Gespreksleidraad voor counselors prenatale screening. Informeren over NIPT
|
|
- Erik de Veen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Gespreksleidraad voor counselors prenatale screening Informeren over NIPT
2 Inhoudsopgave blz. 1 De kernboodschap: wat vertel je over de NIPT? 3 2 Achtergrondinformatie NIPT De belangrijkste feiten over de NIPT Welke techniek wordt gebruikt? De voor- en nadelen van de NIPT Waar? De uitslag van de NIPT Hoe snel is de uitslag bekend? Belangrijke punten voor counselors 5 3 Welke vragen kun je verwachten? 6 4 Meer weten? 7 2 Gespreksleidraad voor counselors prenatale screening bij het informeren over NIPT
3 De start van de studie naar de NIPT (Niet-Invasieve Prenatale Test) per 1 april 2014 betekent voor de zwangere belangrijk nieuws: ze heeft nu een extra onderzoeksmogelijkheid na de prenatale screening op downsyndroom (trisomie 21), trisomie 18 (edwardssyndroom) en trisomie 13 (patausyndroom). De NIPT is veel in het nieuws geweest de afgelopen tijd, dus we verwachten dat veel zwangeren méér willen weten over dit onderwerp. Om te zorgen voor een eenduidige informatieoverdracht, hierbij: 1. De kernboodschap over de NIPT: wat moet je de zwangere zeker vertellen? 2. Nuttige achtergrondinformatie over de NIPT. Deze kan van pas komen in het counselinggesprek. 3. Antwoord op vragen: als counselor kun je specifieke vragen van zwangeren verwachten over de nieuwe test en over de NIPT-studie. In dit document krijg je daar een antwoord op. 4. Tot slot zetten we op een rij waar je meer informatie over de NIPT kunt krijgen. 1. De kernboodschap: wat vertel je over de NIPT? Als uit de combinatietest blijkt dat u een verhoogde kans heeft of als er een medische reden is, kunt u er sinds 1 april 2014 ook voor kiezen mee te doen aan de wetenschappelijke studie naar de NIPT (Niet-Invasieve Prenatale Test). U heeft in dat geval dus drie mogelijkheden: invasieve diagnostiek (vlokkentest of vruchtwaterpunctie), niets doen of meedoen aan de NIPT-studie. Met de NIPT wordt bloed afgenomen en getest op downsyndroom (trisomie 21), trisomie 18 (edwardssyndroom) en trisomie 13 (patausyndroom). Het voordeel van de NIPT is dat de zwangere niet het risico loopt een miskraam te krijgen. Daar staat tegenover dat de NIPT geen 100% zekerheid geeft. Als de zwangere wil meedoen aan de NIPT-studie wordt zij doorverwezen naar het Centrum voor Prenatale Diagnostiek. 2. Achtergrondinformatie NIPT 2.1 De belangrijkste feiten over de NIPT Sinds 1 april 2014 loopt er in Nederland een wetenschappelijke implementatiestudie van 2 jaar naar de NIPT. De minister heeft daar toestemming voor gegeven. De NIPT is een nieuwe bloedtest. Een zwangere kan in aanmerking komen voor de NIPT als uit de combinatietest blijkt dat ze een verhoogde kans heeft (gelijk aan of groter dan 1 op 200) op een kind met downsyndroom (trisomie 21), trisomie 18 (edwardssyndroom) en/of trisomie 13 (patausyndroom). Of als er sprake is van een medische indicatie (overleg bij twijfel met het Centrum voor Prenatale Diagnostiek). Bij een verhoogde kans heeft de zwangere nu drie mogelijkheden: ze kan kiezen uit invasieve diagnostiek (vlokkentest of vruchtwaterpunctie), niets doen of meedoen aan de NIPT-studie. NIPT komt er dus als keuze bij. Als de zwangere vervolgonderzoek wenst, heeft ze nu de keuze uit: een invasieve test (vruchtwaterpunctie of vlokken- Gespreksleidraad voor counselors prenatale screening bij het informeren over NIPT 3
4 test) of een niet-invasieve test (NIPT). Bij de NIPT loopt de vrouw niet het risico een miskraam te krijgen, maar daar staat tegenover dat de test geen 100% zekerheid geeft. Als de zwangere zekerheid wil, is er ook nog invasieve diagnostiek nodig. Meedoen aan de NIPT-studie kan vanaf 10 weken zwangerschap. Andere voorwaarden zijn dat de vrouw zwanger is van een eenling en dat de vrouw 18 jaar of ouder is. Die leeftijdsgrens is gesteld omdat het hier gaat om een wetenschappelijk onderzoek waarvoor een toestemmingsformulier getekend moet worden (informed consent). Ook wilsonbekwame vrouwen en vrouwen die de Nederlandse taal onvoldoende machtig zijn kunnen om die reden nog geen NIPT krijgen. De zwangere is uitgesloten van deelname aan de studie als uit echo-onderzoek blijkt dat het kind een verdikte nekplooi heeft die groter is dan 3,5 mm: dit zou namelijk kunnen wijzen op een aandoening die met NIPT niet gevonden kan worden. De NIPT test alleen op downsyndroom en trisomie 18 en 13. De vrouw krijgt als zij dit wil een vlokkentest of vruchtwaterpunctie aangeboden. 2.2 Welke techniek wordt gebruikt? In het bloed van de zwangere zitten DNA-fragmenten die afkomstig zijn van de moederkoek. Die fragmenten worden bij de NIPT onderzocht. De test die bij het wetenschappelijk onderzoek wordt ingezet, heet Massively parallel sequencing. Dit is een techniek waarbij gelijktijdig de basenvolgorde onderzocht wordt van in moederlijk plasma aanwezige foetale DNA-fragmenten (afkomstig van de moederkoek). Door de herkomst van de DNA-fragmenten per chromosoom te analyseren en te kwantificeren is het mogelijk een extra exemplaar van het chromosoom 21, 18 of 13 aan te tonen. Kijk voor gedetailleerde informatie op De voor- en nadelen van de NIPT Vergeleken met de vlokkentest en de vruchtwaterpunctie heeft de NIPT de volgende voordelen: Het onderzoek bestaat voor de vrouw uit de afname van ongeveer 3 buisjes bloed uit de arm. Er is geen kans op een miskraam door de NIPT. Bij een niet-afwijkende uitslag wordt vervolgonderzoek niet geadviseerd: de kans is dan erg klein dat het kind toch een trisomie heeft. NIPT heeft de volgende nadelen: In sommige gevallen lukt de test niet. Bij een hoge BMI is de test minder betrouwbaar. Het tijdspad is nogal krap (inclusief bedenktijd). De NIPT geeft geen 100% zekerheid. Om zekerheid te krijgen, is bij een afwijkende uitslag ook nog invasieve diagnostiek nodig. 2.4 Waar? Om mee te doen aan de NIPT-studie wordt de zwangere doorverwezen naar een Centrum voor Prenatale Diagnostiek. Hier vindt uitgebreide counseling plaats. 4 Gespreksleidraad voor counselors prenatale screening bij het informeren over NIPT
5 2.5 De uitslag van de NIPT Als de NIPT-uitslag afwijkend is en de zwangere wil zekerheid of overweegt het afbreken van de zwangerschap, dan is er ook nog invasieve diagnostiek nodig. Dat komt doordat de NIPT geen 100% zekerheid geeft. Uit buitenlands onderzoek is naar voren gekomen dat de test bij zwangere vrouwen met een verhoogde kans op een aandoening het volgende kan aantonen: - 99% van de ongeboren kinderen met downsyndroom (trisomie 21); - 97% van de ongeboren kinderen met trisomie 18 (edwardssyndroom); - 92% van de ongeboren kinderen met trisomie 13 (patausyndroom). Wil de vrouw geen bevestiging na een afwijkende NIPT? Of besluit ze de zwangerschap uit te dragen? Vertel dan over de positief voorspellende waarde: deze is afhankelijk van het a priori risico. Hoe lager het a priori risico hoe groter de kans dat er bij een afwijkende uitslag toch sprake is van een gezond kind. Als de NIPT-uitslag niet-afwijkend is, biedt NIPT wel voldoende zekerheid (de kans om toch een kind te krijgen met trisomie 21, 18 of 13 is dan kleiner dan 1 op 1000). Het advies is dan om geen vervolgtest doen. Let op: bij ongeveer 3 op de 100 vrouwen lukt de test niet. Dit kan verschillende oorzaken hebben. De zwangere kan in dat geval afhankelijk van de persoonlijke situatie of zwangerschapsduur nog een keer met de NIPT meedoen of kiezen voor een vlokkentest of vruchtwaterpunctie. 2.6 Hoe snel is de uitslag bekend? De NIPT wordt uitgevoerd op een tijdstip (vanaf 10 weken) dat de zwangere met de arts afspreekt. De uitslag is er binnen 10 tot 15 werkdagen. Omdat de kans bestaat dat er alsnog invasieve diagnostiek nodig is, is het aan te raden de NIPT zo vroeg mogelijk in te plannen. NIPT Vlokkentest Vruchtwaterpunctie Tijdstip van afname Vanaf 10 weken Vanaf 11 weken Vanaf 15 weken Uitslag werkdagen Kan binnen 3-5 werkdagen bekend zijn Kan binnen 3-5 werkdagen bekend zijn 2.7 Belangrijke punten voor counselors De NIPT is onderwerp van een wetenschappelijke implementatiestudie. Als de studie is afgerond zal de minister van VWS mede op basis van de onderzoeksresultaten een besluit nemen over het vervolg. Meedoen aan de NIPT-studie mag alleen als uit de combinatietest blijkt dat de zwangere een verhoogde kans heeft op een kind met een aandoening of als er een andere medische reden is. Dat geldt ook voor vrouwen van 36 jaar en ouder. De NIPT test alleen op downsyndroom en trisomie 18 en 13. Mochten er bij het uitvoeren van de NIPT andere, ernstige chromosomale afwijkingen aan het licht komen, dan zal de gynaecoloog daar de zwangere over informeren (en een bericht sturen naar de verloskundige/huisarts). Door de techniek die bij de NIPT gebruikt wordt, kunnen overigens alleen heel grote afwijkingen (geen genmutaties) als nevenbevinding worden geconstateerd. Deze komen zelden voor. Overleg bij twijfel over de medische indicatie met het Centrum voor Prenatale Diagnostiek. Gespreksleidraad voor counselors prenatale screening bij het informeren over NIPT 5
6 3. Welke vragen kun je verwachten? Ik wil wel de NIPT, maar ik wil niet meedoen aan de studie, kan dat? Dat is helaas niet mogelijk. De minister heeft een vergunning verleend voor de wetenschappelijke studie naar de NIPT. Pas als die studie is afgerond (ongeveer over 2 jaar), zal de minister mede op basis van de onderzoeksresultaten een besluit nemen over het vervolg en beslissen of de NIPT vrij beschikbaar komt voor vrouwen en zo ja op welke manier. Ik wil geen combinatietest, maar ik las over de NIPT, mag ik daaraan meedoen? Nee dat kan niet. In de vergunning van de minister staat dat NIPT alleen mag worden aangeboden aan zwangeren die een verhoogde kans hebben op een kind met een aandoening. U komt dus alleen in aanmerking voor NIPT als uit de combinatietest blijkt dat u een verhoogde kans heeft (gelijk aan of groter dan 1 op 200) op een kind met downsyndroom (trisomie 21), trisomie 18 (edwardssyndroom) en/of trisomie 13 (patausyndroom). Of als daar medische redenen voor zijn. Waarom is er eerst een studie nodig naar de NIPT, vertrouwt de minister de test niet? NIPT is een nieuwe bloedtest: we willen bij de invoering daarvan zo zorgvuldig mogelijk te werk gaan. Daarom onderzoeken we eerst hoe de NIPT in de praktijk werkt, of invoering zinvol is en zo ja, hoe we dit straks het beste kunnen doen. Ik ben al 15 weken zwanger en dus te laat voor de nekplooimeting, kan ik dan meteen meedoen aan de NIPT? Nee dat kan niet. De minister heeft in de vergunning voor NIPT bepaald dat de nieuwe bloedtest alleen mag worden aangeboden aan zwangeren die een verhoogde kans hebben op een kind met een aandoening. U komt dus alleen in aanmerking voor NIPT als uit de combinatietest blijkt dat u een verhoogde kans heeft (gelijk aan of groter dan 1 op 200) op een kind met downsyndroom (trisomie 21), trisomie 18 (edwardssyndroom) en/of trisomie 13 (patausyndroom). Of als daar medische redenen voor zijn. Uit de combinatietest is gebleken dat ik een laag risico heb, maar ik wil toch graag de NIPT doen en ik wil daar als het nodig is zelfs voor betalen? Ook dat kan niet. In de vergunning van de minister staat dat NIPT alleen mag worden aangeboden aan zwangeren die een verhoogde kans hebben op een kind met een aandoening. U komt er dus alleen voor in aanmerking als uit de combinatietest blijkt dat u een verhoogde kans heeft (gelijk aan of groter dan 1 op 200) op een kind met downsyndroom (trisomie 21), trisomie 18 (edwardssyndroom) en/of trisomie 13 (patausyndroom). Of als daar medische redenen voor zijn. Wat kost NIPT mij precies? Een vrouw die in aanmerking komt voor de NIPT, krijgt de test in 2014 volledig vergoed: dit ongeacht haar leeftijd en zonder dat dit gevolgen heeft voor haar eigen risico. Het gaat hier overigens om een tijdelijke oplossing. In 2015 zullen de regels worden aangepast: de NIPT wordt dan onderdeel van het basispakket. Dit betekent dat deelname aan de NIPT-studie vanaf 1 januari 2015 wél gevolgen kan hebben voor het eigen risico. 6 Gespreksleidraad voor counselors prenatale screening bij het informeren over NIP
7 Ik ben ouder dan 36 jaar, mag ik dan automatisch meedoen aan de NIPT? Nee, ook vrouwen van 36 jaar of ouder komen alleen in aanmerking voor de NIPT als uit de combinatietest blijkt dat ze een verhoogde kans hebben op een kind met een aandoening of als er een andere medische reden is. Hoe lang duurt het voor ik de uitslag heb? U krijgt de uitslag binnen 10 tot 15 werkdagen van de gynaecoloog of verloskundige van het Centrum voor Prenatale Diagnostiek. Waarom kan de NIPT geen 100% zekerheid geven? Bij de NIPT worden DNA-fragmenten onderzocht die afkomstig zijn uit de moederkoek. Die kunnen eventueel een ander chromosoompatroon hebben dan de DNA-fragmenten die direct van het kind afkomstig zijn. Vandaar dat het bij een afwijkende uitslag noodzakelijk is om alsnog een vlokkentest of vruchtwaterpunctie te doen. Dit om 100% zekerheid te kunnen geven. Lukt de NIPT altijd? Nee, bij ongeveer 3 op de 100 vrouwen lukt de test niet. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Als dit bij u het geval is, kunt u nog een keer met de test meedoen of kiezen voor een vlokkentest of vruchtwaterpunctie. Afhankelijk van uw persoonlijke situatie en van de vraag hoe lang u zwanger bent. 4. Meer weten? Voor zwangeren: folder Informatie screening op downsyndroom of Voor counselors: of de informatie voor professionals op rivm.nl/downscreening. Gespreksleidraad voor counselors prenatale screening bij het informeren over NIPT 7
8 Colofon De inhoud van deze gespreksleidraad is ontwikkeld door een werkgroep. In deze werkgroep hebben onder andere zitting de organisaties van huisartsen (NHG), verloskundigen (KNOV), gynaecologen (NVOG), echoscopisten (BEN), kinderartsen (NVK), klinisch genetici (VKGN), het Erfocentrum, vereniging samenwerkende ouderen patiëntenorganisaties (VSOP), de regionale centra voor prenatale screening en het RIVM. Centraal orgaan, RIVM Deze gespreksleidraad geeft de stand van zaken weer op basis van beschikbare kennis. De opstellers zijn niet aansprakelijk voor eventuele fouten of onjuistheden. Deze gespreksleidraad vindt u ook via Vormgeving: Vijfkeerblauw - RIVM, april 2014
9 006866
Deskundigheidsbevordering NIPT i.v.m. counseling prenatale screening
Deskundigheidsbevordering NIPT i.v.m. counseling prenatale screening Programma: 1. Inleiding (10 minuten): recente ontwikkelingen rond NIPT, aandacht in de pers, belangstelling van publiek, toelichting
Nadere informatiePrenataal testen met de NIPT
ALGEMENE INFORMATIEFOLDER Prenataal testen met de NIPT Deze folder hoort bij een wetenschappelijke studie (TRIDENT-studie) van de Nederlandse Universitair Medische Centra 2014 www.meerovernipt.nl 1 In
Nadere informatiePrenataal testen met de NIPT
ALGEMENE INFORMATIEFOLDER Prenataal testen met de NIPT Deze folder hoort bij een wetenschappelijke studie (TRIDENT-studie) van de Nederlandse Universitair Medische Centra 2014 www.meerovernipt.nl 1 In
Nadere informatieNIPT en de. TRIDENT studie. Overzicht. 24 maart 2014. -Prenatale screening (algemeen) -NIPT. 1. NIPT: korte inleiding 3/26/2014
NIPT en de TRIDENT studie 24 maart 2014 Irene van Langen Klinisch geneticus UMCG Mede-onderzoeker TRIDENT Studie Overzicht -Prenatale screening (algemeen) -NIPT 1. NIPT: korte inleiding 2. NIPT in Nederland
Nadere informatieNIPT Regionale bijeenkomst AMC
NIPT Regionale bijeenkomst AMC 28 maart 2014 Deskundigheidsbevordering NIPT i.v.m. counseling prenatale screening Marion van Hoorn perinatoloog & Lidewij Henneman senior onderzoeker Disclosure belangen
Nadere informatieVeranderingen in de counseling voor (en na) de combinatietest
Veranderingen in de counseling voor (en na) de combinatietest Ilse Feenstra Klinisch geneticus Wat verandert er in de counseling voor de screening op trisomie? Wat & wanneer? Vanaf 1 april 2014: - Alle
Nadere informatiePrenataal testen met de NIPT
INFORMATIEFOLDER Prenataal testen met de NIPT voor zwangeren met verhoogd risico op een kind met down-, edwards-, of patausyndroom Deze folder hoort bij een wetenschappelijke studie (TRIDENT-1 studie)
Nadere informatieCounseling en NIPT. Yvonne Arens, klinisch geneticus 27 februari 2013
Counseling en NIPT Yvonne Arens, klinisch geneticus 27 februari 2013 Wat & wanneer? Vanaf 1 april 2014: NIPT in Nederland beschikbaar voor vrouwen met afwijkende combinatietest. Dan start studie. Alle
Nadere informatieOnderzoek naar de gezondheid van je kindje... 2 Er zijn vijf soortem prenatale testen:... 2 Combinatietest Down-, edwards-, patausyndroom...
Contents Onderzoek naar de gezondheid van je kindje.... 2 Er zijn vijf soortem prenatale testen:... 2 Combinatietest... 2 Down-, edwards-, patausyndroom... 2 Uitslag... 2... 3 Betrouwbaarheid... 3... 3
Nadere informatieTRIDENT studie. Mireille Bekker Gynaecoloog Radboud umc
TRIDENT studie Mireille Bekker Gynaecoloog Radboud umc Historie April 2011 oprichting NIPT consortium Nederland TRIDENT studie: implementatie van lab tot uitslag ESPRIT studie: ethisch, economisch, maatschappelijk
Nadere informatiePrenatale screening: de combinatietest Kansbepaling vroeg in de zwangerschap op het syndroom van Down
Prenatale screening: de combinatietest Kansbepaling vroeg in de zwangerschap op het syndroom van Down Albert Schweitzer ziekenhuis polikliniek Gynaecologie april 2012 Pavo 0530 Inleiding Iedere ouder wenst
Nadere informatiePrenatale screening: de combinatietest. Kansbepaling vroeg in de zwangerschap op het syndroom van Down, Edwardssyndroom en Patausyndroom
Prenatale screening: de combinatietest Kansbepaling vroeg in de zwangerschap op het syndroom van Down, Edwardssyndroom en Patausyndroom Inleiding Iedere ouder wenst een gezond kind. Helaas worden soms
Nadere informatieEcho onderzoek tijdens de zwangerschap De termijnecho, combinatietest en de 20 weken echo
Echo onderzoek tijdens de zwangerschap De termijnecho, combinatietest en de 20 weken echo Elke zwangere in Almere mag gebruik maken van 2 echo-onderzoeken: een termijnecho in het begin van de zwangerschap
Nadere informatieVlokkentest of vruchtwaterpunctie
Vlokkentest of vruchtwaterpunctie U overweegt een vlokkentest of vruchtwaterpunctie te laten doen. Of u heeft in overleg met uw arts besloten om een van deze onderzoeken te ondergaan. In deze folder vindt
Nadere informatieCijfers NIPT. Sensitiviteit: Ontdekt de test alle foetussen met een afwijking?
Cijfers NIPT Cijfers NIPT Sensitiviteit: Ontdekt de test alle foetussen met een afwijking? De NIPT ontdekt ongeveer: 96 van de 100 (96%) foetussen met downsyndroom 87 van de 100 (87%) foetussen met edwardssyndroom
Nadere informatieEcho onderzoek tijdens de zwangerschap De termijnecho, combinatietest en de 20 weken echo
12-12-2016 607 Echo onderzoek tijdens de zwangerschap De termijnecho, combinatietest en de 20 weken echo Elke zwangere in Almere mag gebruik maken van 2 echo-onderzoeken: een termijnecho in het begin van
Nadere informatieGespreksleidraad NIPT voor counselors. Prenatale screening op down-, edwards- en patausyndroom Maart 2017
Gespreksleidraad NIPT voor counselors Prenatale screening op down-, edwards- en patausyndroom Maart 2017 2 Inhoudsopgave 1 Inleiding 4 2 Kernboodschap 4 3 Verdiepende informatie NIPT 5 3.1 Wetenschappelijke
Nadere informatieNIPT. Nicole Corsten en Katelijne Bouman klinisch genetici UMCG, Isala en MCL. Nascholing Counseling NIPT
NIPT Nicole Corsten en Katelijne Bouman klinisch genetici UMCG, Isala en MCL Nascholing Counseling NIPT Disclosure belangen sprekers Disclosure: geen belangenverstrengeling Inhoud Wat, hoe en wanneer?
Nadere informatieUpdate NIPT sinds 1 april 2017
Update NIPT sinds 1 april 2017 Katelijne Bouman klinisch geneticus UMCG, Isala en MCL Met dank aan Dr. Lidewij Henneman VUMC en N. Corsten Janssen, UMCG prenatale screening Geen invasieve Dx Normaal Afwijkend
Nadere informatieCombinatietest. Echo en bloedonderzoek bij 11-14 weken zwangerschap
Combinatietest Echo en bloedonderzoek bij 11-14 weken zwangerschap Aangeboren aandoeningen komen relatief weinig voor: 96 van de 100 zwangerschappen eindigen in de geboorte van een volkomen gezond kind.
Nadere informatiePrenatale screening op Downsyndroom en lichamelijke afwijkingen
Prenatale screening op Downsyndroom en lichamelijke afwijkingen Definitieve versie 13-3-2007 1 INHOUD 1. Wat leest u in deze brochure? 2. Onderzoek naar Downsyndroom en lichamelijke afwijkingen 2.1 Onderzoek
Nadere informatieWat verandert er in de counseling?
Wat verandert er in de counseling? [NAAM SPREKER] Nascholing counseling NIPT Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Geen / zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatiePrenatale screening op Downsyndroom en lichamelijke afwijkingen. Algemene informatie
Prenatale screening op Downsyndroom en lichamelijke afwijkingen Algemene informatie Inhoud Wat leest u in deze brochure? Onderzoek naar Downsyndroom en lichamelijke afwijkingen Onderzoek naar Downsyndroom
Nadere informatieNIPT. Nascholing Counseling NIPT
NIPT Dr. Kornelia Neveling Wetenschappelijk onderzoeker, afdeling Genetica, Radboudumc Dr. Dominique Smeets Laboratorium specialist, afdeling Genetica, Radboudumc Voorzitter bestuur SPN Nascholing Counseling
Nadere informatieObstetrie & Gynaecologie Verloskunde De 20-weken echo
Obstetrie & Gynaecologie Verloskunde De 20-weken echo Prenatale diagnostiek Obstetrie & Gynaecologie Verloskunde Inleiding In deze folder leest u meer over de 20-weken echo. De informatie is bedoeld voor
Nadere informatieNIPT. Mireille Bekker Gynaecoloog-perinatoloog UMCU Medisch adviseur SPSRU
NIPT Mireille Bekker Gynaecoloog-perinatoloog UMCU Medisch adviseur SPSRU Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Geen / zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatieNIPT. Regiobijeenkomst 27 februari. Audrey Coumans
NIPT Regiobijeenkomst 27 februari Audrey Coumans NIPT in de media Gynaecologen woedend over verbod AMERIKA BELGIE DUITSLAND Inleiding Waarom duurt het hier altijd zo lang? Prenatale screening is bevolkingsonderzoek
Nadere informatieInformatie over de screening op down-, edwards- en patausyndroom. Prenatale screening Mei 2019
Informatie over de screening op down-, edwards- en patausyndroom Prenatale screening Mei 2019 Inhoud 1 Wat kunt u laten onderzoeken? 3 U kunt uw ongeboren kind vroeg in de zwangerschap laten onderzoeken
Nadere informatiePrenataleScreening in Nederland. TRIDENT-1 & TRIDENT-2 studies. Marian Bakker SPSNN
PrenataleScreening in Nederland TRIDENT-1 & TRIDENT-2 studies Marian Bakker SPSNN Disclosure (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of
Nadere informatieInhoud. Combinatietest Structureel echoscopisch onderzoek Geavanceerd ultrageluid onderzoek NIPT Invasieve diagnostiek Vruchtwaterpunctie Vlokkentest
Inhoud Combinatietest Structureel echoscopisch onderzoek Geavanceerd ultrageluid onderzoek NIPT Invasieve diagnostiek Vruchtwaterpunctie Vlokkentest Prenatale screening Doel: Aanstaande ouders die dat
Nadere informatieDe NIPT binnen de prenatale screening: waar staan we en waar gaan we naar toe? Katelijne Bouman, klinisch geneticus UMCG en Isala
De NIPT binnen de prenatale screening: waar staan we en waar gaan we naar toe? Katelijne Bouman, klinisch geneticus UMCG en Isala Introductie Sinds 2014 is de NIPT ( in het kader van wetenschappelijk onderzoek)
Nadere informatieWat verandert er in de counseling?
Wat verandert er in de counseling? Dr. Janneke Gitsels Nascholing counseling NIPT Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Geen / zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante
Nadere informatieNekplooimeting. gecombineerd met vroege bloedtest in de zwangerschap mogelijk tot 13 6/7 weken zwangerschapsduur. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie
Nekplooimeting gecombineerd met vroege bloedtest in de zwangerschap mogelijk tot 13 6/7 weken zwangerschapsduur Afdeling Verloskunde/Gynaecologie In het kort Deze folder geeft informatie over de echoscopische
Nadere informatieDownsyndroom In dit informatieblad leest u meer over Downsyndroom. Pagina 1 van 3
Downsyndroom In dit informatieblad leest u meer over Downsyndroom. Pagina 1 van 3 Wat is Downsyndroom? Downsyndroom is een aangeboren aandoening. Het wordt veroorzaakt door een extra chromosoom. Chromosomen
Nadere informatiePrenatale screening maart 2015
Informatie over de screening op downsyndroom Prenatale screening maart 2015 Screening op downsyndroom in het kort Uw verloskundige, huisarts of gynaecoloog geeft uitleg over de screening. Na het gesprek
Nadere informatieVlokkentest en vruchtwaterpunctie
Vlokkentest en vruchtwaterpunctie U overweegt een vlokkentest of vruchtwaterpunctie te laten doen. Of u heeft in overleg met uw arts besloten om een van deze onderzoeken te ondergaan. In deze folder vindt
Nadere informatieDe studies TRIDENT-1 & TRIDENT-2
De studies TRIDENT-1 & TRIDENT-2 Robert-Jan Galjaard DB Kerngroep TRIDENT studies Klinisch geneticus Afdeling Klinische Genetica Erasmus MC, Rotterdam Disclosure belangen (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatieDE PRENATALE SCREENING OP DOWNSYNDROOM EN HET STRUCTUREEL ECHOSCOPISCH ONDERZOEK
DE PRENATALE SCREENING OP DOWNSYNDROOM EN HET STRUCTUREEL ECHOSCOPISCH ONDERZOEK PUBLIEKSMONITOR 2016 SAMENVATTING De resultaten van deze monitor zijn gebaseerd op gegevens die zijn geregistreerd in de
Nadere informatieEr zijn twee onderzoeken mogelijk: 1. Met de combinatietest wordt onderzocht of er een verhoogde kans bestaat dat uw ongeboren kind Downsyndroom
Prenatale screening op Downsyndroom en lichamelijke afwijkingen INHOUD 1. Wat leest u in deze brochure? 2. Onderzoek naardownsyndroomen lichamelijke afwijkingen 2.1 Onderzoek naar Downsyndroom 2.2 Onderzoek
Nadere informatieDE SCREENING OP DOWN, EDWARDS EN PATAUSYNDROOM EN DE 20 WEKENECHO PUBLIEKSMONITOR 2017
DE SCREENING OP DOWN, EDWARDS EN PATAUSYNDROOM EN DE 20 WEKENECHO PUBLIEKSMONITOR 2017 SAMENVATTING In 2017 is 86,5 van de 173.244 zwangerschappen gecounseld voor prenatale screening. Bijna alle counselingsgesprekken
Nadere informatiePrenatale screening: het berekenen van de kans op aangeboren afwijkingen in het begin van de zwangerschap. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie
Prenatale screening: het berekenen van de kans op aangeboren afwijkingen in het begin van de zwangerschap Afdeling Verloskunde/Gynaecologie In het kort De meeste kinderen worden gezond geboren, maar een
Nadere informatieIn het kort. Welke testen zijn er mogelijk bij prenatale screening? Wat is prenatale screening?
prenatale screening Inhoudsopgave In het kort 3 Wat is prenatale screening? 3 Welke testen zijn er mogelijk bij prenatale screening? 3 Bij welke zwangerschapsduur vindt prenatale screening plaats? 3 Wie
Nadere informatieNIPT. K. Huijsdens Labspecialist klinische genetica, AMC. Nascholing Counseling NIPT
NIPT K. Huijsdens Labspecialist klinische genetica, AMC Nascholing Counseling NIPT Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Geen / zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante
Nadere informatiede combinatietest NT meting en eerste trimester serumtest inhoudsopgave voorwoord
de combinatietest NT meting en eerste trimester serumtest inhoudsopgave Voorwoord Aangeboren afwijkingen waarop getest wordt Wat is het Down syndroom? De combinatietest (NT-meting en eerste trimester serumtest)
Nadere informatieNederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie VERLOSKUNDE PRENATALE SCREENING. Versie 1.5. Verantwoording
Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie VERLOSKUNDE PRENATALE SCREENING Versie 1.5 Datum Goedkeuring Verantwoording 01 03 2006 NVOG Inhoudsopgave Algemeen...1 Wat is prenatale screening?...1
Nadere informatieInfobrochure. Prenatale screening. Dienst: Gynaecologie-verloskunde Tel: mensen zorgen voor mensen
Infobrochure Prenatale screening Dienst: Gynaecologie-verloskunde Tel: 011 826 100 mensen zorgen voor mensen 2 Downsyndroom (trisomie 21) De meeste pasgeborenen zijn gezond. Elke baby heeft echter een
Nadere informatieInformatie over de screening op downsyndroom. Prenatale screening
Informatie over de screening op downsyndroom Prenatale screening Screening op downsyndroom in het kort Uw verloskundige, huisarts of gynaecoloog geeft uitleg over de screening. Na het gesprek kiest u of
Nadere informatieNIPT De niet-invasieve prenatale test voor trisomie
NIPT De niet-invasieve prenatale test voor trisomie NIPT De niet-invasieve prenatale test voor trisomie Waarom NIPT? In België kunnen alle zwangere vrouwen die dit wensen het risico dat de foetus het syndroom
Nadere informatieInleiding 2 Wat is prenatale screening? 2 2. Welke testen zijn er mogelijk bij prenatale screening? Bij welke zwangerschapsduur vindt prenatale
Inleiding De meeste kinderen worden gezond geboren, maar een klein percentage (ongeveer 3 tot 4%) van alle kinderen heeft bij de geboorte een aangeboren aandoening, zoals het Down-syndroom ('mongooltje')
Nadere informatieAuteur: A. Franx Redacteur: dr. E. Bakkum Bureauredacteur: Jet Quadekker
1 Prenatale screening Onderzoek naar aangeboren aandoeningen in het begin van de zwangerschap Commissie Patiënten Voorlichting NVOG I.s.m. Erfocentrum en VSOP Auteur: A. Franx Redacteur: dr. E. Bakkum
Nadere informatieDe Combinatietest. Sylvia Schaefer, arts-echoscopist, VUmc
De Combinatietest Sylvia Schaefer, arts-echoscopist, VUmc De Combinatietest Kansbepalingstest Screening op Down-syndroom AD 9-14 weken Geen risico s Downsyndroom Trisomie 21 Vernoemd naar dr. John Langdon
Nadere informatieEr zijn verschillende neuralebuisdefecten. Open rug en open schedel komen het meest voor. Andere neuralebuisdefecten komen heel weinig voor.
Open rug en open schedel In dit informatieblad leest u meer over een open rug en een open schedel. Dit zijn zogenoemde neuralebuisdefecten. Pagina 1 van 3 Wat is een neuralebuisdefect? Bij een neurale-buisdefect
Nadere informatieEchoscopie tijdens de zwangerschap
Echoscopie tijdens de zwangerschap Echoscopie tijdens de zwangerschap Deze folder geeft algemene informatie over echoscopie tijdens de zwangerschap. Iedere zwangere vrouw krijgt standaard 2 echo-onderzoeken
Nadere informatiePrenatale screening. Gynaecologie en verloskunde
Prenatale screening Gynaecologie en verloskunde Wat is prenatale screening? De meeste kinderen worden gezond geboren. Een klein percentage (3 4 %) heeft echter bij de geboorte een aangeboren aandoening.
Nadere informatieNIPT De niet-invasieve prenatale test voor trisomie
NIPT De niet-invasieve prenatale test voor trisomie NIPT De niet-invasieve prenatale test voor trisomie Waarom NIPT? In België kunnen alle zwangere vrouwen -indien gewenst- het risico dat de foetus het
Nadere informatieDe studies TRIDENT-1 & TRIDENT-2. Dr. Lidewij Henneman. Nascholing Counseling NIPT
De studies TRIDENT-1 & TRIDENT-2 Dr. Lidewij Henneman Nascholing Counseling NIPT Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Geen / zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante
Nadere informatieUpdate NIPT sinds 1 april 2017
Update NIPT sinds 1 april 2017 Dr. Lidewij Henneman Onderzoeker klinische genetica VU medisch centrum Regiobijeenkomst SPSRU sept 2017 Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Geen
Nadere informatieNIPT. Nascholing Counseling NIPT
NIPT Dr. Diane Van Opstal, Laboratoriumspecialist Klinische Genetica, Erasmus MC Dr. Maarten Knapen, gynaecoloog-perinatoloog Erasmus MC en medisch directeur SPSZN Nascholing Counseling NIPT Disclosure
Nadere informatieEchoscopie tijdens de zwangerschap
Echoscopie tijdens de zwangerschap Echoscopie tijdens de zwangerschap Deze folder geeft algemene informatie over echoscopie tijdens de zwangerschap. Iedere zwangere vrouw krijgt standaard 2 echo-onderzoeken
Nadere informatieMaatschap Gynaecologie. Nekplooimeting en serumtest
Maatschap Gynaecologie Nekplooimeting en serumtest Datum en tijd U wordt (dag) (datum) om uur verwacht. Plaats Op de dag van de afspraak meldt u zich op de polikliniek Verloskunde/Gynaecologie. Volgt u
Nadere informatieInformatie over de 20 wekenecho
Informatie over de 20 wekenecho Het structureel echoscopisch onderzoek Mei 2019 Inhoud 1. Wat kunt u laten onderzoeken? 3 U kunt uw ongeboren kind laten onderzoeken op lichamelijke afwijkingen. 2. Wel
Nadere informatieNIPT. Dr. Diane Van Opstal, Laboratoriumspecialist Klinische Genetica, Erasmus MC. Nascholing Counseling NIPT
NIPT Dr. Diane Van Opstal, Laboratoriumspecialist Klinische Genetica, Erasmus MC Nascholing Counseling NIPT Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk
Nadere informatiePrenatale diagnostiek
Informatie over onderzoeken naar aangeboren afwijkingen In deze brochure vindt u informatie over diverse onderzoeksmogelijkheden naar aangeboren afwijkingen tijdens de zwangerschap. Het is niet nodig om
Nadere informatieWat verandert er in de counseling? Caroline Bax, perinatoloog AMC Nascholing counseling NIPT
Wat verandert er in de counseling? Caroline Bax, perinatoloog AMC Nascholing counseling NIPT Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Geen / zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk
Nadere informatieWat verandert er in de counseling?
Wat verandert er in de counseling? Neeltje Crombag Nascholing counseling NIPT Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Geen / zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatieNIPT lang in verwachting: uitgerekende datum 1 april
NIPT lang in verwachting: uitgerekende datum 1 april Robert-Jan Galjaard Klinisch geneticus, laboratoriumspecialist klinische genetica Afdeling Klinische Genetica Erasmus MC, Rotterdam Introductie NIPT
Nadere informatiewww.prenatalescreening.nl
Downsyndroom In dit informatieblad leest u meer over Downsyndroom. De informatie is bedoeld voor aanstaande ouders die meer willen weten over deze aandoening, omdat zij overwegen de combinatietest te laten
Nadere informatieTabel 1: Kans op het krijgen van een kind met het syndroom van Down uitgezet tegen de leeftijd.
De Nekplooimeting Inleiding Elke zwangere hoopt op een gezonde baby. Helaas worden er soms kinderen geboren met een lichamelijke en/of een verstandelijke handicap. Met behulp van een echo-onderzoek (de
Nadere informatieman, vrouw en kind info voor de ouders Downsyndroomscreening
man, vrouw en kind info voor de ouders Downsyndroomscreening 01. Wat is het syndroom van Down? Het syndroom van Down (trisomie 21) is een afwijking in het erfelijk materiaal van de baby (de chromosomen).
Nadere informatiePrenatale screening Down
Gynaecologie / Verloskunde Prenatale screening Down algemene informatie Inhoud Wat leest u in deze brochure? Onderzoek naar Downsyndroom en lichamelijke afwijkingen Onderzoek naar Downsyndroom Wat is Downsyndroom?
Nadere informatieDe studies TRIDENT-1 & TRIDENT-2
De studies TRIDENT-1 & TRIDENT-2 Robert-Jan Galjaard DB Kerngroep TRIDENT studies Klinisch geneticus Afdeling Klinische Genetica Erasmus MC, Rotterdam Disclosure belangen (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatieVerloskundige zorg en kraamzorg
Verloskundige zorg en kraamzorg 2015 Verloskundige zorg en kraamzorg Gefeliciteerd met uw zwangerschap! Het krijgen van een kind is een bijzondere gebeurtenis. Om ervoor te zorgen dat u straks van uw kraamtijd
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 1 maart 2016 Betreft stand van zaken prenatale screening
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag www.rijksoverheid.nl Bijlage(n)
Nadere informatieNIPT De niet-invasieve prenatale test voor trisomie
NIPT De niet-invasieve prenatale test voor trisomie NIPT De niet-invasieve prenatale test voor trisomie Waarom NIPT? In België kunnen alle zwangere vrouwen -indien gewenst- het risico dat de foetus het
Nadere informatieDownsyndroomscreening
info voor de ouders Downsyndroomscreening 01. Wat is het syndroom van Down? Het syndroom van Down (trisomie 21) is een afwijking in het erfelijk materiaal van de baby (de chromosomen). Een baby met het
Nadere informatieRegionaal centrum prenatale screening (RCPS)
NIEUWSBRIEF Regionaal centrum prenatale screening (RCPS) januari 2017 INFORMATIE VANUIT HET REGIONAAL CENTRUM NIEUWE DIRECTEUR RCPS VUMC De Minister van VWS heeft bekend gemaakt dat het regionaal centrum
Nadere informatieONDERZOEK IN VLOKKEN OF VRUCHTWATER BIJ ECHOAFWIJKINGEN
ONDERZOEK IN VLOKKEN OF VRUCHTWATER BIJ ECHOAFWIJKINGEN ONDERZOEK IN VLOKKEN E VRUCHTWATER BIJ ECHOAFWIJKINGEN Afdeling Genetica UMCG 2 Onderzoek in vlokken of in vruchtwater bij echoafwijkingen. U bent
Nadere informatieNascholing Counseling Niet Invasieve Prenatale Test (NIPT) J. Toet, directeur SPSRU
Nascholing Counseling Niet Invasieve Prenatale Test (NIPT) J. Toet, directeur SPSRU Welkom door Sjaak Toet, directeur SPSRU Punten van orde & Mededelingen Wie zijn de sprekers? Down-, edwardsen patausyndroom
Nadere informatieNIPT: dynamiek & ethiek van prenatale screening. 31 maart 2014 SPSZN - Rotterdam dr mr Antina de Jong - Health, Ethics & Society
NIPT: dynamiek & ethiek van prenatale screening 31 maart 2014 SPSZN - Rotterdam dr mr Antina de Jong - Inhoud Context prenatale screening NIPT: 3 scenario s Dubbele doelstelling prenatale screening De
Nadere informatieNascholing Counseling NIPT. Prof. Dr. Eva Pajkrt
Nascholing Counseling NIPT Prof. Dr. Eva Pajkrt Programma Wat Wie 1. Inleiding Prof. Dr. E. Pajkrt 2. TRIDENT-1 + TRIDENT-2 Dr. L. Henneman 3. Down-, edwards- en patausyndroom Dr. M. de Boer 4. Praktische
Nadere informatieInformatie over de screening op Downsyndroom
Informatie over de screening op Downsyndroom Prenatale screening versie 2011 2 Inhoud 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Wat leest u in deze brochure? 5 Wat is prenatale screening? Downsyndroom 7 De combinatietest
Nadere informatieEchoscopie tijdens de zwangerschap
Echoscopie tijdens de zwangerschap Haarlem Deze folder geeft algemene informatie over echoscopie tijdens de zwangerschap. Iedere zwangere vrouw krijgt standaard 2 echo-onderzoeken aangeboden: een termijnecho
Nadere informatieVerloskundige zorg en kraamzorg
Stad Holland, een dijk van een zorgverzekeraar Verloskundige zorg en Kraamzorg 2015 Verloskundige zorg en kraamzorg Gefeliciteerd met uw zwangerschap! Het krijgen van een kind is een bijzondere gebeurtenis.
Nadere informatieProf. dr. C.M. Bilardo, gynaecoloog/perinatoloog (UMCG, Groningen) 050-3613028 M. Bakker arts-onderzoeker UMCG Groningen 050-3613028
Geachte mevrouw, U heeft gekozen voor de nekplooimeting, of u heeft een medische reden om een vroege uitgebreide echo te ondergaan. Dit betekent dat er voor de 14 e week van de zwangerschap een echo bij
Nadere informatieNIPT: praktische aspecten, eerste resultaten en een blik vooruit (II) Lean Beulen en Kornelia Neveling regionale bijeenkomst SPN d.d.
NIPT: praktische aspecten, eerste resultaten en een blik vooruit (II) Lean Beulen en Kornelia Neveling regionale bijeenkomst SPN d.d. 4 november 2014 Proefimplementatie NIPT Vanwege verwachte impact van
Nadere informatieVerloskunde Prenatale diagnostiek
Verloskunde Prenatale diagnostiek Onderzoeken naar aangeboren afwijkingen Belangrijke telefoonnummers Algemeen nummer UMCG (050) 361 61 61 U kunt hier terecht met algemene vragen over het UMCG. Bijvoorbeeld
Nadere informatieCombinatietest: Nekplooimeting en doubletest Gynaecologie
Combinatietest: Nekplooimeting en doubletest Gynaecologie Locatie Hoorn/Enkhuizen Combinatietest: nekplooimeting en doubletest in het bloed De nekplooi Elke foetus heeft bij een zwangerschapsduur van 11
Nadere informatiePrenatale diagnostiek Onderzoeken naar aangeboren afwijkingen
Belangrijke telefoonnummers Algemeen nummer MCL 058 286 66 66 U kunt hier terecht met algemene vragen over het MCL. Bijvoorbeeld over de bereikbaarheid of het parkeren. Ook kunt u voor spoedgevallen dit
Nadere informatieScholingsbijeenkomst NIPT
Scholingsbijeenkomst NIPT Scholingsbijeenkomst NIPT Stichting Prenatale Screening Zuidwest Nederland 6 maart 2017 Programma 18.00 uur Ontvangst met koffie en thee 18.30 uur Opening dhr. B.T. Vermeulen
Nadere informatieWat is NIPT? Yvonne Arens, klinisch geneticus 27 februari 2013
Wat is NIPT? Yvonne Arens, klinisch geneticus 27 februari 2013 Screening ivm chromosoomafwijkingen Waarom Screening op Chromosoomafwijkingen? Risico op een kind met: Mentale Retardatie en/of Verstandelijke
Nadere informatieInformatie over de screening op Downsyndroom Prenatale screening
Informatie over de screening op Downsyndroom Prenatale screening 1 English This brochure is designed to inform you (and your partner) about prenatal screening for Down syndrome. The English brochure text
Nadere informatieOver de triple-test Gynaecologie
Over de triple-test Gynaecologie Locatie Hoorn/Enkhuizen Over de triple-test De triple-test - een bloedonderzoek rond de 15e zwangerschapsweek - geeft een indruk van de kans op een kind met het Downsyndroom.
Nadere informatieRegionaal protocol: Combinatie test (NT)
Regionaal Protocol Combinatietest (NT) Zwangere wordt gecounseld door de verwijzend verloskundige. Dit dient te worden aangegeven op de voorkant van het verwijsformulier voor De Poort. De termijn moet
Nadere informatieRisicoberekening voor TRISOMIE 21 in het eerste trimester
Risico op trisomie 21 Centrum Menselijke Erfelijkheid Risicoberekening voor TRISOMIE 21 in het eerste trimester Hoewel de meeste baby s gezond zijn, heeft elke baby een kleine kans op een lichamelijke
Nadere informatieNiet-Invasieve Prenatale Test
Informatiebrochure voor patiënten Niet-Invasieve Prenatale Test (NIPT) 1. Wat is de NIPT?... 4 2. Hoe werkt de NIPT?... 4 3. Wat zijn de voordelen van de prenatale testen?... 5 4. Wat zijn de nadelen van
Nadere informatieDraaiboek Prenatale Screening
Draaiboek Prenatale Screening Downsyndroom en Structureel Echoscopisch Onderzoek versie 5.0 005593 Draaiboek down/seo versie 5.0 2014 1 Disclaimer Hoewel het Centraal Orgaan en het RIVM-CvB aan dit draaiboek
Nadere informatiewww.prenatalescreening.nl
Open ruggetje en open schedel In dit informatieblad leest u meer over een open ruggetje en een open schedel. Dit zijn zogenoemde neurale-buisdefecten. De informatie is bedoeld voor aanstaande ouders die
Nadere informatieProf. dr. C.M. Bilardo, gynaecoloog/perinatoloog (UMCG, Groningen) 050-3613028 M. Bakker arts-onderzoeker UMCG Groningen 050-3613028
Geachte mevrouw, U heeft gekozen voor de nekplooimeting, of u heeft een medische reden om een vroege uitgebreide echo te ondergaan. Dit betekent dat er voor de 14 e week van de zwangerschap een echo bij
Nadere informatiePosition Paper. Prenatale Screening
Position Paper Prenatale Screening Vastgesteld door de Werkgroep Genetisch Onderzoek (2011/2012) Geaccordeerd door het VSOP bestuur, februari 2012 Achtergrond In 2001 en 2004 verschenen rapporten van de
Nadere informatie