Ouderschap strategieën van vaders en moeders met een psychische ziekte.

Transcriptie

1 Bespreking artikel Ouderschap strategieën van vaders en moeders met een psychische ziekte. Auteurs: P.C. Van der Ende, MSc, J.T. van Busschbach, phd, J. Nicholson, phd, E.L.Korevaar, phd & J.van Weeghel, phd. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing, 2016, 23, Door: Willemien Zemmelink, VS GGZ Kenniskring bipolaire stoornissen

2 Introductie De combinatie van het moeten omgaan met een psychiatrische aandoening en de zorg voor kinderen maakt ouders meer kwetsbaar voor stress en uitdagingen.

3 In Nederland is naar schatting 48% van de mensen met een ernstige psychiatrische aandoening, ouders zijn van kinderen jonger dan 18 jaar(van der Ende et al. 2011). Er is niet veel bekend over de manier waarop vaders en moeders grip kregen op de uitdagingen die de ouderrol bood en de betekenis van het ouderschap in het herstelproces. Speciale aandacht in deze studie is voor vaders, die vaak in de minderheid of zelfs afwezig zijn in studies. Meer kennis over de strategie die ouders aanwendden kan belangrijke input zijn voor het herstelproces van anderen.

4 In dit onderzoek werden de krachten en kansen van het ouderschap, door de ouders zelf geformuleerd, als uitgangspunt genomen.

5 Doel van het onderzoek: Het verwerven van diepgaande kennis over de uitdagingen, krachten en strategieën van mensen met een psychiatrische aandoening, die ouderschaps doelen en taken hebben, en de betekenis van ouderschap in hun herstelproces Onderzoeksvraag: Wat zijn de strategieën van vaders en moeders die leven met een psychiatrische aandoening om als ouder succesvol en tevreden te zijn?

6 Methode Explorerende studie Kwalitatief onderzoek: open diepteinterviews. 27 respondenten: 19 moeders 8 vaders Kinderen tussen de 6 maand en 18 jaar. Bijna alle kinderen woonden bij de ouders. 78% van de respondenten had psychische problemen voor de geboorte van het eerste kind.

7 Demografische gegevens van de participanten

8 Data-analyse Teksten werden gecodeerd: gestart werd met axiaal coderen, naar selectief coderen. Gaandeweg ontstonden opvallende thema s. De thema s m.b.t de impact van psychiatrische aandoening op het ouderschap verschilden tussen mannen en vrouwen.

9 Resultaten Effecten van de psychiatrische aandoening op het ouderschap, volgens moeders:

10 De aandoening geeft extra uitdaging en druk bovenop de uitdagingen die elke ouder ervaart. Gebrek aan structuur, minder sociale contacten, beperkte energie of levenslust, beïnvloeden middelen en tijd om met kinderen activiteiten te ondernemen. Anderzijds draagt ouderschap bij aan het gevoel van een gewoon leven.

11 Negatieve effecten van de aandoening: Gevoelens van ontoereikendheid Ze (kind) had het gevoel alsof ze op een eiland leefde. Ze miste de steun die ze nodig had van mij, tijdens mijn depressie. Moeite met tonen van empathie, stellen van grenzen, structureren van dagelijks leven rond behoeften van het kind, organiseren en coachen van de activiteiten van het kind, zoals ze dat vonden dat als ouder te moeten doen.

12 Angst eigen problemen op de kinderen over te brengen. Erfelijkheid Behoefte aan informatie en steun hierin door professionals

13 Positieve aspecten van het hebben van kinderen. Positieve stimulans door het ouderschap. Moeder zijn geeft me veel bevrediging an ja, sinds ik moeder ben sta ik steviger op mijn voeten Ik moet verantwoordelijkheid nemen en dat begint al bij het wakker worden. Structuur in het leven. ónze kinderen hielpen ons, omdat we gedwongen werden ons leven te structureren: opstaan in de morgen, ontbijt maken, kinderen naar school brengen en halen, lunch

14 Ervaringen van de aandoening op het ouderschap: De vaders.

15 Vaders op afstand Ze brengen beperkte tijd, of kortere periodes met hun kinderen door. Dat gaf beperkingen om meer persoonlijk betrokken te raken en mogelijk ook om het stigma van vader met psychiatrisch probleem te overwinnen. Empowerment, ook voor vaders op de achtergrond. Vorderingen maken in de vaderrol, kan bijdragen aan zelfvertrouwen en herstelproces. Ík leer hoe ik het vertrouwen van de kinderen kan terugwinnen. Leuke dingen met ze doen, vragen hoe het op school was

16 Rolwisseling met de moeder Moeder werkt full-.time, vader zorgt voor de kinderen en doet het huishouden. Na therapie lukt het deze vader om deze taak op zich te nemen, met veel voldoening. Het is wat de stewardes uitlegt over hoe te te handelen bij een vliegtuigcrash: Doe eerst je eigen zuurstofmasker op, daarna kun je je kind helpen.

17 Strategieen voor succesvol ouderschap Volledige toewijding in de ouderrol *Maken van een weekplan voor ouderactiviteiten, gecoached door een vpk. was een helpende strategie. * Ondernemen van ouder-kind activiteiten, passend bij de leeftijd van het kind. * Samenzijn als familie en een goed rolmodel willen zijn voor het kind Balanseren tussen het opvoeden van de kinderen en tijd voor zichzelf. Hanteren van eigen kwetsbaarheid, in combinatie met huishouden en zorg voor kinderen werd ervaren als grote uitdaging.

18 De ouderrol als een weg naar herstel. Mijn leven is heel druk, het is rond de kinderen en hun vriendjes georganiseerd: sport, voetbal, zwemlessen. Het zijn van een ouder in alle fases van de kinderen, gaf deelnemers kracht en een identiteit. Vragen van steun Het was goed om met andere ouders te spreken over hoe zij grenzen stellen voor hun kinderen. Praktische en emotionele steun van familie, vrienden, lotgenoten en professionels was zeer helpend.

19 Discussie Naast de negatieve effecten van de psychische problemen op het ouderschap, ontleenden participanten vooral ook kracht door de uitdagingen in de ouderrol: Er bestaat vaak een verhoogd verantwoordelijkheidsgevoel Blijven alert Het opvoeden van een kind geeft een basis voor sociale participatie. Het gezamenlijk ondernemen van activiteiten van ouder en kind, bevordert kracht.

20 Ondanks dat ouders zichzelf als kwetsbaar ervaren, vinden ze een weg om ouderschap vorm te geven en er plezier aan te beleven. Toewijding in de ouderrol zorgt voor een focus: ouders ontwikkelen kracht en vaardigheden om een balans te vinden in het eigen leven en in de zorg voor de kinderen. Ouderschap droeg bij aan eigen herstelproces.

21 Implicaties voor de praktijk Professionals moeten zich bewust zijn van de speciale betekenis die het voor patiënten heeft om ouder te zijn: bewustzijn van de uitdagingen die ze tegenkomen, de ervaren kwetsbaarheid en het verhoogde bewustzijn van ervaren of realistische tekorten. Grote rol weggelegd voor verpleegkundigen om aandacht te besteden aan de ouderrol: identificeren van krachten en kwetsbaarheden, benoemen van uitdagingen en versterken van veerkracht.

22 Verpleegkundigen kunnen patiënten steunen en coachen in benoemen en werken aan zelfgekozen doelen gericht op het ouderschap. Een gezinsgerichte benadering kan worden gebruikt om problemen voor kinderen en gezinnen te voorkomen, het identificeren van krachten en kwetsbaarheden en het benoemen van uitdagingen om veerkracht te vergroten.

23 Suggestie Opzetten van lotgenotengroepen speciaal gericht op het bieden van ondersteuning in het ouderschap. Toeleiden van ouders naar andere vormen van zorgaanbod ter ondersteuning in de ouderrol.

24 Vraag Heeft dit item voldoende onze aandacht of kan het beter? Zijn we voldoende toegerust? Maken we (voldoende) gebruik van het aanbod binnen Dimence?

25 Dank voor de aandacht!