Collegevoorstel Openbaar Onderwerp Verspreiden rapportage camera toezicht Muntweg Programma Mobiliteit BW-nummer Portefeuillehouder H. Tiemens Samenvatting Tijdens de bespreking in de raadskamers van de politieke avond van 22 juni jongstleden is op verzoek van de fractie Liberaal Nijmegen toegezegd dat ons College het verkeerskundig rapport van het bureau Keypoint Cameraonderzoek Fietsoversteek Muntweg ter beschikking stelt aan de Gemeenteraad. Op dat tijdstip was nog niet duidelijk of dit zou geschieden met oplegging van geheimhouding. Inmiddels hebben wij besloten het rapport zonder oplegging van geheimhouding te verstrekken, zij het dat de privacygevoelige informatie (zoals kentekens van auto s) en beelden die de persoonlijke levenssfeer raken van betrokkenen, onherkenbaar zijn gemaakt. Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr. RO00, Dolf Kutschenreuter, 9536 Datum ambtelijk voorstel 5 juli 2016 Registratienummer 16.0006620 Ter besluitvorming door het college 1. Het rapport Cameraonderzoek Fietsoversteek Muntweg vast te stellen. 2. De bijgaande brief aan de Raad over het rapport Cameraonderzoek Fietsoversteek Muntweg vast te stellen. Steller Dolf Kutschenreuter Paraaf akkoord Datum Alleen ter besluitvorming door het College Actief informeren van de Raad Besluit B&W d.d. 12 juli 2016 Conform advies Aanhouden Anders, nl. nummer: 3.7 Bestuursagenda Paraaf akkoord Datum Portefeuillehouder Voorstel aan het College van 1 (2)
Collegevoorstel 1 Probleemstelling Tijdens de bespreking in de raadskamers van de politieke avond van 22 juni jongstleden is op verzoek van fractie Liberaal Nijmegen toegezegd dat ons College het verkeerskundig rapport van het bureau Keypoint Cameraonderzoek Fietsoversteek Muntweg ter beschikking stelt aan de Gemeenteraad. Op dat tijdstip was nog niet duidelijk of dit zou geschieden met oplegging van geheimhouding. Inmiddels hebben wij besloten het rapport zonder oplegging van geheimhouding te verstrekken, zij het dat de privacygevoelige informatie (zoals kentekens van auto s) en beelden die de persoonlijke levenssfeer raken van betrokkenen, onherkenbaar zijn gemaakt. 2 Juridische aspecten Alle persoonlijke gegevens zijn onherkenbaar gemaakt in dit rapport zodat wij geen juridische consequenties verwachten. 3 Doelstelling Het rapport ter beschikking te stellen van de Raad. 4 Argumenten Bij de bespreking in de Raad is door ons College al aangegeven dat er privacygevoelige aspecten zitten aan het verspreiden van dit rapport. Daaraan is nu voldoende tegemoetgekomen. 5 Klimaat Er zitten geen klimaataspecten aan dit voorstel. 6 Financiën Dit voorstel heeft geen financiële aspecten. 7 Participatie en Communicatie Met het verspreiden van dit rapport onder leden van de Raad is voldoenden tegemoetgekomen aan de wens van de Raad. 8 Uitvoering en evaluatie Bijgaand rapport wordt aangeboden aan de Raad met bijgaande aanbiedingsbrief. 9 Risico Er zijn geen risico s verbonden aan dit voorstel. Bijlage(n): Rapportage Cameraonderzoek Fietsoversteeek Muntweg Brief aan de Raad
Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling Aan de Gemeenteraad van Nijmegen Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon 14024 Telefax (024) 323 59 92 E-mail gemeente@nijmegen.nl Postbus 9105 6500 HG Nijmegen Datum 12 juli 2016 Ons kenmerk RO00/16.0006621 Contactpersoon Dolf Kutschenreuter Onderwerp Verspreiding rapport "Cameraonderzoek fietsoversteek Muntweg" Datum uw brief Doorkiesnummer (024) 3299536 Geachte leden van de Raad, Tijdens de bespreking in de raadskamers van de politieke avond van 22 juni jongstleden is op verzoek van de fractie Liberaal Nijmegen toegezegd dat ons College het verkeerskundig rapport van het bureau Keypoint Cameraonderzoek Fietsoversteek Muntweg ter beschikking stelt aan de Gemeenteraad. Op dat tijdstip was nog niet duidelijk of dit zou geschieden met oplegging van geheimhouding. Inmiddels hebben wij besloten het rapport zonder oplegging van geheimhouding te verstrekken, zij het dat de privacygevoelige informatie (zoals kentekens van auto s) en beelden die de persoonlijke levenssfeer raken van betrokkenen, onherkenbaar zijn gemaakt. Wij vertrouwen er op dat dit rapport u voldoende inzicht biedt in de situatie rond de Muntweg. Hoogachtend, college van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Gemeentesecretaris, drs. H.M.F. Bruls mr. drs. A.H. van Hout Aantal Bijlagen: rapport Cameratoezicht fietsoversteek Muntweg www.nijmegen.nl De leden van de Raad
Cameraonderzoek fietsoversteek Muntweg - Muntmeesterlaan
Keypoint Consultancy bv Vestiging Enschede Institutenweg 32 7521 PK Enschede Tel. 053 482 57 00 Fax 053 482 57 29 Vestiging Utrecht Pausdam 2 3512 HN Utrecht Tel. 030 677 87 13 www.keypoint.eu info@keypoint.eu Opdrachtgever: Dolf Kutschenreuter, Gemeente Nijmegen Titel rapport: Cameraonderzoek fietsoversteek Muntweg - Muntmeesterlaan Versie: 1.1 Status: Definitief Projectleider: Ton Heijnen Datum: 27-5-2016 Niets uit dit rapport mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt worden in enige vorm of op enige wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Keypoint Consultancy bv, noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd.
Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 3 1 Inleiding... 2 2 Cameraonderzoek... 3 2.1 Cameraopstelling... 3 2.2 Onderzoek... 4 2.3 Omstandigheden tijdens onderzoek... 5 3 Resultaten... 6 3.1 Kwantitatieve analyse... 6 3.2 Kwalitatieve analyse... 9 4 Conclusies... 17 4.1 Kwantitatieve analyse... 17 4.2 Kwalitatieve analyse... 17 4.3 Algemene conclusie... 17 5 Aanbevelingen... 18 5.1 Zicht... 18 5.2 Voertuigen op het fietspad... 18
2 (17) 1 Inleiding De Gemeente Nijmegen heeft van omwonenden en gebruikers vernomen dat de fietsoversteek Muntweg-Muntmeesterlaan als verkeersonveilig wordt ervaren. De Gemeente Nijmegen wil, door middel van een cameraonderzoek, inzicht krijgen in de verkeersveiligheid en de fietsintensiteiten op de fietsoversteek Muntweg - Muntmeesterlaan. In deze rapportage worden de resultaten uit het cameraonderzoek behandeld. Allereerst is de onderzoeksopzet beschreven van het cameraonderzoek en de bijbehorende analyse. Vervolgens wordt ingegaan op de analyse van de ingewonnen camerabeelden. Afsluitend worden de conclusies en aanbevelingen behandeld.
3 (17) 2 Cameraonderzoek 2.1 Cameraopstelling Om inzicht te krijgen in de verkeersveiligheid en fietsintensiteiten op de fietsoversteek Muntweg Muntmeesterlaan zijn op de oversteek gedurende 7 dagen opnames gemaakt. De opnames zijn gemaakt van woensdag 27 april tot dinsdag 3 mei. Tijdens deze periode is tussen 7:00 uur en 21:00 uur gefilmd. De locaties van de drie camera s zijn weergegeven in figuur 1. De zichtvelden van de camera s zijn weergegeven in figuren 2a, b en c. Figuur 1: Cameraposities Figuur 2a en b: Zichtvelden camera 1 (links) en camera 2 (rechts)
4 (17) Figuur 2c: Zichtveld camera 3 2.2 Onderzoek Het onderzoek omvat een analyse van de verkeerssituatie op basis van de camerabeelden. De beelden zijn kwantitatief en kwalitatief geanalyseerd. 2.2.1 Kwantitatieve analyse De kwantitatieve analyse is opgedeeld in twee onderdelen. Een uitgebreide analyse van donderdag 28 april en een normale analyse voor de rest van de opnameperiode. In de kwantitatieve analyse zijn de volgende punten geanalyseerd: Uitgebreide kwantitatieve analyse op donderdag 28 april (tussen 7:00 en 21:00 uur); a) Aantal fietsers per richting per kwartier op de oversteek (2 richtingen); b) Aanwezigheid van voorrang verlenende motorvoertuigen per richting tijdens de oversteek; c) Naleven voorrangsverplichting door motorvoertuigen. Kwantitatieve analyse op overige analysedagen (tussen 7:00 en 21:00 uur); d) Niet-naleven voorrangsverplichting door motorvoertuigen bij overstekende fietsers. 2.2.2 Kwalitatieve analyse De kwalitatieve analyse is uitgevoerd voor de gehele opnameperiode van zeven dagen (woensdag 27 april t/m dinsdag 3 mei) tussen 7:00 en 21:00 uur. Daarbij zijn de volgende aspecten geanalyseerd: a) Monitoring naleving voorrangsverplichting. Hierbij is in het bijzonder aandacht besteed aan de volgende aspecten: i) Gevaarzetting; ii) Mogelijke oorzaak; iii) Categorie: hinder/verkeersonveilige situatie/ongeval; iv) Overtreden van de verkeersregels. b) Overige onveilige gedragingen en/of opvallende zaken.
5 (17) 2.3 Omstandigheden tijdens onderzoek Gedurende de ochtend van de uitgebreide kwantitatieve meting op donderdag 28 april was het zonnig. In de middag viel neerslag en in de avond was het overwegend droog. Gedurende 27 april tot en met 1 mei was het weer wisselvallig. Op 2 en 3 mei was het zonnig. Op woensdag 27 april werd koningsdag gevierd, hierdoor was het verkeer op de oversteek chaotisch. De chaos werd voornamelijk veroorzaakt door de vele voetgangers en fietsers die niet volgens de verkeersregels overstaken. Daarnaast werden veel gekeerd door motorvoertuigen en werd geparkeerd op het gras ten oosten van de kruising Muntweg Muntmeesterlaan. Hiervoor werd door automobilisten gebruik gemaakt van het fietspad als rijbaan. Om de representativiteit van het onderzoek te waarborgen, is ervoor gekozen de analyse voor deze dag niet mee te nemen in resultaten van het gehele onderzoek.
6 (17) 3 Resultaten 3.1 Kwantitatieve analyse De kwantitatieve analyse is verdeeld in een telling van het aantal fietsers in de beide richtingen dat gebruik maakt van de oversteek. Daarnaast is bijgehouden hoeveel voertuigen op de weg voorrang moeten verlenen aan de overstekende fietsers. Als laatste is bijgehouden welk aandeel van de voertuigen deze voorrang niet op een juiste manier verlenen. In figuur 3 zijn de richtingen te zien zoals ze worden gebruikt in de verdere rapportage. Figuur 3: Herkomstrichtingen fietsers en motorvoertuigen 3.1.1 Aantal overstekende fietsers In tabel 1 is het aantal overstekende fietsers op 28 april naar richting weergegeven. Herkomst fiets Aantal % West 1212 64% Oost 691 36% Totaal 1903 100% Tabel 1: Aantal overstekende fietsers Uit de gegevens blijkt dat de primaire richting fietsers vanuit west zijn. De verdeling van dit totaal aantal overstekende fietsers over de tijd is weergegeven in figuur 4.
7:00 7:30 8:00 8:30 9:00 9:30 10:00 10:30 11:00 11:30 12:00 12:30 13:00 13:30 14:00 14:30 15:00 15:30 16:00 16:30 17:00 17:30 18:00 18:30 19:00 19:30 20:00 20:30 Aantal overstekende fietsers 7 (17) 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Verdeling fietsers op oversteek naar tijd West Tijd Oost Figuur 4: Verdeling van het aantal overstekende fietsers over de tijd Het aantal overstekende fietsers is het grootst gedurende de spitstijden. De grootste piek is te zien uit de richting west in de ochtendspits, tussen 7:30 en 9:00 uur. Uit zowel richting oost als west is een kleinere piek te zien rond de avondspits, tussen 16:30 en 17:30 uur. 3.1.2 Naleven van de voorrangsverplichting De fietsers op de fietsoversteek hebben voorrang op de kruisende weg. Tijdens het oversteken van de fietsers zijn 1059 keer voorrangsverplichte voertuigen aanwezig geweest. Waarbij de aanwezigheid van een voorrangsverplicht voertuig is gedefinieerd als: een voertuig is voorrangsverplicht als het binnen drie autolengtes is van de oversteek op het moment dat een fiets op vijf meter van het specifieke deelkruispunt (één per rijbaan) is. Van de 1059 keer dat een voorrangsverplicht voertuig aanwezig was, kwamen 597 uit noordelijke richting en 462 uit de zuidelijke richting.
8 (17) Bij de analyse is gekeken naar het aantal en aandeel van de voertuigen dat de voorrangsverplichting niet op een juiste wijze naleeft. Wanneer een motorvoertuig geen voorrang verleend aan een aankomende fietser is dit gedefinieerd als het niet-naleven van de voorrangsverplichting. In totaal is dit op 28 april tussen 7:00 en 21:00 uur 53 keer voorgekomen. Deze gegevens zijn te zien in tabel 2. Herkomst Voorrangsverplichting nageleefd Motorvoertuig Fietser Wel Niet Aandeel niet naleven Noord West 328 29 8,1% Noord Oost 230 10 4,2% Zuid West 280 13 4,4% Zuid Oost 168 1 0,6% Totaal 1006 53 5,0% Tabel 2: Totalen naleven voorrangsverplichting In totaal is de voorrangsverplichting tijdens de analyseperiode in 95% van alle gevallen nageleefd. Het niet naleven van de voorrangsverplichting komt het meest voor wanneer voertuigen uit noordelijke richting in conflict komen met fietsers uit westelijke richting. Bij deze kruisende richtingen wordt de voorrangsverplichting in 8% van de gevallen niet nageleefd. Dit is een hoog aandeel en dit aandeel is ook aanzienlijk hoger dan bij de overige kruisende richtingen. Een mogelijke oorzaak van het niet naleven van de voorrangsverplichting door voertuigen uit de noordelijke richting, is beperkt zicht op fietsers uit westelijke richting. In figuur 5 is de situatie weergegeven, met in het rode vak de zicht belemmerende begroeiing. Figuur 5: Indicatie zichtlijn automobilisten uit noordelijke richting. (bron: Google Maps)
9 (17) 3.2 Kwalitatieve analyse Bij de kwantitatieve analyse is gekeken naar de conflicten tussen fietsers en motorvoertuigen. Specifieke situaties zijn verder beschreven en, waar mogelijk, geanalyseerd. Ook zijn overige opvallende zaken in kaart gebracht. 3.2.1 Monitoring voorrangsverplichting In totaal zijn, in de gehele analyseperiode van 28 april tot 3 mei, 28 situaties geconstateerd waarbij het niet naleven van de voorrangsverplichting tot een vorm van verkeersonveiligheid of hinder leidde. De verdeling over de richtingen en ernst van de conflictsituaties tussen fietsers en motorvoertuigen is weergegeven in tabel 3. Richting voorrangsverplicht voertuig Richting voorrangsgerechtigde fietser niet nageleefd Hinder Voorrangsverplichting Verkeersonveiligheid Ongeval Noord West 11 3 8 0 Noord Oost 12 4 7 1 Zuid West 1 0 1 0 Zuid Oost 4 0 4 0 28 7 20 1 Tabel 3 Resultaten kwalitatieve analyse monitoring voorrangsverplichting 3.2.2 Toelichting specifieke conflictsituaties In deze paragraaf wordt verder ingegaan op specifieke conflictsituaties waarbij sprake is van hinder of verkeersonveiligheid. Ongeval Op donderdag 28 april heeft een ongeval plaatsgevonden op de fietsoversteek Muntweg Muntmeesterlaan. Hierbij is een fietser afkomstig uit het oosten aangereden door een auto afkomstig uit het noorden. In figuren 6 t/m 8 wordt de situatie weergegeven.
Figuur 6 en 7: Ongeval op fietsoversteek 10 (17)
11 (17) Figuur 8: Ongeval op fietsoversteek De oorzaak van het ongeval is op basis van de beelden niet te identificeren. Verkeersonveilige situaties In twintig gevallen is er sprake van een verkeersonveilige situatie. De verkeersonveilige situaties zijn op te delen in twee soorten situaties. De meest voorkomende oorzaak is dat een motorvoertuig op het laatste moment tot stilstand komt, dit is vijftien keer voorgevallen en weergegeven in figuur 9. In de overige vijf situaties rijdt het voertuig door en moet de fietser remmen voor het voertuig, zoals te zien in figuren 10a, b en c. Figuur 9: Voertuig moet op een laat moment hard remmen
12 (17) Figuren 10a, b en c: Fiets moet hard remmen voor doorrijdend voertuig Hinder In zeven gevallen is hinder geconstateerd op de fietsoversteek, dit is alleen geconstateerd bij voertuigen uit noordelijke richting. In deze gevallen wordt de fietsoversteek geblokkeerd door een voertuig, waardoor fietsers afkomstig uit het westen moeten wachten met oversteken of uitwijken om over te steken (zie figuren 11a en b). In alle zeven gevallen is de oorzaak de terugslag van wachtende voertuigen voor de verkeersregelingsinstallatie aan de zuidzijde van de kruising.
13 (17) Figuren 11a en b: Motorvoertuig blokkeert fietspad 3.2.3 Overige opvallende zaken Naast het niet-naleven van de voorrangsverplichting door motorvoertuigen, zijn ook andere opvallende zaken geconstateerd. In deze paragraaf worden alle opvallende zaken apart besproken onder een kopje. Daarbij wordt een voorbeeld gegeven van de opvallende situaties. Voorrang tussen motorvoertuigen Tijdens de gehele analyseperiode zijn zes conflicten tussen motorvoertuigen onderling geconstateerd, waarbij de voorrangsregels niet op de juiste wijze worden nageleefd. Twee situaties zijn weergegeven in figuren 12 en 13.
14 (17) Figuren 12 en 13: Voorrangsituatie motorvoertuigen Blokkades Naast het niet naleven van de voorrangsverplichting zijn ook tussen motorvoertuigen een aantal gevallen van het blokkeren van de weg geconstateerd, over de gehele analyseperiode zeven keer. In alle gevallen is de oorzaak van het blokkeren van de weg, het verkeerd opstellen van voertuigen. Een voorbeeld hiervan is weergegeven in figuur 14. Het blokkeren van de weg zorgt niet direct voor een verkeersonveilige situatie, maar belemmerd wel de doorstroming van het verkeer.
15 (17) Figuur 14: Blokkade door verkeerd voorsorteren motorvoertuig Motorvoertuig op fietspad bij afslaan Tijdens de onderzoeksperiode is het vier keer voorgekomen dat een motorvoertuig het fietspad richting het westen (Muntmeesterlaan) gebruikte in plaats van de weg bedoeld voor de motorvoertuigen (zie figuren 15a en b).
Figuren 15a en b: Motorvoertuig slaat af richting het westen over het fietspad 16 (17)
17 (17) 4 Conclusies 4.1 Kwantitatieve analyse Uit de telling is gebleken dat er bijna 2000 fietsers gebruik maken van de oversteek tussen 7:00 en 21:00 uur. Het grootste aandeel van deze fietsers zijn afkomstig uit westelijke richting. Van de kruisende voertuigen wordt in 5% van de gevallen de voorrangsverplichting niet nagekomen. Het aandeel voertuigen dat niet aan de voorrangverplichting voldoet is hiermee hoog, met name bij voertuigen uit noordelijke richting. Het slechte zicht op de fietsers uit westelijke richting vanuit de noordelijke richting zorgt dat bij dit type conflict zelfs in 8% van de gevallen niet aan de voorrangverplichting wordt voldaan. 4.2 Kwalitatieve analyse Tijdens de opnameperiode zijn twintig verkeersonveiligheid situaties geconstateerd. De oorzaak van de gevaren bij conflicten tussen een motorvoertuig en een fietser is in de meeste gevallen dat een motorvoertuig een fietser pas in een laat stadium ziet en daardoor op het laatste moment remt. In de overige situaties reed het motorvoertuig door over de kruising waarbij de fietser in een laat stadium moet remmen. Op 28 april is een ongeval gebeurd. Hierbij werd een fietser afkomstig uit het oosten aangereden door een auto afkomstig uit het noorden. Met enige regelmaat wordt de oversteek gedeeltelijk geblokkeerd door voertuigen die opstellen voor de verderop gelegen verkeersregelinstallatie. Hierdoor moeten fietsers wachten of uitwijken. Verder is vier keer het fietspad gebruikt door een motorvoertuig om af te slaan richting het westen. 4.3 Algemene conclusie De algemene conclusie is dat er een hoog aandeel van de voorrangsverplichte voertuigen de verplichting niet op een juiste manier nakomen. Dit zorgt voor verkeersonveilige situaties waarbij voertuigen laat moeten remmen of de voorrangsgerechtigde fietser moet remmen. Uit de analyse blijkt dat dit vooral voorkomt bij voertuigen uit noordelijke richting. De oorzaak hiervan is dat het zicht vanuit deze aansluiting beperkt is.
18 (17) 5 Aanbevelingen 5.1 Zicht Uit de analyse is gebleken dat de meeste gevallen van het niet op de juiste manier omgaan met de voorrang, ontstaan bij conflicten tussen fietsers uit westelijke richting en voertuigen uit noordelijke. Door de begroeiing wordt het zicht van automobilisten uit noordelijke richting op de Muntmeesterlaan belemmerd. Het zicht verbeteren kan helpen bij het terugbrengen van het hoge aantal conflicten met de voorrang. Dit kan gedaan worden door de zicht belemmerende begroeiing te verwijderen/snoeien. In lijn met het verbeteren van het zicht kan ook de attentie op de oversteek worden vergroot. Dit kan bijvoorbeeld worden gedaan door het toepassen van LED-verlichting. 5.2 Voertuigen op het fietspad Voertuigen op het fietspad is zeer onwenselijk, zeker in combinatie met de drukte en het zicht. Het plaatsen van een bord bij de kruising met hierop aangegeven dat er sprake is van een fietspad, maakt de situatie duidelijker. Ook zorgt het bord ervoor dat de bocht niet meer gemaakt kan worden door voertuigen en hiermee wordt het rijden op het fietspad voorkomen.