Edwin Beld, psychiater. Werkzaam in Den Helder GGZ NHN

Transcriptie

1 P S Y C H O S E

2 Edwin Beld, psychiater Werkzaam in Den Helder GGZ NHN

3 PSYCHOSE

4 Psychose Krankzinnigheid Manie Schizofreen Schizoaffectief Borderline? Waanstoornis Maniak Psycho Geestesziek Bezeten Gek Etc.

5 Een psychose is een psychische gesteldheid waarbij iemand het contact met de realiteit is kwijtgeraakt. De persoon hallucineert, heeft wanen en/of komt zeer verward over.

6 Een psychose is een psychiatrisch toestandsbeeld waarbij de patiënt gedurende een zekere periode het contact met de werkelijkheid geheel of gedeeltelijk kwijt is.

7 Diagnostiek en classificatie Volgens DSM-5 is een psychische stoornis een syndroom, gekenmerkt door klinisch significante symptomen op het gebied van de cognitieve functies, de emotieregulatie of het gedrag van een persoon, dat een uiting is van een disfunctie in de psychologische, biologische, of ontwikkelingsprocessen die ten grondslag liggen aan het psychische functioneren

8 Inleiding

9

10

11

12 Huisvesting in DH

13 Psychotische verschijnselen - altijd een stoornis de hersenfuncties - vaak uiting van een hersenziekte

14 Psychotische verschijnselen - kunnen tijdelijk en onbelangrijk zijn - kunnen een tijdelijke reactie zijn - kunnen uiting zijn van hersenziekte

15 Psychotische verschijnselen - uiting van zintuigelijke overgevoeligheid - uiting van verstoorde denkprocessen - resulteert vaak in afwijkend gedrag

16 Zintuigen -Overgevoeligheid Geluiden of stemmen horen Vreemde gevoelssensaties in het lichaam Soms visioenen of beelden zien Zelden vreemde reuk of smaaksensaties

17 Denken Een afwijking in de vorm van het denken - verwardheid Een afwijking in de inhoud van het denken - preoccupaties, wanen

18 Gedrag Terugtrekken uit contacten Niet meer naar werk of school gaan Geen initiatief meer nemen Soms druk gedrag, opwinding

19 Psychose Positieve symptomen De verschijnselen die er niet horen te zijn Negatieve symptomen De verschijnselen die er niet zijn, maar er wel horen te zijn Cognitieve symptomen Stemmingssymptomen

20 Positieve symptomen Waandenkbeelden Hallucinaties Verward denken/spreken/schrijven en gedrag Verstoorde emotionele beleving

21 Negatieve symptomen Weinig spreken Gebrek aan initiatief tonen Verstoord dag-nachtritme gedurende langere tijd Weinig energie hebben Geringe motorische expressie, onder andere een vlakke gezichtsuitdrukking Zich bovenmatig terugtrekken.

22 Psychose? Psychotische symptomen (positieve symptomen) zijn een late uiting van psychotische ziekte Er is vrijwel altijd sprake van prodromale verschijnselen, dat zijn de verschijnselen die voorafgaan, en bestaan voornamelijk uit: Gebrek aan energie, weerstand om naar school of werk te gaan, traagheid, somberheid, terugtrekken Die verschijnselen zijn weinig specifiek, dus vrijwel altijd zijn positieve symptomen de eerste presentatie

23 Welke functies zijn beperkt?, Denken: enkele voorbeelden: Anosognosie, plannen, realiteitstoetsing, geheugen, oordeels- en kritiek, waarneming Willen: Impulscontrole, initiatiefloos, middelengebruik Stemming: Lage, boze of wisselende stemming, trauma en angsten.

24 Wat zich uit in: Problemen in de omgang met anderen Stigmatisering en uitsluiting arbeidsmarkt Problemen in de omgang met financiën plannen, gokken, armoede, dakloosheid Opvallend gedrag waardoor sociale uitsluiting (Stigma!) Problemen met politie en justitie Inactiviteit en demoralisatie

25 Oorzaken psychotische ziekte Er is geen sprake van één oorzaak, maar er is sprake van een optelsom van risico-factoren ziek niet ziek

26 Maar voor schizofrenie geldt: Erfelijke psychotische ziekte. De ziekte begint al in de baarmoeder. De eerste symptomen verschijnen in de puberteit als het brein onder invloed van geslachtshormonen de laatste ontwikkelingsfase ingaat.

27 De eerste fase van ziekte

28 Oorzaken psychotische ziekte Diverse factoren spelen een rol bij het doorbreken van psychosesymptomen: Zoals: Cannabis Stress:psychotrauma s immigratie verstedelijking

29 Oorzaken psychotische ziekte En als je wel gevoelig, maar niet ziek bent, zijn er dan ook verschijnselen van die gevoeligheid? ( De ernst en betekenis van) Psychotische ziekte wordt bepaald door beperkingen, die de ziekte met zich meebrengt, niet in de eerste plaats door symptomen of verschijnselen

30 Behandeling

31

32 Psychotische ziekte kan met de huidige medische stand van zaken niet worden genezen, wel hersteld Hoe eerder behandeling, hoe beter de prognose Psychotische ziekte verloopt in fasen: Voorstadium prodromale fase eerste ziektefase herhaalde ziektefase - resttoestand

33

34 Behandeling psychotische ziekte 1. Het voorkomen van symptoomperioden 2. Het voorkomen van (secundaire) beperkingen

35 Behandeling psychotische ziekte 1. Het voorkomen van symptoomperioden 2. Het voorkomen van (secundaire) beperkingen Medicijnen kunnen voor 90% ziekteperioden voorkomen Om beperkingen te voorkomen: psycho-educatie cognitieve therapie aandacht voor betekenis van verschijnselen aandacht voor sociale en maatschappelijke rollen

36 Behandeling = Zorgbehoefte? Symptomen: Medicatie, CGT, PMT, etc Huisvesting: beschermd wonen Geld: coaching, bewindvoering Activering: werk, vw werk, dagactiviteiten Sociaal: netwerkondersteuning

37 Medicijnen

38

39 Herstel Symptomen Functioneren Identiteit

40 Wie beïnvloed herstel? Persoonlijk herstel Behandeling Participatiie in de maatschappij

41 Stigmatisering Een groot maatschappelijk probleem: Psychotische ziekte wordt eng en gevaarlijk gevonden, en dat wordt bij herhaling in het nieuws bevestigd Dat veroorzaakt bij mensen met klachten onnodige vertraging in start behandeling Zelfstigmatisering

42 Ingrijpen of loslaten?

43 Wetgeving Gevaar of schade? WGBO autonomie BOPZ Inbewaringstelling Rechterlijke machtiging Behandeling?

44 Gevaar of schade Geweld Suïcide Verwaarlozing Maatschappelijke teloorgang Voor de kinderen Voor de (psychische) gezondheid van een ander Algemeen voor goederen

45 Wel of geen RM of Inbewaringstelling? Stoornis in de zin van de wet BOPZ Stoornis in de realiteitsbeleving en zelfsturing.

46

47

48