Moreel beraad en veiligheid: is er een connectie? Swanny Kremer

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Moreel beraad en veiligheid: is er een connectie? Swanny Kremer"

Transcriptie

1 Moreel beraad en veiligheid: is er een connectie? Swanny Kremer Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 1

2 Wie is Swanny Kremer? MW en filosoof / ethicus Phd-student VUmc & Rug Implementatie en effecten van moreel beraad Deelstudies, onderdeel groter geheel Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag Maart

3 Programma Introductie Kwaliteit argumentatie Pilot studie Codeer schema Resultaten Morele sensitiviteit Methode Resultaten Discussie Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 3

4 Introductie Moreel beraad Gestructureerde dialoog Echte casus Morele vraag / dilemma Getrainde facilitator Ethiek vd werkvloer Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag

5 Introductie Veiligheid & Moreel beraad Betere afwegingen: veiliger? Grotere morele sensitiviteit: veiliger? Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag

6 Introduction Weinig bekend over effecten moreel beraad Moeilijk te onderzoeken Eerste stappen Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag Maart

7 Objectives Codeerschema Focus op de eerste resultaten Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag Maart

8 Methodologie: literatuur Wat is goede argumentatie? Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag Maart

9 Methodologie: literatuur Doel moreel beraad Niet per se consensus Maar een manier van moreel redeneren leren Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag Maart

10 Methodologie: codeer schema Wanneer een goed moreel beraad? Dilemma mowt duidelijk zijn Variatie in bijdragen Variatie in (morele) argumenten Variatie in perspectieven Reageren participanten inhoudelijk op elkaar? Wordt er voldoene stilgestaan bij het maken van en afweging? etc Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 10

11 Methodologie: coding scheme Ten eerste: professionele teams (geen studenten etc.) Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag Maart

12 Codeer schema Is het dilemma duidelijk? Wie zijn de betrokkenen? Is er variatie in (morele) argumenten Variatie in perspectieven Blijven mensen bij het onderwerp? Reageren participanten inhoudelijk op elkaar? Wordt er voldoene stilgestaan bij het maken van een afweging? etc Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag

13 Methodologie: codeer schem Dit kun je turfen Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag Maart

14 Methodologie: pilot study Met gespreksleider Zonder Gespreksleider ( tau ) Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag

15 Methodologie: video opnames Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag Maart

16 Methodology: video recordings Gefilmde casuistiek is geanalyseerd Door getrainde studenten N=26 6 MB per team Professionele teams Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag

17 Resultaten Gedurende het morel beraad weten deelnemers wat het dilemma is Met GL: altijd of merendeels Zonder GL: voor sommigen helder, anderen niet Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 17

18 Resultaten Zijn de belangen van de betrokkenen in kaart gebracht? Met GL: alle betrokkenen/ alle relevante betrokkenen Zonder GL: sommige genoemd/ sommige niet genoemd Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 18

19 Resultaten Toereikende tijd besteed aan info over dilemma? Met GL: goed / meer dan toereikend Zonder GL: ontoereikend Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 19

20 Resultaten Was er genoeg variatie in de argumentatie? Denk aan argumenten voor en tegen, argumenten gebaseerd op plichten, deugden, gevolgen, wet, gebruiken etc Met GL: 3, 4 of meer variaties Zonder GL: 1 varieteit Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag

21 Resultaten Schatting hoeveel tijd aan andere onderwerpen werd besteed Met GL: 11% Zonder GL: 58 % Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag

22 Resultaten Cijfer voor de sfeer Met GL: 7,6 Zonder GL: 6,8 Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 22

23 Resultaten Algemeen cijfer voor de dialoog Met GL: 7,9 Zonder GL: 3,4 Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 23

24 Resultaten Kun je het dilemma in 1 zin opschrijven? Met GL: ja Zonder GL: Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag

25 Discussie Eerste voorzichtige poging te meten Het meet de kwaliteit van argumenten op zich niet Meer factoren van invloed op moreel leren en argumenteren Geen validatie In hoeverre heeft betere argumentatie effect op professioneel gedrag Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 25

26 Morele sensitiviteit Inleiding Theorie Methode Resultaten Conclusie & Discussie (+aanbevelingen) Geïmplementeerd muv controle-units Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 26

27 Onderzoeksvraag: Worden medewerkers in de sociotherapie door de interventie van moreel beraad sensitiever voor morele vraagstukken in de forensische zorg en is dit positieve effect verschillend voor vrouwen en mannen, jongeren en ouderen en hoger opgeleiden en lager opgeleiden? Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 27

28 Wat is morele sensitiviteit? Morele sensitiviteit is het inzicht om een moreel dilemma te identificeren en te begrijpen wat voor ethische consequenties een gemaakte keuze voor de patiënt heeft (Lützén, Evertzon & Nordin, 1997). Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 28

29 Theorie Morele sensitiviteit (3 onderdelen): Morele verantwoordelijkheid. Morele stress. Morele kracht. Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 29

30 Methode Dataverzameling: Vragenlijsten met N=80 Praktische beperkingen Operationalisering: Afhankelijke variabele: Moral Sensitivity Questionnaire (MSQ-R) Vertaling Factor-analyse: positieve dimensie (morele verantwoordelijkheid & morele kracht), negatieve dimensie (morele stress) Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 30

31 Methode Onafhankelijke variabele: moreel beraad (groepen): Groep 0 = geen moreel beraad gevolgd (n=14) (1 afdeling) Groep 1 = onvolledige morele beraden gevolgd (n=18) (2 afdelingen) Groep 2 = volledige morele beraden gevolgd (n=48) (6 afdelingen) Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 31

32 Resultaten 1. Sociotherapeuten worden moreel sensitiever in de positieve dimensie na het volgen van een moreel beraad 2. Hierbij maakt het voor morele sensitiviteit niet uit of het een volledig moreel beraad is of een onvolledig moreel beraad 3. Naarmate sociotherapeuten meer morele beraden volgen worden ze steeds moreel sensitiever in de positieve dimensie Aanbeveling: blijf morele beraden geven en zorg dat er geen sprake is van uitval of tussenperiodes. Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 32

33 Resultaten 4. Het effect van moreel beraad op morele sensitiviteit is hetzelfde voor mannen en vrouwen. 5. Mannen zijn wel moreel sensitiever dan vrouwen. Geen aanbeveling. Uitkomst is wel in strijd met eerder onderzoek. Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 33

34 Resultaten 6. Hoger opgeleiden zijn moreel sensitiever dan lager opgeleiden, 7. Maar: lager opgeleide sociotherapeuten halen wel meer morele sensitiviteit uit de morele beraden dan hoger opgeleide sociotherapeuten. Aanbeveling: waar de opleiding stopt, gaat moreel beraad verder. Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 34

35 Resultaten 8. Sociotherapeuten met minder werkervaring zijn moreel sensitiever dan sociotherapeuten met meer werkervaring. Aanbeveling: dit betekent dat de "open blik" van nieuwe werknemers serieus genomen moet worden. Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 35

36 Discussion / dialogue Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag Maart

Workshop moreel beraad

Workshop moreel beraad Workshop moreel beraad Swanny Kremer Maart 2009 Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 1 Maart 2009 Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 2 Programma Uitleg Moreel beraad Bespreking

Nadere informatie

Deze vraagstelling is nader toegespitst op de volgende sub-vragen:

Deze vraagstelling is nader toegespitst op de volgende sub-vragen: Samenvatting Dit proefschrift gaat over ervaringen en leerprocessen in de ontwikkeling van de theorie en praktijk van Moreel Beraad als methode van ethiekondersteuning in de gezondheidszorg. Hoofdstuk

Nadere informatie

Samenvatting (Summary in Dutch)

Samenvatting (Summary in Dutch) Samenvatting (Summary in Dutch) Introductie In dit proefschrift evalueer ik de effectiviteit van de academische discussie over de ethiek van documentaire maken. In hoeverre stellen wetenschappers de juiste

Nadere informatie

Filosofie in de forensische psychiatrie

Filosofie in de forensische psychiatrie Symposium in het kader van het 10-jarig bestaan van de Afdeling Onderzoek FPC Dr. S. van Mesdag te Groningen Filosofie in de forensische psychiatrie donderdag 8 november 2012, 9.30 uur 16.30 uur 10.00

Nadere informatie

Op weg naar een reflectieve organisatie over professionaliteit, ethiek en moreel leiderschap

Op weg naar een reflectieve organisatie over professionaliteit, ethiek en moreel leiderschap Op weg naar een reflectieve organisatie over professionaliteit, ethiek en moreel leiderschap Prof. Dr Marian A. Verkerk (UMCG) De casus. Klassieke morele vraag Wanneer is het fixeren van een patiënt moreel

Nadere informatie

Informatie over de landelijke training gespreksleiders Moreel Beraad van de Moreel Beraad Groep VUmc

Informatie over de landelijke training gespreksleiders Moreel Beraad van de Moreel Beraad Groep VUmc Informatie over de landelijke training gespreksleiders Moreel Beraad van de Moreel Beraad Groep VUmc Dr. Bert Molewijk (Programmaleider & trainer Moreel Beraad Groep VUmc & GGnet) Drs. Margreet Stolper

Nadere informatie

Kwaliteit van zorg door georganiseerde reflectie en dialoog

Kwaliteit van zorg door georganiseerde reflectie en dialoog Kwaliteit van zorg door georganiseerde reflectie en dialoog Bert Molewijk (RN,MA, PhD) Voorbij de vrijblijvendheid Programmaleider Moreel Beraad, VUmc Associate professor Clinical Ethics, Oslo VWS, Week

Nadere informatie

192 Samenvatting 193. Samenvatting

192 Samenvatting 193. Samenvatting 192 Samenvatting 193 Samenvatting 194 Samenvatting 195 Het eenzaam opsluiten van psychiatrische patiënten is omstreden, zowel in Nederland als andere landen in en buiten Europa. Sinds het begin van deze

Nadere informatie

Over de grens bij (on)toerekeningsvatbaarheid, slachtoffer- en daderschap in de forensische psychiatrie. Swanny Kremer

Over de grens bij (on)toerekeningsvatbaarheid, slachtoffer- en daderschap in de forensische psychiatrie. Swanny Kremer Over de grens bij (on)toerekeningsvatbaarheid, slachtoffer- en daderschap in de forensische psychiatrie Swanny Kremer 24 November 2017 Programma 2 Wie is Swanny Kremer? Vooraf Daderschap en slachtofferschap

Nadere informatie

Moreel Beraad. Roelie Dijkman, specialist ouderengeneeskunde SHDH

Moreel Beraad. Roelie Dijkman, specialist ouderengeneeskunde SHDH Moreel Beraad Roelie Dijkman, specialist ouderengeneeskunde SHDH Wat is goed handelen? Wat en wie bepaalt dat? Ethiek Het systematisch nadenken over normen en waarden die in handelings- en beslissituaties

Nadere informatie

NEON Congres 9 juni 2017

NEON Congres 9 juni 2017 View in browser Nieuwsbrief In deze nieuwsbrief een terugblik op het NEON Jaarcongres, ontwikkelingen binnen de KwaliteitsPeilingen en twee nieuwe NEON projectgroepleden die zich voorstellen. Daarnaast

Nadere informatie

Voorwoord 11 Inleiding 13

Voorwoord 11 Inleiding 13 Voorwoord 11 Inleiding 13 1 Een gemeenschappelijk perspectief 13 2 Herkenning, reflectie en argumentatie 14 2.1 Herkenning 14 2.2 Reflectie 14 2.2.1 Ethisch kader 14 2.2.2 Términologisch kader 15 2.3 Argumentatie

Nadere informatie

Dwang(reductie) in de psychiatrie

Dwang(reductie) in de psychiatrie Dwang(reductie) in de psychiatrie Drs. Yolande Voskes Research Programme > Quality of Care Department of Medical Humanities Separatie: problematisch? Traumatische en emotionele ervaring Cliënten: angst,

Nadere informatie

VTOI De Dag van het Toezicht 17 april 2015

VTOI De Dag van het Toezicht 17 april 2015 BCG EBIs integriteit, waarden en normen versus toezicht VTOI De Dag van het Toezicht 17 april 2015 DRIE DIMENSIES VAN INTEGRITEIT Integriteit door het volgen van regels 3 Goed Moreel oordelen Argumenten

Nadere informatie

TOETSMATRIJS: Ethiek voor Makelaars en Taxateurs

TOETSMATRIJS: Ethiek voor Makelaars en Taxateurs TOETSMATRIJS: Ethiek voor Makelaars en Taxateurs Doel van het diploma Met dit diploma laten makelaars en taxateurs zien dat ze kritische professionals zijn met kennis van de ethiek. Deze kennis en houding

Nadere informatie

38 Tijdschrift Geestelijke Verzorging jaargang 16 nr 71

38 Tijdschrift Geestelijke Verzorging jaargang 16 nr 71 38 Tijdschrift Geestelijke Verzorging jaargang 16 nr 71 Waarden in perspectief Moreel beraad binnen de Isala klinieken Najaar 2009 ben ik door de Raad van Bestuur van de Isala klinieken aangesteld als

Nadere informatie

ERVAREN WERKDRUK IN HET MBO

ERVAREN WERKDRUK IN HET MBO ERVAREN WERKDRUK IN HET MBO onderzoeksverslag Rozemarijn van Toly, Annemarie Groot, Andrea Klaeijsen en Patricia Brouwer 01 AANLEIDING ONDERZOEK Er is recent veel aandacht voor werkdruk onder docenten;

Nadere informatie

Informatie over de landelijke training gespreksleiders Moreel Beraad van de Moreel Beraad Groep VUmc: Start 14 september 2016

Informatie over de landelijke training gespreksleiders Moreel Beraad van de Moreel Beraad Groep VUmc: Start 14 september 2016 Informatie over de landelijke training gespreksleiders Moreel Beraad van de Moreel Beraad Groep VUmc: Start 14 september 2016 Drs. Margreet Stolper (Onderzoeker & trainer Moreel Beraad Groep VUmc) Dr.

Nadere informatie

APOG Noordwijkerhout 5 maart 2015

APOG Noordwijkerhout 5 maart 2015 APOG Noordwijkerhout 5 maart 2015 Casuïstiek Moreel beraad & ethiek Jacqueline Pieters Gynaecoloog Medisch Centrum Kinderwens Leiderdorp Moreel beraad & ethiek Moreel beraad: Helpt bij doordenken van een

Nadere informatie

Veranderende rollen in de afstemming van zorg tussen cliënten met NAH, mantelzorgers en zorgprofessionals

Veranderende rollen in de afstemming van zorg tussen cliënten met NAH, mantelzorgers en zorgprofessionals Veranderende rollen in de afstemming van zorg tussen cliënten met NAH, mantelzorgers en zorgprofessionals Karen Schipper, Susan Woelders en Annette Hendrikx Aanleiding Context: veranderingen in het zorgstelsel

Nadere informatie

Ouderschap strategieën van vaders en moeders met een psychische ziekte.

Ouderschap strategieën van vaders en moeders met een psychische ziekte. Bespreking artikel Ouderschap strategieën van vaders en moeders met een psychische ziekte. Auteurs: P.C. Van der Ende, MSc, J.T. van Busschbach, phd, J. Nicholson, phd, E.L.Korevaar, phd & J.van Weeghel,

Nadere informatie

Samenvatting. The Disability Assessment Structured Interview, Its reliability and validity in work disability assessment, 2010

Samenvatting. The Disability Assessment Structured Interview, Its reliability and validity in work disability assessment, 2010 Samenvatting The Disability Assessment Structured Interview, Its reliability and validity in work disability assessment, 2010 Als werknemers door ziekte hun werk niet meer kunnen doen betaalt de werkgever

Nadere informatie

MVO in het beroepsonderwijs

MVO in het beroepsonderwijs MVO in het beroepsonderwijs 13 december 2007 's-hertogenbosch Timo Cochius CSR Academy Timo Cochius MVO-advies Ambitie Markten Producten/diensten 1 Agenda 1. Gaming in het onderwijs CruiSeR 2. Basisboek

Nadere informatie

Effectiviteit en bruikbaarheid van verschillende werkvormen EVS in de opleiding van jeugdsportbegeleiders

Effectiviteit en bruikbaarheid van verschillende werkvormen EVS in de opleiding van jeugdsportbegeleiders Effectiviteit en bruikbaarheid van verschillende werkvormen EVS in de opleiding van jeugdsportbegeleiders J. De Bouw, K. De Martelaer, K. Struyven en L. Haerens 31/12/2011 Inleiding Aanleiding onderzoek:

Nadere informatie

Omgaan met ontwrichtend gedrag: krachtgericht werken aan veiligheid in de opvang. 22 januari 2019 Festival Forensische Zorg

Omgaan met ontwrichtend gedrag: krachtgericht werken aan veiligheid in de opvang. 22 januari 2019 Festival Forensische Zorg Omgaan met ontwrichtend gedrag: krachtgericht werken aan veiligheid in de opvang 22 januari 2019 Festival Forensische Zorg Even voorstellen & de KFZ-call Peer van der Helm (Hogeschool Leiden) Cecilia Petit,

Nadere informatie

Ethisch Leiderschap in de zorg

Ethisch Leiderschap in de zorg Ethisch Leiderschap in de zorg Ranking en Toezicht NVLO, 26 september 2014 Drs. Marlies Akemann-vanWerkhoven Adviseur Advies & Beleid, Kennemer Gasthuis Haarlem Introductie Wie heb ik voor me? Leiderschapstijlen

Nadere informatie

Stilstaan bij morele dilemma s. Prof. Dr. Guy Widdershoven Afdeling Metamedica

Stilstaan bij morele dilemma s. Prof. Dr. Guy Widdershoven Afdeling Metamedica Stilstaan bij morele dilemma s Prof. Dr. Guy Widdershoven Afdeling Metamedica Outline Wat is een dilemma? Vormen van ethiekondersteuning Wat is moreel beraad? Een voorbeeld uit de praktijk Reflectie in

Nadere informatie

Cursusinformatie Moreel beraad

Cursusinformatie Moreel beraad Cursusinformatie Moreel beraad Cursusdoelen: De cursist kan zelfstandig een moreel beraad leiden volgens de gespreksmethode van Reliëf. De cursist - heeft kennis van basisbegrippen uit de ethiek - kan

Nadere informatie

Goed verplegen. Kernelementen van een verpleegkundige beroepsethiek. Een voorstel. Oostende 19 maart 2018

Goed verplegen. Kernelementen van een verpleegkundige beroepsethiek. Een voorstel. Oostende 19 maart 2018 Goed verplegen Kernelementen van een verpleegkundige beroepsethiek. Een voorstel. Oostende 19 maart 2018 Uitgangspunten en overwegingen Definities ethiek: 1. Systematische reflectie op waarden en normen

Nadere informatie

Mensen en naasten. Over de vervlochtenheid van individuen. Dr. Dorothea Touwen Ethiek en Recht LUMC 20 MEI 2016

Mensen en naasten. Over de vervlochtenheid van individuen. Dr. Dorothea Touwen Ethiek en Recht LUMC 20 MEI 2016 Mensen en naasten Over de vervlochtenheid van individuen Dr. Dorothea Touwen Ethiek en Recht LUMC 20 MEI 2016 Kwesties ter bespreking Belangen Wilsbekwaamheid en vertegenwoordiging Identiteit Sociaal leven

Nadere informatie

reflectieopdrachten en door middel van het toepassen van het analysemodel in praktijkcases.

reflectieopdrachten en door middel van het toepassen van het analysemodel in praktijkcases. Toelichting vooraf Een van onze auteurs, Pierre Winkler, heeft op verzoek van de landelijke kenniskring ethiek in het mbo, een lezing gehouden over plaats en vormgeving van ethiek in SLB, Burgerschap en

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting Langdurig ziekteverzuim is een erkend sociaal-economisch en sociaal-geneeskundig probleem op nationaal en internationaal niveau. Verschillende landen hebben wettelijke maatregelen genomen

Nadere informatie

De school als morele gemeenschap Een programma

De school als morele gemeenschap Een programma De school als morele gemeenschap Een programma Programma 1. De school als morele gemeenschap. 2. Zuil 1: de integere onderwijsinstelling. 3. Zuil 2: de morele leergemeenschap. 4. Zuil 3: morele vorming

Nadere informatie

The Disability Assessment Structured Interview

The Disability Assessment Structured Interview RIJKSUNIVERSITEIT GRONINGEN The Disability Assessment Structured Interview Its reliability and validity in work disability assessment Proefschrift ter verkrijging van het doctoraat in de Medische Wetenschappen

Nadere informatie

FACTOREN VOOR IMPLEMENTATIE VAKTHERAPIE BEELDEND IN EEN HOSPICE SETTING KWALITATIEF ONDERZOEK

FACTOREN VOOR IMPLEMENTATIE VAKTHERAPIE BEELDEND IN EEN HOSPICE SETTING KWALITATIEF ONDERZOEK FACTOREN VOOR IMPLEMENTATIE VAKTHERAPIE BEELDEND IN EEN HOSPICE SETTING KWALITATIEF ONDERZOEK Dagmar Linz 1554166 Student Master of Arts Therapies Juni 2017 INLEIDING KUNSTZINNIGE THERAPIE HOSPICE ROZENHEUVEL

Nadere informatie

Financiële prikkels en innovatie in de COPD zorg

Financiële prikkels en innovatie in de COPD zorg 11/7/2016 1 Financiële prikkels en innovatie in de COPD zorg Een longitudinale case study Bart Noort (promovendus) Prof dr Kees Ahaus, Dr Taco van der Vaart Maatschap Friese Longartsen De Friesland Zorgverzekeraar

Nadere informatie

Inleiding 15 Waarom deze methode? 15 Voor de student 16 Legenda gebruikte icoontjes 18 Personages: wie is wie? 18. In de startblokken 19

Inleiding 15 Waarom deze methode? 15 Voor de student 16 Legenda gebruikte icoontjes 18 Personages: wie is wie? 18. In de startblokken 19 Inleiding 15 Waarom deze methode? 15 Voor de student 16 Legenda gebruikte icoontjes 18 Personages: wie is wie? 18 In de startblokken 19 STAP 1 Van interesse tot brainstormen over het onderwerp 29 Beschrijvende

Nadere informatie

Studiedag MIO 24 juni Handleiding Workshop. Ethische reflectie

Studiedag MIO 24 juni Handleiding Workshop. Ethische reflectie Studiedag MIO 24 juni 2010 Handleiding Workshop Ethische reflectie 1 2 Methodiek voor ethische reflectie Mieke Clement, Erna Ponds Verloskundigen komen in hun dagelijkse werkzaamheden dilemma s of morele

Nadere informatie

INHOUDS- OPGAVE. Voorwoord 19. Voorwoord bij de nieuwe druk 20. Inleiding 23

INHOUDS- OPGAVE. Voorwoord 19. Voorwoord bij de nieuwe druk 20. Inleiding 23 5 INHOUDS- OPGAVE Voorwoord 19 Voorwoord bij de nieuwe druk 20 Inleiding 23 Ontwikkelingen in het Hoger Beroepsonderwijs 23 Praktijkgericht Onderzoek 25 De focus van ons boek 27 De structuur van dit boek

Nadere informatie

VOORBEELD CASUS. Hoe ver mag je gaan in vrijheid van meningsuiting? een socratisch gesprek uitgeschreven

VOORBEELD CASUS. Hoe ver mag je gaan in vrijheid van meningsuiting? een socratisch gesprek uitgeschreven VOORBEELD CASUS een socratisch gesprek uitgeschreven Hieronder tref je een beschrijving van een socratisch gesprek van ca. 1 1/2 uur, in 5 stappen. Voor de volledigheid eerst nog even de gespreksstappen:

Nadere informatie

discussiestuk voor 13 mei 2013

discussiestuk voor 13 mei 2013 1 Handreiking kwaliteitscriteria gespreksleider Moreel Beraad discussiestuk voor 13 mei 2013 Verantwoording Dit document is een initiatief van de werkgroep Kwaliteitscriteria Gespreksleiders Moreel Beraad,

Nadere informatie

PROEFTUINEN VERSTERKING PROFESSIONELE DIALOOG BINNEN DOCENTENTEAMS

PROEFTUINEN VERSTERKING PROFESSIONELE DIALOOG BINNEN DOCENTENTEAMS PROEFTUINEN VERSTERKING PROFESSIONELE DIALOOG BINNEN DOCENTENTEAMS Peter Horsselenberg Lectoraat ghrm Lector Teamprofessionalisering Daniel van Middelkoop Hogeschool van Amsterdam p.horsselenberg@hva.nl

Nadere informatie

Film Jezelf! Een interventie om hulpverleners op een opname afdeling kennis te laten maken met de gezonde mens. Prof. dr. P.J.J.

Film Jezelf! Een interventie om hulpverleners op een opname afdeling kennis te laten maken met de gezonde mens. Prof. dr. P.J.J. Film Jezelf! Een interventie om hulpverleners op een opname afdeling kennis te laten maken met de gezonde mens Prof. dr. P.J.J. Goossens Disclosure De ontwikkeling van de filminterventie is mede mogelijk

Nadere informatie

Morele dilemma s in de tandheelkundige zorg voor ouderen

Morele dilemma s in de tandheelkundige zorg voor ouderen 1 Morele dilemma s in de tandheelkundige zorg voor ouderen Guy Widdershoven Amsterdam Center on Aging Take-home messages 1. Belang van mensvisie in de ouderenzorg: autonomie in afhankelijkheid 2. Kwaliteit

Nadere informatie

Kwetsbaarheid delen in de zorg

Kwetsbaarheid delen in de zorg Kwetsbaarheid delen in de zorg workshop ethische dilemma s 2 oktober 2017 Marita de Kleijne, Commissie Ethiek dr. Hans van Dartel, ethicus Opzet Introductie: ethiek en beroepsvereniging Kwetsbaarheid in

Nadere informatie

De werkwijzen en attitudes van verpleegkundigen in relatie tot passende hospicezorg: een mixed-methods studie. woensdag 11 oktober 2017

De werkwijzen en attitudes van verpleegkundigen in relatie tot passende hospicezorg: een mixed-methods studie. woensdag 11 oktober 2017 De werkwijzen en attitudes van verpleegkundigen in relatie tot passende hospicezorg: een mixed-methods studie. woensdag 11 oktober 2017 ACHTERGROND Waarom onderzoek? Groot aantal (zelfstandige) hospices

Nadere informatie

Kennissynthese arbeid en psychische aandoeningen. Dr. F.G.Schaafsma Dr. H. Michon Prof. dr. J.R. Anema

Kennissynthese arbeid en psychische aandoeningen. Dr. F.G.Schaafsma Dr. H. Michon Prof. dr. J.R. Anema Kennissynthese arbeid en psychische aandoeningen Dr. F.G.Schaafsma Dr. H. Michon Prof. dr. J.R. Anema Ernstige Psychische Aandoeningen (EPA) Definitie consensus groep EPA¹ - Sprake van psychische stoornis

Nadere informatie

Autonomie en afhankelijkheid in de langdurige zorg

Autonomie en afhankelijkheid in de langdurige zorg Sint-Niklaas, P.C. Sint-Hiëronymus 13 november 2014 Autonomie en afhankelijkheid in de langdurige zorg Een pleidooi voor verbondenheid en verantwoordelijkheid Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde

Nadere informatie

Overzicht van tabellen 13. Overzicht van figuren 15. Voorwoord 17. Inleiding 19

Overzicht van tabellen 13. Overzicht van figuren 15. Voorwoord 17. Inleiding 19 Inhoudsopgave Overzicht van tabellen 13 Overzicht van figuren 15 Voorwoord 17 Inleiding 19 Ontwikkelingen in het Hoger Beroepsonderwijs 19 Praktijkgericht Onderzoek 21 De focus van dit boek 23 De structuur

Nadere informatie

Leren van je eigen mores Spreken over waarden en normen met verpleegkundigen

Leren van je eigen mores Spreken over waarden en normen met verpleegkundigen Nurse Academy lustrumcongres 2014 Leren van je eigen mores Spreken over waarden en normen met verpleegkundigen Amersfoort, 17 november 2014 Jos de Munnink, gespreksleider moreel beraad GGNet Contact: j.demunnink@ggnet.nl

Nadere informatie

leerpatronen probleemstelling betekenisgericht leren in lerarenopleidingen de toename van betekenisgericht leren in academische en reguliere pabo s

leerpatronen probleemstelling betekenisgericht leren in lerarenopleidingen de toename van betekenisgericht leren in academische en reguliere pabo s snel veranderende samenleving - onderwijs de toename van betekenisgericht leren in ademische en reguliere pabo s ORD 2015 Stella van der Wal-Maris, Gonny Schellings, Jeannette Geldens en Douwe eijaard

Nadere informatie

Wijziging pagina 5: het centraal examen duurt 180 minuten FILOSOFIE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V

Wijziging pagina 5: het centraal examen duurt 180 minuten FILOSOFIE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V Wijziging pagina 5: het centraal examen duurt 180 minuten FILOSOFIE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V17.09.1 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens

Nadere informatie

PROCESDOEL 1 VRIJ EN ZELFSTANDIG LEREN DENKEN EN HANDELEN

PROCESDOEL 1 VRIJ EN ZELFSTANDIG LEREN DENKEN EN HANDELEN PROCESDOEL 1 VRIJ EN ZELFSTANDIG LEREN DENKEN EN HANDELEN Bijzondere procesdoelen 1.1. Groei naar volwassenheid 1.2. Zelfstandig denken 1.3. Zelfstandig handelen 1.4. Postconventionele instelling 1.1 Groei

Nadere informatie

Abstineren Morele overwegingen bij het staken van levensverlengend medisch handelen

Abstineren Morele overwegingen bij het staken van levensverlengend medisch handelen Abstineren Morele overwegingen bij het staken van levensverlengend medisch handelen Prudentiareeks Redactie Martien Pijnenburg Marius Nuy met bijdragen van Theo Beemer Bert Gordijn & Frank Kortmann Henk

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 Het soort onderzoek waar dit boek op gericht is 15

Hoofdstuk 1 Het soort onderzoek waar dit boek op gericht is 15 Inhoud Voorwoord 11 Hoofdstuk 1 Het soort onderzoek waar dit boek op gericht is 15 1.1 Inleiding 15 1.2 Voorbeelden 16 1.2.1 Leiden problemen in welbevinden tot voortijdig schoolverlaten? 16 1.2.2 Beter

Nadere informatie

Het beschrijven en analyseren van HR- en morele dilemma s

Het beschrijven en analyseren van HR- en morele dilemma s Het beschrijven en analyseren van HR- en morele dilemma s t.b.v. de Windesheim reader Ethiek voor Major 5 HRM en t.b.v. het schrijven van het HR-dilemma s voor het project door Dr. C. Aarsbergen Inleiding

Nadere informatie

Ontwikkeling van docentcompetenties voor het ondersteunen van studenten bij het reflecteren

Ontwikkeling van docentcompetenties voor het ondersteunen van studenten bij het reflecteren Ontwikkeling van docentcompetenties voor het ondersteunen van studenten bij het reflecteren Presentatie voor ECBO op 7-11-2013 Dr. Agaath Dekker-Groen Dr. Marieke van der Schaaf, co-promotor Prof. dr.

Nadere informatie

SAMENWERKEN BIJ ASPECIFIEKE LAGE RUGKLACHTEN

SAMENWERKEN BIJ ASPECIFIEKE LAGE RUGKLACHTEN SAMENWERKEN BIJ ASPECIFIEKE LAGE RUGKLACHTEN Een gezamenlijke nascholing voor huisartsen, bedrijfsartsen en fysiotherapeuten December 2014 Arnela Suman a.suman@vumc.nl 020-4445945 DISCLOSURE BELANGEN Drs.

Nadere informatie

Verbetering reflectievaardigheden pabo-studenten m.b.v. CLASS Diny Langendijk en Cathy van Tuijl, Saxion Deventer (Zichtlijn Opleidingspraktijk

Verbetering reflectievaardigheden pabo-studenten m.b.v. CLASS Diny Langendijk en Cathy van Tuijl, Saxion Deventer (Zichtlijn Opleidingspraktijk Verbetering reflectievaardigheden pabo-studenten m.b.v. CLASS Diny Langendijk en Cathy van Tuijl, Saxion Deventer (Zichtlijn Opleidingspraktijk verbeteren door onderzoek) Interactiekwaliteit leerkracht

Nadere informatie

De facilitator begeleidt het horizontale beraad conform vastgestelde stappen:

De facilitator begeleidt het horizontale beraad conform vastgestelde stappen: Dialoog met externe belanghebbenden Stichting Zuidwester is een maatschappelijke organisatie die de dialoog met belanghebbenden een zodanige invulling geeft dat deze het mogelijk maakt om de ondersteuningsbehoefte

Nadere informatie

COMMUNICATIE-EN IMPLEMEMENTATIEPLAN

COMMUNICATIE-EN IMPLEMEMENTATIEPLAN Bijlage 9 ETHIEK IN RICHTLIJNEN bij Arbeid en Gezondheid (EiR-A) COMMUNICATIE-EN IMPLEMEMENTATIEPLAN Versie INHOUD 1 Inleiding 2 Contextanalyse 2.1 Situatie en omgeving 2.2 De actoren 2.3 Het product 3

Nadere informatie

Verschillende soorten argumentatie en controlevragen

Verschillende soorten argumentatie en controlevragen Verschillende soorten argumentatie en controlevragen Naar: J. de Jong & S. Wils (1995/1998). Schriftelijke verslaglegging van onderzoek. Materiaal bij Scriptiecursus II. Interne publicatie, Ivlos, Universiteit

Nadere informatie

FHIC: veilig werken bij een crisis?!

FHIC: veilig werken bij een crisis?! FHIC: veilig werken bij een crisis?! Festival Forensische Zorg 2019 Sylvia Gerritsen (Amsterdam UMC, locatie VUmc) Petra de Leede (Fivoor) Saskia Gardien-Lemmen (FPC de Oostvaarderskliniek) Voorstellen

Nadere informatie

VERBINDEN VAN ONDERZOEK EN ONDERWIJS

VERBINDEN VAN ONDERZOEK EN ONDERWIJS VERBINDEN VAN ONDERZOEK EN ONDERWIJS ONDERZOEK ALS BOUNDARY ACTIVITEIT OM DE PRAKTIJK TE VERSTERKEN EAPRIL SEMINAR 2017 MARCO SNOEK Onderwijs ontwikkeling 2 INHOUD Onderzoek als impuls voor onderwijsontwikkeling?

Nadere informatie

CTRL ALT DELETE. Productiviteitsverlies door ICT problemen en ontoereikende digitale vaardigheden op het werk

CTRL ALT DELETE. Productiviteitsverlies door ICT problemen en ontoereikende digitale vaardigheden op het werk CTRL ALT DELETE Productiviteitsverlies door ICT problemen en ontoereikende digitale vaardigheden op het werk Dr. Alexander van Deursen Prof. Dr. Jan van Dijk Introductie ICT integraal onderdeel van werk

Nadere informatie

Ethische Dilemma s. Zorgboogberaad 11 januari 2010 Lea Peen specialist ouderengeneeskunde

Ethische Dilemma s. Zorgboogberaad 11 januari 2010 Lea Peen specialist ouderengeneeskunde Ethische Dilemma s Zorgboogberaad 11 januari 2010 Lea Peen specialist ouderengeneeskunde Deze presentatie Wat is ethiek Waarom ethiek Zorgethiek Casuïstiek Ethiek in de zorgorganisatie Ethiek: Nadenken

Nadere informatie

Margriet van Iersel MSc

Margriet van Iersel MSc Margriet van Iersel MSc Kenniscentrum ACHIEVE en Opleiding verpleegkunde Faculteit Gezondheid Hogeschool van Amsterdam Prof.dr. Paul Kirschner 1, Prof. Dr. Wilma Scholte op Reimer 2, Prof. Dr. Rien de

Nadere informatie

Zelfmanagementondersteuning: HOE doe je dat?

Zelfmanagementondersteuning: HOE doe je dat? Zelfmanagementondersteuning: HOE doe je dat? HGZO CONGRES Dr. Ada ter Maten-Speksnijder Dr. Susanne van Hooft Kenniscentrum Zorginnovatie Hogeschool Rotterdam Opbouw Workshop Introductie Visie op zelfmanagement

Nadere informatie

Adoptie en Fidelity van het Familienetwerkberaad. Prof. dr. Olaf Timmermans

Adoptie en Fidelity van het Familienetwerkberaad. Prof. dr. Olaf Timmermans Adoptie en Fidelity van het Familienetwerkberaad Prof. dr. Olaf Timmermans Introductie Behoefte bij professionals in de jeugdbescherming aan consistente en geïntegreerde manier van toepassen methodische

Nadere informatie

Een korte handleiding voor het schrijven van een case report, case study of pilot

Een korte handleiding voor het schrijven van een case report, case study of pilot Het case report Een korte handleiding voor het schrijven van een case report, case study of pilot Deze presentatie is bedoeld als handleiding voor studenten Advanced Practitioner Voet en Enkel. Studenten

Nadere informatie

WELKOM! Belangrijke vraag bij EBP. Definitie EBP Wat is nu Evidence-Based Practice? Waarom is evidence-based mondzorg nodig? O.a.

WELKOM! Belangrijke vraag bij EBP. Definitie EBP Wat is nu Evidence-Based Practice? Waarom is evidence-based mondzorg nodig? O.a. WELKOM! Waarom is evidence-based mondzorg nodig? O.a. Veel informatie mondzorg/verzorging in media en internet Nieuwe ontwikkelingen in behandelingen, producten en materialen Bijhouden vakkennis & Levenlang

Nadere informatie

De wens een goede moeder te zijn

De wens een goede moeder te zijn De wens een goede moeder te zijn welke impact hebben de ethische bedenkingen van vrouwen op hun keuzes voor prenatale testen? Dr. E. Garcia 12-12-2013 In search of good motherhood How prenatal screening

Nadere informatie

SAMENWERKEN BIJ ASPECIFIEKE LAGE RUGKLACHTEN

SAMENWERKEN BIJ ASPECIFIEKE LAGE RUGKLACHTEN SAMENWERKEN BIJ ASPECIFIEKE LAGE RUGKLACHTEN Een gezamenlijke nascholing voor huisartsen, bedrijfsartsen en fysiotherapeuten December 2014 Arnela Suman a.suman@vumc.nl 020-4445945 DISCLOSURE BELANGEN Drs.

Nadere informatie

decreatiewerkplaats.nl

decreatiewerkplaats.nl decreatiewerkplaats.nl Dynamische Consensus besluitvorming decreatiewerkplaats.nl Dynamische Consensus * besluitvorming decreatiewerkplaats.nl Programma Wat gaan we doen Programma Wat gaan we doen a)

Nadere informatie

Methodieken cliëntenparticipatie

Methodieken cliëntenparticipatie Methodieken cliëntenparticipatie Cliëntenparticipatie Uw cliënten al in een vroeg stadium betrekken bij het ontwikkelen en verbeteren van uw zorgbeleid, zorgt ervoor dat uw beleid goed is afgestemd op

Nadere informatie

BSc stage Gezondheid en Leven

BSc stage Gezondheid en Leven BSc stage Gezondheid en Leven 2014-2015 Doel van de stage Naast het verkrijgen van vakinhoudelijke kennis en het aanleren van praktische vaardigheden heeft de bachelorstage als doel om de tijdens de studie

Nadere informatie

IN DE GEZONDHEIDSZORG

IN DE GEZONDHEIDSZORG BASISBOEK ETHIEK & RECHT IN DE GEZONDHEIDSZORG JOHAN LEGEMAATE & GUY WIDDERSHOVEN [ REDACTIE] B O OM Inhoud Voorwoord 11 1 Een inleiding over de ethiek Guy Widdershoven 1.1 Inleiding 15 1.2 Betekenis van

Nadere informatie

VOORBEELD VAN EEN MOREEL BERAAD op socratische wijze

VOORBEELD VAN EEN MOREEL BERAAD op socratische wijze VOORBEELD VAN EEN MOREEL BERAAD op socratische wijze Hoe blijf ik trouw aan de morele principes waar ik in mijn functie voor sta? Hieronder tref je een beschrijving van een moreel beraad van ca. 1 1/2

Nadere informatie

De veiligheidskundige als filosoof-logicus. Normen en waarden voor de veiligheidskundige

De veiligheidskundige als filosoof-logicus. Normen en waarden voor de veiligheidskundige De veiligheidskundige als filosoof-logicus Normen en waarden voor de veiligheidskundige Wat? Onderzoeksvraag: naar de diversiteit aan taken van de veiligheidskundige Aan de hand van metaforen; de VK als:

Nadere informatie

Goed georganiseerde school

Goed georganiseerde school Goed georganiseerde school VH Congres 19-04-2018 Sander van den Eijnden (HL), Ronald Ulrich (HL), Nanja Wesselingh (HL), Jaak Mulder (HvA) Aanleiding Vrijwel alle hogescholen kampen met problemen m.b.t.

Nadere informatie

Ethiekondersteuning als geestelijke verzorging

Ethiekondersteuning als geestelijke verzorging Ethiekondersteuning als geestelijke verzorging Angeline van Doveren VGVZ-symposium Met je voeten in de modder. Geestelijk verzorger en ethiekondersteuning. 26 juni 2017 23 JUNI 2017 ANGELINE VAN DOVEREN!1

Nadere informatie

Metacognitieve therapie voor de Gegeneraliseerde Angst Stoornis. Colin van der Heiden. Workshop NJC-VGCt Zwolle, 12 april 2013

Metacognitieve therapie voor de Gegeneraliseerde Angst Stoornis. Colin van der Heiden. Workshop NJC-VGCt Zwolle, 12 april 2013 Metacognitieve therapie voor de Gegeneraliseerde Angst Stoornis Colin van der Heiden Workshop NJC-VGCt Zwolle, 12 april 2013 PROGRAMMA inleiding metacognitieve theorie video-demonstratie en oefening: uitvragen

Nadere informatie

Studenten en leerkrachten leren praktijkgericht onderzoek doen. Anje Ros, Lector Leren & Innoveren Anja van Wanrooij, Basisschool Het Mozaïek

Studenten en leerkrachten leren praktijkgericht onderzoek doen. Anje Ros, Lector Leren & Innoveren Anja van Wanrooij, Basisschool Het Mozaïek Studenten en leerkrachten leren praktijkgericht onderzoek doen Anje Ros, Lector Leren & Innoveren Anja van Wanrooij, Basisschool Het Mozaïek Tijdschema Inleiding Anje (15 minuten) Praktijk casus Anja (10

Nadere informatie

ORD De implementatie van Flipped- Classroom bij flexibilisering van het deeltijdonderwijs binnen Saxion

ORD De implementatie van Flipped- Classroom bij flexibilisering van het deeltijdonderwijs binnen Saxion ORD 2019 De implementatie van Flipped- Classroom bij flexibilisering van het deeltijdonderwijs binnen Saxion Lectoraat Innovatief & Effectief Onderwijs Anne Lohuis MSc. dr. Tjark Huizinga Jolise t Mannetje

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Faculteit Educatie Instituut voor Leraar en School

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Faculteit Educatie Instituut voor Leraar en School Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Faculteit Educatie Instituut voor Leraar en School Beoordeling Afstudeeronderzoek eindfase 2014-2015 VT-DT ONDERZOEKSVERSLAG 1 Bijlage 5c Beoordelingsformulier onderzoeksverslag

Nadere informatie

Welkom bij de workshop: Leiderschap in de dagelijkse MCL-praktijk. Versterken van zelfmanagement & gezamenlijke beschuitvorming!

Welkom bij de workshop: Leiderschap in de dagelijkse MCL-praktijk. Versterken van zelfmanagement & gezamenlijke beschuitvorming! Welkom bij de workshop: Leiderschap in de dagelijkse MCL-praktijk. Versterken van zelfmanagement & gezamenlijke beschuitvorming! Elske Boersma-Jorna en Henriette Niehof Het afbeeldingonderdeel met relatie-id

Nadere informatie

Mood and Resilience in Offspring

Mood and Resilience in Offspring Mood and Resilience in Offspring De Depressie deal 19 februari 2017 Depressie deal ondertekend Doel: 30 procent minder mensen met een depressie in 2030 Investering in vroegherkenning en preventie Huidige

Nadere informatie

Vorming ergotherapeuten

Vorming ergotherapeuten Vorming ergotherapeuten Hoe kunnen we ethisch denken implementeren in de organisatie DEEL 1: Onderzoek morele stress Studenten zorgopleidingen Leren omgaan met morele stress en het innemen van de handelingsruimte

Nadere informatie

Methoden van het Wetenschappelijk Onderzoek: Deel II Vertaling pagina 83 97

Methoden van het Wetenschappelijk Onderzoek: Deel II Vertaling pagina 83 97 Wanneer gebruiken we kwalitatieve interviews? Kwalitatief interview = mogelijke methode om gegevens te verzamelen voor een reeks soorten van kwalitatief onderzoek Kwalitatief interview versus natuurlijk

Nadere informatie

Informal Interpreting in Dutch General Practice. R. Zendedel

Informal Interpreting in Dutch General Practice. R. Zendedel Informal Interpreting in Dutch General Practice. R. Zendedel Nederlandse samenvatting Informele tolken worden dagelijks ingezet in de medische praktijk wanneer arts en patiënt niet dezelfde taal spreken.

Nadere informatie

Samenvatting. Ingrijpen in het DNA van de mens - Morele en maatschappelijke implicaties van kiembaanmodificatie 5

Samenvatting. Ingrijpen in het DNA van de mens - Morele en maatschappelijke implicaties van kiembaanmodificatie 5 Dit signalement gaat over kiembaanmodificatie: het veranderen van het DNA in een menselijk embryo. Deze techniek biedt mensen met een erfelijke ziekte nieuwe mogelijkheden om genetisch eigen kinderen te

Nadere informatie

Inhoud

Inhoud Inhoud Abstract Samenvatting 1 Inleiding1 2 Actuele context 3 Theorie en hypotheses 4 Methode Figuur 4.1 Routering en vignetten in de vragenlijst Zelfstandigen Deel 1 vragenlijst Werknemers (en overig:

Nadere informatie

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management -

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management - Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management - 2014-2015 Vrije Universiteit Amsterdam - der Sociale Wetenschappen

Nadere informatie

dr. Gea C. van Dijk 31 januari 2019 De zorgmedewerker aan zet bij onderzoek: de omgekeerde wereld?

dr. Gea C. van Dijk 31 januari 2019 De zorgmedewerker aan zet bij onderzoek: de omgekeerde wereld? dr. Gea C. van Dijk 31 januari 2019 De zorgmedewerker aan zet bij onderzoek: de omgekeerde wereld? Presentatie: 1. Over Noorderbreedte en mijzelf 2. Onderzoek: wie is aan zet? 3. Onderzoek door medewerkers

Nadere informatie

Verbeterde effectiviteit van de medische overdracht door gebruik te maken van narratieve elementen. C. Brumsen

Verbeterde effectiviteit van de medische overdracht door gebruik te maken van narratieve elementen. C. Brumsen Verbeterde effectiviteit van de medische overdracht door gebruik te maken van narratieve elementen C. Brumsen over de overdracht in het ziekenhuis 1. Introductie 2. Inventarisatie problemen (groep) 3.

Nadere informatie

VOORBEELD CASUS. Mag je publiekelijk ingaan tegen je baas? een socratisch gesprek uitgeschreven

VOORBEELD CASUS. Mag je publiekelijk ingaan tegen je baas? een socratisch gesprek uitgeschreven VOORBEELD CASUS een socratisch gesprek uitgeschreven Hieronder tref je een beschrijving van een socratisch gesprek van ca. 1 1/2 uur, in 5 stappen. Voor de volledigheid eerst nog even de gespreksstappen:

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 hoofdstuk 4.

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 hoofdstuk 4. Samenvatting In 2012 zijn door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport buurtsportcoaches (BSC es) geïntroduceerd. Deze BSC es hebben als doel mensen te stimuleren meer te gaan bewegen. Deze

Nadere informatie

Onderzoeksmethodologie van praktijkgericht en toegepast onderzoek. Jac Christis, 14 februari 2013

Onderzoeksmethodologie van praktijkgericht en toegepast onderzoek. Jac Christis, 14 februari 2013 Onderzoeksmethodologie van praktijkgericht en toegepast onderzoek Jac Christis, 14 februari 2013 Onderzoeksopzet 1. Formuleer je onderzoeksvraag 2. Bepaal welke gegevens je nodig hebt 3. Bepaal hoe je

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inleiding 4. Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10. Les 2. Denken Kunnen dieren denken?

Inhoudsopgave. Inleiding 4. Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10. Les 2. Denken Kunnen dieren denken? >> Inhoudsopgave Inleiding 4 Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10 Les 2. Denken Kunnen dieren denken? 14 Les 3. Geluk Wat is het verschil tussen blij zijn en gelukkig zijn?

Nadere informatie