RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE BASISSCHOOL 'PATER VAN DER GELD'

Transcriptie

1 RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE BASISSCHOOL 'PATER VAN DER GELD' School : basisschool 'Pater van der Geld' Plaats : Waalwijk BRIN-nummer : 13NB Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 12 juni Datum vaststelling : 12 september

2

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING KWALITEITSPROFIEL REKENEN-WISKUNDE BESCHOUWING REKEN-WISKUNDEONDERWIJS...9 3

4

5 1 INLEIDING Het onderzoek rekenen-wiskunde Op 12 juni bezocht de Inspectie van het Onderwijs basisschool 'Pater van der Geld' in het kader van een themaonderzoek rekenen-wiskunde. Dit onderzoek vond plaats in aanvulling op het reguliere PKO. Tijdens dit onderzoek onderzocht de inspectie de kwaliteit van het rekenwiskundeonderwijs op de school. Het gaat hierbij om indicatoren die betrekking hebben op het aanbod, de onderwijstijd, het didactisch handelen van leraren, de afstemming op de onderwijsbehoeften van leerlingen, de actieve en zelfstandige rol van leerlingen, de begeleiding, de zorg, de resultaten en de ontwikkeling van leerlingen. De indicatoren zijn specifiek voor het leer- en vormingsgebied rekenen-wiskunde geformuleerd. Indien de school in het kader van zelfevaluatie over een bepaalde indicator of over een bepaald kwaliteitsaspect dat een relatie heeft met het rekenwiskundeonderwijs voldoende betrouwbare en valide gegevens heeft verzameld kan in overleg tussen school en inspectie besloten worden om de oordelen uit de zelfevaluatie alleen te verifiëren en deze niet zelf opnieuw te onderzoeken. Zo sluit de inspectie niet alleen aan bij de specifieke situatie van de school, maar wordt de school bovendien niet onnodig belast. Uw school heeft naast de schoolgids en het schoolplan geen documenten ingestuurd die op uw zelfevaluatie-activiteiten betrekking hebben. De opzet van het onderzoek Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatieactiviteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 2, 4, 6 en 8. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met de directie en de intern begeleider. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de kwaliteitsoordelen en de conclusies van het schoolbezoek besproken met directie en team. Daarbij was een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag aanwezig. De inhoud van het rapport Het onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs levert een kwaliteitsprofiel op van de school (hoofdstuk 2). Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 een beschouwing gegeven over de geconstateerde kwaliteit van het rekenwiskundeonderwijs. 5

6

7 2 KWALITEITSPROFIEL REKENEN-WISKUNDE Het kwaliteitsprofiel geeft een overzicht van de waarderingen die de inspectie heeft toegekend aan indicatoren voor het reken-wiskundeonderwijs. In de waardering is tot uitdrukking gebracht in welke mate de indicatoren bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs: 1. draagt niet of nauwelijks bij; 2. draagt onvoldoende bij; 3. draagt voldoende bij; 4. draagt in hoge mate bij; 5. niet te beoordelen (alleen bij Resultaten en Ontwikkeling van leerlingen). Deze waardering is gegeven indien de school over bepaalde indicatoren geen betrouwbare en valide gegevens beschikbaar heeft. Het kwaliteitsprofiel van basisschool 'Pater van der Geld' Leerstofaanbod 3.1 De aangeboden leerinhouden voor rekenen-wiskunde zijn dekkend voor de kerndoelen 3.4 De leerinhouden voor rekenen-wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van groep De leerinhouden voor rekenen-wiskunde in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan 3.6 De leerinhouden voor rekenen-wiskunde zijn afgestemd op de onderwijsbehoeften van individuele leerlingen Tijd 4.4 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd voor rekenen-wiskunde 4.5 De school stemt de hoeveelheid tijd voor leren en onderwijzen bij rekenen-wiskunde af op de onderwijsbehoeften van leerlingen Didactisch handelen van leraren 6.1 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer tijdens de lessen rekenen-wiskunde 6.3 De leraren leggen bij rekenen-wiskunde duidelijk uit 6.5 De leraren bevorderen strategisch denken 6.9 De leraren dragen met behulp van leer- en hulpmiddelen bij aan een ondersteunende leeromgeving. 7

8 Afstemming 7.1 De leraren volgen de vorderingen van hun leerlingen in rekenen-wiskunde systematisch 7.2 De leraren analyseren de vorderingen van de leerlingen om vast te stellen wat bij rekenen-wiskunde de aanpassingen van het aanbod en/of het onderwijsleerproces moeten zijn voor de groep 7.3 De leraren stemmen de instructie en verwerking bij rekenenwiskunde af op de verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen Actieve en zelfstandige rol van leerlingen 8.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten in het kader van rekenen-wiskunde Begeleiding 10.1 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen met betrekking tot rekenenwiskunde Zorg 11.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens met betrekking tot rekenen-wiskunde, bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen 11.3 De school voert de zorg planmatig uit 11.4 De school gaat de effecten van de zorg na Resultaten 12.1 De resultaten van de leerlingen voor rekenen-wiskunde liggen aan het eind van de schoolperiode ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht 5 Ontwikkeling van leerlingen 13.1 De resultaten van de leerlingen voor rekenen-wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht 5 8

9 3 BESCHOUWING REKEN-WISKUNDEONDERWIJS Dit hoofdstuk beschrijft het oordeel van de inspectie over de kwaliteit van het reken-wiskundeonderwijs op de katholieke basisschool 'Pater van der Geld' en geeft een toelichting op het kwaliteitsprofiel. Daarbij legt de inspectie zo mogelijk verbanden tussen de verschillende onderzochte indicatoren onderling en - voor zover relevant - tussen de indicatoren en de schoolcontext, de specifieke doelstellingen van 'Pater van der Geld' en eerdere inspectieonderzoeken. 3.1 Algemeen beeld De inspectie concludeert dat het reken-wiskundeonderwijs op basisschool 'Pater van der Geld' van voldoende tot goede kwaliteit is. De resultaten van het reken-wiskundeonderwijs die leerlingen zowel aan het eind van de basisschool als tussentijds behalen, zijn zeer gunstig. De kwaliteit van het leerstofaanbod, de onderwijstijd, het didactisch handelen en de leerlingenzorg dragen voldoende bij aan de kwaliteit van het rekenonderwijs. Team en directie zorgen met hun inspanningen voor goede leerresultaten en een positief schoolklimaat, waarbij elke leerling telt. Teamleden zetten zich in om de leerlingen van extra hulp en aandacht te voorzien. 3.2 Toelichting Leeropbrengsten Met haar onderwijs bereikt basisschool 'Pater van der Geld' goede leerresultaten voor rekenen/wiskunde, zowel aan het einde van de schoolperiode als gedurende de schoolperiode. De resultaten die leerlingen aan het einde van de schoolloopbaan behalen zijn zeer goed. Deze resultaten liggen al jaren significant boven het niveau van scholen met een vergelijkbare leerlingenpopulatie. Op alle relevante tussenliggende momenten en terreinen brengt de school de leervorderingen in beeld met behulp van landelijk genormeerde toetsen. De leervorderingen voor rekenen/wiskunde gedurende de schoolloopbaan laten eveneens een overwegend zeer gunstig beeld zien, zowel in termen van uitvalscores (D en E) als in termen van leerwinst (vaardigheidsscores). Onderwijs en leren De school hanteert voor het reken-wiskundeaanbod de methode 'Wis en reken'. In de groepen 1 en 2 wordt vooral gebruik gemaakt van 'Schatkist'. Hiermee voorziet zij in een onderwijsaanbod dat voldoet aan de kerndoelen. Het onderwijsaanbod in groep 1 en 2 is beredeneerd en verantwoord aan de hand van een beschrijving van leer- en ontwikkelingslijnen met tussendoelen voor beginnende gecijferdheid. Ook is er een transparante omzetting daarvan in een planning van het dagelijkse onderwijs, die zichtbaar gekoppeld zijn aan de lesthema's. Naast de methode gebruikt men de computer om rekenvaardigheden in te oefenen. Hiervoor wordt de software, behorend bij de methode gebruikt. 9

10 Het pedagogisch en didactisch handelen van leraren tijdens het rekenwiskundeonderwijs draagt bij aan gunstige randvoorwaarden voor het leren. In de meeste lessen wordt het accent gelegd op heldere lesstructuren en is er duidelijkheid over wat van de leerlingen wordt verwacht. De leerkrachten leggen de leerstof en opdrachten doorgaans duidelijk uit en controleren of de leerlingen deze hebben begrepen. De leerstof wordt in voldoende mate afgestemd op de individuele leerbehoeften van de individuele leerlingen, o.a. door verdiepings- en verrijkingsstof behorende bij de rekenmethode. Voor de betere leerlingen wordt 'Breinkrakers' gehanteerd. In enkele klassen kan de leeromgeving nog worden versterkt (bijvoorbeeld met een getallenlijn). De gerichte aandacht voor de instructie in strategieën voor denken en leren in de reken-wiskundelessen heeft de inspectie als voldoende beoordeeld. Uit de geobserveerde lessen heeft de inspectie kunnen afleiden dat de meeste leerkrachten expliciet onderwijzen in strategieën voor denken en leren. Zorg en begeleiding De beoordeling van de kwaliteit van de structuur en organisatie van de zorg en begeleiding wijkt op het gebied van rekenen en wiskunde niet af van de andere vakgebieden. De kwaliteit is op hoofdlijnen in orde. Voor leerlingen die extra zorg nodig hebben, worden enerzijds de remediërende materialen uit de reguliere methode gebruikt en anderzijds de methodes 'Remelka', 'Maatwerk' en 'Tafel Totaal'. Daarnaast maakt de school ook gebruik van programma's op de computer, behorend bij de methode. Voor alle leerlingen die extra hulp nodig hebben op het gebied van rekenen en wiskunde, wordt een individueel plan opgesteld. Er wordt onderscheid gemaakt tussen plannen van aanpak en handelingsplannen. De aangetroffen (groep)handelingsplannen voldoen aan de te stellen eisen (een operationele doelomschrijving; een heldere analyse van het probleem; de middelen en organisatie en een systematische evaluatie van de resultaten). De extra hulp in het kader van de remedial teaching wordt uitvoerig verantwoord. In de groepen wordt de extra zorg op een uiteenlopende wijze verantwoord. Het verdient aanbeveling om de zorg aan de weektaken te koppelen. Zorg voor kwaliteit De kwaliteitszorg van het rekenen/wiskundeonderwijs is niet afzonderlijk beoordeeld, omdat basisschool 'Pater van der Geld' zich kan verantwoorden voor haar opbrengsten. 10