Effectief onderwijs. Onderzoek in vogelvlucht. ROC Mondriaan, Strategisch Beleidscentrum, Marja van Knippenberg

Transcriptie

1 Effectief onderwijs Onderzoek in vogelvlucht ROC Mondriaan, Strategisch Beleidscentrum, Marja van Knippenberg

2 Effectief onderwijs Veel onderzoek met verschillende onderzoeksopzetten in verschillende settings: onderwijssoorten, onderwijsvormen, binnen- en buitenland veel variabelen: leerling(kenmerken), docent(kenmerken), thuissituatie, didactiek, curriculum, school, peer-group enz.

3 Overzichtsstudie Visscher/Ehren (Universiteit Twente): De eenvoud en complexiteit van Opbrengst- gericht Werken Jaap Scheerens (Universiteit Twente): effectiviteit van scholen Filip Dochy (Katholieke Universiteit Leuven): assessment, samenwerkend leren, competentiegericht leren Maurice Crul (Universiteit van Amsterdam): schoolloopbanen jongeren tweede generatie

4 Veel effectfactoren Bijvoorbeeld Wat is het effect van klassenverkleining op leerprestaties?

5 Orden de factoren naar effect 1. Feedback 2. Stimuleren van talent 3. Geïntegreerd curriculum 4. Huiswerk 5. Individuele instructie 6. Niveaugroepen 7. Van school veranderen

6 Effecten op leerprestaties Feedback.72 Stimuleren van talent.60 Geintegreerd curriculum.40 Huiswerk.30 Individuele instructie.20 Niveaugroepen.10 Van school veranderen -.34

7 Kwaliteitseisen feedback* Voldoende en gedetailleerd Focus op prestaties, leren en acties, niet op persoonlijkheid Juiste moment en constructief voor leerproces Congruent met doel van opdracht Aansluiting op percepties van leerlingen t.a.v. wat van hen wordt verwacht Moment relevant: leerling moet kunnen tonen dat hij eruit leert Specifiek: gerelateerd aan de behoeften van de student *Gibbs, G. & Simpson, C. (2004). Does your assessment support your students learning? Journal of Learning and Teaching in Higher Education, 32 (2)

8 Effecten op schoolniveau Slagvaardige schoolleiding actief bezig met de inhoud en evaluatie van het onderwijs en gericht op het bereiken van leerdoelen door leerlingen Consensus binnen het team overuitgangspunten en doelen van het onderwijs en de werkwijze op school Nascholingsplannen voor de uitvoerders Hoge verwachtingen t.a.v de studenten met erkenning van positieve kwaliteiten en prestaties

9 Factoren op school- en klasniveau in samenhang cognitieve leerprestaties* Resultaatgerichtheid Pedagogisch klimaat Gestructureerd onderwijs * Oostdam, R.J. (2009). Tijd voor dikke leerkrachten. Over maatwerk als kern van goed onderwijs. Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam.

10 Resultaatgerichtheid a. Basisvakken lezen, taal en rekenen b. Duidelijke doelen c. Hoge verwachtingen van studentprestaties d. Bijhouden van leervorderingen

11 Pedagogisch klimaat Veilige plek met duidelijke regels en discipline Goede interactie docent - studenten Positieve emotionele atmosfeer studenten

12 Gestructureerd onderwijs Doelgericht en planmatig werken Uitdagende leeromgeving Geven van ondersteuning en feedback (modelling, monitoring, scaffolding)

13 Docentverwachtingen Gebaseerd op hun alledaagse ervaringen Invloed op studentgedragingen (Pygmalioneffect): positief of negatief

14 Self-fullfilling prophesy 1. Docent heeft vroeg in het studiejaar (uiteenlopende) verwachtingen van gedrag en onderwijsprestaties 2. Docent vertoont (gedifferentieerd) gedrag overeenkomstig verwachtingen 3. Student weet door de (verschillende) behandeling wat wordt verwacht 4. Consistent docentgedrag beïnvloedt bij student zelfbeeld, gedrag en interactie met docent 5. Dat studentgedrag versterkt de verwachtingen van de docent 6. Uit studentresultaten blijkt: Hoge verwachtingen hoge prestaties Lage verwachtingen lage prestaties

15 Casestudy mbo niveau 2* Lage docentverwachtingen t.a.v. taalvaardigheid Nederlands van studenten * Marja van Knippenberg (2010) Nederlands in het Middelbaar Beroepsonderwijs. Een casestudy in de opleiding Helpende Zorg. Delft: Eburon. (te verschijnen december 2010)

16 In de vaklessen Geen eisen aan leesvaardigheid studenten (uitdelen korte schema s, boek niet belangrijk) Geen oefening schrijfvaardigheid studenten (nauwelijks schriftelijke opdrachten) Geen feedback op schrijfvaardigheid studenten ( als ik maar begrijp wat er staat ) Feedback op mondelinge taalvaardigheid alleen met betrekking tot fatsoensnormen (billen i.p.v. kont) Weinig gelegenheid (gestuurde) taalontwikkeling

17 Verklaringen docentgedrag Verwachtingen: Hun taalvaardigheid Nederlands is zwak. Sterk pedagogisch concern: Feedback op hun taalvaardigheid is vervelend voor leerlingen. Gebrek aan (taal)didactische vaardigheid Hoe moet ik dat woord uitleggen?