Niveau AA Niveau A Niveau B Niveau C voor de deur staan. zorgwekkend bijzonder. de toestand precies. betuttelen iemand iets wensen

Transcriptie

1 Handleiding niveau A Vooraf Met oud en nieuw wordt er weer vuurwerk afgestoken. Verschillende scholen hebben aangegeven hierover een tekst te willen. Daarom besteedt Nieuwsbegrip er deze week aandacht aan. Als u een tekst wilt lezen over Kerstmis en oud en nieuw kunt u de tekst van week 51 van 2008 gebruiken. De strategie die deze week centraal staat, is Vragen stellen. Het sleutelschema dat in opdracht 3 ingevuld wordt, is een woordenweb. De denkactiviteit die hierbij aan de orde komt is het indelen en combineren van informatie. De intelligenties die in opdracht 4 aangesproken worden, zijn de visueel-ruimtelijke (beeldknap) en de intrapersoonlijke (zelfknap) intelligentie. Het CLIB-niveau van de leestekst is 47/6. De extra les op Nieuwsbegrip XL gaat dieper in op hoe je veilig kunt omgaan met vuurwerk. De woorden uit de basisteksten die deze week in Nieuwsbegrip XL (extra licentie) aan de orde komen zijn: Niveau AA Niveau A Niveau B Niveau C zorgwekkend bijzonder voorkomen in huis halen de toestand precies onder andere voorop staan betuttelen iemand iets wensen afgaan waarschijnlijk stabiel het voornemen de gebruiksaanwijzing ongedeerd vuurwerk afsteken afsteken de lading ergens niet goed de eis experimenteren mee omgaan het letsel illustreren de stof de compilatie Achterin deze handleiding vindt u deze week een toelichting op het aanbod van woordenschat op Nieuwsbegrip XL. Materiaal Voor elke leerling een exemplaar van de tekst Vuurwerk (niveau A) met bijbehorende opdrachten voor niveau A en het stappenplan met woordhulp (te downloaden bij Basismateriaal op de website). Eventueel rolkaarten voor de leerlingen (zie ook Basismateriaal). Neem de algemene handleiding een keer door (te downloaden bij Basismateriaal op de website). Voor scholen met een (proef)licentie voor de clipjes: voor iedere leerling een kopie van het stappenplan Luisteren en kijken (verderop in deze handleiding). pagina 1 van 6

2 Opmerking: Bij opdracht 4 hebben de leerlingen tekenmateriaal nodig om een krastekening te kunnen maken. Voor iedere leerling een tekenvel, Wasco kleurtjes en een kroontjespen. Een flesje Wasco dekzwart is nodig om de tekeningen helemaal zwart te maken en daarna open te kunnen krassen. Opdracht 1 (klas): Tekst lezen 1. Doe de opdracht klassikaal. Laat de leerlingen de tekst en het stappenplan voor zich nemen. Lees de tekst voor volgens de stappen van het stappenplan.`model de tekst. Geef hardop aan wat u denkt en doet terwijl u de tekst leest met het stappenplan (zie ook Algemene handleiding). 2. Laat de leerlingen voor zichzelf maximaal drie andere moeilijke woorden uit de tekst noteren. De leerlingen kunnen de betekenissen met behulp van de woordhulp op het stappenplan achterhalen. Bespreek de woorden en de gevonden betekenissen kort. Opdracht 2 (samen): Vragen stellen 1. Lees de uitleg voor. Behandel vraag 1 klassikaal en laat de leerlingen vraag 2, 3, 4 en 5 in tweetallen maken. Ze bedenken ook zelf 2 vragen die over het belangrijkste. 2. Bespreek de antwoorden. Leg bij het bespreken van de antwoorden uit dat het belangrijk is dat de vraag zoveel mogelijk bij het hele stukje tekst moet passen. Opdracht 3 (samen): Wat hoort bij vuurwerk? 1. Vertel de leerlingen dat ze het schema met de woordenwebben verder in gaan vullen. 2. Vertel dat ze goed moeten kijken onder de verschillende kopjes in de tekst. Opdracht 4 (klas en alleen): Maak een vuurwerktekening. 1. Vertel de leerlingen dat ze een vuurwerktekening gaan maken. 2. Leg uit wat de bedoeling is. 3. Vertel dat ze hun ogen dicht moeten doen en in hoofd naar het vuurwerk gaan kijken. 4. Wat ze in hun hoofd zien tekenen ze met potlood op papier. 5. Vertel dat ze kunnen lezen wat ze precies moeten doen. 6. De tekst die ze gaan lezen is een instructietekst: als je alle stappen precies volgt, krijg je een heel mooie tekening. 7. Hang de vuurwerktekeningen in het klaslokaal. Extra kijk- en luisteropdracht (klas): Een filmpje kijken 1. Doe de opdracht klassikaal. Laat de leerlingen het Stappenplan Luisteren en kijken voor zich nemen (zie kopieerblad achter deze opdracht). Laat de leerlingen het filmpje zien (log in op ga naar recent materiaal en klik op de link). Volg de stappen van het stappenplan. 2. Stel de leerlingen naar aanleiding van het filmpje de volgende vragen: - Hoe is vuurwerk ontstaan? - Noem een aantal soorten vuurwerk. - Wat is vuurwerk? - Wat is het verschil tussen siervuurwerk en knalvuurwerk? pagina 2 van 6

3 Antwoordenblad Opdracht 2 1. A 2. B 3. B 4. C 5. A Opdracht 3 rotjes vuurpijlen oudejaarsdag van 10 uur tot 2 uur s ochtends nieuwjaarsdag vanaf 16 jaar voetzoekers soorten stekenaan lontje Vuur werk wanneer wie afval drie tot acht seconden afgebroken lontje niet afsteken niet afgegaan vuurwerk niet opnieuw afsteken pagina 3 van 6

4 Intro: De reporter loopt buiten en zegt dat het bijna Oud en Nieuw is. Dan wordt er ook vuurwerk afgestoken. Hij heeft zijn moeder aan de telefoon en zegt: Mam, wil je siervuurwerk voor me meenemen? Daarna richt hij zich tot de kinderen en zegt dat in deze uitzending het gaat om legaal en vuurwerk. Ook wordt er onderzocht wat je wel en niet moet doen met vuurwerk en hoe je op een veilige manier kunt genieten van vuurwerk. De reporter bezoekt Claartje Helming, werkzaam bij bureau Halt, en stelt haar de volgende vragen: - Wat is het verschil tussen legaal en vuurwerk? Heb je tips waarop we moeten letten? Bij het vuurwerk dat je koopt moet altijd een gebruiksaanwijzing zitten. Bovendien moet deze gebruiksaanwijzingen in het Nederlands zijn. - Hoe kun je veilig vuurwerk afsteken? Draag kleding van katoen of leer. Draag geen capuchon (hierin kan vuurwerk achterblijven), of kleding met haartjes. Neem 6 meter afstand tot het vuurwerk. Lees de veiligheidstips goed door. Wanneer je een vuurpijl afsteekt, neem dan een flesje waarin je de pijl plaatst. Tegenwoordig zie je steeds meer het gebruik van een veiligheidsbril. Steek je vuurwerk aan met een aansteeklont. Let erop dat je je vuurwerk koopt bij een erkende winkel. Winkels die legaal vuurwerk verkopen hebben een sticker. - Wanneer mag je vuurwerk afsteken? Niet het gehele jaar door. 3 dagen voor Oud en Nieuw mag je vuurwerk kopen. Op Oudejaarsdag mag je van s morgens tot s nachts vuurwerk afsteken. - Soms hoor je toch al eerder vuurwerk? Het kan zijn dat die mensen nog vuurwerk hebben van vorig jaar. Dat is gevaarlijk want oud vuurwerk kan ik je huis. - Hoe zit het met trektouwtjes en knalerwtjes? Dat is legaal vuurwerk maar ga ook hier voorzichtig mee om. - Kun je op 1 januari de straat opgaan om oud vuurwerk te verzamelen? Dat oude vuurwerk moet je laten liggen. Je kunt er de mooiste bommen van maken maar dat is gevaarlijk. Kinderen weten niet waar ze mee bezig zijn. Je moet niet stunten met vuurwerk. Afsluiting: De reporter vertelt dat hij bij het vuurwerk afsteken op de volgende dingen let: - katoenen kleding dragen - geen capuchon - emmer met zand of water - pijl in een flesje afsteken - 6 meter afstand en dan genieten van het vuurwerk! De reporter stelt zich voor hoe het is om een oog en hand te moeten missen; hij probeert zijn veters te strikken en zijn jas aan te doen. pagina 4 van 6

5 Kopieerblad Stappenplan Luisteren en Kijken Stappenplan Luisteren en Kijken 1. Voor het luisteren en kijken Neem een goede luister- en kijkhouding aan: ga rechtop zitten wees stil concentreer je Luister en kijk naar: de titel het onderwerp het scherm Doe een voorspelling: Het filmpje gaat over... Wat weet je er al van? Wat heb je gezien, gehoord of gelezen? 2. Tijdens het luisteren en kijken Luister en kijk naar het filmpje. Doe een voorspelling: Hoe zal het filmpje verder gaan? 3. Na het luisteren en kijken Klopte je voorspelling? Heb je het goed begrepen? Vertel in een paar zinnen waar het filmpje over gaat. pagina 5 van 6

6 Woordenschat op Nieuwsbegrip XL Het onderwerp van deze week is: Vuurwerk. De woorden die deze week in Nieuwsbegrip XL aan de orde komen zijn: Niveau AA Niveau A Niveau B Niveau C zorgwekkend bijzonder voorkomen in huis halen de toestand precies onder andere voorop staan betuttelen iemand iets wensen afgaan waarschijnlijk stabiel het voornemen de gebruiksaanwijzing ongedeerd vuurwerk afsteken afsteken de lading ergens niet goed de eis experimenteren mee omgaan het letsel illustreren de stof de compilatie Voordat de leerlingen achter de computer met de woordenschatoefeningen aan de slag gaan, moet u de woorden eerst semantiseren. De betekenis van een woord kunt u op verschillende manieren duidelijk maken, zoals gebruik maken van concrete materialen, uitbeelden, voordoen, foto s en plaatjes. Bij het semantiseren van de woorden is het ook van groot belang om relaties tussen (nieuwe en al bekende) woorden te leggen en deze relaties te visualiseren, bijvoorbeeld met woordwebben (en beeldwebben) of woordparachutes (Meer hierover is te lezen in het boek Met woorden in de weer (2002) van Dirkje van den Nulft en Marianne Verhallen.) Als de leerlingen de betekenis van een woord kennen, moeten ze zich het woord nog wel eigen maken. Daarom is het consolideren, het inoefenen van het woord erg belangrijk. Deze herhaling zorgt ervoor dat de woorden een vast plekje krijgen in de woordenschat van de leerlingen. Door met de woorden te oefenen in verschillende contexten wordt de kans dat de woorden zullen beklijven, vergroot. Voordat de leerlingen starten met de oefeningen op de computer, legt Sam de reporter de woorden nog eens uit. Hij geeft de definitie van het woord en gebruikt het doelwoord in een contextzin. Nieuwsbegrip XL biedt vijf verschillende soorten oefeningen om de aangeboden woorden te consolideren: - het invullen van een woordenweb. - een multiple- choiceoefening: leerlingen kiezen de juiste betekenis bij een woord. - een gatentekst: leerlingen vullen de juiste woorden in in een gatentekst. - een match-oefening: leerlingen zoeken woorden en hun betekenissen bij elkaar. - open vragen: leerlingen beantwoorden in hun eigen woorden allerlei vragen die te maken hebben met de te leren woorden. Naast deze opdrachten op de computer zal het voor een deel van de leerlingen nodig zijn om op andere momenten nog extra te oefenen met de woorden. pagina 6 van 6