Differentiëren ontrafeld

Transcriptie

1 Differentiëren ontrafeld vijf principes voor het optimaal omgaan met verschillen Trynke Keuning & Marieke van Geel

2

3 Je wilt natuurlijk je onderwijs optimaal inrichten voor al deze leerlingen Dat noemen we differentiëren

4 Op [onze school] vinden we het belangrijk dat elk kind zich maximaal kan ontplooien. Dit stimuleren wij in de reguliere lessen, maar ook door talentprogramma s aan te bieden.

5 We bieden voortgezet onderwijs voor iedereen. Ons lesmateriaal, de deskundigheid van leerkrachten, de inzet van ondersteunend personeel; alles proberen we af te stemmen en in te zetten om iedereen goed onderwijs te geven. Onderwijs dat ervoor zorgt dat iedere leerling met voldoende kennis en vaardigheden een volgende stap gaat zetten.

6 Wij willen uit onze leerlingen halen wat erin zit. Daarbij gaat het niet alleen om een leerling die zijn diploma haalt, maar ook om de ontwikkeling tot een meer zelfstandig persoon met een eigen mening en visie op het leven, waarbij de leerling verantwoordelijk handelt.

7 Maar waarom wil je dat eigenlijk?

8 Of: Waarom niet? Differentiëren is onmogelijk, ik heb té veel verschillende klassen en ik zie mijn leerlingen maar heel weinig Differentiëren is praktisch onmogelijk, ik zit elke keer in een ander lokaal en er is geen ruimte voor een instructietafel Uiteindelijk moeten ze allemaal hetzelfde eindexamen doen, dus heeft afstemmen weinig zin Mijn leerlingen vinden het niet oké als ik per leerling instructie of huiswerk varieer

9 Wat levert het op? Motivatie Betrokkenheid Rust/orde Leerlingtevredenheid Elke leerling voelt zich gezien/gekend Hogere prestaties Leraartevredenheid

10 het vereist nogal wat Aanleren van leerstrategieën Afstemming van instructie en verwerking op verschillen Intensieve en activerende les Duidelijke en gestructureerde instructie Efficiënte lesorganisatie Veilig en stimulerend leerklimaat Gebaseerd op onderzoek van Van der Grift et al, mbv ICALT-instrument

11 Onderwijsinspectie (2015) Beginnende leraren kijken terug. Deel 3: de universitaire lerarenopleiding

12 Onderwijsinspectie (2015) Beginnende leraren kijken terug. Deel 2: de tweedegraads lerarenopleiding

13 Onderwijsinspectie (2017) De staat van het onderwijs. Onderwijsverslag 2015/2016.

14 Hoe dan?

15 Wat weten we al? Uit onderzoek naar differentiëren en gepersonaliseerd leren

16 Heterogene vs. homogene klassen

17 Niveaugroepjes vs gemengde klas

18 Niveaugroepjes icm gemengde groepjes

19 (adaptieve) verwerkingssoftware

20 Conclusie?

21 Conclusie?????

22 Differentiation is more than within-class homogeneous ability grouping, and within-class homogeneous ability grouping is more than placing students together at a table for a certain amount of time. The real question is how teachers take into account differences between students in daily classroom practice and how they can be supported in doing so. Deunk, Doolaard, Smale-Jacobse, & Bosker (2015)

23 ?

24

25 Werk doelgericht

26

27 Doelen Wat is het doel van de les? Welke tussendoelen zijn er en hoe maak ik hier gebruik van? Hoe verhoudt dit doel zich tot andere doelen in de leerlijn? Wat moeten leerlingen aan het eind van de les kunnen of weten? Is dit voor alle leerlingen hetzelfde? Is de route naar het doel voor alle leerlingen hetzelfde? Wat zijn succescriteria? Moeten alle leerlingen hetzelfde huiswerk maken? Wat doe ik als leerlingen het doel bereikt hebben?

28 Bewezen effectief Doelgericht werken leidt tot gerichte aandacht en hogere prestaties (Goal-setting theory)

29 Monitor voortdurend

30

31 Hoe bijvoorbeeld? Korte quiz Toetscijfers Rondlopen leerlinggesprek Hoe zitten ze erbij? Huiswerk (digitaal) Vragen stellen nakijken Wisbordjes Doelenchecker Diagnostische informatie Exit ticket

32

33 Bewezen effectief Monitoren draagt bij aan het maken van de juiste, passende vervolg-beslissingen. (assessment for learning, data-based decision making)

34 Daag uit

35

36

37

38 Bewezen effectief Het hebben van realistische hoge verwachtingen draagt eraan bij dat leerlingen meer en beter leren. Lage verwachtingen hebben een omgekeerd, negatief effect. Leervordering van de leerling Verwachtingen van de docent succes of falen Handelen van de docent (self-fulfilling prophecy, attributional theory) Handelen van de leerling Zelfbeeld van de leerling

39 Stem instructie(s) en verwerking af

40

41

42 Bewezen effectief Leren vindt plaats in de zone van naaste ontwikkeling. Werkgeheugen is beperkt. Denkprocessen expliciet maken is effectief. (zone van naaste ontwikkeling, cognitive load theory)

43 Stimuleer zelfregulatie

44

45 Leerlingen doelen laten stellen opdrachten laten kiezen laten evalueren of ze doelen behaald hebben laten inschatten of ze instructie nodig hebben

46 Bewezen effectief Zelfregulerend leren heeft een positieve relatie met leerprestaties en motivatie Leerlingen moeten deze vaardigheid leren en hebben daar dus ondersteuning bij nodig

47 samengevat

48 + Kennis van je leerlingen + Kennis van je vak + Breed handelingsrepertoire + Denken in mogelijkheden

49 Borrelopdracht Vergroot je handelingsrepertoire! Schrijf jouw beste differentiatietip (in steekwoorden) op je badge Bespreek deze tips tijdens de borrel aan het eind van de middag

50 Bedankt voor jullie aandacht!

51 Links naar publicaties Keuning, T., Van Geel, M., Frèrejean, J., Van Merriënboer, J., Dolmans, D., & Visscher, A. J. Differentiëren bij rekenen: een cognitieve taakanalyse van het denken en handelen van basisschoolleerkrachten. Pedagogische Studiën, 94(1), Van Geel, Keuning, Frèrejean, Dolmans, van Merriënboer & Visscher (2018). Capturing the Complexity of Differentiated Instruction. School Effectiveness and School Improvement.