Hoe overleef ik..de lesovergang?!

Transcriptie

1 Hoe overleef ik..de lesovergang?! Lia van Haren José Wichers-Bots Jan Wijnja Anita Blonk

2 Programma Inleiding BAG Praktijkonderzoek Video Good Practice Discussie

3 Brede Aanpak Gedrag Hoe past ons praktijkonderzoek hier binnen? De kern: -in kaart brengen van handelen van professionals -in dagelijkse kenmerkende situaties rondom gedrag -voor iedereen herkenbaar, veelvuldig voorkomend -en met die informatie de eigen praktijk verbeteren Dus: Evaluerend handelen Dataverzameling Primair niveau

4 VSO De Korenaer Speciaal onderwijs voor leerlingen met een autisme spectrum stoornis jaar VMBO-T/B gerichte leerweg en arbeidsgerichte leerweg 150 leerlingen Ongeveer 40 medewerkers

5 Onderzoek Kenmerkende situaties Doelformulering Lesovergang

6 Onderzoeksvraag Doelstelling VSO De Korenaer: De effectieve leertijd vergroten en zo optimale kennisontwikkeling bij de leerlingen ontwikkelen Hoe handelen docenten tijdens een lesovergang?

7 De lesovergang Algemeen: De meest effectieve docenten zorgen voor snelle lesovergangen en weinig onderbreking, waardoor er meer tijd is voor onderwijs. Wharton-McDonald et al., 1998, in Cameron, 2005 ASS: Leerlingen met ASS hebben vaak even tijd nodig om mentaal om te schakelen van de ene activiteit naar de andere activiteit. Ten gevolge hiervan zie je vaak niet taakgericht gedrag, waardoor de instructietijd vermindert. Baltussen, Clijsen & Leenders, 2006

8 Onderzoeksopzet 20 docenten: mentoren (19) en vakdocent (1), waarvan 13 vrouwen en 7 mannen. Opnamen van 20 minuten gemaakt, met een lesovergang Onderzoek vond plaats in 2007 Twee observatielijsten mbt Instructiestrategie en Klasseninrichting in overleg met school opgesteld.

9 aankondiging vooraf stopsignaal startsignaal nieuwe les start klassikale instructie einde klassikale instructie werktijd (3 minuten vanaf einde instructie) Aankondiging individueel tijd tussen stopsignaal en startsignaal instructietijd individuele instructie Aankondiging hardop groeps instructie tijd tussen aankondiging en stopsignaal taakgericht gedrag leerlingen feedback docent gedrag docent gedrag leerlingen

10 Resultaten (beschrijvend) Minder dan de helft van de docenten kondigt hardop aan dat de leerlingen over een paar minuten moeten stoppen met de les. De helft van de docenten geeft hardop een direct stopsignaal (zonder vooraankondiging). Alle docenten geven een startsignaal bij de start van de nieuwe les. Tijd tussen stopsignaal en start van de instructie is gemiddeld 1 minuut en 40 seconden (range 0 seconden - 3 minuten). Gemiddelde instructietijd is bijna 2 minuten (range 1 seconde - 13 ½ minuten). Op de twintig videobanden geven zeven docenten samen tien complimenten.

11 Resultaten (docentgedrag) Wanneer een docent een stopsignaal geeft, hebben meer leerlingen hun werk op tafel liggen tijdens de instructie. Wanneer er wordt uitgelegd hoe de leerlingen een opdracht moeten maken stellen de leerlingen meer vragen tijdens de instructie. Als docenten fluisteren tijdens individuele instructie, praten leerlingen minder. Docenten die hardop ingaan op opmerkingen na de instructie, hebben meer leerlingen die: - praten na de instructie - vragen stellen na de instructie - rondlopen na de instructie (p = 0.052, bijna significant) Bij docenten die niet ingaan op opmerkingen, vertoont meer dan de helft van de leerlingen taakgericht gedrag binnen drie minuten na het beëindigen van de instructie.

12 Dus. Deze resultaten pleiten ervoor om: Een duidelijk stopsignaal en startsignaal te geven met klassikale instructie en daarna fluisterende individuele instructie. Hiermee worden andere leerlingen niet gestoord en wordt goed voorbeeldgedrag gegeven. Uitleg te geven hoe de opdracht moet worden gemaakt, zodat leerlingen meer vragen stellen tijdens de instructie. De docent doet er verstandig aan te gaan zitten, zacht te praten en complimenten te geven aan leerlingen die het gedrag laten zien dat de docent verwacht. Tijdens de instructie gaat de docent in op opmerkingen van de leerlingen, daarna niet meer.

13 Training De Korenaer Training aan het team; - Resultaten van onderzoek besproken, wat werkt op De Korenaer? - Video good practice: positieve punten en terugkoppeling naar eigen praktijk

14 Observatie in de groepen Veel rust in de groepen. Verbeteringen op observatiepunten. Begin van het jaar investeren in de structuur van de lesovergang -> minder tijd in rest van het jaar (Cameron, 2005). De docent moet precies weten wat hij van de leerling verwacht en dat verwachte gedrag aanleren (Golly, 2009). Voor leerlingen is het nodig te weten wanneer ze zachtjes mogen praten en wanneer ze stil moeten zijn etc.

15 BAG Evaluerend handelen Dataverzameling Analyse en koppeling literatuur Terugkoppeling werkvloer Verbetering primair niveau

16 Video Good practice Hanneke Kijkwijzer

17 Contactgegevens Jan Wijnja Lia van Haren José Wichers-Bots Anita Blonk