Lezing voor de NVA. Door Harmke Nygard-Smith Klinisch psycholoog. Ontwikkelingsstoornissen Dimence

Transcriptie

1 Lezing voor de NVA Door Harmke Nygard-Smith Klinisch psycholoog Ontwikkelingsstoornissen Dimence

2 Waarom diagnostiek? Hoe doen we eigenlijk diagnostiek? De DSM 5 Wijzigingen in de DSM 5 voor de autisme Gevolgen

3 - Verklaring voor moeilijkheden in het leven - Duidelijkheid over behandeling - Prognose voor de toekomst - Belangrijk voor de familie om te weten - Indicatie voor medicatie? - Verzekeraars! - Gemeente! - Spreken in de zelfde taal -..

4 Genetisch? Beeldvormend? Bloedonderzoek? Neuropsychologisch testonderzoek? Informatie verzamelen over het GEDRAG

5 Observaties Klachtenanamnese Vragenlijsten Heteroanamnese Ontwikkelingsanamnese Dossieronderzoek

6 Sociale omgang met anderen is moeilijk Communicatie verloopt stroef Niet zo flexibel in denken en doen Andere klachten (somberheid, lichamelijke klachten, vermoeidheid, angsten enz ) Meerdere levensgebieden (werk, prive)

7 Informatie verzamelen over gedrag

8 - Gesprek - Fotoboeken/groeiboekjes - Schoolrapporten

9 Begrijpen we dan wat er met iemand aan de hand is? En hoe noemen we dan..???

10 Classificatie vs beschrijvende diagnostiek Beschrijving: Een 45-jarige, gemiddeld intelligente man die levenslang vastloopt op het gebied van sociale contacten. Werk kwijt geraakt, goede intelligentie. Daarbij is hij somber en heeft hij regelmatig last van paniekaanvallen Classificatie: code/naam/criteria taal

11 Classificatie Autismespectrumstoornis Beschrijving Beschrijving: Een 45- jarige, gemiddeld intelligente man Classificerende vs Beschrijvende diagnostiek

12 Classificerend: We weten wat er aan de hand is Beschrijvend: we begrijpen wat er aan de hand is; het hele plaatje, dus ook over de duur en het ontstaan van de klachten.

13 Diagnostic and Statistical Manual of mental Disorders Handboek van de psychiatrie sinds 1952 Handig met een algemene wereldtaal. Vervolg op DSM IV-R..DSM 5

14 DSM-I (1952) DSM-II (1968) DSM-III (1980) DSM-III-R (1987) DSM-IV (1994) DSM-IV-TR (2000) DSM-5: (2013)

15 DSM II - autisme = schizofrenie DSM III Algemene Ontwikkelingsstoornis beginnend in de kinderleeftijd Infantiel autisme DSM IV en DSM IV-TR Autistische stoornis Asperger PDDNOS Rett Desintegratieve stoornis van de kinderleeftijd DSM 5 Autismespectrumstoornis

16 kwalitatieve tekortkomingen in de sociale interactie, kwalitatieve tekortkomingen in de communicatie, Beperkte, repetitieve en stereotiepe gedrag-, interesse en activiteiten-patronen Vertraagd of abnormaal functioneren, beginnend voor de leeftijd van drie jaar:

17 Sinds mei 2013 Nu pas officieel in gebruik genomen Dynamisch boek Gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek in de wereld

18 Een psychiatrische stoornis is een syndroom, gekenmerkt door klinisch significante symptomen op het gebied van de cognitieve functies, de emotieregulatie, of het gedrag van een persoon, dat een uiting is van een dysfunctie in de psychologische, biologische of ontwikkelingsprocessen die ten grondslag liggen aan het psychische functioneren. Dit gaat gepaard met significante lijdensdruk of beperkingen in het functioneren op sociaal of beroepsmatig gebied of bij andere belangrijke bezigheden.

19 Hoofdgroepen Onderverdeeld in 22 hoofdstukken Onderverdeeld in verschillende stoornissen V-codes

20 a. Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen (vroege en blijvende cognitieve deficiënties) b. Psychotische stoornissen (deficiënties in de Informatieverwerking) c. Emotionele stoornissen (gebaseerd op negatieve affectiviteit) d. Externaliserende stoornissen (gebaseerd op ongeremdheid) e. Neurocognitieve stoornissen (neurologisch substraat) Hoofdstukken ingedeeld op volgorde van ontstaan.

21 1. Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen 2. Schizofreniespectrumstoornissen 3. Bipolaire-stemmingsstoornissen 4. Depressieve-stemmingsstoornissen 5. Angststoornissen 6. Obsessieve-compulsieve stoornissen 7. Psychotrauma- en stressorgerelateerde stoornissen 8. Dissociatieve stoornissen 9. Somatisch-symptoomstoornissen 10. Voedings- en eetstoornissen 11. Zindelijkheidsstoornissen 12. Slaap-waakstoornissen

22 13. Seksuele disfuncties 14. Genderdysforie 15. Gedragsstoornissen 16. Middelgerelateerde stoornissen en verslavingen 17. Neurocognitieve stoornissen 18. Persoonlijkheidsstoornissen 19. Parafiele stoornissen 20. Andere psychische stoornissen 21. Bewegingsstoornissen door medicatie 22. Andere problemen die een reden tot zorg kunnen zijn (V-code

23

24

25 Verstandelijke beperkingen Communicatiestoornissen Autismespectrumstoornis Aandachtsdeficientie-/hyperactiviteitsstoornis Specifieke leerstoornis Motorische stoornissen Ticstoornissen Andere neurobiologische ontwikkelingsstoornissen

26 A. Een totaal van zes (of meer) items van (1), (2) en (3) met ten minste twee van (1), en van (2) en (3) elk één: (1) kwalitatieve beperkingen in de sociale interacties zoals blijkt uit ten minste twee van de volgende: (2) kwalitatieve beperkingen in de communicatie (3) beperkte, zich herhalende stereotiepe patronen van gedrag, belangstelling en activiteiten B. Achterstand in of abnormaal functioneren met een begin voor het derde jaar: C. De stoornis is niet eerder toe te schrijven aan de stoornis van Rett of een desintegratiestoornis van de kinderleeftijd.

27 Lastig om onderscheid te maken, terwijl er voor de sommigen mensen wel veel van af hangt. Geen wetenschappelijk bewijs voor verschillende typen (Asperger, PDDNOS) Criteria voor PDDNOS onvoldoende gespecificeerd Te veel overlap tussen het domein van de sociale interacties en de communicatie Gebrek aan aandacht voor sensorische over- en ondergevoeligheid!!!.

28 Geen subtypes (ook geen Rett en desintegratieve stoornis kinderleeftijd) meer, alleen nog: autismespectrumstoornis Twee domeinen (in plaats van drie) 1) sociale communicatie 2) stereotype patronen van gedrag - overlappende criteria uit de domeinen sociale omgang en communicatie (DSM IV) zijn samengevoegd 17

29 Het totaal aantal symptoomcriteria is teruggebracht van 12 naar 7. Client moet voldoen aan 5 van de 7 in plaats van 6 van de 12 criteria In het domein van sociale interacties en communicatie is het criterium over afwijkende taalontwikkeling vervallen.

30 - In het domein van sociale interacties en communicatie wordt afwezigheid van gevarieerd spontaan fantasiespel of sociaal imiterend spel niet meer genoemd. - In het domein van stereotiepe patronen van gedrag: nu ook criteria over taalstereotypie. - In het domein van de stereotiepe patronen van gedrag is over- of ondergevoeligheid voor zintuiglijke prikkels opgenomen.

31 - Er moeten drie niveaus van ernst aangegeven - Een nieuwe classificatie die niet onder de autismespectrumstoornis gaat vallen: sociale pragmatische communicatiestoornis (gaat dit de PDDNOS vervangen?) - ADHD mag als nevendiagnose worden geclassificeerd

32

33 A. persisterende deficiënties in de sociale communicatie en sociale interactie in uiteenlopende situaties Sociaal-emotionele wederkerigheid Non-verbale communicatieve gedrag Ontwikkelen, onderhouden en begrijpen van relaties B. Beperkte, repetitieve gedragspatronen, interesses en activiteiten Stereotype bewegingen Routines en rituelen Gefixeerde interesses Hyper of hyporeactiviteit op zintuiglijke prikkels C. Aanwezig vanaf de vroege kindertijd, maar. D. significante lijdensdruk in meerdere domeinen E. Niet beter verklaard door verstandelijke beperking of ontwikkelingsachterstand.

34 34

35 35

36 36

37 Voor beide domeinen moet de ernst worden vastgesteld: Niveau 1: vereist ondersteuning Niveau 2: vereist substantiele ondersteuning Niveau 3: vereist zeer substantiele ondersteuning OOK NIVEAU 0 is mogelijk! Let op: Kijk hierbij naar hoe het zou zijn als de ondersteuning van dit moment er niet zou zijn!!!

38 38

39 Met of zonder verstandelijke beperking Met of zonder bijkomende taalstoornis Samenhangend met bekende somatische of genetische aandoening of omgevingsfactor (ernst voor ondersteuning voor beide psychopathologische domeinen aangeven) Samenhangend met andere neurobiologische ontwikkelings-, psychische of gedragsstoornis (bijvoorbeeld ADHD) Met katatonie (mutisme, negativisme, motorische maniërismen/stereotypieën, agitatie, echolalie, etc.)

40 - Niet elke DSM-IV diagnose wordt nu een DSM 5 diagnose.. Mensen vallen ineens buiten het spectrum. - Onduidelijk is of dit gevolgen heeft voor financiering van hulp - Diagnostische instrumenten moeten worden aangepast - Het stellen van een diagnose bij volwassenen wordt makkelijker - Aanpassingen voor diagnose sociale communicatiestoornis en eventuele neurocognitieve stoornissen

41

42

43