Adaptief met woorden in de weer

Transcriptie

1 Adaptief met woorden in de weer Promotieonderzoek naar MWidW Marike Kempen MSc (Auris & UU) Prof. Dr. Paul Leseman (UU) Dr. Connie Fortgens (Auris) Dr. Maartje Kouwenberg (ex-auris)

2 Overzicht Huidige situatie Resultaten literatuurstudie Resultaten observatiestudie MWidW Gewenste situatie Adaptief met woorden in de weer ( verbeterstudie) Hoe? Tipje van de sluier met behulp van DE HAAIZONE

3 Dialoog Resultaten Literatuurstudie TOS Kinderen met TOS hebben: verschillende woordenschatsniveaus. vaak een woordenschatachterstand. vaak een woordleeronderbreking (problemen met fast mapping en snel vergeten). moeite met impliciet woordleren Kinderen met TOS leren doelwoorden beter, als professionals: doelwoorden meer Herhaald aanbieden. doelwoorden Expliciet aanbieden. Wat averechts kan werken: geluiden bij computerprogramma s (ook semantisch contingente). Kempen, Kouwenberg, Fortgens & Leseman (2016) in VHZ-online

4 Met Woorden in de Weer Selecteren Woordcluster of 3-4 nieuwe, frequente, nuttige en opvallende (pregnante) woorden (= uitbreiden) Semantiseren Voorbewerken De drie uitjes: uitleggen, uitbeelden, uitbreiden (2 minutes of fame) Interactieve verwerking Consolideren Herhaling van gesemantiseerde woorden in oefeningen en taalaanbod. Controleren Van den Nulft & Verhallen (2009)

5 Met Woorden in de Weer Selecteren Woordcluster of 3-4 nieuwe, frequente, nuttige en opvallende (pregnante) woorden (= uitbreiden) Semantiseren Expliciet Voorbewerken De drie uitjes: uitleggen, uitbeelden, uitbreiden (2 minutes of fame) Interactieve verwerking (het gouden uitje) Consolideren Herhaling van gesemantiseerde woorden in oefeningen en taalaanbod. Controleren Zicht op leren Oude en Nieuwe woorden Van den Nulft & Verhallen (2009)

6 Observatiestudie 2016 Hoofdvraag: Hoe wordt MWidW gebruikt in groepen peuters en kleuters met een TOS? Methode: semi-gestructureerde interviews en groepsobservaties met snapshots Deelnemers: 11 groepen: 6 pb-ers en 5 leerkrachten van groep kinderen: 4 tot 6 kinderen per dag per groep, 33 P en 31 K Verhouding kinddeelnemers en rest van de groep: Meestal alle kinderen van de peuterbehandelgroep Ongeveer een derde van de kinderen op de kleutergroepen.

7 Resultaten Observatiestudie: Kinderen Verschillende woordbegripsniveaus Gemiddeld WB-Q (PPVT) 90 (range )

8 Resultaten interviews: ervaring professionals Positieve punten Enthousiasme bij kinderen met een TOS Relatief veel vertrouwen in eigen vaardigheden semantiseren Punten van zorg In het semantiseren: interactieve verwerking, two minutes of fame. Over selecteren en consolideren volgens MWidW bij TOS: Wanneer genoeg woorden en wanneer genoeg herhaling? Bij het controleren: onvoldoende inzicht in voortgang woordleren. Weinig behoefte aan verdere ondersteuning in gebruik MWidW

9 Resultaten observaties: gedrag professionals Kwalitatieve resultaten Ook problemen uitvoering semantiseren volgens MWidW Kwantitatieve resultaten Gemiddeld 8% van de totale tijd per groep is er Herhaald doelwoordaanbod via MWidW (range 2% - 22%) Gemiddeld 70% van doelwoordtijd per groep is groepssamenstelling hele groep (range 45% - 97%) > doelwoordgebruik, > spreiding over Andere Activiteiten

10 Resultaten observaties: gedrag professionals Kwalitatieve resultaten Problemen m.b.t. semantiseren volgens MWidW Kwantitatieve resultaten Gemiddeld 8% van de totale tijd per groep is er doelwoordaanbod via MWidW (range 2% - 22%) Gemiddeld 70% van doelwoordtijd per groep is groepssamenstelling hele groep (range 45% - 97%) > doelwoordgebruik, > spreiding over andere activiteiten

11 Problemen m.b.t. semantiseren MWidW Problemen geselecteerde woorden Eén woordcluster per observatiedag, behalve in 1 groep Nut: wisselend van context-specifiek tot veelzijdig Problemen woordwebben Gemiddeld 2% in doelwoordtijd per groep (range 0% - 18%)

12 Resultaten observaties: gedrag professionals Kwalitatieve resultaten Ook problemen uitvoering semantiseren volgens MWidW Kwantitatieve resultaten Gemiddeld 8% van de totale tijd per groep is er doelwoordaanbod via MWidW (range 2% - 22%) Gemiddeld 70% van doelwoordtijd per groep is groepssamenstelling hele groep (range 45% - 97%) > doelwoordgebruik, > spreiding over andere activiteiten

13 % binnen de groep Herhaald doelwoordgebruik 25 22, ,1 10 9,9 7,9 8,3 8,6 8,9 5 3,7 5,3 2,3 4,4 0 P1 P2 P3 P4 P5 P6 K1 K2 K3 K4 K5

14 % binnen cluster van groepen Doelwoordgebruik: laagste en hoogste Doelwoordgebruik Laagste 3 groepen Hoogste 3 groepen

15 Resultaten observaties: gedrag professionals Kwalitatieve resultaten Ook problemen uitvoering semantiseren volgens MWidW Kwantitatieve resultaten Gemiddeld 8% van de totale tijd per groep is er doelwoordaanbod via MWidW (range 2% - 22%) Gemiddeld 70% van doelwoordtijd per groep is groepssamenstelling hele groep (range 45% - 97%) > doelwoordgebruik, > spreiding over andere activiteiten

16 % binnen groepen Groepssamenstelling doelwoordgebruik I? Groepssamenstelling in doelwoordtijd Rest ,7 78,7 62,1 73,1 90,9 63,2 89, ,7 97,1 Alleen Tweetal Kleine groep Hele groep 20 45, P1 P2 P3 P4 P5 P6 K1 K2 K3 K4 K5

17 Resultaten observaties: gedrag professionals Kwalitatieve resultaten Ook problemen uitvoering semantiseren volgens MWidW Kwantitatieve resultaten Gemiddeld 8% van de totale tijd per groep is er doelwoordaanbod via MWidW (range 2% - 22%) Gemiddeld 70% van doelwoordtijd per groep is groepssamenstelling hele groep (range 45% - 97%) > doelwoordgebruik, > spreiding over andere activiteiten

18 % observaties Activiteiten binnen educatief programma 35 Activiteiten P K T

19 % binnen alle observaties Doelwoordgebruik per type activiteit: totaalplaatje Rest Overgang Eten & Drinken 50 Spelen (binnen) Andere educatieve activiteiten Andere taalactiviteiten 30 Woordenschatactiviteiten

20 % binnen de groep Doelwoordgebruik 25 22, ,1 10 9,9 7,9 8,3 8,6 8,9 5 3,7 5,3 2,3 4,4 0 P1 P2 P3 P4 P5 P6 K1 K2 K3 K4 K5

21 Doelwoordgebruik per type activiteit: variatie 100% 90% 80% 70% Rest 60% Overgang 50% Eten & Drinken Spelen (binnen) 40% 30% Andere educatieve activiteiten Andere taalactiviteiten Woordenschatactiviteiten 20% 10% % P3 P6 K2 K4 AA?

22 Doel verbetering Doel Adaptief gebruik van MWidW in groepen peuters en kleuters met een TOS

23 D = Dialoog E = Expliciet H = Herhalen AA = Andere Activiteiten I = Individu Z = Zicht op O = Oude doelwoorden N = Nieuwe doelwoorden E = en vergeet niet, altijd Expliciet

24 Wij ook in dialoog Vraag 1: Mogelijkheden Vraag 2: Hindernissen

25 Dank voor jullie aandacht voor woordleren!

26 De oplossing D I A L O O G E X P L I C I E T H E R H A L I N G A N D E R E A C T I V I T E I T E N I N D I V I D U Z I C H T O U D E N I E U W e E (= E) X P L I C I E T