ASS in de verzekeringsgeneeskundige praktijk

Transcriptie

1 ASS in de verzekeringsgeneeskundige praktijk Dr. P. Remijnse, psychiater UWV Breda,

2 Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Voor deze bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Psyon verricht onafhankelijke diagnostiek in de vorm van: psychiatrische expertises neuropsychologische onderzoeken (NPO) Aanvullende psychologische onderzoeken (ASS, ADHD) geen niet

3 Indeling - Algemeen ASS: - Epidemiologie - (Differentiaal) diagnostiek en comorbiditeit - Behandeling - ASS en arbeid - Later: neuropsychologische diagnostiek ASS (Antoinette Bolt, psycholoog)

4 Autisme spectrum stoornissen (ASS)

5 Meneer A. - Maakt weinig oogcontact - Heeft moeite een gesprek aan de gang te houden - Geen hechte vriendschappen - Begrijpt grapjes niet altijd, verstaat geen ironie - Heeft rigide, starre gewoontes - Houdt anderen aan (rigide) regels waardoor snel conflicten - Houterige, stramme motoriek Maar ook: - Heeft opvallende vaardigheden of kennis op één gebied - Ziet patronen in schijnbare chaos waar anderen die niet zien - Is goed in systematiseren - Etc.

6 Autismespectrumstoornissen (ASS) - Levenslang aanwezige neurobiologische ontwikkelingsstoornissen - In essentie een stoornis in informatieverwerking - Triade van kwalitatieve beperkingen: * in de sociale interactie * in de communicatie & verbeelding * stereotiepe patronen van gedrag/interesses/activiteiten (APA, 1994; 2000) - Eerst beschreven door Kanner (1943) en Asperger (1944)

7

8 ASS in DSM-5 (sinds !) Van 3 symptoomdomeinen (DSM-IV; sociale interactie, communicatie, stereotype gedrag) naar 2 symptoomdomeinen (DSM-5; sociale interactie/communicatie en stereotype gedrag) Vereist: 5/7 criteria (DSM-5) i.p.v. 6/12 criteria (DMS-IV) Asperger, PDD-NOS, autistische stoornis verdwenen Drie niveaus van ernstmaten ASS geen exclusiecriterium meer voor ADHD

9 Epidemiologie Prevalentie: 1% van alle volwassenen (M:V= 9:1?) Toename prevalentie: - Verruiming diagnostische criteria (Asperger, PDD-NOS) - Maatschappelijke veranderingen (complexiteit) - Meer aandacht voor herkenning

10 (Differentiaal-)diagnostiek N.B.: Er is geen methode om ASS met 100% zekerheid vast te stellen (MDR, 2013) - Speciële en algemene anamnese (semi-gestructureerd) - Heteroanamnese (idem) - Ontwikkelingsanamnese (idem) - Diagnostische instrumenten (diverse, geen gouden standaard) - NPO - Psychiatrisch onderzoek in engere zin - Differentiële diagnostiek en vaststellen comorbiditeit - Beschrijvende diagnose - classificatie

11 Comorbiditeit - Zwakbegaafdheid (ongeveer 50%!) - Epilepsie - Tubereuze sclerose - Fragiele X-syndroom - Gilles de la Tourette - Obsessieve compulsieve stoornis - Angst- en stemmingsstoornissen - ADHD

12 Behandeling Psycho-educatie Behandelen comorbiditeit Psychosociale interventies (cognitieve gedragstherapie, sociale vaardigheidstraining) Betrekken en ondersteunen systeem Inzet ervaringsdeskundigen Werken vanuit rehabilitatiegedachte Medicatie (als adjuvans)

13 ASS en arbeid

14 ASS en arbeid I Veel mensen met ASS beschikken over (zeer) waardevolle kwaliteiten en eigenschappen voor de arbeidsmarkt Veel mensen met ASS toch (ongewenst) geen werk of werk onder niveau Volwassenen met ASS verdienen gemiddeld minder dan vergelijkbare volwassenen zonder ASS Voor mensen met ASS betekent werk (ook) vermindering van het stigma, vergroting van kwaliteit van leven (Trimbos, 2013) Mensen met ASS hebben ook (wisselende) beperkingen in belastbaarheid voor arbeid

15 ASS en arbeid II Supported employment (SE) Individuele Plaatsing en Steun (IPS) (niet specifiek gericht op ASS) KIRA Resultaten van programma s nog schaars, maar. - lijkt positief in klinische en niet-klinische uitkomsten - lijkt kosteneffectief

16 ASS en arbeid III DSM-5: nieuw = ernstmaten ( specifiers ): - niveau 1: heeft hulp nodig - niveau 2: heeft aanzienlijke hulp nodig - niveau 3: heeft zeer veel hulp nodig Per ernstmaat specificeren voor 1. sociale communicatie en 2. beperkt, repetitief gedrag

17

18 ASS en arbeid IV objectiveren van beperkingen Bronnen ter objectivering van beperkingen: Interne consistentie van klachten, beperkingen, dagverhaal, algemeen functioneren Heteroanamnese Psychiatrisch onderzoek Kennis uit de algemene/psychiatrische ziekteleer: plausibiliteit en consistentie Meegezonden gegevens/ingewonnen informatie -> weging!

19 FML ASS en arbeid V mogelijke specifieke beperkingen -persoonlijk functioneren: * handelingstempo? * zelfstandig handelen? * specifieke voorwaarden voor arbeid? -sociaal functioneren: * emotionele problemen anderen hanteren? * eigen gevoelens uiten? * samenwerken? * specifieke voorwaarden voor arbeid?

20 Conclusies DSM-5: criteria voor ASS (licht) veranderd; spectrumgedachte, ernstniveaus Mensen met ASS hebben (wisselende) beperkingen maar ook unieke kwaliteiten Ontwikkelingen op gebied ASS en arbeid nog volop gaande Arbeidsbeperkingen per casus te bepalen, gebaseerd op objectiveerbare gronden