Jaarbericht 2016 afdeling Haarlem Januari 2017 2016 was een druk en turbulent jaar. De Fietsersbond heeft vele projecten mede vormgegeven. Maar dat is niet zonder slag of stoot gegaan. We botsten met de gemeente vaker dan ons lief was. Vooral de nieuwe werkwijze van de gemeente (werken in regie) leidde ertoe dat de Fietsersbond vond dat zij niet altijd voldoende gehoord werd. Het heeft Jaap Moerman ertoe gebracht zijn werkzaamheden voor de lokale afdeling te staken: er wordt niet meer naar ons geluisterd, onze expertise wordt niet serieus genomen. College en politiek vertrouwen op de markt en die handelen niet altijd in het belang van de stad. De Fietsersbond is al een jaar met de wethouder in gesprek over hoe de stakeholders beter bij de projecten betrokken kan worden. 2017 wordt voor ons en de andere stakeholders een cruciaal jaar. Politiek In november werd door de Actiepartij een motie ingediend om eigen geld voor de fiets vrij te maken, De motie had tot strekking 4,5 miljoen per jaar voor de fiets vrij te maken, te besteden voor fietsroutes buiten de autoroutes om. De wethouder zorgt voor een overzicht wat er in Haarlem jaarlijks financieel voor fietsen wordt vrijgemaakt. Een datum waarop de notitie klaar zal zijn, is niet genoemd. Hoofdlijnen van de motie: Uit onderzoek van het fietsberaad blijkt dat gemeentes van boven de 100.000 inwoners gemiddeld 4,5 miljoen per jaar aan fietsvoorzieningen uitgeven. Dit budget in Haarlem zit versleuteld in herinrichtingprojecten in het kader van werk met werk maken ; De Haarlemse fietsinfrastructuur wordt daardoor vooral langs drukke hoofdwegen gebouwd. Uit de resultaten van de fietstelweek blijkt dat fietsers liever niet langs drukke hoofdwegen fietsen, maar door achterafstraten of door het groen. De huidige manier van budgetteren leidt dus niet tot fietsvoorzieningen die aansluiten bij de behoefte van de fietser. Overwegende dat het fietsgebruik enorme positieve gezondheids- en verkeerseffecten heeft voor de Haarlemmers en draagt het College op om budget van 4,5 miljoen per jaar voor de fiets vrij te maken. Fietsvisie In 2016 hebben de coalitiefracties (CDA, D66, PvdA en GL), aangevuld met CU zich bezig gehouden met het opstellen van een Haarlemse fietsvisie. De Fietsersbond heeft hieraan actief haar bijdrage geleverd. Er ligt een concept en de fracties hebben zich voor 2017 verbonden het concept te voltooien en aan de Raad aan te bieden. Vluchtelingen Een mooi eigen project was de oproep aan onze leden zich op te geven als fietsdocent bij de Koepel waar vluchtelingen (alleen vrouwen) konden leren fietsen. Een twintigtal leden heeft dit project op zeer professionele wijze vorm gegeven. Stedelijke distributie Er vallen in Haarlem jaarlijks fietsdoden, meestal veroorzaakt door vrachtwagens of bussen. Er liggen al jaren moties uit de raad waarin het college wordt opgeroepen het onbelemmerde vrachtverkeer aan banden te leggen zoals Heemstede en Bloemendaal dat al lang doen. Het college wil dat niet en koerst op een convenant met TLN (Transport Logistiek Nederland). Geen controle, geen toezicht, vrijheid, blijheid. Het is maar te bezien of de Nederlandse chauffeurs vrijwillig bepaalde straten gaan mijden. Buitenlandse chauffeurs worden niet bereikt en de GPS-systemen worden niet aangepast. Kortom, de oplossing van de gemeente lost niets op.
Hooimarkt/Koudenhorn Het ontwerp is na interventie van de Fietsersbond bij de raad bijgesteld. Het aanvankelijke plan bestond uit een 50 km weg met brede rijloper zonder middeneilandjes. Het aanbrengen van middeneilandjes heeft het ontwerp verbetert evenals de een zebra nabij de school de Kring. De fietspaden worden uitgevoerd in asfalt. Er ligt nu een alleszins acceptabel ontwerp. De uitvoering is nu, begin 2017, bijna gereed. Churchilllaan Op de Churchilllaan e.o. wordt de toegestane snelheid verlaagd naar 30km/u, de rijbaan wordt versmald naar 5.80 meter en de verharding wordt gewijzigd in klinkers. Op basis van de Nota Ruimtelijke Kwaliteit moesten dat getrommelde vormbak straatstenen in Waalformaat worden (door nostalgo s liefkozend waaltjes genoemd). Heel oncomfortabel voor fietsers. Op het laatste moment kregen we van de wethouder de toezegging dat toch de door ons gewenste strengpersklinkers toegepast zullen worden. Maar niet het door het beleid voorgeschreven asfalt. Europaweg Op de Europaweg tussen Schouwbroekerbrug en Aziëlaan worden vier kruispunten met verkeerslichten vervangen door rotondes. Een verbetering voor de doorstroming van het autoverkeer en voor de fietsers, die op de rotondes voorrang hebben. Spaarndam Onder druk van de bewoners heeft de gemeente op de dijk in het dorp vier versmallingen aangebracht. Ons inziens zijn deze versmallingen gevaarlijk voor fietsers maar we hebben de wethouder en de raad hiervan niet kunnen overtuigen. Eksterlaan De Eksterlaan wordt ingericht als 30 km zone, met brede fietsstroken en een smalle rijloper. Omdat buslijn 14 over de Eksterlaan rijdt worden er busvriendelijke drempels toegepast. Ten behoeve van de doorstroming van bus en fiets wordt de Eksterlaan een voorrangsweg. Het begin van de Eksterlaan bij de Vondelweg wordt gemarkeerd met een doorgetrokken trottoir, een zogenaamde inritconstructie. Het tweerichtingen fietspad langs de Vondelweg komt over deze inritconstructie te lopen en wordt daarmee veiliger. Velserstraat Het beleid is niet eenduidig over de status van de Velserstraat. De wethouder wilde straat opnieuw inrichten als 50 km weg. Door het aanleggen van fietsstroken zou de straat dan wel breder worden. De benodigde ruimte werd gevonden in het versmallen van de trottoirs. De Fietsersbond heeft gepleit voor een 30 km inrichting, maar dan wel bus- en fietsvriendelijk. Dat houdt in: een voorrangsweg met een smalle rijloper, brede fietsstroken en niet te veel drempels. Met name doordat bewoners in opstand kwamen tegen het versmallen van de trottoirs eiste de Raad uiteindelijk toch een 30 km inrichting. Helaas heeft de Raad wel erg goed naar de bewoners geluisterd, bewoners wilden de klinkers behouden waar Fietsersbond, Wijkraad, Rover en Connexxion graag comfortabeler en stiller asfalt zagen. De Raad koos hier niet voor het algemeen belang, maar voor de wens van bewoners. Meteorenstraat Voor de Meteorenstraat schrijft het beleid duidelijk 30km met bus voor. Toch heeft de wethouder gekozen voor een maximale snelheid van 50 km/h. Wel komen er brede fietsstroken in combinatie met een smalle rijloper. Schrikstroken tussen de parkeerhavens en de fietsstroken ontbreken helaas. Richtlijnen schrijven dit wel voor, helemaal als er 50 km/h gereden mag worden.
Kinderhuisvest/Kenaupark Het ontwerp van 2011 voorzag nog in een doorlopende fietsroute door het Kenaupark met fietspaden in rood asfalt. In 2015 verscheen als volstrekte verrassing een ontwerp dat in strijd is met het Haarlemse fietsbeleid en de projectopdracht van de gemeente. De fietspaden waren verdwenen, de voorrang van de fietsers op het afslaande verkeer richting Parklaan was opgeheven. Voor de Fietsersbond onaanvaardbaar. Uiteindelijk hebben college en raad het ontwerp goedgekeurd en is de Fietsersbond een bezwaarschriftenprocedure tegen de benodigde verkeersbesluiten begonnen. Westergracht Met een vertraging van een jaar is het fietspad aan de zuidzijde van de Westergracht geasfalteerd na een lange onnodige discussie met de gemeente over bomenkap. Het resultaat is comfortabel en veilig rood asfalt in plaats van losliggende, wiebelende tegels. En de bomen zijn behouden. Figeebrug De Figeebrug ligt in de Waarderpolder en wordt gezien als een belangrijke fietsschakel in de ontwikkeling van de Waarderpolder. De kosten van dit project werden gedragen door gemeente, provincie, rijk en ondernemers. Het plan lag al in 2011 klaar maar lag lange tijd stil. In 2016 werd het project weer opgepakt, maar plotseling bleek de brug 2 miljoen euro duurder uit te vallen. Ondernemers in het gebied vinden de brug zo belangrijk dat zij een deel van de kosten op zich nemen. De Raad heeft besloten het benodigde resterende bedrag vrij te maken. De brug moet medio 2018 klaar zijn. Bernadottelaan De Bernadottelaan staat in het Haarlemse gemeentebeleid als een 30 km weg te boek. Dat betekent om het verkeer te dwingen langzaam te rijden- een smalle weg met fietsstroken. Op deze weg rijdt ook busverkeer. De bus heeft belang bij doorstroming; Connexxion heeft de gemeente daar ook op gewezen, zeker in gebieden zoals in Schalkwijk- waar de weg breed genoeg is. Toch is het smalle profiel er gekomen en wordt de fietser onnodig- de snelheidsremmer voor auto s en bussen. Teding van Berkhoutstraat Hier wordt het door ons gewenste 2-3-2 profiel toegepast, d.w.z. 2 meter rode fietsstrook, 3 meter grijze rijloper, 2 meter rode fietsstrook. Uitgevoerd in asfalt, vanwege bus 2. De maximum snelheid blijft tegen de wens van de Fietsersbond 50 km/u. Nagtzaamstraat Ook hier wordt het door ons gewenste 2-3-2 profiel toegepast, uitgevoerd in asfalt vanwege bus 2. De maximum snelheid blijft 50 km/u. HOV-Noord Er zijn versnellingsmaatregelen uitgedacht voor het HOV-busverkeer van en naar IJmuiden. In Haarlem zijn voor twee kruisingen, de Zaanenstraat/laan en de Jan Gijzenkade, aanpassingen bedacht die de bus sneller laten doorstromen. De fiets profiteert hier deels ook van, de wachttijden voor fietsers nemen met name in de noord-zuid richting en vice versa af. Helaas geldt hetzelfde voor autoverkeer, de Fietsersbond vreest dat de Rijksstraatweg hierdoor een aantrekkelijkere en dus drukkere route wordt voor auto's. Bij de Zaanenstraat/laan gaat het links afslaan in tweeën plaatsvinden, een achteruitgang voor fietsers. Florapark In 2010 is dit project op de rol gezet door de gemeente. Aanleiding is de vervanging van een groot deel van de riolering en groot onderhoud van de bestrating van het Florapark, Floraplein en Hazepaterslaan. Er is toen door de Fietsersbond geparticipeerd, er is een VO gemaakt waarop de Fietsersbond in mei 2011 een inspraakreactie heeft gestuurd. Hierna is het hele project vanwege
bezuinigingen en een bestemmingsplanwijziging in de la gelegd. Tot het voor 2017 plotseling weer in de begroting was opgenomen. Er is (in regie) een nieuw VO gemaakt. En opnieuw hebben we (in december 2016) een inspraakreactie gestuurd, bijna gelijk aan die van 2011. Zaanenstraat De Zaanenstraat, een 50 km weg, krijgt een nieuw profiel. De fietspaden worden in asfalt uitgevoerd en aangelegd volgens de huidige richtlijnen. Nabij de school komt een middeneiland om fietsoversteken in tweeën mogelijk te maken. Geheel conform het staande beleid uitgevoerd. Jan Gijzenkade De herinrichting van de Jan Gijzenkade loopt al vanaf 2008. Deze weg is conform gemeentelijk beleid een 50 km weg met fietspaden. Voor fietspaden is alleen ruimte voor als de bomen aan de kant van de weg gekapt worden. De meeste bomen zijn slecht en hebben een beperkte levensduur. De Bomenwacht was niet tegen bomenkap. Een meerderheid van bewoners vond dat de bomen behouden moesten blijven en dat fietsstroken veiliger zijn dan fietspaden (sic!). De wethouder volgde de opvattingen van Bomenwacht en Fietsersbond maar haalde bakzeil toen de bewoners gesteund door de ontwerpers tijdens een raadszitting massaal protesteerden. Hier wordt opnieuw een weg aangelegd die fietsonveilig is: de gemeente legt bewoners niet uit wat het gemeentelijk beleid voorschrijft en waarom een fietspad fietsveiliger is. Fietsonderdoorgang Schoterbrug Sinds de komst van de Schoterbrug in 2009 moesten fietsers, komende uit het zuiden richting Spaarndam, maar liefst twee keer de Spaarndamseweg oversteken. Onder de Schoterbrug is wel een onderdoorgang aangelegd, maar door (uitgestelde) bouwwerkzaamheden aan het wijkje Land in Zicht is deze nooit opengesteld. Na ruim 9 jaar zijn de laatste woontorens eindelijk gereed, zodat de onderdoorgang in oktober 2016 geopend kon worden. Fietssnelweg De aanleg van de snelfietsroute Haarlem-Amsterdam loopt al sinds 2010. Amsterdam en Haarlem hebben enkele schakels aangelegd. Voor een aantal andere was geen geld. Het budget van Haarlemmerliede voor de route is niet groot. Daarnaast is er het probleem van de kruising van het fietspad met de ontsluiting van Sugar City. In 2017 wordt de fietsoversteek over de Prins Bernardlaan rechtgetrokken. Er staan in Haarlem verder geen andere projecten op de rol. Fietsparkeren: Werkgroep Fiets Al gedurende twee jaar is een breed samengestelde werkgroep Fietsparkeren actief. Met als doel om in het centrum kleinschalig extra fietsparkeerplaatsen te realiseren. In 2016 was hiervoor 50.000,- beschikbaar. Op een aantal locaties zijn hiervoor Tulip fietsrekken bijgeplaatst. In de Grote Houtstraat bij AH zijn de fietsrekken in de Grote Houtstraat omgedraaid : de fietsen worden nu in de lengterichting geparkeerd ipv dwars geparkeerd. Deze oplossing kostte ons inziens onnodig veel geld en heeft erg weinig extra parkeerplaatsen opgeleverd. Stationsplein De gemeente gaat het langparkeren in de fietskelder en de fietsflat en het Stationsplein aanpakken. Dat wordt mogelijk gemaakt met behulp van een detectiesysteem dat iedere fiets apart registreert als de fiets in een rek wordt geplaatst. Aanvankelijk wilde de gemeente een maximum parkeerduur van 7 dagen invoeren. Dat betekent dat op dag 8 de fiets kon worden weggeknipt. Voor de Fietsersbond onaanvaardbaar. De duur was te kort en er werd geen mogelijkheid geboden mensen die bijv. ziek zijn of op vakantie zijn een langere periode toe te kennen. Uiteindelijk is er een redelijk aanvaardbaar compromis uitgerold:
- De parkeerduur wordt 10 dagen met een hersteltermijn (=waarschuwing) van 4 dagen; dus de fiets kan feitelijk pas vanaf dag 15 worden weggehaald - Er komt een mogelijkheid de fiets gedurende 4 weken (gratis) te stallen op het CWI-terrein aan de oostzijde van het station. Het Stationsplein bovengronds (waar het detectiesysteem niet wordt gebruikt) wordt en passant ook onder hetzelfde regime van 10+4 gebracht. Hoe de gemeente dit gaat uitvoeren, is ons niet bekend. Alverna De kwestie Alverna is in 2016 uitgemond in een tweetal processen tegen ProRail. De afdeling Haarlem is direct betrokken geweest bij het voor de rechter dagen van ProRail. Daarom krijgt het ook hier een plek. ProRail sloot in 2015 de onbeveiligde oversteek in Heemstede af. De Fietsersbond en Wandelnet startten daarop een gerechtelijke procedure die eindigde bij de hoogste rechter, de Raad van State, ProRail werd in het ongelijk gesteld en moest de hekken weer weghalen. Dat heeft ProRail inderdaad gedaan maar vervolgens plaatsen de bewoners een hek aan de andere kant van het spoor. Het spoor kon wel worden overgestoken maar de weg werd doodlopend. Feitelijk was de oversteek opnieuw geblokkeerd. Daarop kondigden Fietsersbond en Wandelnet opnieuw een rechtszaak aan. Op de avond voordat de zitting zou plaatsvinden, is dit tweede hek weer weggehaald. De oversteek is op dit moment open maar de strijd is nog niet gestreden.