Ontwikkelingsproblemen bij kinderen in de huisartsenpraktijk

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Ontwikkelingsproblemen bij kinderen in de huisartsenpraktijk"

Transcriptie

1 Ontwikkelingsproblemen bij kinderen in de huisartsenpraktijk Signalen van kind en ouders Chris2ne Weenink en Emma van Daalen Huisarts en Psychiater

2 (poten2ële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante rela2es met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere rela2e, namelijk Geen Geen Geen

3 Ontwikkelingsstoornis Screening kennis level 1 Huisarts, POH GGZ Kinderarts School Diagnos2ek kennis level 2 Kinder- en j eugdpsychiater Kinderarts (Huisarts, POH GGZ) Behandeling kennis level 3

4 Screening Ontwikkelingsstoornis

5 Screening Ontwikkelingsstoornis

6 Aandacht? Jonge kinderen <6 jaar Complex Moeilijke DD Informa2e school nog beperkt BasisschoolleeYijd 6-12 jaar 3-7% Adolescenten 2% Volwassenen 1%

7 Aandacht? Aandacht Richten, vasthouden, verdelen In eenvoudige en complexe situa2es Snelheid vs nauwkeurigheid Impulscontrole Inhibi2e, interupt Adjust incorrect response Execu2eve func2es Planning, organisa2e, werkgeheugen, 2ming

8 Screening: Aandacht Kennis van symptomen Aandachtstekort: weinig gedetailleerd werken/fouten maken moeite aandacht bij taken/spel te houden niet luisteren volgt instruc2es niet op/maakt dingen niet af moeite met organiseren vermijd taken die langere 2jd aandacht vragen dingen kwijtraken snel afgeleid vergeetach2g

9 Screening: Aandacht/ADHD Impulsiviteit antwoordt voordat vraag is afgerond moeite met op beurt wachten verstoort gesprek/spel van anderen Hyperac2viteit onrus2g bewegen met handen/voeten, wiebelt op stoel (subjec2ef gevoel van onrust) opstaan terwijl dit niet gewenst is rennen en klimmen terwijl dit niet kan moeite te ontspannen al2jd bezig praat veel

10 Screening JONGENS criteria ontwikkeld op basis klinisch verwezen jongens met opposi2oneel gedrag en slechte schoolresultaten voor DSM- IV hyperac2ef, impulsief, agressief gedrag 50% ADD gemist door clinici, 5% gemengde type gemist verwijsgedrag: jongens meer comorbiditeit MEISJES Minder func2onele problemen gezin/school Minder taalproblemen Minder ODD/CD

11 Techniek Screening Groepssitua2e

12 Techniek Screening Taaksitua2e

13 Techniek Screening Passend bij ontwikkelingsfase en leeyijd? Passend bij context?

14 ADHD en wat nog meer? Opposi2e en agressie vs ODD Zeleeeld vs depressie Tics vs 2cstoornis Slaapproblemen vs slaapstoornis Leerproblemen vs leerstoornis Sociale vaardigheden vs au2sme

15 Pervasieve ontwikkelingsstoornissen stoornissen in wederkerige sociale interac2e en communica2e rigiditeit, stereotypieën, preoccupa2es

16 Pervasieve ontwikkelingsstoornissen stoornissen non-verbaal gedrag stoornis relatie leeftijdsgenoten stoornis delen plezier, prestaties, bezigheden afwezigheid emotionele wederkerigheid achterstand in of afwezigheid taal beperkingen in vermogen een gesprek te voeren stereotiep, herhaald taalgebruik en eigenaardig woordgebruik afwezigheid van wederkerigheid

17 Pervasieve ontwikkelingsstoornissen preoccupatie (stereotiepe en beperkt) niet-functionele routines of rituelen motorische maniërismen (stereotiep, herhalend) aanhoudende preoccupatie met delen van voorwerpen

18 waarom is vroege herkenning belangrijk? opstellen van diagnos2sche criteria volgen van de ontwikkeling - gedrag, cogni2e, biologie onderzoek naar omgevingsinvloeden

19 Waarom is vroege herkenning belangrijk? vroege begeleiding vroege behandeling (gedragstraining, medica2e) vermijden van shopping

20 waarom is vroege herkenning moeilijk? screening op motoriek, zintuigen, taal en cogni2e betrekkelijk zeldzaam afgrenzing normaal / 2jdelijk afwijkend / afwijkend diagnos2sche criteria zijn geschikt vanaf 2.5 jaar

1. Gedrag. Au3sme. UMCG Publiekslezing Au3sme. Els M.A. Blijd- Hoogewys. Overzicht presenta3e. Wat is au3sme? Drie probleemgebieden

1. Gedrag. Au3sme. UMCG Publiekslezing Au3sme. Els M.A. Blijd- Hoogewys. Overzicht presenta3e. Wat is au3sme? Drie probleemgebieden Au3sme dr. Behandelcoördinator Au3sme Team Noord Nederland Overzicht presenta3e Wat is au3sme? naar Morton & Frith, 1995 1. Gedrag 2. Biologie 3. Cogni3e 4. Diagnose 5. Behandeling genen, hersengebieden

Nadere informatie

ADHD en ASS. Bij normaal begaafde volwassen. Utrecht, 23-01-2014 Anne van Lammeren, psychiater UCP/UMCG

ADHD en ASS. Bij normaal begaafde volwassen. Utrecht, 23-01-2014 Anne van Lammeren, psychiater UCP/UMCG ADHD en ASS Bij normaal begaafde volwassen Utrecht, 23-01-2014 Anne van Lammeren, psychiater UCP/UMCG Disclosure belangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Bijlage 25: Autismespectrumstoornis in DSM-5 (voorlopige Nederlandse vertaling) 1

Bijlage 25: Autismespectrumstoornis in DSM-5 (voorlopige Nederlandse vertaling) 1 Bijlage 25: Autismespectrumstoornis in DSM-5 (voorlopige Nederlandse vertaling) 1 Moet voldoen aan de criteria A, B, C en D A. Aanhoudende tekorten in sociale communicatie en sociale interactie in meerdere

Nadere informatie

AD(H)D bij Volwassenen

AD(H)D bij Volwassenen AD(H)D bij Volwassenen https://youtu.be/fgssoj-tbsa JASPER'S REAL LIFE DSM IV-TR naar DSM 5 1950 DSM I Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders 2013 DSM 5 X DSM IV-TR naar DSM 5 Belangrijke

Nadere informatie

Op naar de DSM 5! Autismespectrumstoornis. J. Wolthaus, GZ-psycholoog en C. Schoenmakers, GZ-psycholoog

Op naar de DSM 5! Autismespectrumstoornis. J. Wolthaus, GZ-psycholoog en C. Schoenmakers, GZ-psycholoog Op naar de DSM 5! Autismespectrumstoornis J. Wolthaus, GZ-psycholoog en C. Schoenmakers, GZ-psycholoog Autisme DSM IV: Stoornissen die meestal voor het eerst op zuigelingenleeftijd, kinderleeftijd of in

Nadere informatie

Asperger en werk. Een dynamisch duo

Asperger en werk. Een dynamisch duo Asperger en werk Een dynamisch duo Natalie van Berkel Module Onderzoeksvaardigheden Stoornis van Asperger Kwalitatieve beperkingen in de sociale interactie, zoals blijkt uit ten minste 2 van de volgende:

Nadere informatie

AD(H)D bespreken. BEN/LO/ADHD/14/0003a April 2014

AD(H)D bespreken. BEN/LO/ADHD/14/0003a April 2014 AD(H)D bespreken N.B.: de inhoud van dit programma is slechts van adviserende aard en dient niet als vervanging voor professioneel en/of medisch advies. Als u verdere consultatie wenst, of wanneer u zich

Nadere informatie

Autismespectrumstoornis. SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND Mandy Bekkers

Autismespectrumstoornis. SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND Mandy Bekkers Autismespectrumstoornis SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND 19-10-2016 Mandy Bekkers (mandybekkers@hotmail.com) Waarschuwing vooraf! 2 Geschiedenis Autos (Grieks: zelf) 1937-1940: Term autisme 1943 &

Nadere informatie

De wisselwerking tussen wetenschap & de (klinische) praktijk. Maaltijdsalade. Disclosure belangen. Hilde M.

De wisselwerking tussen wetenschap & de (klinische) praktijk. Maaltijdsalade. Disclosure belangen. Hilde M. De wisselwerking tussen wetenschap & de (klinische) praktijk Hilde M. Geurts @dutcharc 1 Disclosure belangen Belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring

Nadere informatie

Psychische problemen raken niet alleen de patiënt

Psychische problemen raken niet alleen de patiënt Psychische problemen raken niet alleen de patiënt Aandacht voor naastbetrokkenen van pa1ënten met psychische problemen Alike Machielsen- Visser en Els Bransen Belangen (poten1ële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Autisme spectrum conditie

Autisme spectrum conditie (potentiële) belangenverstrengeling Geen Autisme spectrum conditie Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Triversum W. Veenboer Kinder- en jeugdpsychiater Dag van eerste lijn Januari

Nadere informatie

ASS in de verzekeringsgeneeskundige praktijk

ASS in de verzekeringsgeneeskundige praktijk ASS in de verzekeringsgeneeskundige praktijk Dr. P. Remijnse, psychiater UWV Breda, 4-7-2017 Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Voor deze bijeenkomst mogelijk relevante relaties

Nadere informatie

Overzicht. Wat heeft hij/zij? Wat is zijn diagnose? Omgaan met psychische aandoeningen voor docenten. Inleiding. 1. Inleiding

Overzicht. Wat heeft hij/zij? Wat is zijn diagnose? Omgaan met psychische aandoeningen voor docenten. Inleiding. 1. Inleiding Omgaan met psychische aandoeningen voor docenten Success@School Urecht, 29 november 2018 1. Inleiding Overzicht 2. Signaleren psychische problemen 3. Invloed psychische aandoening op het studeren dr. Lies

Nadere informatie

Volwassenen met Au.smespectrum Stoornissen (ASS) Referaat GGNet juli 2015

Volwassenen met Au.smespectrum Stoornissen (ASS) Referaat GGNet juli 2015 Volwassenen met Au.smespectrum Stoornissen (ASS) Referaat GGNet juli 2015 Annemieke van der Laan, Psychiater Dr. Leo Kannerhuis 20-07-2015 1 http://www.youtube.com/watch?v=iomsposngmw 20-07-2015 2 Inhoud

Nadere informatie

Wanneer de vlag de lading niet meer dekt: over het gebruik van labels voor stoornissen

Wanneer de vlag de lading niet meer dekt: over het gebruik van labels voor stoornissen Wanneer de vlag de lading niet meer dekt: over het gebruik van labels voor stoornissen Het moeilijke kind stelt ons vragen: Wie is de volwassene is die hem of haar zo moeilijk vindt? Met welke ver(w)achtingen

Nadere informatie

Het stimuleren van sociaalcommunicatieve vaardigheden bij jonge kinderen met een autismespectrumstoornis

Het stimuleren van sociaalcommunicatieve vaardigheden bij jonge kinderen met een autismespectrumstoornis Het stimuleren van sociaalcommunicatieve vaardigheden bij jonge kinderen met een autismespectrumstoornis Herbert Roeyers Onderzoeksgroep Ontwikkelingsstoornissen VVL Congres, Berchem, 14 maart 2014 Pervasieve

Nadere informatie

Psychiatrisering en de terreur van het perfecte kind. Prof. Dr. Stijn Vanheule Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen

Psychiatrisering en de terreur van het perfecte kind. Prof. Dr. Stijn Vanheule Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Psychiatrisering en de terreur van het perfecte kind Psychiatriseren = Het moeilijke kind stelt de volwassene vragen: Wie is de volwassene is die hem of haar zo moeilijk vindt? Met welke ver(w)achtingen

Nadere informatie

Diagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose. Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG

Diagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose. Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG Diagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG 1 Autisme spectrum stoornissen Waarom dit onderwerp? Diagnostiek

Nadere informatie

Informatie voor patiënten van Ziekenhuis Rijnstate/Zevenaar. Het ADHD-team

Informatie voor patiënten van Ziekenhuis Rijnstate/Zevenaar. Het ADHD-team Informatie voor patiënten van Ziekenhuis Rijnstate/Zevenaar Het ADHD-team Uw kind heeft AD(H)D of er bestaat het vermoeden dat uw kind deze aandachtsstoornis heeft. Op het ADHD-spreekuur van de polikliniek

Nadere informatie

Lastige Gevallen OMGAAN MET PSYCHISCHE STOORNISSEN IN HET JEUGDWERK

Lastige Gevallen OMGAAN MET PSYCHISCHE STOORNISSEN IN HET JEUGDWERK Lastige Gevallen OMGAAN MET PSYCHISCHE STOORNISSEN IN HET JEUGDWERK Programma Theorie over psychische stoornissen Effect op het geloofsleven Omgaan met tieners met psychische stoornissen Tijd voor aktie

Nadere informatie

ADHD, stotteren & medicatie. dr. Luc Roelen 20 maart 2015

ADHD, stotteren & medicatie. dr. Luc Roelen 20 maart 2015 ADHD, stotteren & medicatie dr. Luc Roelen 20 maart 2015 Aanleiding? VUB wil sto;erende mensen Rila

Nadere informatie

Autisme Spectrum Stoornissen Van DSM IV naar DSM 5

Autisme Spectrum Stoornissen Van DSM IV naar DSM 5 Autisme Spectrum Stoornissen Van DSM IV naar DSM 5 Britt Hoogenboom, kinder,- en jeugdpsychiater Dr. Sanne Hogendoorn, psycholoog Zorgprogrammaleiders Centrum voor Autisme en Psychose, de Bascule Referatencyclus

Nadere informatie

Kanaries in de leerfabriek. Stijn Vanheule. Prof. Dr. Stijn Vanheule Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen

Kanaries in de leerfabriek. Stijn Vanheule. Prof. Dr. Stijn Vanheule Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Kanaries in de leerfabriek. Stijn Vanheule Centrale vragen: 1. Welke ideologie en mensbeeld zit impliciet in onze onderwijspraktijk? 2. Welk effect heeft deze ideologie op identiteitsvorming? Welke ideologie?

Nadere informatie

Richtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017)

Richtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017) Richtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017) 2. Introductie slaapproblemen Deze introductie beschrijft de definitie van slaapproblemen en slaapstoornissen, de prevalentie en de gevolgen

Nadere informatie

Bestaat enkelvoudige dyslexie? Frank Wijnen & Elise de Bree Universiteit Utrecht SDN congres, Dyslexie 2.0

Bestaat enkelvoudige dyslexie? Frank Wijnen & Elise de Bree Universiteit Utrecht SDN congres, Dyslexie 2.0 Bestaat enkelvoudige dyslexie? Frank Wijnen & Elise de Bree Universiteit Utrecht SDN congres, Dyslexie 2.0 Situatieschets PDDB: vergoeding van behandeling enkelvoudige dyslexie Enkelvoudig: bij het kind

Nadere informatie

Even voorstellen. komt een autist bij de dokter. Medische aspecten aan autisme. Is autisme een ziekte?

Even voorstellen. komt een autist bij de dokter. Medische aspecten aan autisme. Is autisme een ziekte? Even voorstellen komt een autist bij de dokter Inservice Autisme2016 Arts voor Verstandelijk Gehandicapten Lunet zorg in Eindhoven Autisme Roemenië Medische aspecten aan autisme Hersenontwikkeling en hersenfunctie

Nadere informatie

Kinderen met dyslexie vertonen opvallende en blijvende moeilijkheden met lezen en spelling en dit vooral op vlak van:

Kinderen met dyslexie vertonen opvallende en blijvende moeilijkheden met lezen en spelling en dit vooral op vlak van: Dyslexie Kinderen met dyslexie vertonen opvallende en blijvende moeilijkheden met lezen en spelling en dit vooral op vlak van: Aandacht en concentratie. ze zijn vergeetachtig en lijken of zijn verstrooid,

Nadere informatie

Stoornis of Condi,e? Prof. dr. Anna M.T. Bosman

Stoornis of Condi,e? Prof. dr. Anna M.T. Bosman Stoornis of Condi,e? Prof. dr. Anna M.T. Bosman www.annabosman.eu Behavioural Science Ins;tute Pedagogische Wetenschappen en Onderwijskunde Radboud Universiteit Nijmegen van Victor de Wilde van Aveyron.

Nadere informatie

SCHEMA S STOORNISSEN KINDERPSYCHIATRIE

SCHEMA S STOORNISSEN KINDERPSYCHIATRIE SCHEMA S STOORNISSEN KINDERPSYCHIATRIE Dyslexie Moeite met de techniek van het lezen en spellen, door problemen om het woordniveau en met als belangrijk kenmerk dat geen echte automatisering van het lezen

Nadere informatie

Een talengerichte benadering bij leerlingen met autisme

Een talengerichte benadering bij leerlingen met autisme Een talengerichte benadering bij leerlingen met autisme College bij Zorg II Carla Geveke Autisme Project Lectoraat Curious Minds Onderzoeker en moeder van kind met autisme (10) Doelen van het college Inzicht

Nadere informatie

Coert Koenen. Specialist Ouderengeneeskunde. 24 september 2014

Coert Koenen. Specialist Ouderengeneeskunde. 24 september 2014 Coert Koenen Specialist Ouderengeneeskunde 24 september 2014 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of

Nadere informatie

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door Welkom DGM en Autisme Presentatie door Esther van Efferen-Wiersma Inhoud Autisme: recente ontwikkelingen Van beperkingen naar (onderwijs)behoeften DGM en autisme Hulpmiddelen en materialen Vragen? Autisme?

Nadere informatie

Cure + Care Solutions

Cure + Care Solutions Cure + Care Solutions is hèt landelijk behandel- en expertisecentrum voor complexe psychische aandoeningen en werkt nauw samen binnen een landelijk netwerk van zorginstellingen door het hele land. Cure

Nadere informatie

Op naar DSM 5. Mariken van Onna Klinisch psycholoog-psychotherapeut Supervisor VGCt Karakter Nijmegen Universitair Centrum Kinder- en jeugdpsychiatrie

Op naar DSM 5. Mariken van Onna Klinisch psycholoog-psychotherapeut Supervisor VGCt Karakter Nijmegen Universitair Centrum Kinder- en jeugdpsychiatrie Op naar DSM 5 Mariken van Onna Klinisch psycholoog-psychotherapeut Supervisor VGCt Karakter Nijmegen Universitair Centrum Kinder- en jeugdpsychiatrie Nieuwe (wetenschappelijke) ontwikkelingen Meer kennis

Nadere informatie

Autisme en depressie. Congres Nijcare 14 juni 2018 Katelijne Robbertz & Cees Kan

Autisme en depressie. Congres Nijcare 14 juni 2018 Katelijne Robbertz & Cees Kan Autisme en depressie Congres Nijcare 14 juni 2018 Katelijne Robbertz & Cees Kan Hoe herken je autisme bij een depressieve patiënt? 3 Wat gaat hier mis? DSM5 criteria Autismespectrumstoornis A. Beperkingen

Nadere informatie

WAAROM ADHD DETECTEREN?

WAAROM ADHD DETECTEREN? WAAROM ADHD DETECTEREN? ADHD kan het functioneren van een kind op verschillende levensdomeinen danig verstoren en de verdere ontwikkeling bemoeilijken. Daarom is het belangrijk ADHD tijdig te detecteren.

Nadere informatie

Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016

Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016 Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016 Cecile Blansjaar: orthopedagoog/autisme specialist Gedragskundige Stichting de Waerden Mede oprichter De Sociale Bron Wat is Autisme? In Nederland

Nadere informatie

Autisme en de gevolgen Els Ronsse / MDR

Autisme en de gevolgen Els Ronsse /   MDR Autisme en de gevolgen Els Ronsse / www.psysense.be MDR Voorkomen? Voor het hele spectrum komen een aantal studies onafhankelijk van elkaar uit op 60 tot 70 op 10.000 of 1 op ongeveer 150 personen. Af

Nadere informatie

Lezing voor de NVA. Door Harmke Nygard-Smith Klinisch psycholoog. Ontwikkelingsstoornissen Dimence

Lezing voor de NVA. Door Harmke Nygard-Smith Klinisch psycholoog. Ontwikkelingsstoornissen Dimence Lezing voor de NVA Door Harmke Nygard-Smith Klinisch psycholoog Ontwikkelingsstoornissen Dimence Waarom diagnostiek? Hoe doen we eigenlijk diagnostiek? De DSM 5 Wijzigingen in de DSM 5 voor de autisme

Nadere informatie

11/21/2018. het nut en nadeel van diagnoses. Ronald Hünneman Rijksuniversiteit Groningen v.chr.

11/21/2018. het nut en nadeel van diagnoses. Ronald Hünneman   Rijksuniversiteit Groningen v.chr. Ronald Hünneman www.ronaldhunneman.com Rijksuniversiteit Groningen 427-347 v.chr. 1 De Ideale Staat Zilver IJzer Brons Goud (volgens Plato) De Ideale Staat Zilver IJzer Brons Goud (volgens Plato) Plato

Nadere informatie

DSM IV interview. Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis.

DSM IV interview. Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis. DSM IV interview Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis. A.A. Spek Klinisch psycholoog Centrum Autisme Volwassenen GGZ Eindhoven Wanneer

Nadere informatie

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door Welkom DGM en Autisme Presentatie door Esther van Efferen-Wiersma Inhoud DGM en autisme? Autisme: recente ontwikkelingen Van beperkingen naar (onderwijs)behoeften DGM en autisme! Vragen? DGM en Autisme?

Nadere informatie

Overleg van tevoren altijd met de ouders over de aanpak voor het kind en tips voor de omgang.

Overleg van tevoren altijd met de ouders over de aanpak voor het kind en tips voor de omgang. Overleg van tevoren altijd met de ouders over de aanpak voor het kind en tips voor de omgang. Aandacht stoornissen ADD Attention Deficit Disorder (letterlijk: aandacht tekort stoornis) - Een vorm van ADHD

Nadere informatie

Cure + Care Solutions

Cure + Care Solutions Cure + Care Solutions is hèt landelijk behandel- en expertisecentrum voor complexe psychische aandoeningen en werkt nauw samen binnen een landelijk netwerk van zorginstellingen door het hele land. Cure

Nadere informatie

Alles wat u altijd al wilde weten over ADHD & COGMED

Alles wat u altijd al wilde weten over ADHD & COGMED Alles wat u altijd al wilde weten over ADHD & COGMED Introductie Joost Mertens, psychiater Petra van Raalte, SPH Cogmed Coaches Praktijk voor Psychiatrie, Velsen Programma Inleiding ADHD Inleiding COGMED

Nadere informatie

Deel I Wat we weten over de stoornis ADHD

Deel I Wat we weten over de stoornis ADHD Inhoud Inleiding 12 Deel I Wat we weten over de stoornis ADHD Hoofdstuk 1 Kenmerken van ADHD 1.1 De basiskenmerken 16 1.2 Aandachts- en concentratiestoornissen 17 1.3 Impulsiviteit 17 1.4 Hyperactiviteit

Nadere informatie

GENDER, COMORBIDITY & AUTISM Inleiding INHOUD Opzet en Bevindingen per onderzoek Algemene Discussie Aanbevelingen Patricia J.M. van Wijngaarden-Cremers Classifications & Gender Patient cohort 2004 Clusters

Nadere informatie

ADHD - MONITOR. Voornaam, naam en geboortedatum van het kind : CLB-medewerker :

ADHD - MONITOR. Voornaam, naam en geboortedatum van het kind : CLB-medewerker : Signaallijst 1 : Lichamelijk functioneren Gezondheid Astma Epilepsie Eczeem Allergie Diabetes Zintuiglijke ontwikkeling Gezicht Gehoor Slaap Slaappatroon Hoeveelheid slaap Voeding Voedingspatroon Variatie

Nadere informatie

Taal in context. Autisme. Autisme. Overzicht Neurobiological insights into language comprehension in autism: Context matters

Taal in context. Autisme. Autisme. Overzicht Neurobiological insights into language comprehension in autism: Context matters Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder

Nadere informatie

Wat is ADHD? Aandachtstekort:

Wat is ADHD? Aandachtstekort: Wat is ADHD? ADHD is de afkorting van Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Het is een stoornis die voorkomt bij ongeveer 3 tot 5 % van de bevolking. Jongens hebben 4 keer zoveel kans om de diagnose

Nadere informatie

Executieve functies en emotieregulatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven

Executieve functies en emotieregulatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven Executieve functies en emotieregulatie Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven Inhoud 1. Executieve functies en emotieregulatie 2. Rol van opvoeding

Nadere informatie

AD(H)D. een meetbare hersenfunctiestoornis. A.Haagen, kinderartskinderneuroloog 1

AD(H)D. een meetbare hersenfunctiestoornis. A.Haagen, kinderartskinderneuroloog 1 AD(H)D een meetbare hersenfunctiestoornis 1 Inleiding Wanneer spreken we van ADHD? Hoe stellen we de diagnose? Wat gebeurt er in de hersenen? 2 BEGRIPPEN Attention Deficit Hyperactivity Disorder = Aandachtsstoornis

Nadere informatie

Seksueel grensoverschrijdend gedrag en de relatie met: Ontwikkelingsstoornissen bij jongeren

Seksueel grensoverschrijdend gedrag en de relatie met: Ontwikkelingsstoornissen bij jongeren Seksueel grensoverschrijdend gedrag en de relatie met: Ontwikkelingsstoornissen bij jongeren Een sociale of louter seksuele problematiek? Dr. Sanneke Wilson Forensisch Psychiater I.T.E.R 20 jaar 31.01.2019

Nadere informatie

Jeanet Nieuwenhuis (beleids)psychiater (V)GGNet. Geen disclosures

Jeanet Nieuwenhuis (beleids)psychiater (V)GGNet. Geen disclosures Jeanet Nieuwenhuis (beleids)psychiater (V)GGNet Geen disclosures Psychiatrische diagnostiek en LVB: Diagnostiek in 3D Inleiding Theoretische achtergrond Casuïstiek Take away message Mijn blik als kinder-

Nadere informatie

INTER-PSY Lente Symposium

INTER-PSY Lente Symposium Disclosure belangen spreker Getalenteerd omgaan met ADHD Anne van Lammeren, psychiater Universitair Centrum Psychiatrie UMCG 16-03-2016 Lentesymposium Interpsy (Potentiële) belangenverstrengeling Voor

Nadere informatie

Innova&es in de zorg voor pa&ënten met een erns&ge psychiatrische aandoening en verslaving: een blik op de toekomst

Innova&es in de zorg voor pa&ënten met een erns&ge psychiatrische aandoening en verslaving: een blik op de toekomst Innova&es in de zorg voor pa&ënten met een erns&ge psychiatrische aandoening en verslaving: een blik op de toekomst Philippe Delespaul Sociale Verslavingszorg: Bruggenbouwers Gevraagd Ede, 12 juni 2013

Nadere informatie

ADHD. Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit. Hoe wordt de diagnose bij kinderen gesteld? ADHD poli

ADHD. Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit. Hoe wordt de diagnose bij kinderen gesteld? ADHD poli 00 ADHD Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit Hoe wordt de diagnose bij kinderen gesteld? ADHD poli U bent met uw kind verwezen naar de ADHD poli. De ADHD poli is een samenwerkingsverband tussen

Nadere informatie

Van Nul tot Taal. Doelgericht stimuleren van taal en communicatie

Van Nul tot Taal. Doelgericht stimuleren van taal en communicatie Van Nul tot Taal Doelgericht stimuleren van taal en communicatie Even voorstellen Nanja de Rooij - Orthopedagoog-Generalist, NVO geregistreerd - Werkzaam bij Auris vanaf 2001 - Leerkracht Speciaal Onderwijs

Nadere informatie

Klinische manifestatie van ADHD Kenmerkende vorm van ADHD

Klinische manifestatie van ADHD Kenmerkende vorm van ADHD Klinische manifestatie van ADHD Kenmerkende vorm van ADHD Kinderen met (een vermoeden van) ADHD zullen veelal ongeconcentreerd, druk en impulsief zijn. De meeste ouders zoeken hulp voor hun kind (meestal

Nadere informatie

Diagnostiek LVB & Psychiatrie Een vak apart?!

Diagnostiek LVB & Psychiatrie Een vak apart?! Diagnostiek LVB & Psychiatrie Een vak apart?! Symposium 17 mei 2018 LKC volwassenen&psychiatrie Jeanet nieuwenhuis, ( beleids) psychiater en junior onderzoeker VGGNet Inhoud lezing Verwachtingen en leerdoelen

Nadere informatie

Emotieregulatie bij kinderen en jongeren met ADHD

Emotieregulatie bij kinderen en jongeren met ADHD Emotieregulatie bij kinderen en jongeren met ADHD Valerie Van Cauwenberghe en Prof. dr. Roeljan Wiersema Emotieregulatie bij kinderen en jongeren met ADHD Dit onderzoek werd uitgevoerd door: Prof. dr.

Nadere informatie

Generalistische Basis GGZ en Specialistische GGZ

Generalistische Basis GGZ en Specialistische GGZ Generalistische Basis GGZ en Specialistische GGZ Informatie voor huisartsen Organisatie voor geestelijke gezondheidszorg GGZ Rivierduinen biedt vele vormen van geestelijke gezondheidszorg voor alle leeftijden;

Nadere informatie

Disclosure dia van sprekers. Triage van SUDDENS

Disclosure dia van sprekers. Triage van SUDDENS Beroerte Alarm, niet alleen bij uitval spraak, gezicht of Beroerte Alarm, Triage van SUDDENS DOK h Janneke Koehoorn, huisarts Disclosure dia van sprekers Poten7ele belangenverstrengelingen Relevante rela7e

Nadere informatie

EEN NETWERKBENADERING

EEN NETWERKBENADERING EEN NETWERKBENADERING VOOR PSYCHOSE DE ROL VAN SYMPTOMEN EN TRAUMA dr. Hanneke Wigman Januari 2017 De Amsterdamse School DISCLOSURES (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Zwijgen is zilver Spreken is goud

Zwijgen is zilver Spreken is goud Zwijgen is zilver Spreken is goud Over mij Supervisor Coach Trainer www.sense-coaching.nl Feedback als Pokon in de samenwerking Huisarts Voormalig eigen prak?jk Amsterdam Nu waarnemer DOKh NHG kaderopleiding

Nadere informatie

Toegankelijkheid van de huisartsenzorg voor mensen met psychische problemen. Peter Verhaak.

Toegankelijkheid van de huisartsenzorg voor mensen met psychische problemen. Peter Verhaak. Toegankelijkheid van de huisartsenzorg voor mensen met psychische problemen Peter Verhaak p.verhaak@nivel.nl Disclosure belangen spreker P. Verhaak (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

DSM IV interview. Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis.

DSM IV interview. Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis. DSM IV interview Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis. A.A. Spek Klinisch psycholoog Centrum Autisme Volwassenen GGZ Eindhoven Wanneer

Nadere informatie

Vroegtijdige herkenning van taalontwikkelingsstoornissen (TOS)

Vroegtijdige herkenning van taalontwikkelingsstoornissen (TOS) Vroegtijdige herkenning van taalontwikkelingsstoornissen (TOS) Joyce Rompelberg (Logopedist, Spraak- taalpatholoog) Linda Berben (Pedagogisch Behandelaar, Taalcoach, Relatiebeheer) David https://www.youtube.com/watch?v=1hortdwhtyw

Nadere informatie

Overzicht Autisme net ff anders. Herkennen van autisme in contact. Autisme Specifieke Communicatie. Vragen

Overzicht Autisme net ff anders. Herkennen van autisme in contact. Autisme Specifieke Communicatie. Vragen Autisme niet begrepen? Niet herkend! Gemeente Koggenland 6 november 2017 & Stichting Deuvel Mieke Bellinga Mariëlle Witteveen Overzicht Autisme net ff anders Herkennen van autisme in contact Autisme Specifieke

Nadere informatie

Experts in diagnostiek

Experts in diagnostiek Experts in diagnostiek Het beste in een kind naar boven halen Elk kind heeft zijn eigen talenten. Dit betekent niet dat alle kinderen even goed mee kunnen komen op school. Sommige kinderen hebben onvoldoende

Nadere informatie

Autismespectrumstoornissen (ASS)

Autismespectrumstoornissen (ASS) Autismespectrumstoornissen (ASS) Ingeborg Meester & Anouk Hövels GZ Psycholoog/cogn. gedragstherapeut Psycholoog Centrum Autisme Dijk en Duin INHOUD Wat is een autismespectrumstoornis? Criteria en overgang

Nadere informatie

Hendrika Kooistra student Noordelijke Hogeschool Leeuwarden

Hendrika Kooistra student Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hendrika Kooistra student Noordelijke Hogeschool Leeuwarden 206415 Welke hulvraag speelt er bij ouder, die kinderen, in de leeftijdcategorie van 5 t/m 12 jaar hebben met een ontwikkelingsstoornis die geen

Nadere informatie

ADHD Recente inzichten

ADHD Recente inzichten ADHD Recente inzichten Frans Loman Kinder- en jeugdpsychiater 21 oktober 2016 Symposium ADHD 1 Wat is ADHD We weten het niet precies De oorzaken zijn nog onbekend We weten nog niet echt wat de beste aanpak

Nadere informatie

Chaotisch gedrag, concentratieproblemen?

Chaotisch gedrag, concentratieproblemen? Chaotisch gedrag, concentratieproblemen? Hyperactief en impulsief? Diagnose en behandeling voor volwassenen met ADHD Wie had 40 jaar geleden ooit van ADHD gehoord? Matthijs (47) Ik was druk en lastig.

Nadere informatie

Inhoud Hoofdstuk 1: Wat is ADHD?

Inhoud Hoofdstuk 1: Wat is ADHD? Spreekbeurt door een scholier 2088 woorden 17 mei 2007 6,3 261 keer beoordeeld Vak Nederlands Inhoud Hoofdstuk 1: Wat is ADHD? Hoofdstuk 2: Concentratiestoornissen. Hoofdstuk 3: Wanneer heeft iemand ADHD

Nadere informatie

Zorgstandaard. Aanpassingsstoornis incl. overspanning en burn-out. San Oeij, bedrijfsarts Arnhem, 8 juni 2017

Zorgstandaard. Aanpassingsstoornis incl. overspanning en burn-out. San Oeij, bedrijfsarts Arnhem, 8 juni 2017 Zorgstandaard Aanpassingsstoornis incl. overspanning en burn-out San Oeij, bedrijfsarts Arnhem, 8 juni 2017 Zorgstandaard aanpassingsstoornis (inclusief overspanning & burn-out) Martijn Sijbom, huisarts

Nadere informatie

Dia 1. Dia 2 ISABELLE MUNSTERMAN. Dia 3. SPEEDPRESENTATIES Deel 2. Droge maand onderzoek: wat doet een maand geen alcohol met je gezondheid?

Dia 1. Dia 2 ISABELLE MUNSTERMAN. Dia 3. SPEEDPRESENTATIES Deel 2. Droge maand onderzoek: wat doet een maand geen alcohol met je gezondheid? Dia 1 SPEEDPRESENTATIES Deel 2 Dia 2 ISABELLE MUNSTERMAN Droge maand onderzoek: wat doet een maand geen alcohol met je gezondheid? Dia 3 HET DROGE MAAND ONDERZOEK Wat doet een maand geen alcohol met je

Nadere informatie

Autisme bij het sterke geslacht. dr. Els M.A. Blijd-Hoogewys Klinisch Psycholoog / Psychotherapeut Manager Behandelzaken INTER-PSY

Autisme bij het sterke geslacht. dr. Els M.A. Blijd-Hoogewys Klinisch Psycholoog / Psychotherapeut Manager Behandelzaken INTER-PSY Autisme bij het sterke geslacht dr. Els M.A. Blijd-Hoogewys Klinisch Psycholoog / Psychotherapeut Manager Behandelzaken INTER-PSY Overzicht presentatie Wat is ASS? ASS bij vrouwen Diagnostiek bij vrouwen

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Slaap je Slim Francis Lanen Grondlegger Slaapoefentherapie, psychosomatisch oefentherapeut Dominique Bosman Arts Maatschappij en Gezondheid, jeugdarts GGD Amsterdam DOK h Disclosure belangen spreker (potentiële)

Nadere informatie

Beter worden doe je thuis! Ilse van Meerendonk Inge van der Heijden 17 mei 2018

Beter worden doe je thuis! Ilse van Meerendonk Inge van der Heijden 17 mei 2018 Beter worden doe je thuis! Ilse van Meerendonk Inge van der Heijden 17 mei 2018 Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven

Nadere informatie

Ouderbrochure PDD-NOS

Ouderbrochure PDD-NOS 1 Ouderbrochure PDD-NOS Maandagmiddag vijf voor vier. Vanuit de keuken hoort ze een auto stoppen op straat. De deur wordt hard dichtgeslagen. Dan is het even stil. De achterdeur wordt opengetrokken en

Nadere informatie

Angst. herkenning in de huisartsenpraktijk

Angst. herkenning in de huisartsenpraktijk Angst herkenning in de huisartsenpraktijk Errez Bar (GZ- psycholoog, docent huisartsenopleiding Radboud UMC) Mar@n Beeres (Kaderhuisarts GGz, docent huisartsenopleiding Radboud UMC) Leerdoelen De verschillende

Nadere informatie

dansen in de regen Beweging in de relatie; onrust, verwijdering of? 11-4-2015 Mijke Ulrich Sociaal Pedagogisch Hulpverlener Ervaringswerker

dansen in de regen Beweging in de relatie; onrust, verwijdering of? 11-4-2015 Mijke Ulrich Sociaal Pedagogisch Hulpverlener Ervaringswerker Beweging in de relatie; onrust, verwijdering of? Hersenletsel heeft altijd invloed op je relatie(s) en stelt deze vaak op de proef. Jim Bender Niels Farenhorst Mijke Ulrich Dansen in de regen Mijke Ulrich

Nadere informatie

Symposium. DSM- 5 en de therapeu0sche rela0e bij persoonlijkheidsstoornissen. Prak6jkboek Persoonlijkheidsstoornissen, herziene druk

Symposium. DSM- 5 en de therapeu0sche rela0e bij persoonlijkheidsstoornissen. Prak6jkboek Persoonlijkheidsstoornissen, herziene druk Symposium DSM- 5 en de therapeu0sche rela0e bij persoonlijkheidsstoornissen Bennekom, 2 oktober 2015 Jan Bernard Maarten Lange Mar6jn Stöfsel Adriaan Sprey Prak6jkboek Persoonlijkheidsstoornissen, herziene

Nadere informatie

. In een notendop. Over de auteur

. In een notendop. Over de auteur Boek : DCD-hulpgids voor leerkrachten. Achtergrond en adviezen bij de motorische coördinatiestoornis. Auteur : Eelke van Haeften 2009, Pica ISBN: 9789077671276 Bespreker : Sofie Bruyneel Datum : april

Nadere informatie

3/12/2013. Jongeren met ADHD die verder studeren SUCCESVOL VERDER STUDEREN MET ADHD. Wat nu: loslaten en afwachten? Klimmen om de top te halen

3/12/2013. Jongeren met ADHD die verder studeren SUCCESVOL VERDER STUDEREN MET ADHD. Wat nu: loslaten en afwachten? Klimmen om de top te halen SUCCESVOL VERDER STUDEREN MET ADHD Katrien Boone Jongeren met ADHD die verder studeren Moeten we hen als ouders in deze fase verder ondersteunen en hoe doen we dat dan? Oef: De middelbare school is achter

Nadere informatie

Deel VI Verstandelijke beperking en autisme

Deel VI Verstandelijke beperking en autisme Deel VI Inleiding Wat zijn de mogelijkheden van EMDR voor cliënten met een verstandelijke beperking en voor cliënten met een autismespectrumstoornis (ASS)? De combinatie van deze twee in een en hetzelfde

Nadere informatie

Praktische vaardigheden in het objectiveren van psychische klachten. Sascha Russo, psychiater 1 juni 2018

Praktische vaardigheden in het objectiveren van psychische klachten. Sascha Russo, psychiater 1 juni 2018 Praktische vaardigheden in het objectiveren van psychische klachten Sascha Russo, psychiater 1 juni 2018 Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Voor deze bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Omgaan met verschillen, passend onderwijzen!

Omgaan met verschillen, passend onderwijzen! Omgaan met verschillen, passend onderwijzen! Gedrag in de klas Labelen ASS en ADHD, waar denk je aan? Geef me de Vijf (Colette de Bruin) De methode heeft als uitgangspunt dat mensen met een autistische

Nadere informatie

INVLOED VAN INZICHT OP HET BELOOP VAN DE OBSESSIEVE-COMPULSIEVE STOORNIS

INVLOED VAN INZICHT OP HET BELOOP VAN DE OBSESSIEVE-COMPULSIEVE STOORNIS INVLOED VAN INZICHT OP HET BELOOP VAN DE OBSESSIEVE-COMPULSIEVE STOORNIS HENNY VISSER; HAROLD VAN MEGEN; PATRICIA VAN OPPEN; TON VAN BALKOM;ADRIAAN HOOGENDOORN;GERRIT GLAS; FUGEN NEZIROGLU; DISCLOSURE

Nadere informatie

Welke essentiële maatschappelijke verandering is er t.a.v. generatie 45 >> NU?

Welke essentiële maatschappelijke verandering is er t.a.v. generatie 45 >> NU? Welke essentiële maatschappelijke verandering is er t.a.v. generatie 45 >> NU? 1 2 1 WAT kenmerkt een multiculturele samenleving? 3 Mensen van autochtone en allochtone afkomst Van 16,3 miljoen inwoners

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Autisme, PDD-Nos, Asperger syndroom

Werkstuk Biologie Autisme, PDD-Nos, Asperger syndroom Werkstuk Biologie Autisme, PDD-Nos, Asperger s Werkstuk door een scholier 2107 woorden 12 mei 2003 6,6 348 keer beoordeeld Vak Biologie Wat is Autisme? Autisme is een stoornis. Er zijn verschillende vormen

Nadere informatie

7-4-2014. WAT kenmerkt een multiculturele samenleving? Mensen van autochtone en allochtone afkomst

7-4-2014. WAT kenmerkt een multiculturele samenleving? Mensen van autochtone en allochtone afkomst Welke essentiële maatschappelijke verandering is er t.a.v. generatie 45 >> NU? 1 2 WAT kenmerkt een multiculturele samenleving? Mensen van autochtone en allochtone afkomst Van 16,3 miljoen inwoners van

Nadere informatie

Structuur! Voorstellen Autisme anders bekijken Theorie (en ervaringen!) over autisme Kennis maken met workshop Autisme Anders Ervaren

Structuur! Voorstellen Autisme anders bekijken Theorie (en ervaringen!) over autisme Kennis maken met workshop Autisme Anders Ervaren Structuur! Voorstellen Autisme anders bekijken Theorie (en ervaringen!) over autisme Kennis maken met workshop Autisme Anders Ervaren Wie ben ik? De ijsbergtheorie Wie zijn jullie? Even voorstellen Wie

Nadere informatie

Verstandelijk beperkte pa0ënten

Verstandelijk beperkte pa0ënten Verstandelijk beperkte pa0ënten Michiel Vermaak Arts voor Verstandelijk Gehandicapten Cephir Seminar Erasmus MC Maandag 25 januari 2016 Disclosure belangen spreker Michiel (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Ontwikkelingsdiagnostiek Noodzakelijk maar niet altijd eenvoudig bij volwassen

Ontwikkelingsdiagnostiek Noodzakelijk maar niet altijd eenvoudig bij volwassen Ontwikkelingsdiagnostiek Noodzakelijk maar niet altijd eenvoudig bij volwassen Werkgroep: C.Kan, A. in t Veld, M. Altena, M.Oosterhoff, M.van Oosten 11 december 2008 Indeling Ontwikkelingsanamnese; wat,

Nadere informatie

Psychiatrie: ADHD. Dit thema gaat over ADHD als voorbeeld van een concentratie of aandachtsstoornis.

Psychiatrie: ADHD. Dit thema gaat over ADHD als voorbeeld van een concentratie of aandachtsstoornis. DC 13 Psychiatrie: ADHD 1 Inleiding Dit thema gaat over ADHD als voorbeeld van een concentratie of aandachtsstoornis. Beroepscontext: als onderwijsassistent kun je ingezet worden in het werken met leerlingen

Nadere informatie

Voorstellen en vragen 1. Hoe wordt de diagnose autisme gesteld?

Voorstellen en vragen 1. Hoe wordt de diagnose autisme gesteld? Indeling voor wie meer wil weten over autisme bij vrouwen Nelleke van Es - Vogel, psychiater 7 april 2018 1. Hoe wordt de diagnose autisme gesteld? (volwassen leeftijd) (9 dia s) 2. Mogelijke voor- en

Nadere informatie

Correcties DSM 5 : Beknopt overzicht van de criteria

Correcties DSM 5 : Beknopt overzicht van de criteria Correcties DSM 5 : Beknopt overzicht van de criteria Vierde oplage, juni 2016 In deze lijst zijn de belangrijkste wijzigingen opgenomen t.o.v. de derde oplage (juni 2015). Pagina Stoornis Derde oplage,

Nadere informatie