TOOLBOX RECREATIEDOMEINEN Catalgus van mgelijke initiatieven m preventieve actie in recreatiedmeinen te ndernemen Tlbx Beveiliging van recreatiedmeinen 1 ste luik I. INTRODUCTIE Overlast in recreatiedmeinen is niet nieuw. Het is een fenmeen dat steeds belangrijker wrdt en steeds een grtere invled krijgt p de samenleving. Van Malderen en Vermeulen cncludeerden in hun studie recreatie en (strafbare) verlast dat uit de gegevens een duidelijke verplaatsing van de verlast naar de penlucht recreatie in de stad en de gemeente kan wrden gecnstateerd met de zmermaanden en dat tijdens de winter de mgekeerde beweging naar de grtstad plaats vindt 1. De zmermaanden kmen eraan! He kan een uitbater f rganisatr zich nu vrbereiden p dit fenmeen? Welke preventiemaatregelen zijn mgelijk? Met welke regels met men daarbij rekening huden? Een greep uit de vragen die een rganisatr/uitbater van een recreatiedmein kan hebben bij het streven naar een maximale veiligheid vr de recreanten. De tlbx kan een antwrd bieden. Het is een catalgus van genrmeerde veiligheidsfuncties, camerabewaking en de vigerende reglementering. Niet alleen rganisatren en uitbaters van recreatiedmeinen kunnen hierin antwrden vinden p hun vragen maar k diegene die in het recreatiedmein veiligheidstaken f functies uitefent, plitieznes, gemeenten, prvincies en bewakingsndernemingen. Het delpubliek kan er diverse initiatieven uit sprkkelen en cmbineren, implementeren, accurate infrmatie en vigerende reglementering bereiken. Het is een hulpmiddel m een p maat gesneden veiligheidsbeleid in het recreatiedmein te ntwikkelen en te te passen. Een brn van infrmatie ver veiligheidsberepen waarmee men dikwijls samen met werken. De tlbx bestaat, naast de inleiding, uit vier fiches : 1. De bijzndere veldwachter 2. De bewakingsagent 3. De gemeenschapswacht 1 Van Malderen, S. en Vermeulen, G., recreatie en (strafbare) verlast, nderzeksrapprt niet gepubliceerd, Institute fr Internatinal Research n Criminal Plicy. Universiteit Gent. 1
4. De bewakingscamera Per hfdstuk wrdt gerefereerd naar het wettelijk kader. Dit is nuttig m meer gedetailleerd kennis te nemen van de vigerende wetgeving. Verder behandelt elk hfdstuk het statuut, de pleiding, erkenning f telating, bevegdheden en verbdsbepalingen. Tensltte wrdt verduidelijkt welke meerwaarde een specifieke veiligheidsfunctie in een recreatiedmein kan bieden. Wat bewakingscamera s betreft geeft het dcument het juridisch kader weer. He met men efficiënt maar k legaal een bewakingscamera pstellen? Waar mag men en mag men niet filmen? Welke adviezen f gedkeuringen heeft men ndig? Wie met men in kennis stellen van het pstellen van bewakingscamera s? Dr wie mgen de beelden wrden bekeken, helang kunnen ze wrden bewaard en dr wie en he kunnen ze wrden gebruikt? De tlbx kan heel wat antwrden bieden p veel gestelde cruciale vragen bij het rganiseren van een geïntegreerd veiligheidsbeleid binnen een recreatiedmein dat vral p preventie is gericht. In de tekmst mag wrden verwacht dat de tlbx zal wrden uitgebreid met.a. een hfdstuk beste praktijken en een hfdstuk ver Crime Preventin Thrugh Envirnmental Design (CPTED). Beveiliging van de dmeinen: algemene cntext In de zmermaanden halen diverse alarmerende berichten van belangrijke vrmen van rdeverstring binnen verschillende recreatiedmeinen de geschreven en gesprken pers. Meer en meer lijken deze incidenten de samenleving te chqueren en te bereren. Hierna enkele vrbeelden : Kluisbs pleit vr natinale recreatiepas Enkele weken geleden maakten grepjes jngeren ng maar eens amk. Ze strden de rust met vechtpartijen, pesterijen en diefstallen. Nieuwsblad 10 juli 2010 Twee agenten licht gewnd bij relletjes in Bls-dmein Hfstade De Standaard 25 april 2011 Het is een terugkerend fenmeen, bepaalde grepen jngeren die zich tijdens de zmermaanden naar recreatiedmeinen begeven en dr hun gedrag de rde en rust verstren, misdrijven plegen en de gewne recreant verjagen. Het fenmeen is niet nieuw. Ok vr 2011 was er sprake van naanvaardbare verlast in diverse recreatiedmeinen tijdens de zmermaanden. In 2006 zette een ministeriële mzendbrief (ref. VIII/BIV/2006/OM OverlRecr) een reeks maatregelen uiteen die knden wrden getrffen teneinde dit fenmeen in te dijken. Om de recreatiedmeinen in hun strijd tegen deze vrm van verlast te steunen biedt de FOD Binnenlandse Zaken u deze tlbx aan. 2
II. DE VEILIGHEIDS-EN PREVENTIEFUNCTIES FICHE 1: DE BIJZONDERE VELDWACHTERS 1 WETTELIJK KADER Brn : 1. Veldwetbek van 7 ktber 1886, art. 61 e.v. 2. Kninklijk besluit van 8 januari 2006 tt regeling van het statuut van de bijzndere veldwachters, zals gewijzigd dr de kninklijke besluiten van 20 december 2007 (B.S. 12 februari 2008) en van 1 juli 2011 (15 juli 2011); 3. Ministerieel besluit van 20 december 2007 tt uitvering van het KB van 8 januari 2006 tt regeling van het statuut van de bijzndere veldwachters (B.S. 20 december 2007); Er zijn er ng relevante regelgevende bepalingen terug te vinden in.a. het Wetbek van Strafvrdering, de Wapenwet, de Wet p de riviervisserij en de Jachtwet. 2. CONTEXT VAN DE FUNCTIE EN HIERAAN VERBONDEN VERPLICHTINGEN 2.1. Opdrachten Een bijzndere veldwachter wrdt aangesteld dr een particulier f een penbare instelling m hun eigendmmen, vis- en jachtterreinen, dmeinen en gebuwen te bewaken en is bekleed met de hedanigheid van fficier van gerechtelijke plitie met beperkte bevegdheid. Zijn bevegdheid is beperkt tt het gebied waarvr hij beëdigd is. Hij kan misdrijven pspren en prces-verbaal pstellen. 2.2. Statuut A/ UITOEFENINGSVOORWAARDEN 18 jaar ud zijn p de dag van de erkenning; Onderdaan zijn van een lidstaat van de Eurpese Unie; Geen plitiek mandaat bekleden; Geen lid zijn - f sinds vijf jaar geweest zijn - van een plitiedienst f van een penbare inlichtingendienst; Geen privé-detective zijn; 3
Geen werkzaamheden van wapen- f munitiefabrikant, van wapen- f munitiehandelaar, f enige andere werkzaamheid uitefenen die, drdat ze wrdt uitgeefend dr dezelfde persn, een gevaar kan pleveren vr de penbare rde f vr de in- f uitwendige veiligheid van de staat; Geen lid van een bewakingsnderneming, interne bewakingsdienst f veiligheidsdienst; Geen functie als wachter bij de administratie bsbeheer uitgeefend hebben; Niet jagen f (mede)jachtrechthuder zijn p het gebied waarp hij wenst aangesteld te wrden en geen bled- f aanverwant zijn tt in de derde graad met zijn aansteller nch met de jachtrechthuders die p dit gebied jagen; Niet verrdeeld zijn, zelfs niet met uitstel, tt enige crrectinele f criminele straf. Dit geldt evenzeer vr in het buitenland pgelpen verrdelingen. B/ ERKENNINGSVOORWAARDEN Vlgende stukken meten aan de guverneur wrden vrgelegd : een afschrift van het uittreksel van het strafregister, niet uder dan drie maanden; het getuigschrift van slagen in de basispleiding f in de verkrte pleiding; de aanstellingsakte, in tweevud, ndertekend dr de aansteller(s) en de kandidaat; een verklaring p eer waarin de kandidaat bevestigt geen (mede)jachtrechthuder te zijn in het te bewaken gebied en waarin hij zich erte verbindt er niet te jagen; een verklaring p eer waarin de kandidaat verklaart dat er geen bled- f aanverwantschap bestaat tt in de derde graad met de aansteller(s) nch met de jachtrechthuders p het gebied waarp hij beëdigd wenst te wrden; wanneer het te bewaken gebied een jachtterrein is en de regelgeving de aansteller plegt m een jachtplan in te dienen, het bewijs van indiening van dit plan; een getuigschrift van het behalen van het theretische en praktische jachtexamen dat dr het Vlaamse Gewest, het Waalse Gewest f Brussels Hfdstedelijk Gewest wrdt gerganiseerd, tenzij de guverneur de kandidaat hiervan vrijstelt; een verzicht van het berepsverleden; een verklaring p eer waarin de kandidaat bevestigt geen lid te zijn van een bewakingsnderneming, interne bewakingsdienst f veiligheidsdienst nch het berep van privé-detective, van wapen- f munitiefabrikant, van wapen- f munitiehandelaar uit te efenen. 4
C/ OPLEIDING Basispleiding Inhudelijk zijn er vijf nderdelen : recht, de bijzndere veldwachter, het prces-verbaal, veilig en verantwrd ptreden en sciale vaardigheden verbnden aan de functie, gespreid ver minstens 80 lesuren. Een examencmmissie rganiseert ten minste twee maal per jaar een bekwaamheidspref, enkel tegankelijk vr diegene die de basispleiding heeft gevlgd. Deze pref bestaat uit een schriftelijk en mndeling gedeelte. De kandidaat dient een vldende te halen vr elk nderdeel van de bekwaamheidspref, waarna een getuigschrift wrdt afgeleverd. Hij mag maximaal twee maal de pref herkansen binnen een termijn van twee jaar. Bij falen met de basispleiding pnieuw wrden gevlgd. Bijschling Elke vijf jaar met de bijzndere veldwachter een bijschling van minimum 15 uren vlgen in de prvincie waar hij is aangesteld. Op basis van de nden van de deelnemers bepaalt de pleidingsinstelling de inhud. Een getuigschrift wrdt afgeleverd aan diegene die het examen slaagt. D/ AANSTELLING en ERKENNING De dmeinwachters wrden dr hun werkgever als bijzndere veldwachters aangesteld. De aanstellers laten de wachter erkennen dr de prvincieguverneur. Deze wint daarbij advies in van de arrndissementscmmissaris en de prcureur des Knings. Na de erkenning legt de kandidaat de eed af in de handen van de vrederechter in het kantn van zijn verblijfplaats en laat zijn aanstelling registreren ter griffie van het vredegerecht dat bevegd is vr het rechtsgebied waar hij zijn taak uitefent. Met de eedaflegging wrdt de bijzndere veldwachter bevegd. F/ LEGITIMATIEKAART Op vertn van de erkenningsakte en de akte van beëdiging reikt de guverneur de legitimatiekaart uit die vijf jaar geldig is, verlengbaar vr gelijke perides. Daarte legt men het getuigschrift van bijschling, en een afschrift van het uittreksel van het strafregister vr. De bijzndere veldwachter met de kaart tijdens de dienst bij zich hebben. Op vraag van de bestuurlijke f gerechtelijke autriteiten verhandigt hij ze. De veldwachter met vr de recreant identificeerbaar zijn dr de legitimatiekaart f een herkenningsteken waarp ten minste zijn naam, de prvincie en het nummer van zijn erkenningsdssier is vermeld, p een duidelijk leesbare wijze te dragen. G/ UITRUSTING De aansteller mag de veldwachter in het bezit stellen van een lang vuurwapen ntwrpen vr de jacht, zals bedeld in de Wapenwet, maar hij mag het slechts dragen tijdens de dienst en vr zver hij verdelgingsactiviteiten/fauna en flra beheer daadwerkelijk uitefent. 5
Het unifrm bestaat uit een dnkergrene parka, pl f hemd, pull, brek en pet met de ndige emblemen. De aankp en de vernieuwing van het unifrm is ten laste van de aansteller. Het wrdt enkel gedragen bij de uitefening van de berepspdrachten beschreven in het Veldwetbek, bij wn-werkverplaatsingen en bij verplaatsingen tussen de gebieden waar hij aangesteld is. 3. BEVOEGDHEDEN EN TOEPASSING 3.1. HOEDANIGHEID De bijzndere veldwachters zijn bekleed met de hedanigheid van fficier van gerechtelijke plitie. Ze zijn bevegd m misdrijven p te spren en vast te stellen en hierbij bewijzen te verzamelen. Ze spren de daders en vrwerpen waarvan de inbeslagname is vrgeschreven p en vatten ze/ leggen beslag m ze ter beschikking te stellen van de verheid. Ze lichten de bevegde verheden in bij prces-verbaal. Onverminderd de leiding van de aansteller staat de veldwachter nder tezicht van de prcureur des Knings. Hij is echter geen hulpfficier van de prcureur des Knings. Dit betekent dat hij, behudens inbeslagname en vatting van de dader, geen dwangmaatregelen kan treffen bij het p heterdaad ntdekken van een misdrijf. 3.2. OPSPOREN EN VASTSTELLEN VAN MISDRIJVEN Algemeen principe: een bijzndere veldwachter die in de uitefening van zijn ambt kennis krijgt van een misdaad f van een wanbedrijf, is verplicht daarvan de prcureur des Knings bij de rechtbank binnen wier rechtsgebied het misdrijf is gepleegd f de verdachte zu kunnen wrden gevnden in te lichten, en aan die magistraat alle relevante inlichtingen, prcessen-verbaal en akten te den tekmen. Heterdaad: Het misdrijf ntdekt terwijl het gepleegd wrdt f krt daarna, is een p heterdaad ntdekt misdrijf, alsk als de verdachte dr het penbaar gerep wrdt vervlgd f het geval dat de verdachte krt na het plegen van het misdrijf in het bezit wrdt gevnden van vrwerpen, die den vermeden dat hij dader f medeplichtige is. De bijzndere veldwachter is in dit geval bevegd m p te treden en de verdachte staande te huden, zelfs vr misdrijven waar hij in principe zijn rl als fficier van gerechtelijke plitie niet kan uitefenen. Van de arrestatie licht hij de plitie in en stelt hij prces-verbaal p. 3.3. IDENTITEITSCONTROLE De bijzndere veldwachter is geen plitieambtenaar. De bijzndere veldwachter mag, indien ndig iemands identiteitskaart vragen znder dat deze tt vertning verplicht is. Bij weigering met de plitie erbij wrden gehaald. 6
3.4. GEBRUIK VAN GEWELD Principieel, behudens bij de uitvering van een arrestatie en de wettige verdediging van zichzelf f van een derde, gebruikt de bijzndere veldwachter geen geweld. 3.5. VOLGRECHT De bijzndere veldwachter heeft het recht de dr de verdachte weggenmen vrwerpen te vlgen tt in de plaatsen waar deze heengebracht zijn m ze in bewaring te stellen. Dit vlgrecht is een uitzndering p de territriale bevegdheid van de bijzndere veldwachter. Het is echter geen huiszekingsrecht. Bij betrapping p heterdaad mag hij de wning waarin de verdachte binnenging slechts betreden in aanwezigheid van een fficier van de gerechtelijke plitie, hulpfficier van de prcureur des Knings. 3.6. FOUILLERING Bij de uitefening van zijn taken van gerechtelijke plitie heeft de bijzndere veldwachter, mits testemming van de betrkkene, de mgelijkheid m kledij en handbagage te drzeken. 4. TOEPASSINGEN IN EEN RECRATIEDOMEIN De rganisatr van een recreatiedmein kan besluiten een bijzndere veldwachter aan te stellen. Deze zal dankzij het unifrm zichtbaar aanwezig zijn p het dmein en daardr ntradend werken. Anderzijds zal de bijzndere veldwachter k verbaliserend kunnen tussenkmen indien misdrijven zich vrden. De bevegdheden van deze veldwachter zijn ruimer dan deze van een gemeenschapswacht f een bewaker. Hij is de plitieman f vruw van het dmein. Het is evident dat deze veldwachter zijn taken, behudens.a. desgevallende verdelging van ngedierte, ngewapend zal uitefenen. Ze kunnen zwel wrden aangesteld in recreatie dmeinen die tt het penbaar dmein behren als in deze die tt het privaat dmein behren. 7
FICHE 2 : BEWAKINGSAGENT 1. WETTELIJK KADER Brn : 1. Wet van 10 april 1990 tt regeling van de private en bijzndere veiligheid 2. Kninklijk besluit van 15 maart 2010 tt regeling van bepaalde methdes van bewaking 3. Ministerieel besluit van 8 juni 2007 tt bepaling van het mdel van de werkkleding en het embleem van bewakingsagenten 4. Kninklijk besluit van 21 december 2006 betreffende de vereisten inzake berepspleiding en -ervaring, de vereisten inzake psychtechnisch nderzek vr het uitefenen van een leidinggevende f uitverende functie in een bewakingsnderneming f interne bewakingsdienst en betreffende de erkenning van de pleidingen 5. Kninklijk besluit van 12 ktber 2006 tt vaststelling van het mdel van de identificatiekaart, bedeld in de wet van 10 april 1990 tt regeling van de private en bijzndere veiligheid 6. Omzendbrief (referentie: VIII/BIV/2006/OM OverlRecr) betreffende verlast in recreatiedmeinen 7. Overige regelgeving en infrmatie terug te vinden p www.vigilis.be 2. CONTEXT VAN DE FUNCTIE Een bewakingsagent werkt steeds vr een vergunde interne bewakingsdienst (die enkel ten eigen beheve bewaking kan vrzien) f een vergunde bewakingsnderneming (die ten aanzien van derden bewakingsdiensten kan leveren). Een beheerder van een recreatiedmein die geen bewakingsagenten inhuurt van een bewakingsnderneming maar eigen persneel bewakingspdrachten geeft met daarte vrafgaandelijk vergund zijn dr de minister van Binnenlandse Zaken. De bewakingsagent dient te beschikken ver het vereiste pleidingsattest vr elk van de activiteiten die hij wenst uit te efenen. Vr de meeste activiteiten in een recreatiedmein kmt dit neer p het algemeen bekwaamheidsattest bewakingsagent. Met zijn preventieve aanwezigheid zrgt de bewakingsagent vr een ntradend effect ten aanzien van mgelijke daders en hebben zij een signalerende functie naar de bevegde diensten zals de plitiediensten f gemeenschapswachten, bijzndere veldwachters en de dmeinbeheerder en zijn persneel. 8
3. VERPLICHTINGEN VERBONDEN AAN DE FUNCTIE Het unifrm is vrlpig niet verplicht vr een bewakingsagent. De werkgever beslist. De meeste bewakingsagenten werken echter wel in unifrm. De kleuren van het unifrm zijn wettelijk gereglementeerd en uitsluitend zwart, wit, geel, rd f een vermenging van deze kleuren. Bvendien met het Vigilis-embleem (zie hiernder) erp aangebracht zijn. De bewakingsagenten dienen altijd hun identificatiekaart bij zich te dragen en meten identificeerbaar zijn, hetzij bij wijze van de identificatiekaart, hetzij bij wijze van een herkenningsteken waarp hun naam, de naam van de werkgever en het adres van de explitatiezetel vermeld staan. Bewakingsagenten meten aan zekere vrwaarden vlden. Het gaat m vlgende vereisten: Vereiste van afwezigheid van bepaalde verrdelingen; Natinaliteitsvereiste; Onverenigbaarheden; 9
Opleidingsvereiste: Overstapverbd; Veiligheidsvereiste gebnden aan de gedragscde; Leeftijdsvereiste. Van bewakingsagenten wrdt uitdrukkelijk verwacht dat ze in het verleden geen feiten hebben gepleegd die niet dr de beugel kunnen. Het gaat ver feiten die een ernstige tekrtkming p de dentlgie van de bewakingsagent f het leidinggevend persneel uitmaken. Het zijn feiten die vr een gewne burger misschien niet z zwaarwichtig zijn en die daarm dr de strafrechter niet zijn bestraft, maar ze kunnen wel van belang zijn vr iemand die werkzaam is in de bewakingssectr. Om te kunnen nagaan f de betrkken persn dergelijke feiten heeft gepleegd f m te weten f hij cntacten heeft met het crimineel milieu, kan beslist wrden m betrkkene aan een veiligheidsnderzek/screening te nderwerpen. Indien de beheerder van een recreatiedmein een publiekrechtelijk rechtspersn uitmaakt dient de bewakingsnderneming vóór het aanvatten van de pdracht een bijzndere testemming verkregen te hebben van de Minister van Binnenlandse Zaken. Vr meer infrmatie hiermtrent kan cntact pgenmen wrden met de Directie Private Veiligheid. 4. OPDRACHTEN EN BEVOEGDHEDEN Bewakingsagenten hebben, cnfrm artikel 8, 8 van de wet p de private en bijzndere veiligheid geen vaststellings- f verbalisatiebevegdheden. Zij beschikken daarnaast k niet ver plitiebevegdheden en kunnen dus k niemand aanhuden. Hierp is echter 1 uitzndering vrzien namelijk : De particuliere aanhuding bij heterdaadbetrapping Elke particulier, en dus k elke bewakingsagent, mag iemand vasthuden, wanneer aan vlgende vrwaarden cumulatief is vldaan: Deze persn met een misdaad f een wanbedrijf hebben begaan De bewakingsagent (en niemand anders) met deze persn p heterdaad hebben betrapt hij met het misdrijf dus met zekerheid zelf gezien hebben; De bewakingsagent verwittigt nverwijld (dus z snel mgelijk) de plitie. De dader met zlang wrden vastgehuden tt de plitie ter plaatse kmt. Een dergelijke aanhuding hudt in dat de bewakingsagent dwang f zelfs geweld zal meten gebruiken. Dit geweld met vlden aan de regels van subsidiariteit en prprtinaliteit. Het is bewakingsagenten verbden m persnen identiteitsdcumenten te laten vrleggen f te laten verhandigen, te cntrleren, te kpiëren f in te huden, behudens in 2 specifieke gevallen, die echter niet van tepassing zijn in de recreatiedmeinen. 10
Een bewakingsagent kan geen dwang f geweld gebruiken behudens de dwang die bij de particuliere aanhuding ndzakelijk is f in het geval van wettige verdediging. Indien er zich incidenten vrden dient de bewakingsagent dan k de plitiediensten te verwittigen zdat zij kunnen tussenkmen bij escalaties en wanneer er mensen met dwang dienen verwijderd te wrden. Een bewakingsagent is pgeleid m cnflicten p een verbale manier te beheersen en te bemiddelen. Daarm meten de bewakingsagenten altijd beschikken ver de ndige cmmunicatiemiddelen met de lkale plitie zdat deze in een vregtijdig stadium kunnen wrden pgerepen. 5. TOEPASSINGSVOORBEELDEN IN HET KADER VAN DE RECREATIEDOMEINEN Bewakingsagenten kunnen zwel in recreatiedmeinen die tt het publiek dmein als deze die tt het privaat dmein behren wrden tewerk gesteld. Uitefenen van ticketcntrle Bewaking bij de kassa Bij de tegang tt het recreatiedmein kunnen bewakingsagenten ingezet wrden zdat mensen kunnen geweigerd wrden die niet vlden aan bjectieve en legitieme tegangsvrwaarden; Eventueel kunnen deze tegangscntrles aangevuld wrden met cntrle van kledij van persnen en de dr hem vrgelegde gederen m gevaarlijke vrwerpen f wapens p te spren indien alle vrziene vrwaarden hiermtrent nageleefd wrden; Bewakingsagenten kunnen dr middel van preventieve rndes van tezicht in het recreatiedmein ntradend ptreden ten aanzien van eventuele amkmakers en dr hun aanwezigheid tijdig de plitiediensten alarmeren indien er zich prblematische incidenten vrden; Het inzitten van een hnd kan in een recreatiedmein vr de vlgende situaties: Bij patruille aan de buitenzijde van een mheining teneinde illegale inklimming, vandalisme en smkkel van allerhande waren (zals alchlische dranken) te vrkmen; Bij de bewaking van wagens p de parking teneinde deze te beschermen tegen vandalisme en diefstal. 6. BEPERKINGEN VAN DE FUNCTIE Het is een bewakingsagent in een recreatiedmein verbden : Dwang f geweld te gebruiken; Handbeien te gebruiken; 11
Fien te vragen f aan te nemen; Wapens te gebruiken; Tussen te kmen in een plitiek- f arbeidscnflict; Om een hnd te gebruiken bij uitefening van taken van persnscntrle Identiteitscntrles uit te veren. 12
Fiche 3 : GEMEENSCHAPSWACHT 1 WETTELIJK KADER Brn : 1. Wet van 15 mei 2007 tt instelling van de functie van gemeenschapswacht, tt instelling van de dienst gemeenschapswachten en tt wijziging van artikel 119bis van de nieuwe gemeentewet (B.S. 29 juni 2007), gewijzigd dr de Wet hudende diverse bepalingen van 24 juli 2008 (BS. 7.08.2008). 2. Kninklijk besluit van 15 mei 2009 tt bepaling van de pleidingsvrwaarden waaraan de gemeenschapswachten meten vlden, evenals de mdaliteiten tt aanwijzing van de pleidingsinstellingen en tt erkenning van de pleidingen (B.S. 2 juni 2009) 3. Ministerieel besluit van 7 december 2008 betreffende de werkkleding en het embleem van de gemeenschapswachten (B.S. 22 december 2008) 4. Omzendbrief PREV32 waarbij uitleg verschaft wrdt bij de functie van gemeenschapswacht en bij de instelling van de dienst gemeenschapswachten (B.S. 3 mei 2010) 2. CONTEXT VAN DE FUNCTIE De gemeente waarin het recreatiedmein is gelegen kan beslissen m een dienst gemeenschapswachten p te richten en werknemers te rekruteren en/f als gemeenschapswacht aan te stellen. Als principe zullen de gemeenschapswachten wrden ingezet vr het niet plitineel tezicht p de penbare weg en penbare plaatsen, zals pleinen, markten, parken, penbare parkings en het strand. De inzet van gemeenschapswachten in prvinciale parken, aldus k in prvinciale recreatiedmeinen, is uitdrukkelijk in de wet vrzien. Het gaat m de prvinciale parken van de prvincie waarte de rganiserende gemeente behrt, en gelegen p het grndgebied van de rganiserende f begunstigde gemeente. Met «begunstigde gemeente» wrdt bedeld : een andere gemeente dan de rganiserende gemeente, behrend tt dezelfde plitiezne als de rganiserende gemeente Met zijn preventieve aanwezigheid zrgt de gemeenschapswacht vr een ntradend effect ten aanzien van mgelijke daders en hebben zij een signalerende functie naar de bevegde diensten zals de plitiediensten, bijzndere veldwachters en de dmeinbeheerder en zijn persneel. Er wrdt een nderscheid gemaakt tussen de gemeenschapswacht en de gemeenschapswacht-vaststeller. Die laatste is bevegd m inbreuken p een gemeentelijk reglement dat sanctineerbaar is met gemeentelijke administratieve sancties vast te stellen. 13
3. STATUUT A. Telatingsvrwaarden 1 minstens 18 jaar ud zijn; 2 niet verrdeeld geweest zijn, zelfs niet met ui tstel, tt een crrectinele f een criminele straf bestaande uit een bete, een werkstraf f gevangenisstraf, behudens verrdelingen wegens inbreuken p de wetgeving betreffende de plitie ver het wegverkeer; 3 geen feiten hebben gepleegd die, zelfs als ze ni et het vrwerp hebben uitgemaakt van een strafrechtelijke verrdeling, raken aan het vertruwen in de betrkkene drdat ze in hfde van de betrkkene een ernstige maatschappelijke tekrtkming uitmaken f een tegenindicatie vr het gewenste prfiel van de gemeenschapswacht uitmaken; Het gewenste prfiel van de gemeenschapswacht wrdt gekenmerkt dr : 1 respect vr medemensen; 2 burgerzin; 3 een incasseringsvermgen ten aanzien van agressi ef gedrag van derden en het vermgen m zich daarbij te beheersen; 4 respect vr plichten en prcedures. 4 vr wat betreft de " gemeenschapswachten-vastst eller " de Belgische natinaliteit hebben en vr wat betreft de " gemeenschapswacht ", nderdaan zijn van een lidstaat van de Eurpese Unie f van een andere staat en in dit laatste geval, sedert drie jaar zijn wettige hfdverblijfplaats hebben in België; 5 niet tegelijkertijd werkzaamheden uitefenen van privédetective, een functie uitefenen in het kader van de wet van 10 april 1990 tt regeling van de private en bijzndere veiligheid, lid zijn van een plitiedienst f een dr de Kning bepaalde activiteit uitefenen; 6 aangewrven zijn dr de rganiserende gemeente; 7 vlden aan vrwaarden inzake pleiding en vrm ing; 8 vr wat betreft de " gemeenschapswacht-vaststel ler ", vlden aan de minimumvrwaarden van artikel 119bis, 6, van de nieuwe gemeentewet : - Minimum 18 jaar ud zijn. - Geen verrdelingen hebben pgelpen. - Minstens beschikken ver : Ofwel een getuigschrift van her hger secundair nderwijs, Ofwel een getuigschrift van het lager secundair nderwijs en een ervaring van 5 jaar ten dienst van een gemeente, die nuttig is vr het uitefenen van die functie. - de gemeenschapswacht-vaststeller met een extra specialistische pleiding van minimum 40 uur vlgen. 14
De verificatie van deze telatingsvrwaarden kan nit een bezrgdheid van de uitbater van een recreatiedmein zijn maar wel van de gemeente die de gemeenschapswacht aanwerft f tewerk stelt. B. Opleidingsvrwaarden De gemeenschapswacht is verplicht huder van een pleidingsattest, te bekmen na succesvl een pleiding van 90 uur te hebben gevlgd. Deze pleiding kan men enkel vlgen aan een daarte erkende schl. C. Unifrm Het unifrm bestaat uit verschillende delen : - een paarse winterjas; - een paarse jas tussenseizen; - een paarse windjekker; - een paarse fleece trui; - een wit T-shirt, een wit plshirt f een wit hemd; - een dnkergrijze f zwarte (lange) brek; - grijze f zwarte (geslten) schenen; - een paarse pet. Het unifrm wrdt p verschillende plaatsen van vlgend embleem vrzien : De gemeenschapswacht-vaststeller met daarbij p de rechter muw van de bvenste nderdelen van het unifrm een band van 2 cm breed dragen met de vermelding vaststeller. 15
Tensltte met de winterjas, de jas tussenseizen, de windjekker en de fluvest vrzien zijn van een drzichtige plastic drager waarin de identificatiekaart gestken kan wrden, zdanig dat deze p leesbare wijze gedragen kan wrden. Het dragen van wapens, handbeien f verweermiddelen tijdens de dienst is absluut verbden. D. Identificatiekaart Tijdens de uitefening van hun taken meten de gemeenschapswachten en de gemeenschapswachten-vaststeller, in bezit zijn van een identificatiekaart die ze p duidelijk leesbare wijze dragen. De identificatiekaart wrdt uitgereikt dr de burgemeester van de rganiserende gemeente, nadat hij heeft vastgesteld dat de betrkkene vldet aan de vrwaarden m als gemeenschapswacht te wrden tegelaten (zie hger). Het del van de identificatiekaart is tweeërlei : 1. dr middel van deze kaart kan betrkkene aantnen dat hij vldet aan de wettelijke vrwaarden vr het uitefenen van de functie van gemeenschapswacht f gemeenschapswacht-vaststeller; 2. de burger die zich benadeeld velt dr het ptreden van een gemeenschapswacht f gemeenschapswacht-vaststeller, kan de beambte aan de hand van de identificatiekaart identificeren en zdende zijn klachtrecht uitefenen. De identificatiekaart is 5 jaar geldig en kan vr gelijke perides wrden vernieuwd. AFBEELDING IDENTIFICATIEKAART 16
4. TAKEN 4.1. Wat mag de gemeenschapswacht den? - het sensibiliseren van het publiek aangaande de veiligheid en de criminaliteitspreventie; In deze cntext kan de gemeenschapswacht bezekers pmerkingen geven indien zij zich nveilig vr zichzelf f anderen zuden gedragen. Zij kunnen bezekers er eveneens attent p maken dat zij nvrzichtig met hun spullen mspringen zdat een diefstal dreigt. - het infrmeren van de burgers m het veiligheidsgevel te verzekeren en het infrmeren en signaleren aan de bevegde diensten van prblemen p het vlak van veiligheid, milieu en het wegennet; Een rde draad drheen het takenpakket van de gemeenschapswachten is het publiek nietplitineel tezicht f met andere wrden het preventief tezicht. Preventief tezicht kan mschreven wrden als cntrle p de naleving van nrmen en vrschriften vóórdat er sprake is van een cncrete vertreding. Een dergelijke functinele sciale cntrle kan gerealiseerd wrden dr het garanderen van een zichtbare, geruststellende aanwezigheid in de dmeinen, waarbij sensibiliserend, infrmatief en drverwijzend wrdt pgetreden ten aanzien van de burgers. - het infrmeren van autmbilisten ver het hinderlijk f gevaarlijk karakter van verkeerd parkeren en hen sensibiliseren met betrekking tt het algemeen reglement p de plitie van het wegverkeer en het crrect gebruik van de penbare weg, alsk het helpen van kinderen, schlieren, gehandicapten en uderen bij het veilig versteken; Met betrekking tt het hinderlijk f gevaarlijk parkeren gaat het hier niet m het tt de rde repen, nch m dwang uit te efenen f bevelen te geven. In dit kader zijn de gemeenschapswachten belast met de autmbilist erp te wijzen, te infrmeren, dat zijn/haar parkeergedrag hinderlijk f gevaarlijk is. - het vaststellen van inbreuken p de gemeentelijke reglementen en verrdeningen in het kader van artikel 119bis, 6, van de nieuwe gemeentewet die uitsluitend het vrwerp kunnen uitmaken van administratieve sancties; Dr de depenalisering van een gedeelte van titel X van het strafwetbek en de aanpassing van artikel 119bis van de nieuwe gemeentewet, kunnen de gemeenten daadwerkelijk ptreden tegen verlastfenmenen en kleine criminaliteit, dankzij de mgelijkheid deze handelingen te bestraffen met een gemeentelijke administratieve sanctie. Vr het uitefenen van deze bevegdheden zijn leden van plitiediensten cmpetent. Daarnaast kan de gemeente beambten aanduiden die gemachtigd zijn de vaststelling te den van feiten die enkel aanleiding kunnen geven tt een gemeentelijke administratieve sanctie. Hier gaat het enkel m de gemeenschapswachten-vaststeller. De gewne gemeenschapswacht is niet bevegd vr deze taak. - het uitefenen van tezicht p persnen met het g p het verzekeren van de veiligheid bij evenementen gerganiseerd dr de verheid; 17
Het niet-plitieel tezicht p het gedrag van persnen bij evenementen die gerganiseerd f mede gerganiseerd wrden dr de verheid p het grndgebied van de rganiserende gemeente kan gebeuren dr gemeenschapswachten. Het kan dus gaan m evenementen die dr de lkale verheid (mede) gerganiseerd wrden maar k evenementen die p het grndgebied van de rganiserende gemeente gerganiseerd wrden maar waarbij niet de lkale verheid maar wel de federale, reginale f prvinciale verheid bij de rganisatie betrkken is. - het vaststellen van inbreuken p gemeentelijke retributiereglementen. Wat is een retributie? Een retributie is een bedrag dat een burger aan een verheid betaalt mdat hij/zij van die verheid een specifieke en aanwijsbare dienst ntvangt. Het betaalde bedrag is dus eigenlijk een vergeding vr de van de verheid ntvangen dienst. De burger betaalt dus geen retributie mdat hij/zij p het retributiereglement een inbreuk heeft gepleegd maar wel mdat hij/zij een specifieke aanwijsbare dienst van deze verheid heeft ntvangen. Meestal gaat het hier ver een gemeentelijk parkeerbeleid. Een gemeenschapswacht mag uitsluitend bvenstaande taken uitefenen. 4.2. Wat mag de gemeenschapswacht niet den? - Een gemeenschapswacht mag niet pspren. - Samen met een plitieambtenaar patruilles uitveren. - Het uitdelen van flders allerhande die niets met preventie f veiligheid te maken hebben. - Het bewaken van gederen p het recreatiedmein. Dergelijke bewakingspdrachten kmen de sectr van de private veiligheid te. - Het verkeer regelen, nverminderd het helpen van kinderen, schlieren, gehandicapten en uderen bij het veilig versteken, bvb. bij sluitingstijd van het recreatiedmein als veel weggebruikers p hetzelfde mment de baan pwillen. 4.3. Meldingsplicht De gemeenschapswachten en de gemeenschapswachten-vaststellers zijn verplicht m alle feiten die een wanbedrijf f een misdaad uitmaken, nverwijld ter kennis te brengen aan de lkale plitie van het grndgebied waar ze hun taken uitefenen. Hij f zij heft geen getuige te zijn van het misdrijf. Ze meten eveneens de inlichtingen waarver zij in het kader van hun werkzaamheden kennis van hebben, verstrekken aan een ambtenaar van een bevegde dienst, telkens hij/zij erm verzekt. 18
5. TOEPASSINGEN IN EEN RECREATIEDOMEIN Gemeenschapswachten kunnen enkel wrden ingezet p recreatiedmeinen die tt het penbaar dmein behren. De beheerder van een recreatiedmein kan besluiten m gemeenschapswachten in te zetten p het dmein. Daarte stelt ze deze vraag aan de gemeente waarin het recreatiedmein is gelegen. Dr hun geünifrmeerde aanwezigheid hebben gemeenschapswachten een ntradend effect. De gemeenschapswachten huden vral tezicht p het gedrag van de aanwezige recreanten en kunnen pmerkingen maken en hen sensibiliseren m tt een veiliger mgeving te kmen. Ze kunnen de recreanten wijzen p de vigerende reglementering en hen sensibiliseren deze te vlgen. Gemeenschapswachten kunnen de bevegde instanties p de hgte brengen van incidenten. Maar eerder ng kunnen ze preventief tussenkmen dr te infrmeren, raad te geven en ntradend te werken, zdat het niet tt incidenten kmt. 19
III. FYSIEKE EN TECHNISCHE BEVEILIGING FICHE 1 : CAMERA S 1. WETTELIJK KADER Camerabewaking wrdt geregeld bij wet van 21 maart 2007 tt regeling van de plaatsing en het gebruik van bewakingscamera s (gewijzigd dr de wet van 12 nvember 2009), «camerawet» genemd. Deze kaderwet (die slechts een vijftiental artikelen bevat) is een aanvulling p de wet van 8 december 1992 tt bescherming van de persnlijke levenssfeer ten pzichte van de verwerking van persnsgegevens (hierna de «privacywet»): wanneer de camerawet geen uitdrukkelijke tegengestelde regel vrziet, blijft de privacywet van tepassing. Bij de camerawet hren twee kninklijke besluiten en een mzendbrief: - kninklijk besluit van 10 februari 2008 tt vaststelling van de wijze waarp wrdt aangegeven dat er camerabewaking plaatsvindt (gewijzigd dr het kninklijk besluit van 21 augustus 2009); - kninklijk besluit van 2 juli 2008 betreffende de aangiften van de plaatsing en het gebruik van bewakingscamera s (gewijzigd dr het kninklijk besluit van 27 augustus 2010); - mzendbrief van 10 december 2009 betreffende de wet van 21 maart 2007 tt regeling van de plaatsing en het gebruik van bewakingscamera s, zals gewijzigd dr de wet van 12 nvember 2009 (gewijzigd dr de mzendbrief van 13 mei 2011). 2. CONTEXT TOEPASSINGSGEBIED VAN DE CAMERAWET Om nder het tepassingsgebied van de wet te vallen, meten de camera s vlden aan wat deze laatste als een bewakingscamera definieert: «elk vast f mbiel bservatiesysteem dat tt del heeft misdrijven tegen persnen f gederen f verlast in de zin van artikel 135 van de nieuwe gemeentewet te vrkmen, vast te stellen f p te spren, f de rde te handhaven en dat hiervr beelden verzamelt, verwerkt f bewaart» (artikel 2, eerste lid, 4 ). Deze definitie mvat dus zwel de aard van de camera s (vaste f mbiele camera s), als het del waarvr de camera s wrden geplaatst (misdrijven tegen persnen f gederen f verlast vrkmen, vaststellen, pspren, f de rde handhaven en herstellen), en het meer technische aspect (verwerking, verzameling f pnemen van beelden). Wat het laatste aspect betreft, f de beelden nu wel f niet wrden pgenmen, de camerawet is van tepassing. De wet definieert eveneens wat men nder mbiele bewakingscamera verstaat: de bewakingscamera die verplaatst wrdt tijdens de peratie teneinde vanaf verschillende plaatsen en psities te filmen, wrdt als mbiel beschuwd. 2. Alle camera s die, wanneer ze filmen, niet wrden verplaatst m te 2 Wij beperken ns in deze fiche tt het nderzek van de na te leven regels vr vaste camera s. 20
filmen vanaf verschillende plaatsen en psities zijn dus, in de betekenis van de wet, vaste camera s. Een tijdelijke camera (die tijdelijk wrdt vastgemaakt m eenzelfde plaats gedurende enkele weken, een maand f zelfs enkele maanden te filmen) is bijgevlg een vaste camera. Naast die definities verduidelijkt de wet dat ze van tepassing is p de plaatsing en het gebruik van bewakingscamera s (zals hiervr gedefinieerd), met het g p het verzekeren van enerzijds tezicht en anderzijds bewaking. Men viseert dus niet alle mgelijke cameragebruiken. Bvendien vallen smmige camera s niet nder het tepassingsgebied van de camerawet. Het gaat hierbij in de eerste plaats m camera s die geregeld wrden dr f krachtens een bijzndere wetgeving (bijvrbeeld de vaste camera s in de vetbalstadins, die al dr de vetbalwet en een bijznder kninklijk besluit wrden geregeld). De camera s geïnstalleerd p de werkvler met het g p de veiligheid en de gezndheid, de bescherming van de gederen van de nderneming, de cntrle van het prductieprces en de cntrle van de arbeid van de werknemer, vallen evenmin nder het tepassingsveld van de camerawet. Deze uitzndering verwijst vr wat de privésectr betreft, naar de cllectieve arbeidsvereenkmst nr. 68 betreffende de bescherming van de persnlijke levenssfeer van de werknemers met betrekking tt de camerabewaking p de arbeidsplaats. HET BEGRIP VERANTWOORDELIJKE VOOR DE VERWERKING Het begrip verantwrdelijke vr de verwerking is wrdelijk vergenmen uit de wet p de persnlijke levenssfeer. Deze definieert de verantwrdelijke vr de verwerking als «de natuurlijke persn f de rechtspersn, de feitelijke vereniging f het penbaar bestuur die/dat alleen f samen met anderen het del en de middelen vr de verwerking van persnsgegevens bepaalt». Het is dus de persn die beslist m camera s te plaatsen en die het del en de middelen van deze bewaking bepaalt, ngeacht f het gaat m een natuurlijk persn f rechtspersn, een feitelijke vereniging f een penbaar bestuur. Het bepalen van de verantwrdelijke vr de verwerking is essentieel, mdat het gaat m de persn die de dr de wet vrgeschreven regels met vlgen en mdat hij de cntactpersn vr de verheden en de betrkkenen (gefilmde persnen, persnen wier beelden, en dus persnlijke gegevens, wrden verwerkt) is. DE DOOR DE WET BEPAALDE PLAATSCATEGORIEËN De camerawet vrziet drie plaatscategrieën: de niet-beslten plaatsen, de vr het publiek tegankelijke beslten plaatsen en de niet vr het publiek tegankelijke beslten plaatsen. De niet-beslten plaats wrdt gedefinieerd als elke plaats die niet dr een msluiting is afgebakend en vrij tegankelijk is vr het publiek. Er wrdt dr de wet niet bepaald wat met wrden verstaan nder msluiting, maar vlgens het kninklijk besluit betreffende de aangiften van de plaatsing en het gebruik van bewakingscamera s (kninklijk besluit van 2 juli 2008) met de msluiting minstens bestaan uit een p rechtmatige wijze aangebrachte visuele afbakening f aanduiding waardr de plaatsen van elkaar kunnen wrden nderscheiden (artikel 4, 1). Na kennisname van de dr de wet bepaalde criteria (niet-afbakening dr een msluiting en vrij tegankelijk vr het publiek), zien we dat hfdzakelijk de dr een verheid beheerde penbare ruimtes wrden bedeld: straten, penbare ruimtes, marktpleinen, In smmige bijzndere gevallen kan, aangezien de wet deze categrie niet vrbehudt aan de plaatsen die dr de verheid wrden beheerd, niet wrden uitgeslten dat het kan gaan m plaatsen die dr een privépersn wrden beheerd (bijvrbeeld een niet-geslten park dat eigendm is van een privépersn maar vrij tegankelijk is vr het publiek f ng, een ruimte die dr de gemeente aan een privépersn in 21
cncessie is gegeven). Het was echter duidelijk de bedeling van de wetgever m zich vrnamelijk te richten p de penbare ruimtes die dr de verheid wrden beheerd en geenszins m particulieren de mgelijkheid te geven het penbare dmein te bewaken. De vr het publiek tegankelijke beslten plaats wrdt gedefinieerd als elk beslten gebuw f elke beslten plaats bestemd vr het gebruik dr het publiek waar diensten aan het publiek kunnen wrden verstrekt. Vr deze tweede categrie met rekening gehuden wrden met drie criteria: het bestaan van een afbakening f een msluiting, de tegankelijkheid vr het publiek (gemeenschappelijk punt met de niet-beslten plaatsen) en de mgelijkheid m er diensten te verstrekken aan het publiek. Wat dit laatste criterium betreft, is het niet belangrijk dat de mensen die de plaats betreden al dan niet van de dienst gebruik maken: wat telt, is dat er diensten aan deze persnen kunnen wrden verstrekt. Behren tt deze categrie: de (delen tegankelijk vr het publiek van de) meest uiteenlpende plaatsen: gemeentelijke administraties, winkels, verdekte winkelgalerijen, bankkantren, een artsenf advcatenkabinet, disctheken, feestzalen, In smmige gevallen kan het meilijk zijn m te bepalen f het m een niet-beslten f een vr het publiek tegankelijke beslten plaats gaat. Het kan k gebeuren dat camerabewaking wrdt uitgeefend p zwel een beslten als een niet-beslten plaats. In geval van twijfel ver de hedanigheid van een ruimte, en bij gemengd tezicht van een niet-beslten en beslten ruimte, is het aangewezen ervan uit te gaan dat men zich in de categrie van de niet-beslten plaatsen bevindt. De niet vr het publiek tegankelijke beslten plaats, tt slt, is elk beslten gebuw f elke beslten plaats die uitsluitend bestemd is vr het gebruik dr de gewnlijke gebruikers. Hier is geen sprake meer van tegankelijkheid vr het publiek. Een plaats behrt tt deze categrie wanneer ze afgebakend is dr een msluiting en niet tegankelijk is vr iedereen. Tt deze categrie behren privéwningen, appartementsgebuwen, maar k de delen van fabrieken f ndernemingen die uitsluitend tegankelijk zijn vr het persneel en waar geen enkele dienst wrdt aangebden. Wanneer het gaat m het bewaken van vr het publiek tegankelijke en niet-tegankelijke beslten plaatsen dr middel van eenzelfde camerabewakingssysteem, zullen de regels die p de vr het publiek tegankelijke beslten plaatsen van tepassing zijn, wrden tegepast. 3. RESPECT VOOR DE PERSOONLIJKE LEVENSSFEER: BASISPRINCIPES Wanneer men persnsgegevens verwerkt f van plan is te verwerken, meten bepaalde principes wrden nageleefd m het privéleven van de betrkken persnen z weinig mgelijk te benadelen. Het gaat m de principes van finaliteit, prprtinnaliteit, subsidiariteit en delmatigheid. FINALITEITSPRINCIPE Persnsgegevens (in dit geval beelden) meten wrden gebruikt vr welbepaalde, uitdrukkelijk mschreven en gerechtvaardigde deleinden. In het kader van de camerawet wrden de bewakingscamera s gebruikt met het g p het tezicht en de bewaking m inbreuken tegen persnen f gederen, f verlast in de zin van artikel 135 van de nieuwe gemeentewet te vrkmen, vast te stellen f p te spren f m de penbare rde te handhaven f te herstellen. Deze delstellingen meten vanaf het begin wrden vastgelegd. Vervlgens zullen de beelden slechts vr deze welbepaalde delstellingen kunnen wrden verwerkt. 22
PRINCIPES VAN PROPORTIONALITEIT, SUBSIDIARITEIT EN DOELMATIGHEID De prprtinaliteit met wrden nageleefd zwel p het vlak van de verwerking als van de verwerkte gegevens. De verwerking met in de eerste plaats gerechtvaardigd zijn ten pzichte van de delstellingen en in verhuding zijn tt de delstellingen. De verantwrdelijke vr de verwerking met zich de vraag stellen f het niet mgelijk is m deze delstellingen te bereiken dr middel van minder ingrijpende maatregelen (dr minder gegevens f minder ingrijpende gegevens te verwerken). Wat betreft het subsidiariteitsprincipe met de verantwrdelijke vr de verwerking, alvrens te beslissen m camera s te plaatsen, andere, minder ingrijpende maatregelen verwegen waarmee hij de begde delstellingen kan bereiken. Bvendien schrijft het delmatigheidsprincipe vr dat als men beslist m bewakingscamera s te plaatsen en te gebruiken, er redenen meten zijn m te gelven dat, als het m het geschikte middel gaat m het/de vastgestelde veiligheidsprble(e)m(en) aan te pakken, f m minstens het del te bereiken dat dr hun plaatsing wrdt begd. Het prprtinaliteitsprincipe vereist vervlgens dat de verzamelde gegevens tereikend, ter zake dienend en niet vermatig zijn, uitgaande van de deleinden die de verantwrdelijke vr de verwerking heeft bepaald. Dit principe van de cnfrmiteit van de gegevens met wrden berdeeld naargelang de feitelijke mstandigheden, naargelang de deleinden: de verwerking van bepaalde gegevens is gerechtvaardigd vr bepaalde deleinden, maar niet vr andere. Men mag dus enkel filmen wat ndig is vr de deleinden die van bij het begin zijn bepaald. Bvendien mag men geen plaatsen filmen waarvr men geen verantwrdelijke vr de verwerking is. Ten sltte met k wat het bewaren van gegevens betreft, het prprtinaliteitsprincipe wrden nageleefd: de beelden mgen niet wrden bewaard p een manier die de identificatie van de betrkkenen mgelijk maakt gedurende een peride die langer duurt dan ndig m de vr de verwerking ndzakelijke delstellingen te realiseren. Die principes meten cntinu wrden nageleefd, zwel bij de beslissing m bewakingscamera s te plaatsen als bij het gebruik ervan. 4. NA TE LEVEN REGELS: PROCEDURE, GRENZEN Naargelang het een niet-beslten f beslten plaats betreft, zal de prcedure enigszins verschillen. PLAATSINGSPROCEDURE VOOR NIET-BESLOTEN PLAATSEN VOOR DE PLAATSING De verantwrdelijke vr de verwerking met, vrafgaand aan de plaatsing van de bewakingscamera s vr een niet-beslten plaats, een psitief advies krijgen van de gemeenteraad van de gemeente waar de plaats zich bevindt. Alvrens een advies te verstrekken, raadpleegt de gemeenteraad de krpschef van de betrkken zne die een analyse zal geven ver de draagwijdte en het type van criminaliteit en delinquentie p de betrkken niet-beslten plaats. Eens de gemeenteraad de analyse van de krpschef heeft ntvangen, zal hij al dan niet een psitief advies geven aan de verantwrdelijke en zijn beslissing mtiveren 3. TIJDENS DE PLAATSING 3 Vr meer infrmatie ver deze prcedure: zie mzendbrief van 10 december 2009, punt 2. 23
Eens het psitief advies van de gemeenteraad verkregen, kan de verantwrdelijke vr de verwerking vergaan tt de plaatsing van het camerabewakingssysteem waarbij hij erp teziet dat de camera s zdanig wrden geplaatst dat zij niet wrden gericht p plaatsen waarvr hij niet verantwrdelijk is, behalve als hij daarvr expliciet de testemming heeft van de verantwrdelijke vr de verwerking van de betrkken plaats. Hij met, aan de ingang van de bewaakte plaats, het bij kninklijk besluit van 10 februari 2008 bepaalde pictgram aanbrengen, m de mensen die de bewaakte plaats betreden, te infrmeren dat ze gefilmd wrden. Tensltte met de verantwrdelijke vr de verwerking, vr de ingebruikname van het dispsitief (uiterlijk de dag vr de ingebruikname), zijn camerabewakingssysteem aangeven bij de Cmmissie vr de bescherming van de persnlijke levenssfeer en de krpschef van de betrkken zne 4. PLAATSINGSPROCEDURE VOOR BESLOTEN PLAATSEN Wanneer de beslissing wrdt genmen m bewakingscamera s te plaatsen in een beslten plaats, is er geen enkel vrafgaand advies vereist bij wet. Dat heeft geen enkel gevlg vr de verplichting van de verantwrdelijke vr de verwerking m te te zien p het respecteren van de principes van finaliteit, prprtinaliteit, subsidiariteit en delmatigheid. Wat de plaatsing van de camera s betreft, verduidelijkt de wet tevens dat de verantwrdelijke vr de verwerking met garanderen dat de bewakingscamera s niet specifiek gericht wrden p een plaats waarvr hij niet zelf de gegevens verwerkt. Daarentegen met de verantwrdelijke vr de verwerking aan de ingang van de plaats die met camera s bewaakt wrdt, het reglementair pictgram aanbrengen dat duidt p de aanwezigheid van camerabewaking. Tensltte met het systeem uiterlijk de dag vr de ingebruikname wrden aangegeven bij de Cmmissie vr de bescherming van de persnlijke levenssfeer en de krpschef van de betrkken plitiezne. 56 INFORMATIEPLICHT: HET PICTOGRAM Ongeacht de plaatscategrie waar vaste bewakingscamera s wrden geplaatst, legt de wet het aanbrengen p van een pictgram dat aangeeft dat er camerabewaking plaatsvindt. Dit pictgram heeft als del de mensen die de bewaakte plaats betreden, te infrmeren dat ze gefilmd wrden. Wat de principes van het respect van de persnlijke levenssfeer en de camerawet betreft, zijn pictgrammen dus van fundamenteel belang. Terwijl uit de aanwezigheid van een pictgram mag wrden afgeleid dat de gefilmde persnen ermee instemmen m te wrden gefilmd, impliceert het ntbreken ervan dat het tezicht wrdt beschuwd als zijnde heimelijk, hetgeen ten strengste is verbden (dr artikel 8 van de wet). Dit pictgram is gedefinieerd dr het kninklijk besluit van 10 februari 2008 tt vaststelling van de wijze waarp wrdt aangegeven dat er camerabewaking plaatsvindt. Dit kninklijk besluit bepaalt het mdel en de afmeting van het pictgram alsmede de inlichtingen die erp vermeld meten staan. 4 Alleen de aangifte bij de Cmmissie vr de bescherming van de persnlijke levenssfeer vlstaat: die laatste ziet te p de mededeling ervan aan de krpschef. 5 Net zals vr de niet-beslten plaatsen geldt de aangifte bij de Cmmissie vr de bescherming van de persnlijke levenssfeer eveneens vr de aangifte aan de krpschef. 6 Enige uitzndering p deze aangifteplicht: het plaatsen van camera s dr een natuurlijke persn in een niet vr het publiek tegankelijke beslten plaats, vr persnlijke en huishudelijke deleinden. 24
De afmetingen van het pictgram verschillen naargelang de plaatscategrie waarin men zich bevindt. In navlging van de wet splitst het kninklijk besluit de plaatsen p in drie categrieën. Het brengt evenwel een nuance aan met betrekking tt de categrie van de vr het publiek tegankelijke beslten plaatsen, die heel uiteenlpende plaatsen kan bevatten. De eerste vrziene categrie is die van de niet-beslten plaatsen en van de vr het publiek tegankelijke beslten plaatsen waarvan de tegang niet wrdt afgebakend dr een nrerend buwwerk (bijv. een parking van een grtwarenhuis waarvan de tegang uitsluitend wrdt afgebakend dr een afbakening p de grnd). Vr deze twee srten plaatsen zijn de vrziene afmetingen 0,60 x 0,40 m en het pictgram met bestaan uit één enkele aluminiumplaat van minstens 1,5 mm dikte. De tweede dr het kninklijk besluit bepaalde categrie is die van de vr het publiek tegankelijke beslten plaatsen, waarvan de tegang wrdt afgebakend dr een nrerend buwwerk. Vr die categrie, die zwel winkels als gemeentebesturen betreft f ng banken, bedragen de na te leven afmetingen 0,297 x 0,21 m (A4) f 0,15x0,10 m en het pictgram is samengesteld uit één enkele aluminiumplaat van minstens 1,5 mm dikte f uit een geplastificeerde sticker. De laatste vrziene categrie is die van de niet vr het publiek tegankelijke beslten plaatsen, waarvr het pictgram 0,15 x 0,10 m met meten. Het is eveneens samengesteld uit één enkele aluminiumplaat van minstens 1,5 mm dikte f uit een geplastificeerde sticker. De verantwrdelijke vr de verwerking met waken ver de zichtbaarheid van het pictgram en de tegankelijkheid van de infrmatie p dit pictgram. Als in een niet-beslten plaats de tegangen niet van elkaar kunnen wrden nderscheiden, duidt de verantwrdelijke vr de verwerking de plaatsen aan waar de pictgrammen zullen wrden aangebracht zdat deze tegankelijkheid gegarandeerd wrdt. Op dezelfde wijze kan de verantwrdelijke vr de verwerking, vr de bij kninklijk besluit bepaalde tweede en derde categrie van plaatsen, m een zichtbaarheid en zekere leesbaarheid van de infrmatie te garanderen, ervr kiezen m de afmetingen te gebruiken vrzien vr de bvenste categrie (de afmetingen 0,60 x 0,40m gebruiken in plaats van A4, f A4 in plaats van 0,15 x 0,10m). Die keuze met gebeuren rekening hudend met nder andere de breedte en de cnfiguratie van de tegang en het aantal aangebrachte pictgrammen. Vr die drie categrieën is het verplicht pictgrammdel hetzelfde: het betreft het bij het kninklijk besluit gevegde mdel: 25
Onder de afbeelding van de bewakingscamera meten eveneens verschillende vermeldingen wrden weergegeven: De eerste vermelding is nveranderlijk. Het betreft de vermelding «Camerabewaking Wet van 21 maart 2007». De tweede inlichting die p het pictgram met wrden weergegeven, is de naam van de verantwrdelijke vr de verwerking. Indien er een werd aangeduid, met k de naam van zijn vertegenwrdiger vermeld wrden, t.a.v. wie de gefilmde persnen de bij de wet tt bescherming van de persnlijke levenssfeer en de camerawet bepaalde rechten kunnen uitefenen (recht p infrmatie, recht van tegang, recht p rectificatie). De laatste vrgeschreven vermelding betreft het pstadres en, in vrkmend geval, e-mailadres waarp de verantwrdelijke vr de verwerking f zijn vertegenwrdiger bereikt kan wrden. Deze verplichte infrmatie kan in verschillende talen wrden pgesteld. In dat geval kunnen de vermeldingen, m de leesbaarheid van de infrmatie te garanderen, p verschillende eentalige pictgrammen f aanliggende dragers wrden aangebracht. GEVOELIGE GEGEVENS Wat gevelige gegevens betreft, vrziet artikel 10 van de wet dat de camera s: geen beelden mgen pleveren die de intimiteit van een persn schenden (geen camera s in tiletten, pashkjes, kleedkamers, ); niet mgen gericht zijn p het inwinnen van infrmatie ver filsfische, religieuze, plitieke f syndicale gezindheid, etnische f sciale rigine, het seksuele leven f de gezndheidstestand. 26