De wens een goede moeder te zijn

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De wens een goede moeder te zijn"

Transcriptie

1 De wens een goede moeder te zijn welke impact hebben de ethische bedenkingen van vrouwen op hun keuzes voor prenatale testen? Dr. E. Garcia

2 In search of good motherhood How prenatal screening shapes women s views about their moral duties to their family

3 Doelen onderzoek Inzicht in het proces van morele afweging dat plaatsvindt bij vrouwen die een aanbod van prenatale screening krijgen. Bepaling van het effect van het aanbieden van prenatale screening op moreel beladen beslissingen in het kader van voortplanting en zorg voor het nageslacht.

4 Prenatale testen Beleid in Nederland Bevindingen Conclusies Klinische implicaties

5 Prenatale testen Prenatal screening Prenatal diagnostic NTM (1 rst trimester) MST (2 e trimester) (2 e trimester) alpha-fetoprotein, human chorionic gonadotropin, unconjugated estriol CVS (1 rst trimester) Amniocentesis Risicoschatting (Afkappunt 1/250) Bevestiging

6

7 Prenatale testen Prenatal screening Prenatal diagnostic NTM (1 rst trimester) MST (2 e trimester) (2 e trimester) alpha-fetoprotein, human chorionic gonadotropin, unconjugated estriol CVS (1 rst trimester) Amniocentesis Risicoschatting (Afkappunt 1/250) Bevestiging

8

9 Maternale serumscreening (9-14) Nekplooimeting (11-14) Vlokkentest (11-14) SEO (19-22) Vruchtwaterpuntie (15-18)

10 Prenatale testen in Nederland Vóór 2007: vrouwen in risicogroep kregen prenatale diagnostiek aangeboden. Vanaf 2007: alle zwangeren worden geïnformeerd over de mogelijkheid om prenatale screening te doen.

11 Relatie Syndroom van Down en leeftijd Maternal age Risk 20 1/ / / / / / /30

12 Nederlands debat tot 2007 Gevaar van medicalisering van de zwangerschap. Psychische belasting die de screening met zich meebrengt. Negatief effect op de autonomie van de vrouw: Druk om een bepaalde keuze te maken. Belemmering te kiezen in overeenstemming met eigen morele opvattingen.

13 Tegen Jonge vrouwen hebben laag risico Een negatief resultaat resulteert niet altijdin eengezondkind. Er zullen meer invasieve testen worden gedaan. Vrouwen worden gedwongen een beslissingtenemen. Door het aanbodkomen vrouwenin een ethisch dilemma terecht. Resulteertin medicalisatievan de zwangerschap. Voor In een zwangerschap is er altijd een risicodathet nietgoedgaat. In de meeste gevallen zullen vrouwen bevestiging krijgen van het goede verloopvan de zwangerschap. Invasieve testen zullen voorkomen kunnen worden. Vrouwen krijgen de kans een geinformeerde beslissing te maken. Door het aanbodkrijgenvrouwende kansomkeuzestemaken. Helpt vrouwen van hun zwangerschap te genieten.

14 Onze studie

15 Methodologie Kwalitatief ondezoek binnen een gerandomiseerde gecontroleerde trial (RCT) Risico-perceptie, besluitvorming, in relatie met het psychisch welbevinden van zwangere vrouwen (Vumc; Amsterdam)

16 Randomized Controlled Trial (n=3.400) Drie groepen: NT (n=1.250) MST (n=1.250) Control (n= 900) Interventie: aanbod van prenatale screening (folder, mondeling)

17 METHODEN (1)

18 Randomized Controlled Trial (n=3.400) (n= 253) Drie groepen: NT (n=1.250) MST (n= 87) (n=1.250) (n= 85) Control (n= 900) (n= 81) Interventie: aanbod van prenatale screening (folder, mondeling)

19 Dataverzameling T1: vooraf aan test aanbod T2: tijdens besluitvormingsproces T3: in laatste trimester van zwangerschap T5: na bevalling

20 Dataverzameling T1: vooraf aan test aanbod T2: tijdens besluitvormingsproces T3: in laatste trimester van zwangerschap T5: na bevalling vragenlijst Interview vragenlijst vragenlijst

21 Thema's vragenlijsten/ Interview Redenen voor de beslissing Morele overtuigingen Ouderlijke plichten t.o.v. ongeborene (met een handicap) Controle van de eigenschappen van nageslacht Abortus (motieven en omstandigheden)

22 Opmerkelijke resultaten

23 1. Geen verschil in morele opvattingen tussen testers en niet-testers. Goede ouders horen hun kinderen onvoorwaardelijk te accepteren Ouders hebben geen morele plicht een gezond kind te krijgen. Handicaps horen bij het menselijke leven DS is geen reden voor zwangerschapsonderbreking De beslissing wordt niet ingegeven door de morele opvattingen van de vrouwen

24 Er zijn zo veel dingen, die maken dat kinderen niet helemaal 100 % gezond zijn. Dat hoort erbij. Stel je voor dat je een wereld had waar iedereen 100 % gezond was! Ik bedoel, er moeten dingen zijn die mislopen, wil je bewust zijn van hoe gelukkig je eigenlijk kunt zijn met de dingen die goed lopen. Maar ik vind wel dat dit hoort bij het leven. Dus ik zou het heel erg vinden als mensen zeggen, op een gegeven moment als blijkt dat het kind niet gezond is dan wil ik het niet meer. Ik bedoel, waar leg je de grens? (MST-tester)

25 Vrouwen zochten naar morele principes om hun keuze achteraf te rechtvaardigen. Morele plicht om hun kind(eren) een goed leven te geven: Geluk Voltooid leven Open toekomst

26 2. Het belang van het gezin staat centraal in de beslissing Plaats van een gehandicapt kind in hun gezin: Verwachte impact op het gezinsleven Draagkracht Sociale, financiële en thuissituatie Vrouwen kiezen vanuit hun wens een goede moeder te zijn.

27 Ik wil kijken of het goed gaat met het kindje, vanwege de gezinssamenstelling. Omdat ik al 2 gezonde kinderen heb. En omdat dat gezin eigenlijk heel goed draait en een kindje met een ernstige afwijking heel veel impact zal hebben op de manier waarop het gezin reilt en zeilt. Ik zie Downkinderen lopen waarvan ik denk van die zou ik best als kind willen hebben. Maar ik merk wel dat de druk van de omgeving, mijn man en de kinderen, toch een behoorlijke rol is gaan spelen. (NTM-Tester)

28 In Nederland hebben wij genoeg instellingen waar je zo een kind naar toe kan brengen. Ik denk dat we goed voor het kind zouden kunnen zorgen. Ik weet wel dat het extra zorgen met zich mee neemt. Maar ik denk dat mijn gezin het wel aankan (MST; decliner)

29 3.Vrouwen beslissen vanuit hun wens een goede uitkomst van de zwangerschap te verzekeren Nut van de test om controle uit te oefenen op uitkomsten van zwangerschap. Emotionele impact van de test en (verdere)beslissing(en) op het verloop van de zwangerschap. Prenatale test maakt vrouwen verantwoordelijk voor een gezond kind.

30 Ik wil gewoon bevestiging krijgen dat alles goed is. O.k, de test garandeert geen perfecte baby. Maar je kan in ieder geval sommige afwijkingen wel uitsluiten (NTMtester).

31 De test zegt alleen hoe groot de kans is dat het niet goed is. Maar de kleinste kans is al een kans. Je moet eigenlijk geen risico s nemen met zo veel testen, vooral wanneer je geen redenen hebt om te denken dat het mis kan gaan. Ja en omdat ik niet in de doelgroep val, dat ik meer risico zou hebben, dan heb ik zoiets van dan wil ik dus niet, ook al is het maar een klein beetje extra risico lopen om zo n punctie te doen. (MST-niet tester)

32 4. Vrouwen verkiezen anderen bij hun beslissing te betrekken Verantwoordelijkheid delen Bevestiging van sociale context Steun bij meningsvorming =>> de beslissing delen met andere (dichtbijzijnde) personen helpt vrouwen om een weloverwogen beslissing te nemen.

33 Conclusies

34 1. Het testaanbod nodigt vrouwen uit hun morele opvattingen over verantwoord ouderschap af te stemmen op de (nieuwe) technische mogelijkheden. De beslissing wordt ingegeven door de wens een gelukkig en goed leven te waarborgen voor hun gezin. Overleg met anderen speelt een ondersteunde rol bij de besluitvorming: individueel concept van autonomie omvangt de relationele en emotionele aspecten van de beslissing niet.

35 Ik vond het heel moeilijk. Ik moet eerlijk zeggen dat ik de keuze liever niet had gehad. Maar omdat ik m kreeg, ja moest ik erover na gaan denken En ik denk als je die keuze hebt, kijk ik bedoel het kind kan geboren zijn en morgen een ongeluk krijgen en ook gehandicapt worden, kijk dan heb je geen keuze en dan zou je er mee moeten, er mee moeten leven, maar ja, ik denk toch dat als je de keuze hebt, maar ja, het is nooit een makkelijke beslissing (MST-Tester)

36 1. Het testaanbod nodigt vrouwen uit hun morele opvattingen over verantwoord ouderschap af te stemmen op de (nieuwe) technische mogelijkheden. 2. De beslissing wordt ingegeven door de wens een gelukkig en goed leven te waarborgen voor hun gezin. 3. Overleg met anderen speelt een ondersteunde rol bij de besluitvorming: individueel concept van autonomie omvangt de relationele en emotionele aspecten van de beslissing niet.

37 Centrale vraag =>> welke beslissing zou een goede moeder nemen in deze concrete omstandigheden?

38 Implicaties voor de praktijk Testaanbod niet beperken tot verstrekken klinischetechnische informatie: Bespreking van vragen die het aanbod bij vrouwen oproept Aandacht schenken aan emoties. Informatie over aandoeningen Tijd geven om de beslissing met anderen te bespreken.

39 Niet invasieve diagnose

40 Geen risico op miskraam Mogelijkheid om meer afwijkingen te testen (ook later in het leven). Eerder in de zwangerschap Welke doelgroep? Globaal of gericht testen?

41 Vragen?

PRENATALE SCREENING Risicocommunicatie en. besluitvorming. Daniëlle Timmermans. Afdeling Sociale Geneeskunde. Quality of Care. Research Programme >

PRENATALE SCREENING Risicocommunicatie en. besluitvorming. Daniëlle Timmermans. Afdeling Sociale Geneeskunde. Quality of Care. Research Programme > Research Programme > PRENATALE SCREENING Risicocommunicatie en besluitvorming Daniëlle Timmermans Quality of Care Afdeling Sociale Geneeskunde drm.timmermans@vumc.nl Overzicht Over risicocommunicatie De

Nadere informatie

Wat als de echo geen pret is! BEN Symposium Titia Brouwer Maatschappelijk werk Afdeling Genetica UMC Utrecht 2 november 2018

Wat als de echo geen pret is! BEN Symposium Titia Brouwer Maatschappelijk werk Afdeling Genetica UMC Utrecht 2 november 2018 Wat als de echo geen pret is! BEN Symposium Titia Brouwer Maatschappelijk werk Afdeling Genetica UMC Utrecht 2 november 2018 Prenatale screening Wat zijn de consequenties voor de praktijk Wat vraagt dit

Nadere informatie

NIPT: dynamiek & ethiek van prenatale screening. 31 maart 2014 SPSZN - Rotterdam dr mr Antina de Jong - Health, Ethics & Society

NIPT: dynamiek & ethiek van prenatale screening. 31 maart 2014 SPSZN - Rotterdam dr mr Antina de Jong - Health, Ethics & Society NIPT: dynamiek & ethiek van prenatale screening 31 maart 2014 SPSZN - Rotterdam dr mr Antina de Jong - Inhoud Context prenatale screening NIPT: 3 scenario s Dubbele doelstelling prenatale screening De

Nadere informatie

Verloskundige zorg en kraamzorg

Verloskundige zorg en kraamzorg Verloskundige zorg en kraamzorg 2015 Verloskundige zorg en kraamzorg Gefeliciteerd met uw zwangerschap! Het krijgen van een kind is een bijzondere gebeurtenis. Om ervoor te zorgen dat u straks van uw kraamtijd

Nadere informatie

Ouders helpen beslissen: Counseling bij

Ouders helpen beslissen: Counseling bij Ouders helpen beslissen: Counseling bij prenatale testen Sindy Helsen, Stafmedewerker Fara 12-12-2013 1 1. Het beslissingsproces bij prenatale screening en diagnostiek 12-12-2013 2 3 belangrijke beslissingen:

Nadere informatie

De opvattingen en houdingen van zorgverleners omtrent prenatale diagnostiek

De opvattingen en houdingen van zorgverleners omtrent prenatale diagnostiek De opvattingen en houdingen van zorgverleners omtrent prenatale diagnostiek De uitdagingen van een cliëntgerichte begeleiding Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen Hogeschool- Universiteit Brussel Onderzoeker:

Nadere informatie

De ethische uitdagingen van nietinvasieve prenatale diagnostiek (NIPD) Adelheid Rigo

De ethische uitdagingen van nietinvasieve prenatale diagnostiek (NIPD) Adelheid Rigo De ethische uitdagingen van nietinvasieve prenatale diagnostiek (NIPD) Adelheid Rigo Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven

Nadere informatie

Verloskundige zorg en kraamzorg

Verloskundige zorg en kraamzorg Stad Holland, een dijk van een zorgverzekeraar Verloskundige zorg en Kraamzorg 2015 Verloskundige zorg en kraamzorg Gefeliciteerd met uw zwangerschap! Het krijgen van een kind is een bijzondere gebeurtenis.

Nadere informatie

Voorkómen van leed of vrijheid van keuze? Ethische aspecten van de NIPT en screening. Prof. dr Marian Verkerk 18 november 2016

Voorkómen van leed of vrijheid van keuze? Ethische aspecten van de NIPT en screening. Prof. dr Marian Verkerk 18 november 2016 Voorkómen van leed of vrijheid van keuze? Ethische aspecten van de NIPT en screening Prof. dr Marian Verkerk 18 november 2016 1 'Het screeningsaanbod heeft tot doel zwangere vrouwen en hun partners die

Nadere informatie

Prenatale screening. Gynaecologie en verloskunde

Prenatale screening. Gynaecologie en verloskunde Prenatale screening Gynaecologie en verloskunde Wat is prenatale screening? De meeste kinderen worden gezond geboren. Een klein percentage (3 4 %) heeft echter bij de geboorte een aangeboren aandoening.

Nadere informatie

Verloskundige zorg en kraamzorg 2019

Verloskundige zorg en kraamzorg 2019 Verloskundige zorg en kraamzorg 2019 Verloskundige zorg en kraamzorg Gefeliciteerd met uw zwangerschap! Het krijgen van een kind is een bijzondere gebeurtenis. Om ervoor te zorgen dat u straks van uw kraamtijd

Nadere informatie

Verloskundigezorg en kraamzorg 2019

Verloskundigezorg en kraamzorg 2019 Verloskundigezorg en kraamzorg 2019 Verloskundige zorg en kraamzorg Gefeliciteerd met uw zwangerschap! Het krijgen van een kind is een bijzondere gebeurtenis. Om ervoor te zorgen dat u straks van uw kraamtijd

Nadere informatie

Er zijn twee onderzoeken mogelijk: 1. Met de combinatietest wordt onderzocht of er een verhoogde kans bestaat dat uw ongeboren kind Downsyndroom

Er zijn twee onderzoeken mogelijk: 1. Met de combinatietest wordt onderzocht of er een verhoogde kans bestaat dat uw ongeboren kind Downsyndroom Prenatale screening op Downsyndroom en lichamelijke afwijkingen INHOUD 1. Wat leest u in deze brochure? 2. Onderzoek naardownsyndroomen lichamelijke afwijkingen 2.1 Onderzoek naar Downsyndroom 2.2 Onderzoek

Nadere informatie

ONDERZOEK IN VLOKKEN OF VRUCHTWATER BIJ ECHOAFWIJKINGEN

ONDERZOEK IN VLOKKEN OF VRUCHTWATER BIJ ECHOAFWIJKINGEN ONDERZOEK IN VLOKKEN OF VRUCHTWATER BIJ ECHOAFWIJKINGEN ONDERZOEK IN VLOKKEN E VRUCHTWATER BIJ ECHOAFWIJKINGEN Afdeling Genetica UMCG 2 Onderzoek in vlokken of in vruchtwater bij echoafwijkingen. U bent

Nadere informatie

Rik van Lente. Gezondheid = Holland =

Rik van Lente. Gezondheid = Holland = Stad Holland, een dijk van een zorgverzekeraar Verloskundige zorg en Kraamzorg 2014 Rik van Lente Gezondheid = Holland = 2 Verloskundige zorg en kraamzorg Gefeliciteerd met uw zwangerschap! Het krijgen

Nadere informatie

Prenatale screening in Nederland: historisch en geografisch perspectief Oegstgeest, 26 september 2016

Prenatale screening in Nederland: historisch en geografisch perspectief Oegstgeest, 26 september 2016 Prenatale screening in Nederland: historisch en geografisch perspectief Oegstgeest, 26 september 2016 Prof.dr. Martina Cornel www.vumc.com/researchcommunitygenetics Disclosure belangen spreker Geen (potentie

Nadere informatie

Verloskundige zorg en kraamzorg 2018

Verloskundige zorg en kraamzorg 2018 Verloskundige zorg en kraamzorg 2018 Verloskundige zorg en kraamzorg Gefeliciteerd met uw zwangerschap! Het krijgen van een kind is een bijzondere gebeurtenis. Om ervoor te zorgen dat u straks van uw kraamtijd

Nadere informatie

Veranderingen in de counseling voor (en na) de combinatietest

Veranderingen in de counseling voor (en na) de combinatietest Veranderingen in de counseling voor (en na) de combinatietest Ilse Feenstra Klinisch geneticus Wat verandert er in de counseling voor de screening op trisomie? Wat & wanneer? Vanaf 1 april 2014: - Alle

Nadere informatie

Verloskundige zorg en kraamzorg 2015

Verloskundige zorg en kraamzorg 2015 Verloskundige zorg en kraamzorg 2015 Verloskundige zorg en kraamzorg Gefeliciteerd met uw zwangerschap! Het krijgen van een kind is een bijzondere gebeurtenis. Om ervoor te zorgen dat u straks van uw kraamtijd

Nadere informatie

Verloskundigezorg en kraamzorg 2018

Verloskundigezorg en kraamzorg 2018 Verloskundigezorg en kraamzorg 2018 Verloskundige zorg en kraamzorg Gefeliciteerd met uw zwangerschap! Het krijgen van een kind is een bijzondere gebeurtenis. Om ervoor te zorgen dat u straks van uw kraamtijd

Nadere informatie

Tabel 1: Kans op het krijgen van een kind met het syndroom van Down uitgezet tegen de leeftijd.

Tabel 1: Kans op het krijgen van een kind met het syndroom van Down uitgezet tegen de leeftijd. De Nekplooimeting Inleiding Elke zwangere hoopt op een gezonde baby. Helaas worden er soms kinderen geboren met een lichamelijke en/of een verstandelijke handicap. Met behulp van een echo-onderzoek (de

Nadere informatie

Nekplooimeting. gecombineerd met vroege bloedtest in de zwangerschap mogelijk tot 13 6/7 weken zwangerschapsduur. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie

Nekplooimeting. gecombineerd met vroege bloedtest in de zwangerschap mogelijk tot 13 6/7 weken zwangerschapsduur. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie Nekplooimeting gecombineerd met vroege bloedtest in de zwangerschap mogelijk tot 13 6/7 weken zwangerschapsduur Afdeling Verloskunde/Gynaecologie In het kort Deze folder geeft informatie over de echoscopische

Nadere informatie

In het kort. Welke testen zijn er mogelijk bij prenatale screening? Wat is prenatale screening?

In het kort. Welke testen zijn er mogelijk bij prenatale screening? Wat is prenatale screening? prenatale screening Inhoudsopgave In het kort 3 Wat is prenatale screening? 3 Welke testen zijn er mogelijk bij prenatale screening? 3 Bij welke zwangerschapsduur vindt prenatale screening plaats? 3 Wie

Nadere informatie

Onderzoek naar de gezondheid van je kindje... 2 Er zijn vijf soortem prenatale testen:... 2 Combinatietest Down-, edwards-, patausyndroom...

Onderzoek naar de gezondheid van je kindje... 2 Er zijn vijf soortem prenatale testen:... 2 Combinatietest Down-, edwards-, patausyndroom... Contents Onderzoek naar de gezondheid van je kindje.... 2 Er zijn vijf soortem prenatale testen:... 2 Combinatietest... 2 Down-, edwards-, patausyndroom... 2 Uitslag... 2... 3 Betrouwbaarheid... 3... 3

Nadere informatie

Desiree Piar 0824864 CMD 1B Docent : James boekbinder Project : vrijwilligers 55+ Doelgroeponderzoeksverslag

Desiree Piar 0824864 CMD 1B Docent : James boekbinder Project : vrijwilligers 55+ Doelgroeponderzoeksverslag Doelgroeponderzoeksverslag Interviews Naam: Sharlene Piar Arends leeftijd: 59 Hoe zou jij een tienermoeder helpen als jij een vrijwilliger was? En waarmee zou je een tienermoeder mee helpen? Advies geven

Nadere informatie

Verloskundige zorg en kraamzorg

Verloskundige zorg en kraamzorg Verloskundige zorg en Kraamzorg 2016 Verloskundige zorg en kraamzorg Gefeliciteerd met uw zwangerschap! Het krijgen van een kind is een bijzondere gebeurtenis. Om ervoor te zorgen dat u straks van uw kraamtijd

Nadere informatie

Verloskundige zorg en kraamzorg

Verloskundige zorg en kraamzorg Verloskundige zorg en kraamzorg 2017 Verloskundige zorg en kraamzorg Gefeliciteerd met uw zwangerschap! Het krijgen van een kind is een bijzondere gebeurtenis. Om ervoor te zorgen dat u straks van uw kraamtijd

Nadere informatie

Verloskundige zorg en kraamzorg

Verloskundige zorg en kraamzorg Verloskundige zorg en Kraamzorg 2017 Verloskundige zorg en kraamzorg Gefeliciteerd met uw zwangerschap! Het krijgen van een kind is een bijzondere gebeurtenis. Om ervoor te zorgen dat u straks van uw kraamtijd

Nadere informatie

Counseling en NIPT. Yvonne Arens, klinisch geneticus 27 februari 2013

Counseling en NIPT. Yvonne Arens, klinisch geneticus 27 februari 2013 Counseling en NIPT Yvonne Arens, klinisch geneticus 27 februari 2013 Wat & wanneer? Vanaf 1 april 2014: NIPT in Nederland beschikbaar voor vrouwen met afwijkende combinatietest. Dan start studie. Alle

Nadere informatie

Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie VERLOSKUNDE PRENATALE SCREENING. Versie 1.5. Verantwoording

Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie VERLOSKUNDE PRENATALE SCREENING. Versie 1.5. Verantwoording Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie VERLOSKUNDE PRENATALE SCREENING Versie 1.5 Datum Goedkeuring Verantwoording 01 03 2006 NVOG Inhoudsopgave Algemeen...1 Wat is prenatale screening?...1

Nadere informatie

Prenatale screening: het berekenen van de kans op aangeboren afwijkingen in het begin van de zwangerschap. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie

Prenatale screening: het berekenen van de kans op aangeboren afwijkingen in het begin van de zwangerschap. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie Prenatale screening: het berekenen van de kans op aangeboren afwijkingen in het begin van de zwangerschap Afdeling Verloskunde/Gynaecologie In het kort De meeste kinderen worden gezond geboren, maar een

Nadere informatie

Combinatietest. Echo en bloedonderzoek bij 11-14 weken zwangerschap

Combinatietest. Echo en bloedonderzoek bij 11-14 weken zwangerschap Combinatietest Echo en bloedonderzoek bij 11-14 weken zwangerschap Aangeboren aandoeningen komen relatief weinig voor: 96 van de 100 zwangerschappen eindigen in de geboorte van een volkomen gezond kind.

Nadere informatie

Prof. dr. C.M. Bilardo, gynaecoloog/perinatoloog (UMCG, Groningen) 050-3613028 M. Bakker arts-onderzoeker UMCG Groningen 050-3613028

Prof. dr. C.M. Bilardo, gynaecoloog/perinatoloog (UMCG, Groningen) 050-3613028 M. Bakker arts-onderzoeker UMCG Groningen 050-3613028 Geachte mevrouw, U heeft gekozen voor de nekplooimeting, of u heeft een medische reden om een vroege uitgebreide echo te ondergaan. Dit betekent dat er voor de 14 e week van de zwangerschap een echo bij

Nadere informatie

Is mijn kind gezond? Onderzoeken tijdens de zwangerschap en hun gevolgen

Is mijn kind gezond? Onderzoeken tijdens de zwangerschap en hun gevolgen Is mijn kind gezond? Onderzoeken tijdens de zwangerschap en hun gevolgen Van gezonde geslachtscel tot gezond kind Infoavond Vrouwenkliniek Ellen Roets Prenatale diagnostiek Vrouwenkliniek 23 november 2014

Nadere informatie

Samenvatting. Huidig programma en criteria voor screening

Samenvatting. Huidig programma en criteria voor screening Samenvatting Technologische ontwikkelingen maken het in toenemende mate mogelijk om al vroeg in de zwangerschap eventuele afwijkingen bij de foetus op te sporen. Ook zijn nieuwe testen beschikbaar die

Nadere informatie

Echo onderzoek tijdens de zwangerschap De termijnecho, combinatietest en de 20 weken echo

Echo onderzoek tijdens de zwangerschap De termijnecho, combinatietest en de 20 weken echo Echo onderzoek tijdens de zwangerschap De termijnecho, combinatietest en de 20 weken echo Elke zwangere in Almere mag gebruik maken van 2 echo-onderzoeken: een termijnecho in het begin van de zwangerschap

Nadere informatie

Auteur: A. Franx Redacteur: dr. E. Bakkum Bureauredacteur: Jet Quadekker

Auteur: A. Franx Redacteur: dr. E. Bakkum Bureauredacteur: Jet Quadekker 1 Prenatale screening Onderzoek naar aangeboren aandoeningen in het begin van de zwangerschap Commissie Patiënten Voorlichting NVOG I.s.m. Erfocentrum en VSOP Auteur: A. Franx Redacteur: dr. E. Bakkum

Nadere informatie

Prof. dr. C.M. Bilardo, gynaecoloog/perinatoloog (UMCG, Groningen) 050-3613028 M. Bakker arts-onderzoeker UMCG Groningen 050-3613028

Prof. dr. C.M. Bilardo, gynaecoloog/perinatoloog (UMCG, Groningen) 050-3613028 M. Bakker arts-onderzoeker UMCG Groningen 050-3613028 Geachte mevrouw, U heeft gekozen voor de nekplooimeting, of u heeft een medische reden om een vroege uitgebreide echo te ondergaan. Dit betekent dat er voor de 14 e week van de zwangerschap een echo bij

Nadere informatie

Van meedenken met naar beslissen voor

Van meedenken met naar beslissen voor Van meedenken met naar beslissen voor Morele problemen bij zorgbeslissingen van familieleden en mantelzorgers voor verminderd beslissingsvaardige ouderen in de thuissituatie Een onderzoek i.h.k.v. het

Nadere informatie

DINSDAG 2 JANUARI ECONOMIE

DINSDAG 2 JANUARI ECONOMIE DINSDAG 2 JANUARI 2018 - ECONOMIE Het Product van 2017 Nipte overwinning voor de NIP-test een handje van een baby met het syndroom van Down. blg Een handje van een baby

Nadere informatie

Depressie tijdens de zwangerschap uit de taboesfeer

Depressie tijdens de zwangerschap uit de taboesfeer Depressie tijdens de zwangerschap uit de taboesfeer Depressie en angstklachten tijdens de zwangerschap komen regelmatig voor. Toch wordt dit onderwerp nog vaak als taboe ervaren en is niet duidelijk welke

Nadere informatie

Prenataal testen met de NIPT

Prenataal testen met de NIPT ALGEMENE INFORMATIEFOLDER Prenataal testen met de NIPT Deze folder hoort bij een wetenschappelijke studie (TRIDENT-studie) van de Nederlandse Universitair Medische Centra 2014 www.meerovernipt.nl 1 In

Nadere informatie

Echo onderzoek tijdens de zwangerschap De termijnecho, combinatietest en de 20 weken echo

Echo onderzoek tijdens de zwangerschap De termijnecho, combinatietest en de 20 weken echo 12-12-2016 607 Echo onderzoek tijdens de zwangerschap De termijnecho, combinatietest en de 20 weken echo Elke zwangere in Almere mag gebruik maken van 2 echo-onderzoeken: een termijnecho in het begin van

Nadere informatie

Gespreksleidraad voor counselors prenatale screening. Informeren over NIPT

Gespreksleidraad voor counselors prenatale screening. Informeren over NIPT Gespreksleidraad voor counselors prenatale screening Informeren over NIPT Inhoudsopgave blz. 1 De kernboodschap: wat vertel je over de NIPT? 3 2 Achtergrondinformatie NIPT 3 2.1 De belangrijkste feiten

Nadere informatie

Prenataal testen voor genetische aandoeningen begrijpen. Professor Martina Cornel & Professor Heather Skirton Gen-Equip Project.

Prenataal testen voor genetische aandoeningen begrijpen. Professor Martina Cornel & Professor Heather Skirton Gen-Equip Project. Prenataal testen voor genetische aandoeningen begrijpen Professor Martina Cornel & Professor Heather Skirton Gen-Equip Project. Prenataal testen verwijst naar het testen van de foetus tijdens de zwangerschap

Nadere informatie

SOS. K.M.Sollie, gynaecoloog/perinatoloog

SOS. K.M.Sollie, gynaecoloog/perinatoloog SOS K.M.Sollie, gynaecoloog/perinatoloog subtitel In het zwarte gat vallen Inhoud Route planner voor de patient Wat gebeurt er tijdens het consult Counseling en vervolgens. Beslissing (moeten) nemen of

Nadere informatie

Wat verandert er in de counseling?

Wat verandert er in de counseling? Wat verandert er in de counseling? Dr. Janneke Gitsels Nascholing counseling NIPT Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Geen / zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Verloskundige zorg en kraamzorg 2019

Verloskundige zorg en kraamzorg 2019 Verloskundige zorg en kraamzorg 2019 Verloskundige zorg en kraamzorg Gefeliciteerd met uw zwangerschap! Het krijgen van een kind is een bijzondere gebeurtenis. Om ervoor te zorgen dat u straks van uw kraamtijd

Nadere informatie

de combinatietest NT meting en eerste trimester serumtest inhoudsopgave voorwoord

de combinatietest NT meting en eerste trimester serumtest inhoudsopgave voorwoord de combinatietest NT meting en eerste trimester serumtest inhoudsopgave Voorwoord Aangeboren afwijkingen waarop getest wordt Wat is het Down syndroom? De combinatietest (NT-meting en eerste trimester serumtest)

Nadere informatie

Zwanger in Laurentius Polikliniek gynaecologie en echoscopie/prenataal onderzoek

Zwanger in Laurentius Polikliniek gynaecologie en echoscopie/prenataal onderzoek GYNAECOLOGIE Zwanger in Laurentius Polikliniek gynaecologie en echoscopie/prenataal onderzoek U bent zwanger en heeft voor begeleiding gedurende deze zwangerschapsperiode voor het Laurentius ziekenhuis

Nadere informatie

Praktische opdracht. klas 2. Moderne voortplantingstechnieken

Praktische opdracht. klas 2. Moderne voortplantingstechnieken 1 Praktische opdracht Moderne voortplantingstechnieken 2 Inhoud bladzijde Inleiding 3 Doelen 3 Eisen 3 Overzicht onderwerpen 3 Aanwijzingen voor het verwerken van informatie 4 Aanwijzingen poster 4 Opdrachten

Nadere informatie

Screening maakt zwangerschap minder onbezorgd

Screening maakt zwangerschap minder onbezorgd 16 Interview met Hanneke van Sprundel Mieke de Waal Screening maakt zwangerschap minder onbezorgd Op de lagere school wist Hanneke van Sprundel het al: ze wilde later verloskundige worden. Door een vakantiebaantje

Nadere informatie

NIPT en de. TRIDENT studie. Overzicht. 24 maart 2014. -Prenatale screening (algemeen) -NIPT. 1. NIPT: korte inleiding 3/26/2014

NIPT en de. TRIDENT studie. Overzicht. 24 maart 2014. -Prenatale screening (algemeen) -NIPT. 1. NIPT: korte inleiding 3/26/2014 NIPT en de TRIDENT studie 24 maart 2014 Irene van Langen Klinisch geneticus UMCG Mede-onderzoeker TRIDENT Studie Overzicht -Prenatale screening (algemeen) -NIPT 1. NIPT: korte inleiding 2. NIPT in Nederland

Nadere informatie

DEEL 1. VOORBEREIDEN OP DE IMPLEMENTATIE VAN NIET-INVASIEVE PRENATALE SCREENING

DEEL 1. VOORBEREIDEN OP DE IMPLEMENTATIE VAN NIET-INVASIEVE PRENATALE SCREENING De invoering van de Niet-Invasieve Prenatale Test (NIPT) heeft wereldwijd een grote verandering teweeg gebracht in de prenatale zorg. NIPT is een accurate en veilige prenatale test waarbij bloed van de

Nadere informatie

Prenataal testen met de NIPT

Prenataal testen met de NIPT ALGEMENE INFORMATIEFOLDER Prenataal testen met de NIPT Deze folder hoort bij een wetenschappelijke studie (TRIDENT-studie) van de Nederlandse Universitair Medische Centra 2014 www.meerovernipt.nl 1 In

Nadere informatie

Wat verandert er in de counseling?

Wat verandert er in de counseling? Wat verandert er in de counseling? [NAAM SPREKER] Nascholing counseling NIPT Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Geen / zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties

Nadere informatie

Hanteer de volgende criteria en voorwaarden:

Hanteer de volgende criteria en voorwaarden: DOORLOPENDE STAGE 2016-2017 SEMESTER 1 Vervangende opdrachten als je (nog) geen zwangere hebt gevonden. Module 1 Verloskunde in vogelvlucht Werkcollege Doorlopende stage Al snel in het begin van module

Nadere informatie

Samenvatting. De foetus als patiënt?

Samenvatting. De foetus als patiënt? Samenvatting Sinds de Gezondheidsraad in 1990 advies uitbracht over invasieve diagnostiek en behandeling van de foetus hebben zich op dit terrein belangrijke ontwikkelingen voorgedaan, vooral door het

Nadere informatie

VRAGENLIJST TER VOORBEREIDING PRENATALE SCREENING & DIAGNOSTIEK. van uw partner: Beroep: Gegevens vader van de baby. Voorletter(s): Achternaam:

VRAGENLIJST TER VOORBEREIDING PRENATALE SCREENING & DIAGNOSTIEK. van uw partner: Beroep: Gegevens vader van de baby. Voorletter(s): Achternaam: VRAGENLIJST TER VOORBEREIDING PRENATALE SCREENING & DIAGNOSTIEK Voorletter(s): Roepnaam: Burgerlijke staat: Geboorteland: Beroep: Meisjes achternaam: Geboortedatum: Gebruikt u de naam van uw partner: Nationaliteit:

Nadere informatie

Wat verandert er in de counseling? Caroline Bax, perinatoloog AMC Nascholing counseling NIPT

Wat verandert er in de counseling? Caroline Bax, perinatoloog AMC Nascholing counseling NIPT Wat verandert er in de counseling? Caroline Bax, perinatoloog AMC Nascholing counseling NIPT Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Geen / zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk

Nadere informatie

Prenatale screening: de combinatietest Kansbepaling vroeg in de zwangerschap op het syndroom van Down

Prenatale screening: de combinatietest Kansbepaling vroeg in de zwangerschap op het syndroom van Down Prenatale screening: de combinatietest Kansbepaling vroeg in de zwangerschap op het syndroom van Down Albert Schweitzer ziekenhuis polikliniek Gynaecologie april 2012 Pavo 0530 Inleiding Iedere ouder wenst

Nadere informatie

Verloskundige zorg en kraamzorg 2014

Verloskundige zorg en kraamzorg 2014 Verloskundige zorg en kraamzorg 2014 Verloskundige zorg en kraamzorg Gefeliciteerd met uw zwangerschap! Het krijgen van een kind is een bijzondere gebeurtenis. Om ervoor te zorgen dat u straks van uw kraamtijd

Nadere informatie

Faq voor Studenten. Ongeplande zwangerschap, tienerzwangerschap, abortusverwerking en prenatale diagnose.

Faq voor Studenten. Ongeplande zwangerschap, tienerzwangerschap, abortusverwerking en prenatale diagnose. Faq voor Studenten Ongeplande zwangerschap, tienerzwangerschap, abortusverwerking en prenatale diagnose. Indien u na het grondig doornemen van de website (www.faranet.be) en het doornemen van dit document

Nadere informatie

Inleiding 2 Wat is prenatale screening? 2 2. Welke testen zijn er mogelijk bij prenatale screening? Bij welke zwangerschapsduur vindt prenatale

Inleiding 2 Wat is prenatale screening? 2 2. Welke testen zijn er mogelijk bij prenatale screening? Bij welke zwangerschapsduur vindt prenatale Inleiding De meeste kinderen worden gezond geboren, maar een klein percentage (ongeveer 3 tot 4%) van alle kinderen heeft bij de geboorte een aangeboren aandoening, zoals het Down-syndroom ('mongooltje')

Nadere informatie

Verloskundige zorg en Kraamzorg 2010. Gefeliciteerd met uw zwangerschap!

Verloskundige zorg en Kraamzorg 2010. Gefeliciteerd met uw zwangerschap! Verloskundige zorg en Kraamzorg 2010 Gefeliciteerd met uw zwangerschap! Verloskundige zorg en kraamzorg Gefeliciteerd met uw zwangerschap! Het krijgen van een kind is een bijzondere gebeurtenis. Om ervoor

Nadere informatie

De introductie van NIPT als eerste screeningstest in Nederland. Lidewij Henneman, senior onderzoeker Community Genetics

De introductie van NIPT als eerste screeningstest in Nederland. Lidewij Henneman, senior onderzoeker Community Genetics De introductie van NIPT als eerste screeningstest in Nederland Lidewij Henneman, senior onderzoeker Community Genetics Symposium Vervolmaakte Mens - 26 september 2016 Disclosure belangen spreker (potentiële)

Nadere informatie

Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie

Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie NVOG - MODELPROTOCOL richtlijnen Nekplooimeting (nuchal translucency, NT-meting) Naar dit modelprotocol wordt verwezen in NVOG-kwaliteitsnorm 6, Prenatale screening op foetale afwijkingen. nr. 4 1 ACHTERGROND

Nadere informatie

Prenatale screening op Downsyndroom en lichamelijke afwijkingen. Algemene informatie

Prenatale screening op Downsyndroom en lichamelijke afwijkingen. Algemene informatie Prenatale screening op Downsyndroom en lichamelijke afwijkingen Algemene informatie Inhoud Wat leest u in deze brochure? Onderzoek naar Downsyndroom en lichamelijke afwijkingen Onderzoek naar Downsyndroom

Nadere informatie

Prenatale screening op Downsyndroom en lichamelijke afwijkingen

Prenatale screening op Downsyndroom en lichamelijke afwijkingen Prenatale screening op Downsyndroom en lichamelijke afwijkingen Definitieve versie 13-3-2007 1 INHOUD 1. Wat leest u in deze brochure? 2. Onderzoek naar Downsyndroom en lichamelijke afwijkingen 2.1 Onderzoek

Nadere informatie

voor al uw vragen over opgroeien en opvoeden en voor gezondheidsonderzoeken

voor al uw vragen over opgroeien en opvoeden en voor gezondheidsonderzoeken voor al uw vragen over opgroeien en opvoeden en voor gezondheidsonderzoeken Het Centrum voor Jeugd en Gezin is er voor iedereen Kinderen zijn voortdurend in ontwikkeling. Zowel lichamelijk, geestelijk

Nadere informatie

Nr. 135 Brief van de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nr. 135 Brief van de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal 25424 Geestelijke gezondheidszorg 29323 Prenatale screening Nr. 135 Brief van de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 23 september

Nadere informatie

NIPT Regionale bijeenkomst AMC

NIPT Regionale bijeenkomst AMC NIPT Regionale bijeenkomst AMC 28 maart 2014 Deskundigheidsbevordering NIPT i.v.m. counseling prenatale screening Marion van Hoorn perinatoloog & Lidewij Henneman senior onderzoeker Disclosure belangen

Nadere informatie

Hoe kunt u voor uw bijzondere kleinkind zorgen? Tips voor opa s en oma s. Foto Britt Straatemeier. Deze brochure werd mogelijk gemaakt door:

Hoe kunt u voor uw bijzondere kleinkind zorgen? Tips voor opa s en oma s. Foto Britt Straatemeier. Deze brochure werd mogelijk gemaakt door: Hoe kunt u voor uw bijzondere kleinkind zorgen? Tips voor opa s en oma s Foto Britt Straatemeier Deze brochure werd mogelijk gemaakt door: Tips voor grootouders Foto Susanne Reuling Als in het gezin van

Nadere informatie

Onderzoek naar de keuze voor borst/kunstvoeding bij jonge moeders

Onderzoek naar de keuze voor borst/kunstvoeding bij jonge moeders Onderzoek naar de keuze voor borst/kunstvoeding bij jonge moeders Inleiding: Ik ben Sascha en ik ben 20 jaar, sinds eind november 2008 ben ik moeder van een flinke zoon die ik volledige borstvoeding op

Nadere informatie

NIPT: Een nieuwe mogelijkheid voor prenatale screening. Prof.dr. Martina Cornel www.vumc.com/researchcommunitygenetics

NIPT: Een nieuwe mogelijkheid voor prenatale screening. Prof.dr. Martina Cornel www.vumc.com/researchcommunitygenetics NIPT: Een nieuwe mogelijkheid voor prenatale screening Prof.dr. Martina Cornel www.vumc.com/researchcommunitygenetics Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Zie hieronder Voor

Nadere informatie

Verloskundige zorg en kraamzorg 2017

Verloskundige zorg en kraamzorg 2017 Verloskundige zorg en kraamzorg 2017 Verloskundige zorg en kraamzorg Gefeliciteerd met uw zwangerschap! Het krijgen van een kind is een bijzondere gebeurtenis. Om ervoor te zorgen dat u straks van uw kraamtijd

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

Cijfers NIPT. Sensitiviteit: Ontdekt de test alle foetussen met een afwijking?

Cijfers NIPT. Sensitiviteit: Ontdekt de test alle foetussen met een afwijking? Cijfers NIPT Cijfers NIPT Sensitiviteit: Ontdekt de test alle foetussen met een afwijking? De NIPT ontdekt ongeveer: 96 van de 100 (96%) foetussen met downsyndroom 87 van de 100 (87%) foetussen met edwardssyndroom

Nadere informatie

Samenvatting. Summary in Dutch

Samenvatting. Summary in Dutch Samenvatting Summary in Dutch 144 Samenvatting Sinds ongeveer 30 jaar is het mogelijk om al vroeg in de zwangerschap een afwijking bij het ongeboren kind op te sporen. Dit gebeurde aanvankelijk door middel

Nadere informatie

Dynamiek & ethiek van prenatale screening

Dynamiek & ethiek van prenatale screening Dynamiek & ethiek van prenatale screening Studium Generale Maastricht 16 April 2013 dr Wybo Dondorp, Maastricht University CAPHRI / GROW Opzet Prenatale screening Ethische en juridische achtergrond (

Nadere informatie

TRIDENT studie. Mireille Bekker Gynaecoloog Radboud umc

TRIDENT studie. Mireille Bekker Gynaecoloog Radboud umc TRIDENT studie Mireille Bekker Gynaecoloog Radboud umc Historie April 2011 oprichting NIPT consortium Nederland TRIDENT studie: implementatie van lab tot uitslag ESPRIT studie: ethisch, economisch, maatschappelijk

Nadere informatie

Vragenlijst Personeel Werk en privé in balans

Vragenlijst Personeel Werk en privé in balans Vragenlijst Personeel Werk en privé in balans Hoe is het met jouw balans en met die van je bedrijf? Evenwicht 2004 Dit product is met toestemming overgenomen en is ontwikkeld binnen het Europese project

Nadere informatie

Maatschap Gynaecologie. Nekplooimeting en serumtest

Maatschap Gynaecologie. Nekplooimeting en serumtest Maatschap Gynaecologie Nekplooimeting en serumtest Datum en tijd U wordt (dag) (datum) om uur verwacht. Plaats Op de dag van de afspraak meldt u zich op de polikliniek Verloskunde/Gynaecologie. Volgt u

Nadere informatie

Verloskundige zorg en kraamzorg 2018

Verloskundige zorg en kraamzorg 2018 Verloskundige zorg en kraamzorg 2018 Verloskundige zorg en kraamzorg Gefeliciteerd met uw zwangerschap! Het krijgen van een kind is een bijzondere gebeurtenis. Om ervoor te zorgen dat u straks van uw kraamtijd

Nadere informatie

Inhoud. Combinatietest Structureel echoscopisch onderzoek Geavanceerd ultrageluid onderzoek NIPT Invasieve diagnostiek Vruchtwaterpunctie Vlokkentest

Inhoud. Combinatietest Structureel echoscopisch onderzoek Geavanceerd ultrageluid onderzoek NIPT Invasieve diagnostiek Vruchtwaterpunctie Vlokkentest Inhoud Combinatietest Structureel echoscopisch onderzoek Geavanceerd ultrageluid onderzoek NIPT Invasieve diagnostiek Vruchtwaterpunctie Vlokkentest Prenatale screening Doel: Aanstaande ouders die dat

Nadere informatie

Wat verandert er in de counseling?

Wat verandert er in de counseling? Wat verandert er in de counseling? Neeltje Crombag Nascholing counseling NIPT Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Geen / zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties

Nadere informatie

Waarom welzijn? Over de ethiek van diergebruik en de waarde van welzijn

Waarom welzijn? Over de ethiek van diergebruik en de waarde van welzijn Waarom welzijn? Over de ethiek van diergebruik en de waarde van welzijn Dr. Franck L.B. Meijboom Ethiek Instituut & Faculteit Diergeneeskunde Universiteit Utrecht Welzijn We zijn niet de eerste! Welzijn

Nadere informatie

Prenatale screening en diagnostiek, ook een morele verplichting?

Prenatale screening en diagnostiek, ook een morele verplichting? Prenatale screening en diagnostiek, ook een morele verplichting? Ethische problemen bij de toenemende technologische mogelijkheden van prenatale diagnose. Dr. Adelheid Rigo Prenatale screening en diagnostiek

Nadere informatie

Dagboek voor 9 maanden NÁ de bevalling. Roze wolk STINK LUIERS EN VERGEETACHTIG PFF... MOE. Een uniek dagboek voor mama!

Dagboek voor 9 maanden NÁ de bevalling. Roze wolk STINK LUIERS EN VERGEETACHTIG PFF... MOE. Een uniek dagboek voor mama! Irene de Kruijf Dagboek voor 9 maanden NÁ de bevalling Roze wolk STINK LUIERS PFF... MOE EN VERGEETACHTIG Een uniek dagboek voor mama! STINKLUIERS KRAAM- VERBAND? BORSTVOEDING GEVEN ONZEKER MOE NACHTDIENST

Nadere informatie

Bianca Tuinder. Gezondheid = Holland =

Bianca Tuinder. Gezondheid = Holland = Stad Holland, een dijk van een zorgverzekeraar Verloskundige zorg en Kraamzorg 2013 Bianca Tuinder Gezondheid = Holland = 2 Verloskundige zorg en kraamzorg Gefeliciteerd met uw zwangerschap! Het krijgen

Nadere informatie

Prenatale screening Down

Prenatale screening Down Gynaecologie / Verloskunde Prenatale screening Down algemene informatie Inhoud Wat leest u in deze brochure? Onderzoek naar Downsyndroom en lichamelijke afwijkingen Onderzoek naar Downsyndroom Wat is Downsyndroom?

Nadere informatie

koppel geboorte Familie bemiddeling huwelijk uit elkaar gaan scheiding wettelijk samenwonen opvang voor kinderen zwangerschap

koppel geboorte Familie bemiddeling huwelijk uit elkaar gaan scheiding wettelijk samenwonen opvang voor kinderen zwangerschap uit elkaar gaan huwelijk geboorte wettelijk samenwonen bemiddeling opvang voor kinderen koppel zwangerschap scheiding Familie We wonen samen maar willen niet trouwen. Kan dat? Ja. In België leven vele

Nadere informatie

Deskundigheidsbevordering NIPT i.v.m. counseling prenatale screening

Deskundigheidsbevordering NIPT i.v.m. counseling prenatale screening Deskundigheidsbevordering NIPT i.v.m. counseling prenatale screening Programma: 1. Inleiding (10 minuten): recente ontwikkelingen rond NIPT, aandacht in de pers, belangstelling van publiek, toelichting

Nadere informatie

De studies TRIDENT-1 & TRIDENT-2. Dr. Lidewij Henneman. Nascholing Counseling NIPT

De studies TRIDENT-1 & TRIDENT-2. Dr. Lidewij Henneman. Nascholing Counseling NIPT De studies TRIDENT-1 & TRIDENT-2 Dr. Lidewij Henneman Nascholing Counseling NIPT Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Geen / zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Kinderwens spreekuur Volendam

Kinderwens spreekuur Volendam Kinderwens spreekuur Volendam Voor wie is deze folder? Deze folder is voor mensen afkomstig uit Volendam met kinderwens. Wat is het kinderwens spreekuur? Het spreekuur is een samenwerking tussen de afdelingen

Nadere informatie

Risicoberekening voor TRISOMIE 21 in het eerste trimester

Risicoberekening voor TRISOMIE 21 in het eerste trimester Risico op trisomie 21 Centrum Menselijke Erfelijkheid Risicoberekening voor TRISOMIE 21 in het eerste trimester Hoewel de meeste baby s gezond zijn, heeft elke baby een kleine kans op een lichamelijke

Nadere informatie

Samenvatting (Summary in Dutch)

Samenvatting (Summary in Dutch) Samenvatting (Summary in Dutch) SAMENVATTING Jaarlijks wordt 8% van alle kinderen in Nederland prematuur geboren. Ernstige prematuriteit heeft consequenties voor zowel het kind als de ouder. Premature

Nadere informatie

prenatale screening, wat komt er op je!

prenatale screening, wat komt er op je! prenatale screening, wat komt er op je! SPSRU oktober 2016 Titia Brouwer Disclosure belangen spreker Er is op geen enkele wijze sprake van belangenverstrengeling Vraag 1 Op het speerkuur staat een mevrouw

Nadere informatie