Alles draait om woordenschat!

Transcriptie

1 Alles draait om woordenschat! Wat is bepalend voor een succesvolle schoolloopbaan? De laatste jaren is steeds duidelijker geworden dat drie factoren zeer bepalend zijn voor de mate van succes waarmee een kind de school doorloopt: de technische leesvaardigheid van de leerling, de kennis die het kind heeft van de wereld, en de woordenschat waarover het beschikt. In de taalmethode Zin in taal Nieuw neemt woordenschat daarom dan ook heel terecht een centrale plaats in. Bijna 45% van alle lessen zijn gericht op het vergroten van de woordenschat van leerlingen. Als extra hulpmiddel is bij de methode een computerprogramma voor woordenschat ontwikkeld. In dit artikel laten we zien hoe dit programma er uitziet voor de groepen 5 en 6. Rekening houden met verschillen Er zijn zulke grote verschillen in woordenkennis tussen kinderen, dat het onmogelijk is om voor een computerprogramma een inhoud samen te stellen die voor alle kinderen in de klas geschikt is. Het gebruik van een computerprogramma in de klas heeft alleen zin als het programma met dit gegeven rekening houdt en er een oplossing voor heeft. Het computerprogramma Woordenschat Zin in taal biedt deze oplossing in de vorm van een beginscherm waarin de leerling bij de gepresenteerde woorden aangeeft of hij het betreffende woord al dan niet kent. Op deze wijze wordt voorkomen dat een leerling veel tijd besteedt aan het oefenen met woorden die hij toch al kent. Het programma houdt hiermee vervolgens rekening. Van woorden waarvan de leerling aangeeft ze te kennen, wordt door middel van toetsende oefeningen gecontroleerd of dat inderdaad het geval is. Alleen aan woorden die voor de leerling onbekend zijn, wordt door middel van semantiserende oefeningen betekenis verleend. Zo gaat er geen kostbare onderwijstijd verloren aan woorden die voor een leerling al bekend zijn. Hieronder ziet u de beginschermen van de woordenschatprogramma s voor de groepen 5 en 6. Beginscherm programma voor groep 5

2 Beginscherm programma voor groep 6 Oefenen met woorden Om de betekenis van woorden te leren moeten die woorden op allerlei manieren aan de orde komen. In Zin in taal Nieuw komen de woorden allereerst heel gevarieerd en frequent aan de orde in de methode zelf. In de woordenschatlessen worden nieuwe woorden geïntroduceerd. Op verschillende manieren wordt aan die woorden betekenis verleend. Deze activiteiten geven al een goede basis voor het kennen van allerlei nieuwe woorden. Door middel van het computerprogramma kunnen kinderen nog meer oefenen met de woorden die in de methode zijn aangeboden. Daardoor wordt de kennis van die woorden nog verder verstevigd. Hieronder volgen enkele voorbeelden van de wijze waarop in het computerprogramma gewerkt wordt aan het semantiseren van woorden.

3 De afbeelding hierboven toont een semantiserend spel uit het programma voor groep 5. De leerling krijgt bij het woord de tol een omschrijving van de betekenis: een stuk speelgoed. Je kunt het laten ronddraaien. Marianne Verhallen heeft in verschillende publicaties laten zien dat woorden beter worden geleerd als er relaties tussen woorden worden gelegd. Het leggen van relaties tussen woorden kan door middel van woordschema s, bijvoorbeeld door het maken van een

4 woordweb. In het centrum van het web staat een woord, bijvoorbeeld: dobberen. In het web van het woord dobberen kunnen vervolgens allerlei woorden worden geplaatst die op de een of andere wijze een inhoudelijke relatie hebben met het woord. In dit geval passen de volgende woorden in het web: de roeiboot, de beek, de zeilboot. Een kind dat werkt met het computerprogramma Woordenschat Zin in taal heeft ook de mogelijkheid om gebruik te maken van de zogenoemde woordenhulp. In de afbeelding hieronder wordt de leerling geattendeerd op deze mogelijkheid. De woordenhulp biedt hulp aan waarmee de betekenis van het betreffende woord duidelijk wordt. Deze hulp wordt op verschillende manieren gegeven: een beschrijving van het woord, een afbeelding van het woord, gebruik van het woord in een duidelijke contextzin, eventueel het bijbehorende geluid. In onderstaande afbeelding is te zien hoe die woordenhulp eruitziet. Door op de tabbladen met de cijfers te klikken, vraagt de leerling de informatie over het betreffende woord op.

5 Zo werkt het programma Papier is geduldig. Je kunt lange verhalen schrijven over een computerprogramma, maar je weet pas echt wat zo n programma te bieden heeft als je ervaart hoe dat programma werkt. Daarom hebben wij een rondleiding gemaakt waarmee u de werking van het computerprogramma Woordenschat Zin in taal kunt ervaren. Via onderstaande link komt u uit bij de online rondleiding van het programma op de website van de methode Zin in taal Nieuw.