Leerkracht en logopedist: gebundelde kracht Van samen werken naar samenwerken: Een samenwerkingsmodel voor leerkracht en logopedist

Transcriptie

1 Leerkracht en logopedist: gebundelde kracht Van samen werken naar samenwerken: Een samenwerkingsmodel voor leerkracht en logopedist Margot Willemsen,

2 logopedist ~ We komen misschien van verschillende schepen, maar nu bevinden we ons in dezelfde boot ~ Martin Luther King 2

3 Aanleiding Praktijkonderzoek Master SEN Leerkracht Logopedisten MT Andere scholen 4/7/12 titel presentatie 3

4 Doelen Komen tot een effectieve manier van samenwerking Uitwisseling kennis en expertise (op het gebied van woordenschat) Viertakt toepassen in het ESM onderwijs Viertakt -> evidenced based aanpak voor reguliere leerlingen -> betere resultaten in het woordenschatonderwijs. 4

5 Onderzoeksopzet Literatuurstudie samenwerking/vaardigheden leren Beginmeting Samenwerkingstraject leerkracht behandelend logopedist Eindmeting Onderzoeksgroep: Leerkrachten, logopedisten en leerlingen ESM groep 3 t/m 8 (8 klassen) 5

6 Literatuurstudie samenwerking Tijd: structureel en vastleggen (Bauer, Lyer, Bone & Fore, 2010; Clarke & Denuzzo, 2003) Ondersteuning vanuit het management (Bauer et al., 2010) Openheid, vertrouwen en gelijkwaardigheid tussen leerkracht en logopedist (Baxter et al., 2009) Eenduidigheid (Swart, 2009) Relevantie en doel (Boerman&Bruins,2000) Informeren van ouders (Law et al., 2002) Taalmethode ( McCartney, 1999) 6

7 Literatuurstudie ontwikkelen vaardigheden Kolb (de Vries & van Stralen, 2010). handelen in de praktijk kijken hoe het gaat kennis opdoen over oefenen van deelvaardigheden Hartas (2004) modelling: expert observeren coaching: feedback en adviezen geven om elkaars handelen te ondersteunen scaffolding: directe dialoog, praten over het handelen fading: afstand nemen 7

8 Beginmeting Observatie in de klas: leerkrachtvaardigheden op de Viertakt ; Interview leerkrachten groep 3 t/m 8, over woordenschatonderwijs en samenwerking; Vragenlijst voor leerkrachten en logopedisten m.b.t. samenwerking; In drie groepen observatie van de leerlingen, gebruik themawoorden; In drie groepen klassikaal gesprek met de leerlingen, ervaringen woordenschatonderwijs. 8

9 Samenwerkingstraject Interdisciplinaire samenwerking in de Vorm van co-teaching, one teach- one Observe model. Leerkracht en logopedist: Zes weken lang: - Bereiden wekelijks (30-45 min) een woordenschatles samen voor (volgens uitgebreid voorbereidingsschema; Verhallen, 2009); - Voeren wekelijks een taalles samen uit (45-60 min); - Evalueren de vorige les en bereiden de volgende week samen voor. 9

10 Hoe samenwerken? Uitgangspunten samenwerking: - Gelijkwaardige relatie; - Vaardigheden en kennis uitgewisselen; - Transfer van logopedie naar klassensituatie stimuleren; - Samen taalvaardigheden in kaart brengen en komen tot gezamenlijke aanpak en doelen. Viertakt - Voorbereiden/semantiseren/consolideren/ controleren; - Basisniveau/ervaren niveau/excellent niveau. 10

11 Eindmeting Nagenoeg gelijk aan beginmeting Observatie in de klas; Interview leerkrachten groep 3 t/m 8; Vragenlijst voor leerkrachten en logopedisten m.b.t. samenwerking tijdens het traject; In drie groepen observatie van de leerlingen; In drie groepen klassikaal gesprek met de leerlingen; Evaluatie van het traject met de logopedisten. 11

12 Hypotheses 1. Samenwerking tussen leerkracht en logopedist heeft een positief effect op de leerkrachtvaardigheden* op het gebied van woordenschatonderwijs. 2. Leerkracht en logopedist ervaren de samenwerking als een meerwaarde voor hun eigen handelen en voor de leerlingen. 3. Leerlingen ervaren het co-teachen van leerkracht en logopedist als een meerwaarde 4. Leerlingen gebruiken tijdens de woordenschatlessen in het samenwerkingstraject de themawoorden vaker. * Leerkrachtvaardigheden: de vaardigheden die leerkracht/logopedist nodig hebben om goed woordenschatonderwijs te kunnen geven. 12

13 Resultaten/ conclusies samenwerking TIJD TIJD TIJD Verschil beleving interviews en vragenlijsten Prettige, waardevolle rolverdeling Onderwerpen erg bruikbaar, vooral clusteren, semantiseren en consolideren Samenwerking leidt tot breder overleg: meer verschillende onderwerpen en diepgaandere bespreking Logopedisten en leerkrachten vinden de samenwerking erg waardevol 13

14 Resultaten/conclusies voorbewerken 14

15 Resultaten/conclusies voorbewerken Geen significant effect zien (F 1 (1,6) = 0,30, p >.1); In beginmeting worden er door niemand voorbewerkingsactiviteiten genoemd; In de eindmeting noemen twee leerkrachten voorbewerkingsactiviteiten; Samenhang met directe instructiemodel? 15

16 Resultaten/ conclusies semantiseren 16

17 Resultaten/conclusies semantiseren Significante groei (F 1 (1,6) = 15,45, p <.01); Alle leerkrachten bieden woorden aan in woordclusters; Samenhang tussen woorden wordt visueel weergegeven (woordweb, woordkast of woordparaplu, 5x); Woordweb hangt in de klas (4x); Clustering ook tijdens vervolglessen en bij andere onderwerpen (3x); Makkelijker om op andere momenten terug te komen op woordclusters (2x). 17

18 Resultaten/conclusies consolideren 18

19 Resultaten/conclusies consolideren Significant effect; F 1 (1,6) = 6,98, p <.05). Alle leerkrachten bieden consolideeractiviteiten aan; Nieuwe bruikbare vormen van consolideren erbij (4x); Leerlingen vinden de activiteiten erg leuk (2x), en zijn actief betrokken (3x); Spelvormen ook tijdens andere taallessen (4x); Op vrije momenten activiteiten extra inbouwen (4x); Het rooster zit vol, het lukt niet om deze spelletjes op andere momenten in te bouwen (2x); Naast mondelinge ook schriftelijke consolideeroefeningen (2x). 19

20 Resultaten/conclusies controleren 20

21 Resultaten/conclusies consolideren Geen significant effect; F 1 (1,6) = 2.54, p >.1); Methodegebonden toetsen geven geen duidelijk beeld van resultaten; Alle leerkrachten vormen globaal beeld op grond van observaties; Er is geen overzicht van wat leerlingen op welk niveau beheersen; Makkelijker na te gaan of leerlingen woorden opgepikt hebben (2x), door consolideren en woordwebben; Controleren geen plek in het voorbereidingsschema. 21

22 Verandering leerkrachtvaardigheden De overall verandering in leerkrachtvaardigheden is significant. (Ervaren niveau). 22

23 Resultaten/conclusies leerlingen Voor en na, de leerlingen vinden: - de taallessen over het algemeen leuk. - de uitleg goed Na, de leerlingen vinden: - duidelijk verschil in oefeningen en werkvormen - meer spelletjes en een ander soort oefeningen (woordwebben) - onthouden door oefeningen en woordwebben - deze werkvormen leuk - woorden worden op verschillende manieren uitgelegd, leerkracht en logo vullen elkaar aan - het fijn dat de woorden nu vaker worden herhaald 23

24 Resultaten/conclusies leerlingen Observatie: - leerlingen gebruiken themawoorden vaker - gemiddeld meer themawoorden per leerling - in twee groepen worden meer verschillende themawoorden gebruikt 24

25 Hypotheses 1. Samenwerking tussen leerkracht en logopedist heeft een positief effect op de leerkrachtvaardigheden op het gebied van woordenschatonderwijs. 2. Leerkracht en logopedist ervaren de samenwerking als een meerwaarde voor hun eigen handelen en voor de leerlingen. 3. Leerlingen ervaren het co-teachen van leerkracht en logopedist als een meerwaarde 4. Leerlingen gebruiken tijdens de woordenschatlessen in het samenwerkingstraject de themawoorden vaker Alle hypotheses worden in het onderzoek bevestigd. 25

26 Aanbevelingen voor samenwerking Structureel tijd inroosteren Overlegmomenten vastleggen Een klas - een logo Logopedist en leerkracht bereiden samen voor en voeren samen uit Ingekaderd onderwerp van samenwerking Helder doel van samenwerking Goede, wenselijke balans tussen individuele logopedie en de logopedist in de klas Ondersteuning vanuit het MT Samenwerking voortzetten volgende gekozen model (rolverdeling) (wekelijks/een maal per twee weken) 26

27 Aanbevelingen vervolgonderzoek Positieve veranderingen ook bij minder intensievere vormen? Positieve veranderingen ook wanneer samenwerking stopt/ minder frequent is? Effect op de leerlingresultaten? Andere vormen van samenwerking die ook effectief zijn? Andere onderwerpen waarop samenwerking effect kan hebben? 27

28 Hoe zijn we verder gegaan? Implementatie binnen de school door leerkrachten en logopedisten die mee wilden doen (1 maal per 2 weken) Per volgend schooljaar samenwerking wekelijks/ 1 maal per 2 weken in elke groep Resultaten volgen in aangevraagd voucher onderzoek? Belangrijke coachende/ samenwerkende rol van logopedist in cluster 2 onderwijs beschreven in position statement logopedie 28

29 Vragen??? 29

30 Bedankt voor uw aandacht