Op weg naar een reflectieve organisatie over professionaliteit, ethiek en moreel leiderschap

Transcriptie

1 Op weg naar een reflectieve organisatie over professionaliteit, ethiek en moreel leiderschap Prof. Dr Marian A. Verkerk (UMCG)

2 De casus.

3 Klassieke morele vraag Wanneer is het fixeren van een patiënt moreel gerechtvaardigd? De oplossing wordt gezocht in een afweging van waarden: Welzijn van patiënt versus respect voor vrijheid

4 Verschillende vragen... Was het noodzakelijk dat mevrouw gefixeerd werd die nacht? Was de betreffende verzorgende voldoende competent? Is er een beleid rondom fixatie? Hoe is de werkdruk op de afdeling?

5 Goede (morele) zorg Concrete handelingen Goede zorg is het samenspel van individuele handelingen, structuren en ongeschreven regels en gewoonten 20 september 2016 Structuren/o rganisatie Omgeving en cultuur KwadrantGroep

6 Hoe organiseren we dit beleid Moreel beraad/consultatie Organisatie ethiek (preventie ethiek) Het evalueren van zorg routines Het aanleren van vaardigheden Het opzetten en uitvoeren van ethische projecten en kwaliteitsprojecten. Moreel leiderschap

7 Integraal ethiek beleid is Proactief Gericht op samenhang en systeem in de plaats van geïsoleerde casuïstiek Motiverend Samenwerkend Waarden en regels

8 Drie thema s Gericht op samenhang en systeem Professionaliteit Ethiek Moreel leiderschap

9 Van relatie naar kenniscultuur Professionaliteit Methodisch en planmatig dienstverlenen Theoriegestuurd (evidence based) Toepassen van richtlijnen en protocollen Hoe moet ik handelen?: technisch instrumenteel professionaliteitsbegrip De professional als transparantje

10 Kwaliteit van werken De dingen goed doen De goede dingen doen Vaktechnische bekwaamheid Normatieve bekwaamheid Reflectieve professionaliteit

11 Vaktechnische competentie Protocolair werken Evidence based werken Doorgesproken met patient, met inachtneming van de WGBO vereisten Financiële goede afdekking

12 Normatieve competentie Is het goede nu ook gedaan voor deze cliënt? Aandacht voor de context van de cliënt morele sensitiviteit Vanuit welke zorgvisie wordt gewerkt?: reflectie en verantwoording ( accountability)

13 Een participerend model van ethiek Niet beperkt tot de grote vragen maar ook aandacht voor kwaliteit van het werk ( de goede dingen goed doen ) Geen expertise van uitsluitend een ethicus Geen productmodel, maar een procesmodel De ethicus is daarin facilitator (mediator/architect) Het stellen van de juiste vragen Het confronteren met andere gezichtspunten etc Aandacht voor methodieken die eerder explorerend zijn dan oplossingsgericht Wat maakt mij tot een (moreel) goede professional?

14 Een participerend model van ethiek Staat een ruimer ethiek beleid voor dan alleen moreel beraad Training in intervisie plus (doe ik de goede dingen goed?) Ontwikkelen van verbetertrajecten Ethiek is van de hele organisatie: reflectieve organisatie

15 Hoe organiseren we dit beleid Moreel beraad/consultatie Organisatie ethiek (preventie ethiek) Het evalueren van zorg routines Het aanleren van vaardigheden Het opzetten en uitvoeren van ethische projecten en kwaliteitsprojecten. Moreel leiderschap Professionaliteit en ethiek

16 Ethische cultuur Ethische cultuur is de organisatorische context die mede bepalend is voor het gedrag van de professionals Formeel: beleid en codes, scholingsprogramma s, Informeel: wie zijn de helden, wie is rol model, wat zijn de verhalen, rituelen, mythen Walk the talk: komen formeel en informeel overeen?

17 Actief leiderschap op omgeving en cultuur Ethiek doet er toe Hoe kan HRM beleid bijdragen aan de realisering van de ethische waarden van onze organisatie? Hoe kan de professionalisering van onze werknemers bijdragen aan het ethisch klimaat?

18 Actief leiderschap op omgeving en cultuur Wees helder in verwachtingen Worden expliciete formele verwachtingen ook impliciet en informeel nageleefd? Maak duidelijk dat codes en regels uitdrukking zijn waarden die van belang zijn.

19 Actief leiderschap op omgeving en cultuur Beslis met waarden en normen Expliciteer ook de normatieve dimensie Wees transparant in de besluitvorming Public accountability

20 Actief leiderschap op omgeving en cultuur Committeren aan het ethiek beleid Ken de inhoud van het beleid, zowel in wat het kan en niet kan. Ondersteun het beleid, materieel maar ook immaterieel

21 Tenslotte Praten daarover is belangrijk, maar niet genoeg. Ethiek moet je ook doen!