Een experiment met een didactiek die betere toetsresultaten moet opleveren. Metacognitieve vaardigheden Wilbert van der Heul

Transcriptie

1 Een experiment met een didactiek die betere toetsresultaten moet opleveren Metacognitieve vaardigheden Wilbert van der Heul

2 Inleiding Voorstellen: afhankelijk van de grote van de groep ieder persoonlijk? wie is docent? Wie is onderzoeker? Wie is beide? Verwachtingen Opdracht: hoe ziet je lesopzet eruit? Onderzoek: theoretisch kader didactiek Terugkoppeling opdracht Onderzoek: methode en resultaten Invloed onderzoek op onderwijs Verzorgende IG Albeda College Vragen

3 Teaser In de opleidingen Verzorgende IG en MBO-Verpleegkunde van het Albeda College zien ze graag dat de studenten betere toetsresultaten halen. Met name voor de vakken anatomie, fysiologie en pathologie. Er is gekozen om de stimulering van metacognitieve vaardigheden zoals zelfregulatie van studenten te verbeteren. Een experiment is uitgevoerd met een speciaal ontwikkelde didactiek waarin sturing op zelfregulatie centraal staat. De invloed van de didactiek op het leergedrag en op de toetsresultaten van studenten is onderzocht. In de workshop: de opbrengsten van het onderzoek en wat onderzoek kan betekenen voor studenten, docenten en de schoolorganisatie. Wat zijn jullie verwachtingen? Waar nieuwsgierig naar?

4 Hoe ziet je lesopzet eruit? Opdracht: beschrijf hoe de indeling is van een les. Waarom: halverwege de workshop vergelijken we de gemaakte lesopzetten met didactiek uit het experiment. De vraag is: in hoeverre is de didactiek van het experiment anders dan wat jullie al dagelijks doen? Groepjes van 3-4 personen Beschrijf de flappen op de muur Maximaal 10 minuten

5 Aanleiding voor onderzoek Op het Albeda College, Regionaal Opleidingen Centrum te Rotterdam, worden door studenten van de opleidingen Verzorgende IG (niveau 3) en MBO Verpleegkunde (niveau 4) onvoldoende resultaten behaald voor kennistoetsen anatomie (sept. 2013) Aanname: (1) studenten weten niet hoe te leren voor de kennistoetsen anatomie; (2) docenten zijn te eenzijdig in didactiek. (en de kennistoetsen dan?)

6 Veronderstelling Van de student wordt verwacht dat hij na het volgen van lessen, in combinatie met de informatie uit de boeken, de opgedane kennis over anatomie, fysiologie en pathologie kan reproduceren op moment van toetsing feitelijke kennis Om dit te kunnen doen moet de student zich bewust zijn van hoe hij het beste kan leren voor de kennistoetsen en hoe hij het beste deze kennis kan onthouden inzetten van metacognitieve vaardigheden In lessen aansturing op metacognitieve vaardigheden gaan studenten deze meer inzetten? betere toetsresultaten?

7 Metacognitie

8 Metacognitie Metacognitie gaat over kennis over de eigen kennis (Flavell, 1979) Het gaat om het bewust zijn van en het nadenken over hoe de eigen handelingen en gedragingen zijn in te zetten bij het leren (Velzen, 2008) Bewust kiezen? kiezen en toepassen van een metacognitieve strategie, een leerstrategie (Velzen, 2008) Bewust kiezen voor een leerstrategie een hoger leerresultaat (Zimmerman, 2002; Hattie, 2013) Voorbeelden: herhaling, kritisch denken, elaboratie, zelfregulatie

9 Zelfregulatie

10 Zelfregulatie Zelfregulatie is een leerstrategie Zelfregulatie heeft het grootste positieve effect op leerresultaten (Hattie, 2013) Zelfregulatie vergroot het bewuste leren, omdat de student leert met voorbedachte rade (Zimmerman, 2002; Pintrich, 2004; Schunk, 2008) De student leert verantwoordelijk te worden voor zijn eigen leerproces (Biggs, 2003) Hoe? Plannen monitoren evalueren

11 Self-efficacy

12 Self-efficacy Self-efficacy is de mate van inschatting / zelfbeoordeling van hoe de student een opdracht of toets denkt te gaan maken (Bandura, 1994; Zimmerman, 2000; Schunk & Pajares, 2001) Zelfvertrouwen speelt hierbij een bepalende rol (Valcke, 2010) De persoonlijke inschatting heeft een invloed op leergedrag en op het maken van opdrachten motivatie (Pintrich & De Groot, 1990; Zimmerman, 2000) Self-efficay en zelfregulatie hebben een invloed op elkaar (Schunk & Pajares, 2001)

13 Samenvattend Metacognitie en de inzet van leerstrategieën worden gezien als voorspellers voor het behalen van betere studieresultaten, waarbij het zelf kunnen sturen van het leerproces, zelfregulatie, een belangrijke leerstrategie is. Vertrouwen in eigen kunnen (mate van self-efficacy), leidt tot meer aandacht voor metacognitief denken en het bewust inzetten van leerstrategieën. Met als mogelijk gevolg een hogere motivatie. (Zimmerman, 2000; Fox & Riconscente, 2008, Schunk, 2008).

14 Het onderwijs zou moeten voldoen aan twee ontwerpregels: (1) de inzet van metacognitieve strategieën van de student stimuleren; (2) ondersteunend zijn aan het verhogen van de mate van de self-efficacy van de student.

15 Ontwerpregel 1 Metacognitieve strategieën van de student stimuleren Specifieke aandacht voor zelfregulatie Selecteren-Organiseren-Integreren-model (Mayer, 1999): d.m.v. instructie docent opbouwen en begrijpen van kennis. Actief leren, afwisselende didactiek, afbeeldingen, kleur / schuingedrukt;

16 Ontwerpregel 2 Ondersteunend aan de mate van self-efficacy Structuur voor student duidelijkheid (Schunk & Pajares, 2001) Constructive alignment (Biggs, 2003): lesdoelen en lesactiviteiten zijn afgestemd op de toets en op het belang voor het toekomstig vak Proeftoetsen (Marzano, 1999; Biggs, 2003)

17 Ontwerp wensen Vanuit overleg met management en in samenwerking met docenten: Structuur Overzichtelijk Toepasbaar op bestaande lessen Haalbaar en uitvoerbaar door alle docenten (voor zover mogelijk: niet te moeilijk)

18 Didactiek Formuleren lesdoel met het waarom van de les; 2. Activeren voorkennis, koppelen aan aanwezige kennis; 3. Planning: vragen naar wat de student wilt leren; 4. Inhoudelijke les: les is passend bij leerdoel en andere werkvorm dan vorige les, inhoud koppelen aan eerdere lessen, leeractiviteit is gericht op het leerdoel en het toekomstig beroep; 5. Monitoren: vraag na of de student aan het leren is; 6. Verder met inhoudelijke les met andere werkvorm; 7. Proeftoets: sluit hiermee de inhoudelijke les af; 8. Samenvatten inhoud van de les en bespreken proeftoets; 9. Evaluatie: vraag na of het lesdoel behaald is, heeft de student geleerd wat hij wilde leren, hoe heeft de student de les ervaren; 10. Vooruitkijken: huiswerk.

19 35-45

20 Hypothese en vragen Hypothese: wanneer studenten meer metacognitieve vaardigheden inzetten kunnen zij mogelijk hogere toetsresultaten te behalen; 1:wat is de invloed van het leerarrangement op het leergedrag in termen van metacognitieve strategieën, zelfregulatie en self-efficacy van studenten bij de vakken anatomie, fysiologie en pathologie? 2: wat is de invloed van het leerarrangement op de behaalde leerresultaten van de kennistoetsen?

21 Onderzoeksontwerp

22 Participanten 2 Opleidingen: Verzorgende IG en MBO verpleegkunde Beroeps Opleidende Leerweg (BOL) Eerste jaar van de opleiding Leeftijd: jaar; 95% vrouw, 5% man Verzorgende IG (niveau 3): N = 56; experiment: 33 (2 groepen); referentie: 23 (1 groep); MBO Verpleegkunde (niveau 4): N = 85; experiment: 47 (2 groepen), referentie: 38 (2 groepen) Total N = 141 Alle groepen hadden een andere anatomie docent

23 Meting De inzet van metacognitieve strategieën van studenten is gemeten met de Motivated Strategies for Learning Questionnaire, MSLQ (Pintrich et al., 1991): 81 items: verdeeld in 15 schalen: 50 items, 9 schalen betreffende leerstrategieën (waaronder zelfregulatie); 31 items, 6 schalen betreffende motivatie (waaronder self-efficacy); 7-point-likert schaal van 1 (helemaal niet op mij van toepassing tot 7 (helemaal op mij van toepassing); Alpha: between 0.61 and 0.94.

24 Data-analyse Two-way repeated measures tussen groepen ANOVA met co-variances Totaal van de schalen leerstrategieën Zelfregulatie Self-efficacy Totaal van de schalen motivatie Afhankelijke variabelen: totaal scores van de schalen Onafhankelijke variabelen: experiment- en referentiegroepen van beide opleidingen Covariaten: totaal uren lessen anatomie, totaal aantal uren huiswerk, totaal aantal uren leren voor toets

25 Resultaten Verzorgende IG Metacognitieve strategieën: F(2) = 3.906, p = 0.026; gemiddeld effect (p.e.s.= 0.122); Tussen groepen: F(2) = 3.614, p = 0.035; gemiddeld effect (p.e.s.= 0.114)

26 Resultaten Verzorgende IG Zelfregulatie: F(2) = 3.794, p = 0.028; gemiddeld effect (p.e.s. = 0.119) Tussen groepen: F(2) = 3.280, p = 0.045; average effect (p.e.s. = 0.105).

27 Resultaten MBO Verpleegkunde Metacognitieve strategieën F(2) = 0.210, p = Tussen groepen: F(2) = 0.540, p = Zelfregulatie: F(2) = 0.309, p = Tussen groepen: F(2) = 0.676, p = 0.511

28 Resultaten MBO Verpleegkunde Motivatie experiment na 20 weken: F(2) = 3.999, p = 0.021; small effect (p.e.s. = 0.067) Wanneer het leerarrangement blijvend uitgevoerd zal worden is een significant verschil tussen beide groepen mogelijk: F(1) = 5.949, p = 0.018, gemiddeld effect (p.e.s. = 0.096)

29 Invloed op leerresultaten Voor beide opleidingen: Geen significante verschillen tussen experiment- en referentiegroepen Contrast effecten zijn niet aanwezig Mogelijke verklaring?

30 Conclusie Het leerarrangement heeft een invloed op de inzet van metacognitieve strategieën van studenten: Verzorgende IG: metacognitieve strategieën, zelfregulatie, lange termijn motivatie MBO Verpleegkunde: motivatie, lange termijn een significant effect tussen groepen mogelijk Les volgens het leerarrangement heeft geen invloed op een verhoging van de toetsresultaten van studenten

31 Beleving Deelnemende docenten ervaren het volgende: Studenten worden meer uitgedaagd; Door het activeren van voorkennis zijn de studenten actiever tijdens de lessen, ze doen meer dan alleen luisteren; Studenten zijn nieuwsgieriger, ze willen graag antwoord op hun persoonlijke leervragen; studenten worden bewuster van hun gedrag; Docenten worden bewuster van hun manier van doceren, ze worden creatiever en verkrijgen meer inzichten in wat zij doen in de les.

32 Aanbevelingen augustus 2015 Verzorgende IG: Invoeren als vaste didactiek verbetering leerstrategie en zelfregulatie Gezien de voorspellende analyses: bij langer uitvoeren leerarrangement wel een effect op leerresultaten? MBO verpleegkundige: Vervolgonderzoek welk element uit het leerarrangement een invloed heeft op de motivatie van de student?

33 Invloed onderzoek op onderwijs Workshops aan teams Verzorgende IG 2. Vormgeving KD 2015 Verzorgende IG: Beroepssituaties: het toekomstige beroep staat centraal; Leskaarten: verschillende leeractiviteiten die naar hetzelfde doel leiden, student / docent heeft keuze; Eindopdracht is inzichtelijk; leerdoelen staan centraal elke les.

34

35

36

37 Verwachtingen en vragen Zijn de vragen die jullie vooraf hadden beantwoord? Nieuwe vragen? Vraag aan groep: Wat zou een mogelijk vervolg kunnen zijn? en bij de lunch kunnen we zeker nog verder in gesprek.

38 Voornaamste bronnen Biggs, J. (2003). Aligning teaching and assessing to course objectives. Teaching and Learning in Higher Education: New Trends and Innovation. University of Aveiro, April. Hattie, J. (2013). Leren zichtbaar maken. Nederlandse vertaling van Visible Learning for Teachers. Rotterdam: Bazalt Educatieve Uitgaven. Pintrich, P. R. (2004). A conceptual framework for assessing motivation and self-regulated learning in college students. Educational psychology review, 16(4), Schunk, D.H. (2008). Metacognition, self-regulation, and self-regulated learning: Research recommendations. Educational Psychology Review, 20(4), Zimmerman, B.J. (2002). Becoming a self-regulated learner: An overview. Theory into practice, 41(2),

39 Dank jullie wel! Wilbert van der Heul