Lesbeschrijving Nederlands Overzicht Leerjaar 1 VOx leerlijn nr. 1 Mondelinge taalvaardigheid Onderdeel nr. 2. Leesvaardigheid Subonderdeel nr. 2.1 Zakelijke teksten Lesnummer 9 Titel van de les Onderdelen van een tekst Tijd Eén lesuur met mogelijkheden voor uitloop naar meer lesuren. Lesdoel 1.1 De leerling benoemt de belangrijkste onderdelen van een tekst (inleiding, kern, slot) (route A, B) VSO Kerndoelen Arbeidsmarktgericht Nederlandse Taal en Communicatie, kerndoel 3: De leerling leert zakelijke teksten te lezen over onderwerpen die aansluiten bij de eigen interesses, de leefwereld en de wereld van arbeid. CED Leerlijnen Er vindt een herziening van de huidige CED leerlijnen Arbeidsgericht plaats. Deze zullen eind schooljaar 2011-2012 gereed zijn. VOx zal er vervolgens voor zorgen dat er een koppeling met deze herziene leerlijnen in het VOx materiaal opgenomen gaat worden. Materialen Leerroute A en B Leraar Leerling PowerPoint-presentatie les 9 Onderdelen van een tekst Werkblad 9AB Begeleid inoefenen Werkblad 9AB Verwerking VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 1
Voorbereiding Controleer of de leerlingen het instapniveau beheersen: Route A, B, C: De leerling weet dat titel, tekst en illustraties meestal bij elkaar horen. Stem de les zo nodig af op de mate waarop de leerlingen dit niveau beheersen. Print/kopieer voor opdracht 1 van de Verwerking een tekst voor alle leerlingen, bijvoorbeeld een tekst over de Maya s van de site: http://www.nationalgeographic.nl/junior/mens-en-wereld/informatie/maya-s. Verzamel voor opdracht 3 kranten of tijdschriften waar de leerlingen in mogen knippen. Ze mogen zelf een artikel uitknippen. Leg voor opdracht 4 tot slot eventueel papier klaar waarop de leerlingen hun tekst in het net kunnen schrijven. U kunt ook een groot vel klaarleggen waar de leerlingen hun tekst op kunnen plakken. Zo kunt u een muurkrant maken van alle zelfgeschreven teksten. 2 VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep
INTRODUCTIE (5 minuten) Werkvorm Verschillende onderdelen Verschillende onderdelen n.v.t. van een tekst bespreken: van een tekst bespreken: titel, tekst, illustraties titel, tekst, illustraties Dia s 2, 3 2, 3 n.v.t. Leerroute A, B Bekijk een nieuwsberichtje met een foto erbij, bijvoorbeeld op het www.jeugdjournaal.nl, of in de krant. Vraag de leerlingen uit welke onderdelen het bericht bestaat. (titel, tekst, plaatje) Horen al die onderdelen bij elkaar? (ja) Hoe weet je dat? (ze gaan allemaal over hetzelfde onderwerp) Laat PowerPoint-dia 2 en 3 zien. Vertel dat de leerlingen in deze les naar de verschillende onderdelen van teksten gaan kijken. Bespreek het belang van het doel: als je weet wat de onderdelen van een tekst zijn, begrijp je de tekst beter. Ook de titel en de plaatjes helpen je om de tekst te begrijpen. Extra suggestie voor leerroute B Bekijk nog een artikeltje uit een krant. Laat de leerlingen vaststellen wat allemaal bij het artikeltje hoort. VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 3
INSTRUCTIE (10 minuten) Werkvormen Zelfontdekkende instructie Directe instructie n.v.t. in tweetallen (5 minuten), nabespreking met alle leerlingen (5 minuten) Dia s 4, 5 4, 5, 6 n.v.t. Leerroute A Vertel de leerlingen dat een tekst (meestal) uit drie onderdelen bestaat: een inleiding, een kern en een slot. Vertel dat de leerlingen net vastgesteld hebben dat een artikel vaak ook een titel heeft, en soms ook een plaatje. Maak tweetallen. Vraag de tweetallen waar de titel bij hoort, bij de inleiding, de kern, of het slot?(inleiding) En een illustratie? (kern) Geef de tweetallen even de tijd. Bespreek daarna hun antwoorden na met behulp van PowerPoint-dia 4. Bekijk daarna een krantenartikel met de leerlingen. Lees het artikel, en bepaal samen wat de inleiding, de kern en het slot van het artikel is. Leerroute B Vertel de leerlingen dat een tekst meestal uit drie onderdelen bestaat: een inleiding, een kern en een slot. Vertel dat de leerlingen net vastgesteld hebben dat een artikel vaak ook een titel heeft, en soms ook een plaatje. Vraag de leerlingen waar de titel bij hoort, bij de inleiding, de kern, of het slot?(inleiding) En een illustratie? (kern). Bespreek hun antwoorden na met behulp van PowerPoint-dia 4. Bekijk daarna een krantenartikel met de leerlingen. Lees het artikel, en bepaal samen wat de inleiding, de kern en het slot van het artikel is. 4 VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep
BEGELEID INOEFENEN (10 minuten) Werkvorm Samen werkblad maken Samen werkblad maken n.v.t. Dia 5 5 n.v.t. Leerroute A Laat PowerPoint-dia 5 zien. Deel het werkblad 9AB Begeleid inoefenen uit. Laat de leerlingen bij opdracht 1 de tekst lezen. Bedenk daarna samen wat de inleiding, de kern en het slot is. De leerlingen geven elk onderdeel met een andere kleur kleurpotlood aan. Bespreek bij opdracht 2 wat het doel van de tekst is. Beide antwoorden (leerzaam en leuk) zijn goed. Vertel dat de leerlingen hierna zelfstandig aan de slag gaan. Leerroute B Laat PowerPoint-dia 5 zien. Deel het werkblad 9AB Begeleid inoefenen uit. Laat de leerlingen bij opdracht 1 de tekst lezen. Bedenk daarna samen wat de inleiding, de kern en het slot is. De leerlingen geven elk onderdeel met een andere kleur kleurpotlood aan. Vertel dat de leerlingen hierna zelfstandig aan de slag gaan. Mogelijkheden voor uitloop naar extra lesuur Laat PowerPoint-dia 5 weer zien. Deel het werkblad 9AB Verwerking weer uit. Bespreek bij opdracht 2 wat het doel van de tekst is. Beide antwoorden (leerzaam en leuk) zijn goed. Vertel dat de leerlingen hierna zelfstandig aan de slag gaan. VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 5
VERWERKING (20 minuten) Werkvorm Werkblad maken Werkblad maken n.v.t. Dia 6 6 n.v.t. Leerroute A Laat PowerPoint-dia 6 zien. Deel het werkblad 9AB Verwerking uit. Laat de leerlingen zelfstandig de opdrachten maken. Print/kopieer voor opdracht 1 voor elke leerling een tekst, bijvoorbeeld een tekst over de Maya s van de site: http://www.nationalgeographic.nl/junior/mens-en-wereld/informatie/maya-s. Geef elke leerling voor opdracht 3 een krant of een tijdschrift. De leerlingen knippen zelf een artikel uit en geven aan wat de inleiding, kern en slot is. De leerlingen kunnen het artikel op hun werkblad plakken. Voor opdracht 4 schrijven de leerlingen zelf een tekst met een inleiding, kern en slot. U kunt de leerlingen hun stuk eerst in het klad op hun werkblad laten schrijven. Daarna kunnen ze het in het net schrijven; deel hier nieuw papier voor uit. U kunt de teksten als de leerlingen klaar zijn eventueel ook op een groot vel plakken, en er een muurkrant van maken. Bespreek op het eind de resultaten van de opdrachten klassikaal na. U kunt de werkbladen eventueel ook innemen, zodat u ze kunt nakijken. Leerroute B Laat PowerPoint-dia 6 zien. Deel het werkblad 8ABC Verwerking uit. Laat de leerlingen zelfstandig de opdrachten 1 t/m 3 maken. Print/kopieer voor opdracht 1 voor elke leerling een tekst, bijvoorbeeld een tekst over de Maya s van de site: http://www.nationalgeographic.nl/junior/mens-en-wereld/informatie/maya-s. Geef elke leerling voor opdracht 3 een krant of een tijdschrift. De leerlingen knippen zelf een artikel uit en geven aan wat de inleiding, kern en slot is. De leerlingen kunnen het artikel op hun werkblad plakken. Bespreek op het eind de resultaten van de opdrachten klassikaal na. U kunt de werkbladen eventueel ook innemen, zodat u ze kunt nakijken. 6 VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep
Mogelijkheden voor uitloop naar extra lesuur Laat PowerPoint-dia 6 weer zien. Deel het werkblad 8ABC Verwerking weer uit. Laat de leerlingen opdracht 4 maken. De leerlingen schrijven zelf een tekst met een inleiding, kern en slot. U kunt de leerlingen hun stuk eerst in het klad op hun werkblad laten schrijven. Daarna kunnen ze het in het net schrijven; deel hier nieuw papier voor uit. U kunt de teksten als de leerlingen klaar zijn eventueel ook op een groot vel plakken, en er een muurkrant van maken. Bespreek op het eind de resultaten van de opdracht klassikaal na. U kunt de werkbladen eventueel ook innemen, zodat u ze kunt nakijken. VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 7
TERUGBLIK (5 minuten) Werkvorm Afsluitend gesprek Afsluitend gesprek n.v.t. Dia 7 7 n.v.t. Leerroute A, B Laat PowerPoint-dia 7 zien. Kijk terug op de les. Bespreek de opdrachten na met de leerlingen. Vonden ze het leuk om zelf een tekst met inleiding, kern, slot te schrijven? Wat hebben ze geleerd? Sluit de les af. 8 VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep