Wie heeft ondersteuning nodig, de leerling of de leraar?

Transcriptie

1 Wie heeft ondersteuning nodig, de leerling of de leraar? Drs. José Wichers Bots Fontys OSO, Tilburg Dr.Anita Blonk, Fontys OSO Dr.Lex Hendriks, Radboud Universiteit Prof.dr.Rutger Jan vd Gaag, Radboud Universiteit Prof.dr. Ludo Verhoeven, Radboud Universiteit

2 Indeling Zorg in Nederlands onderwijssyteem Onderzoek naar zorgleerlingen Voorstel tot andere wijze van kijken naar zorg

3 Dutch Educational System Secondary Education: age 12-16/18 - Mainstream Education, 3 types: VWO (6 years), gives acces to bachelor/master curriculum HAVO (5 years), gives acces to bachelor curriculum VMBO (4 years), gives acces to vocational training (60%) - Special Education, 4 types: Visual handicaps Hearing or auditive handicaps Fysical / Cognitive handicaps Behavioral / Psychiatric handicaps * Student with Special Needs get a personal budget

4 Slagboomdiagnostiek Met een indicatie voor speciaal onderwijs ontvangt een leerling een LGF Ouders hebben de keus tussen een plaats in het SO of in het regulier met een rugzak Regionale expertisecentra ondersteunen ouders en scholen.

5 Trends 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 0,25 1, ,61 % in special education % in mainstream education with IEP

6 Enkele overwegingen Speciaal onderwijs is duur Leerlingen uit hun normale omgeving halen is discriminerend Het bestaan van een dergelijk systeem stimuleert de groei (een stoornis levert een premie op) Het heeft niet geleid tot professionalisering van de leraren

7 Special education: the debate It s better to be normal in a special environment than special in a normal environment : it s better to err by putting the child with disabilities in a special school than by making the mistake to start with inclusion

8 Special education: the debate Services should be brought to the students, not the other way around : put the child in mainstream education and bring all the therapists to the classroom (The funding comes with the child.)

9 Toekomst LGF wordt afgeschaft Financiële middelen gaan direct naar de school Vraag van de scholen: Hoe moeten we het zorggeld gaan verdelen? Welke leerlingen veroorzaken problemen voor de leraren? Welke data heb je nodig om dit te bepalen?

10 Wat zijn de kenmerken van zorgleerlingen? Objectieve: school prestaties Subjectieve: oordeel van de leraar (Meijer, Meijnen & Scheerens, 1993) Verschillende competenties en waarnemingen van leraren bepalen of een leerling gezien wordt als een zorgleerling of niet (Marzano, 2003, Smeets, van der Veen, Derriks & Roeleveld, 2007)

11 Wie zijn zorgleerlingen? Leerlingen met een individueel handelingsplan (Government, 2010) Leerlingen die gediagnosticeerd zijn door een deskundige of geïdentificeerd zijn door de school of de leraar (Goei & Kleijnen, 2009) Leerlingen in risiocostuaties. Het wel of niet zorgleerling worden hangt af van beschermende en compenserende factoren (Wolf & van Beukering, 2009) Leerlingen die niet voldoen aan de verwachting van de leraar (Van Dijk, Verheul & Klompe, 2003) leerlingen die zonder extra zorgbegeleiding op school niet of moeilijk mee kunnen komen (Minne, Webbink & van der Wiel, 2009)

12 Definitie in ons onderzoek Zorgleerlingen zijn leerlingen die iets extra s nodig hebben om goed mee te kunnen komen op school. Zorgleerling = Leerling met aanvullende behoeftes/ Student with Additional Needs (AN)

13 Onderzoeksvragen 1. Hoeveel leerlingen worden geïdentificeerd als zorgleerlingen? 2. Waarom zijn deze leerlingen zorgleerlingen? 3. Op welke kenmerken verschillen zorgleerlingen en niet zorgleerlingen? 4. Welke leerlingen ontvangen financiële ondersteuning?

14 Deelnemers 12 van de 13 VO - scholen in Nijmegen 117 eerste klassen 20%: Gestratificeerde at random steekproef over alle locaties Uitval leerlingen, hun docenten en hun ouders

15 Methode 1. Leraren: - Welke leerlingen hebben iets extra s nodig om goed mee te kunnen komen op school en waarom? (vragenlijst zorgleerlingen) 2. Leerlingen: - Heb jij iets extra s nodig om goed mee te kunnen komen op school en waarom? (open vraag en BelevingsVragenlijst voor Scholieren) 3. Ouders: - Heeft uw kind iets extra s nodig om goed mee te kunnen komen op school en waarom? (open vraag)

16 Instruments Vragenlijst reden zorgleerlingen - 10 items uit de Teacher Report Form (TRF), - 7 items uit Scoring for PDD - NOS, based on ICD-10/DSM IV (1996, Buitelaar, & van de Gaag) - 6 items, gebaseerd op het model factoren die een rol spelen bij het leren op school (Verheij and van Doorn, 2008) - ruimte voor individuele redenen Checklist Gegevens rapportcijfers, verzuim (geoorloofd en ongeoorloofd), verwijdering uit de klas, schorsing en indicaties BelevingsVragenlijst voor Scholieren 78 vragen verdeeld over 10 belevingsgebieden (Das et al, in preparation)

17 Analyse Frequencies: - data on students with AN and without AN, - the items of the Questionnaire students with AN - comparing reason parents and students Comparing the two groups on T-test for independant variables: Absenteeism; Expulsion from Class; Marks, StuWeS Comparing the two groups on Chi-square-test: Suspension, Indications for special requirements

18 Resultaten 1. Percentage zorgleerlingen volgens de docenten, de leerlingen zelf en de ouders Student with AN Student without AN 1 or more teachers (n=460) 48,2 % 51,8 % Half of more teachers 14,9% 85,1% students (n = 410) parents (n = 276) 25,4 % 74,6 % 24,6 % 75,4 %

19 Relatie tussen het oordeel van de docenten, de ouders en de leerlingen Teachers Teachers Teachers Teachers Parents (n=410) - 49,8 % ,5 % 65 Student (n=255) - 44,4% ,2% 124 Parents 5,9 % 18,8% Student 8,3% 17,1%

20 Resultaten 2 Reden voor het zijn van een zorgleerling volgens de docenten Leerling heeft vaak aandachtsproblemen Leerling heeft moeite om aanwijzingen op te volgen Leerling stoort vaak andere leerlingen of veroorzaakt onrust in de klas

21 Reden voor het zijn van een zorgleerling volgens de leerlingen zelf Reden n % Bijles 51 48,6 Dyslexie 10 9,5 Aandachtsproblemen 8 7,6 Leerproblemen 5 4,8 Ondersteunende 5 4,8 materialen Andere 26 24,7 Totaal ,0

22 Reden voor het zijn van een zorgleerling volgens de ouders Reden n % Dyslexie Taakwerkhoudingsproblemen 18 21,2 Problemen met éen of meerdere 13 15,3 vakken Sociaal-emotionele problemen 12 14,1 Rugzak 10 11,5 Andere 11 12,9 Totaal ,0

23 Resultaten 3 Op welke kenmerken verschillen zorgleerlingen en niet zorgleerlingen? 1. Schoolprestaties 2. Verwijdering uit de klas 3. Verzuim (ziekteverzuim en spijbelen) 4. Welbevinden

24 1. Schoolprestaties Gemiddelde van de cijfers van het eerste rapport na de Kerstvakantie Academic marks 6,9 Students with AN Students without AN mean sd. mean sd. /10 0,6 7,4 /10 0,5 [t(439) = 8,91, p = 0,00]

25 2. Verwijdering uit de klas Aantal keer tussen de herfst- en kerstvakantie Removal from class 0,2 0,9 0,09 0,5. Students with AN Students without AN mean sd. mean sd. [t(444) = -2,25, p = 0,03]

26 3. Verzuim in dagen tussen de Herfst- en Kerstvakantie With Without additional needs additional needs mean sd. mean sd. Absence 4,1 5,6 2,4 3,6 Schorsing: 1 student [t(458) = -3,93, p = 0,00]

27 4. Well-being (1) Zorgleerlingen zijn significant: minder tevreden met de persoonlijke competenties die ze ontwikkelen op school en minder tevreden over de relatie met hun docenten. t(416,50)=4,10, p<,001. beleven significant minder saamhorigheid met vrienden en klasgenoten t(434)=2,69, p=,008. ervaren meer fysiek onbehagen in hun gezondheid t(434)=-2,16, p=,032. ervaren minder geborgenheid en het begrip. t(434)=4,12, p<,001.

28 Well-being (2) ervaren meer teleurstellingen in de contacten met anderen t(434)=-4,40 p<,001. zijn minder tevreden over de eigen financiële mogelijkheden t( ) = 2.580, p =.010 beoordelen hun psychische gezondheid minder goed t(434)=-3,60, p<,001. hebben een minder optimistische levenshouding t(434)=2,97, p=,003. vertonen meer negatieve reactiepatronen op bepaalde situaties en gevoelens t(434)=-3,34, p=,001.

29 Resultaten 4: Leerlingen met een indicatie Dyslexia Dyscalculie Student identified with AN Student identified without AN n % n % p-value Yes 31 14,0 11 4,6 No , ,4 Yes 2,9 0,0 No , ,0 ASD 0,007 ADHD/ADD Yes 12 5,7 1,4 No , ,6 Yes 11 5,0 0,0 No , ,0 LWOO 0,00 Yes 46 20,7 10 4,2 No , ,8,001,14,001

30 Financiële ondersteuning gaat naar kleine groep leerlingen Student without AN (teacher s opinion) - Student with AN (teacher s opinion) + Funding (lgf & LWOO) ,6 % ,7 % No support Funding (lgf & LWOO) ,2 % support 67 14,6 % support

31 Fontys

32 Conclusie (1) Docenten kenmerken 2x zo vaak leerlingen als leerlingen met Additional Needs als de ouders en de leerlingen zelf Belangrijkste reden: - docenten: gedragsproblemen - ouders: leerproblemen - leerlingen zelf: bijles nodig

33 Conclusie (2) Leerlingen met AN verschillen van leerlingen zonder AN op dezelfde kenmerken als dropouts(appleton, 2008): Verlies van betrokkenheid met school op: - Cognitief gebied (school resultaten) - Gedragsmatige gebied (verzuim en verwijdering uit de klas) - Emotioneel gebied (well-being) 2/3 deel van deze groep eersteklassers ontvangt geen financiële ondersteuning

34 SWPBS Wat zouden deze resultaten kunnen betekenen voor SWPBS-scholen?

35 Discussion Docenten denken dat hun handelen onvoldoende is voor 48,2 % van de leerlingen Het is onmogelijk of met zoveel individuele handelingsplannen te werken Blijkbaar ervaren docenten vaak Moeilijke Onderwijs Situaties (MOS) MOS zijn situaties waarin leerlingen niet doen wat docenten verwachten Nodig is ondersteuning om oplossingen (interventies) te vinden voor Moeilijke Onderwijs Situaties

36 Voorstel voor ondersteuning in scholen Nu > Curatief: Financiering is leerlinggebonden Toekomst > Preventief: Financiering gaat naar (groep) leraren om hen te ondersteunen bij het vinden, ontwikkelen en uitvoeren van interventies voor Moeilijke Onderwijs Situaties. (MOS) * Marzano (2010), Horner et all (2009)

37 Stapsgewijze identificatie van leerlingen met aanvullende behoeftes (AN) 1. Standaard monitoren van welbevinden, schoolprestaties, verzuim en klasverwijdering 2. Analyseren van deze data op school-, groeps- en individueel niveau om de frequentie en type Moeilijke Onderwijs Situaties (MOS) te identificeren. 3. Bepalen van noodzakelijke ondersteuning voor docenten, voor het hele schoolteam, een groep van docenten of een individuele docent, tbv afname van de MOS. 4. Bepalen van individuele ondersteuning voor enkele leerlingen voor of gedurende stap 1 of 2 door : meer data verzamelen samen met ouders en ketenpartners. Met deze (meestal langdurige) ondersteuning is het volgen van het regulier onderwijs mogelijk

38 Ambition Individuele interventie - Individuele interventie + AN - > 80% (geen MOS) Schoolbrede aanpak is voldoende <1 % (geen MOS) Indicatie voor persoonsgebonden budget AN + 10/15 % (MOS) Ondersteuning voor MOS 5/10 % (MOS) Wrap-around Support (school, ouders en ketenpartners)

39 Fontys

40 Case VAVO (ROC) 2 e kans Startkwalificatie 300 leerlingen VMBO/HAVO/VWO: 9 maanden onderwijs Intake: 15 min. tbv categorie-indeling Moeilijke Onderwijssituatie: Verzuim, uitval Vraag: professionalisering mentoren

41 Data verzameld 1. Schoolprestaties Verzuim 80% gevolgde lessen = diploma 2. 6 leerlingen (3 goed, 3 niet goed) dossier interview

42 Bespreking data Geen info vanuit moederscholen Geen info over de zienswijze van de leerlingen zelf Tussendoor geen verslagen van mentoren Wel: veel info over belemmerende factoren

43 Oplossingen Organisatorische maatregelen: - verandering intakeformulieren - uitleg moederscholen - advies intaker aan mentor Schoolbrede interventies: - les verwacht gedrag bij start schooljaar - training intakers / mentoren gespreksvoering Groepsinterventie : -melden + gesprek Individuele interventie: - traject coordinator

44 Vraag Inlichtingenformulier vorige school Hoeveel begeleiding schat U in dat deze leerling nodig heeft om succesvol te zijn? Heel weinig heel veel Welke begeleiding leek effectief of had resultaat?

45

46 Voorstellen voor nieuwe interventies Gebruik op VMBO en VWO ook vernieuwde intake Bied op de HAVO bij de start van het schooljaar standaard een mentorles aan over huiswerk maken, leren studeren, planning en organisatie. Bied op het VWO bij de start van het schooljaar standaard een mentorles aan over leren te leren. Ontwikkel op het VWO samen met de decaan een groepsinterventie voor leerlingen met loopbaanproblemen. Overweeg als intaker bij een categorie 3 leerling of een verlengde intake bij de trajectbegeleider noodzakelijk is

47 Aanwezigheids VMBO HAVO VWO percentage % 63% 77% % 75% 72% Slagings VMBO HAVO VWO percentage % 77% 81% % 86% 86%

48

49 Stapsgewijze identificatie van leerlingen met aanvullende behoeftes (AN) 1. Standaard monitoren van welbevinden, schoolprestaties, verzuim en klasverwijdering 2. Analyseren van deze data op school-, groeps- en individueel niveau om de frequentie en type Moeilijke Onderwijssituaties (MOS) te identificeren. 3. Bepalen van noodzakelijke ondersteuning voor docenten, voor het hele schoolteam, een groep van docenten of een individuele docent, tbv afname van de MOS. 4. Bepalen van individuele ondersteuning voor enkele leerlingen voor of gedurende stap 1 of 2 door : meer data te verzamelen samen met ouders en ketenpartners. Met deze (meestal langdurige) ondersteuning is het volgen van het regulier onderwijs mogelijk

50 Ondersteuning MOS ipv individuele leerlingen Het ervaren van AN bij leerlingen hangt samen met de professionaliteit van docenten. De plaats in het speciaal onderwijs wordt niet meer bepaald door de diagnose, maar door het ervaren van MOS Naarmate scholen minder leerlingen doorsturen naar het SO, hebben ze meer middelen om hun eigen professionaliteit te verhogen Verbeter het handelen van docenten zodat de extra s (AN) die leerlingen nodig hebben onderdeel worden van het reguliere onderwijs (Sugai & Horner, 2009) Biennial Meeting EARLI SIG 15 Special Educational Needs, August 2012, Utrecht, The Netherlands

51 Dank U voor uw aandacht Vragen? Suggesties? J.Wichers@fontys.nl