Minder zorgleerlingen door leerlingen met ASS? De Bijsluiter en de SchoolBijsluiter

Transcriptie

1 Minder zorgleerlingen door leerlingen met ASS? De Bijsluiter en de SchoolBijsluiter Drs. Leo van t Spijker De Goudse Waarden, Gouda Mariska Jansen MSc CSO De Zonnehoek, Radboud Universiteit 5 e Nationale conferentie SWPBS, 15

2 Programma Leerlingen met ASS Moeilijke onderwijssituaties Bijsluiter Promotieonderzoek over werking Bijsluiter Praktijkonderzoek over gedrag van docenten die werken met Bijsluiter Praktijk in de school: film over Bijsluiter 5 e Nationale conferentie SWPBS, 15

3 Moelijke onderwijssituaties Elke leerling met ASS is anders, heeft een andere aanpak nodig Moeilijke onderwijssituaties Wat werkt voor deze leerling? Concrete handelingsadviezen minder handelingsverlegenheid docenten Bijsluiter en SchoolBijsluiter

4 3-5% Enkele leerlingen (hoog risico) Individuele interventies 7-10% Sommige leerlingen (risicoleerlingen) Interventies in de klas, in kleine groepen Gedrags Functie Analyse (GFA) Individueel pedagogisch handelingsplan Oudertraining en begeleiding Multidisciplinaire aanpak Intensieve training sociale vaardigheden Individuele pedagogische begeleiding Preventieve groepstraining voor ouders Individuele didactische begeleiding 85-90% Alle leerlingen schoolbrede aanpak Trainen sociale vaardigheden Positieve, proactieve benadering Onderwijzen van gewenst gedrag Actief toezicht houden Positieve beloningssystemen Consequente, duidelijke sancties Gedragsaanpak op basis van geregistreerde gegevens

5 Bijsluiter en SchoolBijsluiter in het continuum Bijsluiter SchoolBijsluiter 5 e Nationale conferentie SWPBS, 15

6 De Bijsluiter, een rode interventie Voor de individuele leerling Effectieve interventies, gebaseerd op de praktische ervaring Te gebruiken in de hele schoolcarrière van de leerling (soms veel, soms juist helemaal niet) Flexibel

7 Voorbeeld:

8 Vijf pijlers (SW)PBS 1. Schoolbrede aanpak vanuit gedeelde waarden 2. Gericht op preventie. 3. Positieve insteek; versterken van gedrag aan de hand van heldere, eenduidige verwachtingen ten aanzien van gedrag. 4. Planmatige aanpak op basis van data. 5. Partnerschap met ouders en samenwerking met de keten.

9 Het maken van de Bijsluiter Wat is het traject? Verschillende pijlers SWPBS

10

11 Moeilijke onderwijssituaties Data verzamelen Wat werkt voor de leerling? De Bijsluiter maken en invoeren Dataverzameling en evaluatie

12 De SchoolBijsluiter Sommige handelingsadviezen zijn goed voor alle leerlingen Deze interventies bij elkaar: De Schoolbijsluiter groene interventie

13 Voorbeeld Schoolbijsluiter De docent: maakt met elke leerling contact voor of tijdens de les zorgt voor een duidelijk start van de les (bijvoorbeeld m.b.v. aftellen) zet aan het begin van de les de lesindeling op het bord en licht die toe. Daarna start de docent pas met lesgeven. gaat bij een samenwerkingsopdracht bij ieder groepje langs en doorloopt samen met de leerlingen de volgende stappen: - Wat moeten we doen? - Wie gaat wat doen? - Hoe gaan we dit doen? maakt al de proefwerken met het lettertype Arial 12, regelafstand tenminste 16 pt zet het huiswerk minimaal 5 minuten voor het einde van de les op het bord en laat het daar staan

14 Pilotstudie 2006/2007 Leerlingen met ASS in het VO moeite met werken aan open opdrachten. Welke begeleiding nodig? Ontstaan Bijsluiter. Evaluatie Schoolbijsluiter. Gevolgen werken met (School)Bijsluiter???

15 Onderzoek Effectiever onderwijs dankzij leerlingen met ASS? (School)Bijsluiter invloed op schoolsucces en welbevinden van leerlingen? Rapportcijfers, (school)beleving, verzuim en verwijdering uit de klas. (School)Bijsluiter invloed op handelingsperspectief van leraren? Ervaring ernstmaat autisme bij ll. met ASS, perspectief op zorgleerlingen, verzuim leraren, effectiviteitbeleving van individuele leraren op handelen.

16 Methode: participanten 12 leerlingen met ASS Ouders/mentoren/klasgenoten/leraren, etc. Vijf verschillende scholen VMBO (basis, kader, theoretisch) VMBO-T/HAVO, HAVO en HAVO/VWO Team van docenten: Leraren Betrokken Bij Bijsluiter (BBB) en Overige Leraren.

17 Methode: Instrumenten (1) Vragenlijsten Beeld van Zorgleerlingen in het VO (Wichers-Bots, Hendriks, Blonk, Verhoeven & van der Gaag, 2011). Vragenlijst Zorgleerling mentor/docenten

18 Methode: Instrumenten (2) Vragenlijsten speciaal ontwikkeld voor huidig onderzoek. Collective Self Efficacy Scale, CSES Teacher Self Efficacy Scale, TSES Inschatting leerling met ASS t.o.v. andere leerlingen Parents Self Efficacy Scale, PSES Vragenlijst Tevredenheid en Optimisme

19 Methode: Instrumenten (3) Reeds bestaande vragenlijsten BelevingsVragenlijst Scholieren, BVS Social Responsiveness Scale, SRS (Roeyers & Thys, 2007) Dataverzameling over leerlingen met ASS, klasgenoten en team van docenten. Rapportcijfers, verzuimgegevens, verwijdering uit de klas.

20 Procedure en Dataverzameling Meetmoment Tijdstip 1 (T1) Geprotocolleerd invoeren (School)Bijsluiter. Werkbijeenkomsten concept Bijsluiter definitieve Bijsluiter verspreiding Bijsluiter - evaluatie + vaststelling SchoolBijsluiter. Meetmoment Tijdstip 2 (T2)

21 Resultaten Schoolsucces leerlingen Rapportcijfers Significante achteruitgang in cijfers van T1 naar T2 ASS: 7.0 / 6.8 en Overig: 7.1 en 6.9 Verzuim/Verwijdering uit de klas Geen sig. verschillen tussen T1 en T2 Geen verwijdering bij leerlingen met ASS.

22 Resultaten Welbevinden leerlingen Leerlingen (ASS en Overig) zijn op onderdelen School en Klasgenoten en Vrienden tijdens T2 minder tevreden dan op T1. Leerlingen met ASS scoren op onderdelen Klasgenoten en Vrienden en Geld sign. Lager dan hun klasgenoten.

23 Resultaten Handelingsperspectief leraren Ervaring ernstmaat autisme Ruim 2/3 e docenten ervaart afname problemen. Perspectief op zorgleerlingen - 80% van ASS leerlingen op T1 en T2 zorgleerling (mentor) - Leraren BBB geen verschil T1 en T2 m.b.t. zorgleerlingen. - Overige Leraren typeren op T2 sign. meer leerlingen als zorgleerling dan op T1.

24 Resultaten Handelingsperspectief leraren Inschatting lln. ASS t.o.v. Overige leerlingen Verschillen op alle gebieden werkhouding m.u.v. motivatie en nauwkeurigheid. Leerlingen met ASS op T2 zelfstandiger dan op T1.

25 Resultaten Effectiviteitbeleving Leraren Leraren scoren over algemeen hoog op CSES/TSES Geen verschillen T1 en T2

26 Resultaten Handelingsperspectief ouders Ouders scoren hoog op tevredenheid en optimisme en eigen handelen. Geen verschil handelingsperspectief T1 / T2.

27 Conclusie/Discussie Gestelde resultaten resultaat van werken met de (School)Bijsluiter??? Gevonden resultaten voorzichtig interpreteren Gebruikmaking van controlescholen.

28 Conclusie/Discussie (2) Achteruitgang rapportcijfers Verzuim/verwijdering positieve gegevens Welbevinden leerlingen ASS en Overige leerlingen algemeen niet sign. verschillend. Minder ervaren problemen m.b.t. autisme. Perspectief op zorgleerlingen verandert positief (mentor) Leraren en ouders positief over effectiviteit van handelen.

29 Educatief handelen van docenten Voor en na de introductie van de Bijsluiter Lesobservaties, interviews, vragenlijsten (TSES, CSES)

30 Resultaten Klassikaal Individueel Corrigerende interventies Gedrag Focus op leren Selfefficacy en teamefficacy Onderwijs op maat

31 Klassikaal vs. Individueel Voor Na

32

33 Gedrag Focus op leren

34 Selfefficacy en Teamefficacy 06 TSES (gemiddeld) 06 CSES (gemiddeld) meting 1 meting meting 1 meting gem gem.

35 Interviews: Onderwijs op maat Voor de Bijsluiter Verscheidenheid Differentiëren bijna niet mogelijk Een leerling helpen die niet in het stramien past Na 5 maanden Ieder kan binnen de klas op zijn of haar eigen niveau voor eigen ontwikkeling werken. Voor elke leerling iets uitdagends bieden.

36 Praktijk in de school En hoe werkt dit nu praktisch? Interview met: Schooldirecteur en afdelingsleider Docenten Leerling met ASS Ouder Film met interview

37 Vragen? Suggesties?