, not harder BYOD in je onderwijspraktijk. April 22, 2013. Sessie BYOD Digo 20032013. Sessie BYOD Digo 20032013.notebook April 22, 2013 Inspired Collaboration Houten, 20 maart 2013 Working SMARTer, not harder BYOD in je onderwijspraktijk Inspired Collaboration Start Introductie Martin de

Nadere informatie

Onderwijs met een eigen device Opvallende resultaten uit het onderzoek naar de inzet van tablets en laptops

Onderwijs met een eigen device Opvallende resultaten uit het onderzoek naar de inzet van tablets en laptops Onderwijs met een eigen device Opvallende resultaten uit het onderzoek naar de inzet van tablets en laptops Tablet/ laptop onderwijs is de pioniersfase voorbij en wordt gemeengoed op scholen Ervaring met

Nadere informatie

Sensemaking en technologische waarde bij GUItestautomatiseringstools

Sensemaking en technologische waarde bij GUItestautomatiseringstools Sensemaking en technologische waarde bij GUItestautomatiseringstools Onderzoek naar de technologische waarde en sensemaking ten aanzien van een GUI testautomatiseringstool Datum: 23 november 2017 Opleiding:

Nadere informatie

HET ONDERWIJS IN FINLAND Studiereis 13-20 maart 2016

HET ONDERWIJS IN FINLAND Studiereis 13-20 maart 2016 HET ONDERWIJS IN FINLAND Studiereis 13-20 maart 2016 The Education System of Finland and Education in Rovaniemi The aim is a school that functions as a learning organisation that: l a s r e s: v s a ran

Nadere informatie

A HISTORICAL ANGLE, A SURVEY OF RECENT LITERATURE ON THE USE AND VALUE OF THE HISTORY IN GEOMETRICAL EDUCATION...17

A HISTORICAL ANGLE, A SURVEY OF RECENT LITERATURE ON THE USE AND VALUE OF THE HISTORY IN GEOMETRICAL EDUCATION...17 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING...11 1.1 ACHTERGROND...11 1.2 DOELSTELLING...11 1.3 UITVOERING...12 1.3.1 Literatuuronderzoek...12 1.3.2 Onderwijsontwerp...13 1.3.2.1 De 17 e -eeuwse Nederlandse landmeter...

Nadere informatie

Welke aspecten van begrijpend leesinstructie dragen bewezen effectief bij aan de verhoging de leesprestaties in groep 5-8 van het basisonderwijs?

Welke aspecten van begrijpend leesinstructie dragen bewezen effectief bij aan de verhoging de leesprestaties in groep 5-8 van het basisonderwijs? Opgesteld door: José van der Hoeven (kennismakelaar Kennisrotonde) Vraagsteller: IB er Referentie: Kennisrotonde. (2018). Welke aspecten van begrijpend leesinstructie dragen bewezen effectief bij aan de

Nadere informatie

Running head: INVLOED MBSR-TRAINING OP STRESS EN ENERGIE 1. De Invloed van MBSR-training op Mindfulness, Ervaren Stress. en Energie bij Moeders

Running head: INVLOED MBSR-TRAINING OP STRESS EN ENERGIE 1. De Invloed van MBSR-training op Mindfulness, Ervaren Stress. en Energie bij Moeders Running head: INVLOED MBSR-TRAINING OP STRESS EN ENERGIE 1 De Invloed van MBSR-training op Mindfulness, Ervaren Stress en Energie bij Moeders The Effect of MBSR-training on Mindfulness, Perceived Stress

Nadere informatie

Scrum maakt leren zichtbaar

Scrum maakt leren zichtbaar Scrum maakt leren zichtbaar 3 e landelijke Scrum@school co nferentie Doorn, 5 april 2017 Docent Scheikunde Greijdanus Zwolle Onderzoeker: effect scrum op leeropbrengsten Universiteit Leiden Introductie

Nadere informatie

LESSON STUDY IN DE TWEEDEGRAADS LERARENOPLEIDING

LESSON STUDY IN DE TWEEDEGRAADS LERARENOPLEIDING LESSON STUDY IN DE TWEEDEGRAADS LERARENOPLEIDING Evelien van Geffen, MSc. Lerarenopleider HvA e.c.van.geffen@hva.nl Bron: www.loesje.nl 1 TRENDS IN LERAREN OPLEIDEN Lesgeven is sterk situationeel en contextueel

Nadere informatie

Samenvatting Proefschrift Fostering Monitoring and Regulation of Learning Mariëtte H. van Loon, Universiteit Maastricht

Samenvatting Proefschrift Fostering Monitoring and Regulation of Learning Mariëtte H. van Loon, Universiteit Maastricht Samenvatting Proefschrift Fostering Monitoring and Regulation of Learning Mariëtte H. van Loon, Universiteit Maastricht Dit proefschrift beschrijft onderzoek naar metacognitieve vaardigheden van leerlingen

Nadere informatie

CLIL aso, wetenschappen derde graad. Johan Delbaere

CLIL aso, wetenschappen derde graad. Johan Delbaere CLIL aso, wetenschappen derde graad Johan Delbaere Proeftuinproject St.-Lodewijkscollege Brugge Situering van het project Ondersteuning KUL bij toetsen Interne ondersteuning en samenwerking Uitdagingen

Nadere informatie

Sekseverschillen in Huilfrequentie en Psychosociale Problemen. bij Schoolgaande Kinderen van 6 tot 10 jaar

Sekseverschillen in Huilfrequentie en Psychosociale Problemen. bij Schoolgaande Kinderen van 6 tot 10 jaar Sekseverschillen in Huilfrequentie en Psychosociale Problemen bij Schoolgaande Kinderen van 6 tot 10 jaar Gender Differences in Crying Frequency and Psychosocial Problems in Schoolgoing Children aged 6

Nadere informatie

Voorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel

Voorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel Voorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel Een onderzoek naar de invloed van cognitieve stijl, ziekte-inzicht, motivatie, IQ, opleiding,

Nadere informatie

Grafieken en Embodiment

Grafieken en Embodiment Freudenthal Group, FSW Grafieken en Embodiment Carolien Duijzer Marja van den Heuvel Panhuizen Paul Leseman Michiel Veldhuis Michiel Doorman Overzicht Introductie Onderzoeksproject Activiteit 1: Route

Nadere informatie

Implementatie van TalentenKracht bij het universiteitsmuseum en de kinderuniversiteit.

Implementatie van TalentenKracht bij het universiteitsmuseum en de kinderuniversiteit. Implementatie van TalentenKracht bij het universiteitsmuseum en de kinderuniversiteit. Linda Tijsma 3 e jaars excellentiestudente Pedagogische Academie Hanze Hogeschool Groningen, Nederland. Drs. Carla

Nadere informatie

Verbetering reflectievaardigheden pabo-studenten m.b.v. CLASS Diny Langendijk en Cathy van Tuijl, Saxion Deventer (Zichtlijn Opleidingspraktijk

Verbetering reflectievaardigheden pabo-studenten m.b.v. CLASS Diny Langendijk en Cathy van Tuijl, Saxion Deventer (Zichtlijn Opleidingspraktijk Verbetering reflectievaardigheden pabo-studenten m.b.v. CLASS Diny Langendijk en Cathy van Tuijl, Saxion Deventer (Zichtlijn Opleidingspraktijk verbeteren door onderzoek) Interactiekwaliteit leerkracht

Nadere informatie

Impactmeting van kwaliteitsverbetering in het Onderwijs. Case study in Suriname - VVOB

Impactmeting van kwaliteitsverbetering in het Onderwijs. Case study in Suriname - VVOB Impactmeting van kwaliteitsverbetering in het Onderwijs Case study in Suriname - VVOB Doel onderzoek Interventies en resultaten zichtbaar maken Via meten (cijfers) Meten onderstelt goede meetinstrumenten

Nadere informatie

Natural Europe - Natuurlijk Europa

Natural Europe - Natuurlijk Europa Natural Europe - Natuurlijk Europa General Information Summary Natuurlijk Europa zet een aantal softwaretools in die het mogelijk maken voor leerkrachten om innovatieve online trajecten te ontwerpen via

Nadere informatie

Werken met TPACK. Wilfred Rubens

Werken met TPACK. Wilfred Rubens Werken met TPACK Wilfred Rubens http://www.wilfredrubens.com Introductie TPACK Video TPACK Wat weten jullie over TPACK? Korte herhaling Werken met TPACK aan de hand van opdrachten Sterke en minder sterke

Nadere informatie

Het belang van gespreid leiderschap voor innovatief gedrag Een casus van Praktijkgericht Wetenschappelijk Onderzoek (PWO): Hoe pak je dit aan?

Het belang van gespreid leiderschap voor innovatief gedrag Een casus van Praktijkgericht Wetenschappelijk Onderzoek (PWO): Hoe pak je dit aan? Het belang van gespreid leiderschap voor innovatief gedrag Een casus van Praktijkgericht Wetenschappelijk Onderzoek (PWO): Hoe pak je dit aan? Dr. Arnoud Evers Overzicht presentatie Wetenschap en praktijk

Nadere informatie

Voorwoord. Carla Geveke. Promovendus Rijksuniversiteit Groningen/ Hanzehogeschool Groningen December 2010

Voorwoord. Carla Geveke. Promovendus Rijksuniversiteit Groningen/ Hanzehogeschool Groningen December 2010 Voorwoord Voor u ligt de brochure voor de Orion-scholen met daarin de beschrijving van de verschillende Orion-arrangementen die vanuit het Wetenschapsknooppunt Noord- Nederland worden aangeboden. De Pedagogische

Nadere informatie

elearning in het hoger onderwijs: het gaat opnieuw over leren

elearning in het hoger onderwijs: het gaat opnieuw over leren elearning in het hoger onderwijs: het gaat opnieuw over leren Martin Valcke Department Educational Studies Ghent University Martin.Valcke@UGent.be http://users.ugent.be/~mvalcke/cv_2012/ Structuur Een

Nadere informatie

Leerdoelen. Feedback the motor of learning. Waarom is feedback belangrijk? Generiek model van het leren. Hoe goed is onze feedback?

Leerdoelen. Feedback the motor of learning. Waarom is feedback belangrijk? Generiek model van het leren. Hoe goed is onze feedback? the motor of learning Leerdoelen Algemene principes van goede feedback Voordelen en pitfalls van Pendleton René van Gent Nigel Turner Inleiding op de Learning Conversation Nadruk op Advanced Life Support

Nadere informatie

University of Groningen Educational value of digital examination

University of Groningen Educational value of digital examination University of Groningen Educational value of digital examination Benefits Digital Examination HANDWRITING CORRECTING 1 2 3 Do you remember the Correcting the essay exams in handwriting from your students

Nadere informatie

Moreel beraad en veiligheid: is er een connectie? Swanny Kremer

Moreel beraad en veiligheid: is er een connectie? Swanny Kremer Moreel beraad en veiligheid: is er een connectie? Swanny Kremer Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 1 Wie is Swanny Kremer? MW en filosoof / ethicus Phd-student VUmc & Rug Implementatie

Nadere informatie

E-learning bij het trainen van (klinische) vaardigheden: Van training on the job naar training before the job. Mary Dankbaar

E-learning bij het trainen van (klinische) vaardigheden: Van training on the job naar training before the job. Mary Dankbaar E-learning bij het trainen van (klinische) vaardigheden: Van training on the job naar training before the job Mary Dankbaar ICTO Platform EUR 20 november 2008 Inhoud Vaardigheidstraining Functies van e-learning

Nadere informatie

Met Sprongen Vooruit. Begeleiding startende leraren in regio Oost

Met Sprongen Vooruit. Begeleiding startende leraren in regio Oost Met Sprongen Vooruit Begeleiding startende leraren in regio Oost Deze brochure is een uitgave van de lerarenopleidingen van de Universiteit Twente en Hogeschool Windesheim. Enschede, februari 2014. Deze

Nadere informatie

Marlies Baeten Centrum voor Professionele Opleiding en Ontwikkeling en Levenslang Leren

Marlies Baeten Centrum voor Professionele Opleiding en Ontwikkeling en Levenslang Leren STIMULEREN VAN LEREN IN STUDENTGERICHTE LEEROMGEVINGEN? Marlies Baeten Centrum voor Professionele Opleiding en Ontwikkeling en Levenslang Leren Probleemgestuurd leren Projectonderwijs Casusgebaseerd onderwijs

Nadere informatie

Tussentijds toetsen. Dirkx, K.J. H., Kester, L., Kirschner, P.A.

Tussentijds toetsen. Dirkx, K.J. H., Kester, L., Kirschner, P.A. Tussentijds toetsen Dirkx, K.J. H., Kester, L., Kirschner, P.A. Overzicht Wel: Wat is het doel van tussentijds toetsen? Welke vormen van tussentijds toetsen? 4 studies die tussentijds toetsen (testing

Nadere informatie

Evert Bisschop Boele, 6 oktober 2016

Evert Bisschop Boele, 6 oktober 2016 Onderzoeksgroep Kunsteducatie Hanzehogeschool Groningen Naar een onderzoeksprogramma Curious Minds - Kunsteducatie Evert Bisschop Boele, 6 oktober 2016 Hanzehogeschool Groningen - 28.000 studenten - 18

Nadere informatie

Relatie tussen Cyberpesten en Opvoeding. Relation between Cyberbullying and Parenting. D.J.A. Steggink. Eerste begeleider: Dr. F.

Relatie tussen Cyberpesten en Opvoeding. Relation between Cyberbullying and Parenting. D.J.A. Steggink. Eerste begeleider: Dr. F. Relatie tussen Cyberpesten en Opvoeding Relation between Cyberbullying and Parenting D.J.A. Steggink Eerste begeleider: Dr. F. Dehue Tweede begeleider: Drs. I. Stevelmans April, 2011 Faculteit Psychologie

Nadere informatie

Bijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1

Bijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1 Bijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1 Bijlage 1: Het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs: Stadium van het instructie model Oriëntatiefase

Nadere informatie

52. Op weg naar rijkere breukenlessen

52. Op weg naar rijkere breukenlessen 52. Op weg naar rijkere breukenlessen Op naar rijkere breukenlessen Maaike Koopman, Marieke Thurlings en Perry den Brok Onderzoek naar breukenlessen: introductie PROO onderzoek (411-10-703) De rol van

Nadere informatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een Vaste Relatie The Association between Daily Stress, Emotional Intimacy and Affect with Partners in a Commited

Nadere informatie

Klantendag Heutink ICT

Klantendag Heutink ICT Klantendag Heutink ICT Google Apps for Education in de praktijk Wouter Stiekema Heutink ICT Agenda Inleiding Google apps for education Waarom? Essentie van Google producten Pilot op de Kerckeboschschool

Nadere informatie

De Virtuele Wereld: Green IT om bewustwording van duurzaamheid bij studenten te stimuleren

De Virtuele Wereld: Green IT om bewustwording van duurzaamheid bij studenten te stimuleren De Virtuele Wereld: Green IT om bewustwording van duurzaamheid bij studenten te stimuleren Agenda 1. Introductie 2. Virtuele werelden in het onderwijs 3. Demo: Green IT 4. Effectmeting 5. Conclusies De

Nadere informatie

Visie op wiskunde onderwijs Een Lesson Study voor vakdidactiek

Visie op wiskunde onderwijs Een Lesson Study voor vakdidactiek Visie op wiskunde onderwijs Een Lesson Study voor vakdidactiek Theo van den Bogaart, Joke Daemen, Derk Pik, Lidy Wesker Het leren en professionaliseren van onszelf Het denken en leren van de student centraal,

Nadere informatie

Leren met tablets, apps,... Hoe effectief en efficiënt is dit soort technologieën in het onderwijs?

Leren met tablets, apps,... Hoe effectief en efficiënt is dit soort technologieën in het onderwijs? Leren met tablets, apps,... Hoe effectief en efficiënt is dit soort technologieën in het onderwijs? M. Valcke Universiteit Gent Brugge, 4 oktober 2013 http://users.ugent.be/~mvalcke/cv_2012/! Structuur

Nadere informatie

Techniek? Dat is niks voor mij. Hoe kunnen scholen en bedrijven samen bijdragen aan een betere beeldvorming over en keuze voor bèta en techniek?

Techniek? Dat is niks voor mij. Hoe kunnen scholen en bedrijven samen bijdragen aan een betere beeldvorming over en keuze voor bèta en techniek? Techniek? Dat is niks voor mij. Hoe kunnen scholen en bedrijven samen bijdragen aan een betere beeldvorming over en keuze voor bèta en techniek? Juliette Walma van der Molen Center for Science Education

Nadere informatie

Leerlingen met autisme effectief ondersteunen bij sociale interactie in de klas (thematisch overzichtsartikel)

Leerlingen met autisme effectief ondersteunen bij sociale interactie in de klas (thematisch overzichtsartikel) Leerlingen met autisme effectief ondersteunen bij sociale interactie in de klas (thematisch overzichtsartikel) AGORA Leren van Gedrag Carla Geveke: c.h.geveke@pl.hanze.nl Ingela Ouwerkerk Leerlingen met

Nadere informatie

Theoretisch kader De 21st century skills Onderverdeling in cognitieve en conatieve vaardigheden

Theoretisch kader De 21st century skills Onderverdeling in cognitieve en conatieve vaardigheden Theoretisch kader: Zoals ik in mijn probleemanalyse beschrijf ga ik de vaardigheid creativiteit, van de 21st century skills onderzoeken, omdat ik wil weten op welke manier de school invloed kan uitoefenen

Nadere informatie

Professionalisering van leraren ter bevordering van zelfsturend leren van basisschoolleerlingen

Professionalisering van leraren ter bevordering van zelfsturend leren van basisschoolleerlingen Professionalisering van leraren ter bevordering van zelfsturend leren van basisschoolleerlingen Patrick Sins: Lectoraat Vernieuwingsonderwijs, Saxion Hogeschool; Thomas More Hogeschool Emmy Vrieling: Welten-instituut,

Nadere informatie

Begrippen ontwikkelen, corrigeren, en inslijpen met snelle diagnose en feedback Versie met enkele aantekeningen

Begrippen ontwikkelen, corrigeren, en inslijpen met snelle diagnose en feedback Versie met enkele aantekeningen Begrippen ontwikkelen, corrigeren, en inslijpen met snelle diagnose en feedback Versie met enkele aantekeningen Ed van den Berg AMSTEL UvA e.vandenberg@uva.nl Programma 1. Waarom snelle feedback? 2. Voorbeelden

Nadere informatie

Is Montessorionderwijs al zelfregulerend onderwijs?

Is Montessorionderwijs al zelfregulerend onderwijs? Is Montessorionderwijs al zelfregulerend onderwijs? Door Mariëlle van der Heijden, leerkracht Montessorischool Anne Frank Zelfregulerend leren is een veelgehoorde term binnen het onderwijs. Het betreft

Nadere informatie

Zijn secundaire scholen klaar voor de onderwijshervormingen?

Zijn secundaire scholen klaar voor de onderwijshervormingen? Zijn secundaire scholen klaar voor de onderwijshervormingen? Een multiple case study naar de draagkracht van vier secundaire scholen om de hervormingen door te voeren Esther Gheyssens & Katrien Struyven

Nadere informatie

Leiden GOK-middelen tot leerwinsten?

Leiden GOK-middelen tot leerwinsten? Leiden GOK-middelen tot leerwinsten? Erwin Ooghe Department Economie (KULeuven) 16 november 2012 De GOK-financiering # FTE teachers (per year per 258 pupils) 0 2 4 6 8 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Nadere informatie

5/18/2017 DOOR SAMENWERKEN LEREN DIFFERENTIEREN; LESSON STUDY, EEN CASE STUDY. Vu Lesson Study cyclus: focus onderwijsbehoeften en differentiëren

5/18/2017 DOOR SAMENWERKEN LEREN DIFFERENTIEREN; LESSON STUDY, EEN CASE STUDY. Vu Lesson Study cyclus: focus onderwijsbehoeften en differentiëren DOOR SAMENWERKEN LEREN DIFFERENTIEREN; LESSON STUDY, EEN CASE STUDY Tirza Bosma Lesson study conferentie 9 mei 2017 ONDERZOEK NAAR DIFFERENTIEREN IN COMBINATIE MET LESSON STUDY 1. Case study van ontwikkeling

Nadere informatie

InspiInInsprirerend leren EVALUATIERAPPORT ORION PROGRAMMA WETENSCHAPSKNOOPPUNT NOORD-NEDERLAND

InspiInInsprirerend leren EVALUATIERAPPORT ORION PROGRAMMA WETENSCHAPSKNOOPPUNT NOORD-NEDERLAND InspiInInsprirerend leren EVALUATIERAPPORT ORION PROGRAMMA WETENSCHAPSKNOOPPUNT NOORD-NEDERLAND Voorwoord Voor u ligt het evaluatierapport van de Orion-scholen die hebben meegedaan aan het Orion Programma

Nadere informatie

Feedback middels formatief toetsen

Feedback middels formatief toetsen Feedback middels formatief toetsen Studiedag Mbo Taalacademie Kim Schildkamp Contact: k.schildkamp@utwente.nl Formatief toetsen en feedback Waar denkt u aan bij de termen formatief toetsen en feedback?

Nadere informatie

Invloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting

Invloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting xvii Invloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting Samenvatting IT uitbesteding doet er niet toe vanuit het perspectief aansluiting tussen bedrijfsvoering en IT Dit proefschrift is het

Nadere informatie

Lieke Drukker Ninja van der Honing september 2012

Lieke Drukker Ninja van der Honing september 2012 Lieke Drukker Ninja van der Honing september 2012 Wij Jullie Afstemmen verhaal op jullie vragen Iedereen stopt tijd en vooral energie in het stimuleren van de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen.

Nadere informatie

Inhoudsopgave Samenvatting Summary Inleiding Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.

Inhoudsopgave Samenvatting Summary Inleiding Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Evaluatieonderzoek naar de Effectiviteit van de Zomercursus Plezier op School bij Kinderen met Verschillende Mate van Angstig en Stemmingsverstoord Gedrag en/of Autistische Gedragskenmerken Effect Evaluation

Nadere informatie

Wetenschap en techniek talent 2015

Wetenschap en techniek talent 2015 Wetenschap en techniek talent 2015 Een onderzoekende houding bij kinderen. Hoe krijg je dit voor elkaar? faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen ontwikkelingspsychologie Even voorstellen Sabine

Nadere informatie

Framework REC:all in relatie met richtlijnen UDL. Sylvia Moes

Framework REC:all in relatie met richtlijnen UDL. Sylvia Moes Framework REC:all in relatie met richtlijnen UDL Sylvia Moes Beyond recorded lectures www.rec-all.info Case studies REC:all > REC:all (november 2011-november 2013) > Moving beyond recorded lectures > In

Nadere informatie

Effectieve maatregelen

Effectieve maatregelen Effectieve maatregelen In het taal- en rekenonderwijs Pieter Danes 27 maart 2012 Bijeenkomst Taal in mbo 01-11-2011 Presentatie toen: Van Anja Schaafsma (ROC Mondriaan) Over effectief onderwijs Presentatie

Nadere informatie