1 ONDERWIJSPROFIEL PASSEND ONDERWIJS HAARLEMMERMEER 2015 ICBS de Tweemaster Vijfhuizen
2 Schoolgegevens Interconfessionele basisschool de Tweemaster Baarsjesweg 1 2141 VJ Vijfhuizen 023-5581245 Brinnummer 03NI
3 Inhoudsopgave Inleiding blz. 4 Het onderwijsprofiel Passend Onderwijs H meer blz. 7 Opbrengstgericht werken en verbetertrajecten blz. 8 Leerresultaten blz. 10 Leerstofaanbod blz. 11 Leertijd blz. 14 Didactisch handelen blz. 15 Pedagogisch handelen blz. 16 Klassenmanagement blz. 18
4 Inleiding De Tweemaster is een interconfessionele basisschool; ontstaan uit een fusie tussen een Rooms Katholieke basisschool en een Protestants Christelijke basisschool. Dit betekent, dat we in de omgang met de kinderen een sfeer (proberen te) creëren, die op een christelijke grondslag stoelt. Gelijkwaardigheid tussen mensen is een belangrijk uitgangspunt. Wat wij belangrijk vinden en willen uitstralen hebben wij omschreven in onze missie: Samen koersend op weg, voor een veilige reis door het basisonderwijs! Deze slogan is een aantal jaar geleden geformuleerd en is voor ons tot op de dag van vandaag actueel. We bieden de leerlingen op de Tweemaster een veilige haven en stippelen samen met collega s, ouders en leerlingen een uitdagende, inspirerende, leerzame en passende koers uit voor onze leerlingen. Samenwerking en overleg vinden wij belangrijk. Op de Tweemaster heeft iedere leerkracht een parallel- of duo collega waarmee regelmatig overleg plaatsvindt. Op deze manier zorgen we voor één lijn binnen de groepen. Ook in vergaderingen wordt ruimte gecreëerd om met elkaar van gedachten te wisselen over een groep of specifieke leerling. We vinden het belangrijk dat de samenwerking tussen collega s onderling en tussen ouders, leerling en leerkracht soepel en open verloopt. Betrokkenheid is hierbij erg belangrijk. We plannen regelmatig contactmomenten om dit te realiseren. Onze missie is ook het behouden en koesteren van onze interconfessionele identiteit. Centraal hierbij staan waarden en daaruit voortvloeiende normen, respect en vertrouwen. We besteden hieraan (dagelijks) aandacht a.d.h.v. de methode Trefwoord en in ieder geval eens per week werken we met de methode Leefstijl. In onze visie geven we aan hoe we ons onderwijs willen vormgeven. De beschreven uitgangspunten beschouwen we als kwaliteitscriteria waaraan we ons onderwijs willen toetsen. Visie op ontwikkeling en leren / school organisatorische dimensie Bekwaamheid Op de Tweemaster vinden we het belangrijk ervoor te zorgen dat ieder kind zich bekwaam voelt. Succeservaringen zijn een belangrijke drijfveer om je verder te ontwikkelen. Dit is zowel belangrijk voor leerkrachten als leerlingen. We vinden het belangrijk iedere leerling positief te benaderen en nadruk te leggen op ieders kwaliteiten. Zelfvertrouwen is voor zowel leerlingen als leerkrachten erg belangrijk; we focussen op wat er goed gaat en we onderzoeken samen (kind ouders school) wat nog beter kan. Visie op onderwijs / Onderwijskundige dimensie Doelen De kerndoelen / resultaten zijn belangrijk, maar we kijken naar de mogelijkheden van ieder kind. We streven ernaar ieder kind zoveel mogelijk kerndoelen te laten behalen d.m.v. de lessen en extra ondersteuning die we (dagelijks) geven. Voor kinderen die uitvallen is er ruimte voor extra ondersteuning (of RT). Voor kinderen die meer uitdaging nodig hebben onderzoeken we de mogelijkheden t.a.v. een (kind)specifieke doorgaande lijn. De kinderen die extra uitdaging nodig hebben, werken vaak groep doorbrekend en worden eventueel gekoppeld aan een maatje. Zelfstandig werken De Tweemaster heeft zelfstandig werken hoog in het vaandel. De doorgaande lijn is duidelijk zichtbaar en herkenbaar voor de kinderen. In alle groepen wordt gewerkt met een weektaak. In de groepen 1 t/m 8 staat een stoplicht; dit licht wordt gebruikt om rust momenten (de kinderen werken dan zelfstandig) te creëren. Tijdens deze rust momenten is er de mogelijkheid voor de leerkracht (groepjes of individuele) kinderen te helpen aan de instructietafel. Bij iedere kleur van het stoplicht horen vastgestelde regels, die gelden in alle groepen. Door deze manier van werken leren de kinderen al van jongs af aan om te gaan met uitgestelde aandacht.
5 Ze leren zelfstandig oplossingen te bedenken en de hulp van klasgenoten in te schakelen. In de bovenbouw leren de kinderen te werken aan de hand van een tijdsplanning. Het leren plannen van (huis)werk is essentieel voor het Voortgezet Onderwijs. Onderwijs op maat HGW Met het hele team hebben we gedurende schooljaar 2010-2011 een basiscursus HGW (Handelingsgericht Werken) gevolgd. De cursus richt zich op de onderwijsbehoeften, onderwijs op maat, clusteren in groepen en de samenwerking tussen leerlingen, leerkrachten en ouders. Deze manier van werken spreekt ons erg aan en voeren we stapsgewijs, gedurende een aantal jaren in (per vakgebied). Hierbij kopen we begeleiding in bij OinO (Onderwijs in Ontwikkeling) Visie op opbrengsten van het onderwijs De resultaten van ons onderwijs meten we onder andere met toetsen van het CITO en houden we bij in een leerlingvolgsysteem (Parnassys). De gegevens blijven gedurende de schoolloopbaan bewaard en worden regelmatig bekeken en gebruikt om ons onderwijs te optimaliseren en onszelf doelen te stellen. In de groepen 1-2 maken we gebruik van het registratieprogramma KIJK. Tijdens leerling-/groepsbesprekingen (minimaal 2 keer per jaar) analyseren we kritisch, samen met de IBer, onze opbrengsten. We bespreken de methodegebonden- en CITO- toetsen, we vieren de successen en formuleren samen de verbeterpunten en de (nieuwe) doelen. Met ieder kind hebben we een gesprek n.a.v. het rapport. Ook hierbij kijken we weer naar wat er goed gaat en wat we kunnen verbeteren. In de klas wordt vaak met de kinderen de dag geëvalueerd. Eens per jaar wordt er een opbrengstendocument gemaakt. Dit wordt door het CvB gebruikt als leidraad tijdens het gesprek met de inspectie (verantwoording van onze opbrengsten). Voor intern gebruik maken we twee keer per jaar een Zelfevaluatie. Deze documenten vormen op gezette tijden ook de basis voor intervisie met collega s van andere scholen van Stichting de la Salle (IB en directie). Visie op schoolklimaat / pedagogische dimensie Veiligheid Kinderen kunnen zich het best ontwikkelen wanneer zij zich veilig voelen. Wij bieden de kinderen die bij ons op school komen een veilige plek, zowel sociaal-emotioneel als fysiek. De methode Leefstijl draagt hier in belangrijke mate toe bij. We zorgen op de Tweemaster voor rust en regelmaat door middel van afgesproken schoolregels. Deze regels hangen ook in iedere klas. We benaderen alle kinderen positief. Mocht er toch gepest worden dan maken wij gebruik van ons pestprotocol en het protocol grensoverschrijdend gedrag. Ook is er de mogelijkheid tot externe hulp bij eventuele problemen binnen een bepaalde groep. Wij doen op de Tweemaster ons best om ieder kind ruimte voor eigenheid te bieden. Betrokkenheid Leerkrachten, ouders en leerlingen op de Tweemaster zijn erg betrokken bij elkaar. Om ouderbetrokkenheid te bevorderen organiseert de MR een aantal keer per jaar een ouderpanel. Gedurende een dergelijke avond kunnen ouders uit alle groepen (die willekeurig zijn uitgenodigd) meedenken over onderwerpen die zowel voor school als voor de ouders belangrijk zijn. De OR organiseert een aantal keer per jaar een informele koffieochtend. Ouders kunnen tijdens het drinken van een kopje koffie van gedachten wisselen en elkaar leren kennen. Zowel de ouders van de MR als de OR zijn erg betrokken bij onze school. Ouders ondersteunen ook regelmatig activiteiten in de klas. Maatschappelijke positionering / maatschappelijke dimensie Samenwerken Samenwerken is belangrijk om goed te kunnen functioneren in de maatschappij.
6 We leren onze kinderen samen te werken vanaf het moment dat zij op school komen. Ook vinden we het belangrijk dat kinderen elkaar helpen en dat ze om hulp durven te vragen, indien dat nodig is. Persoonsontwikkeling Naast de dagelijkse vakken, die zorgen voor de cognitieve ontwikkeling, vinden wij het ook belangrijk dat kinderen kennis maken met andere thema s. Kunst en Cultuur (en creativiteit) zijn op de Tweemaster belangrijk, we besteden aandacht aan beeldende vorming, muziek en drama. Volgens ons cultuurplan (waarin we onze visie op cultuur beschrijven) volgen we de lessen van De Erfgoed Leerlijn Haarlemmermeer. Daarnaast krijgt Iedere klas in principe ieder jaar een workshop en/of voorstelling waarbij kennis gemaakt wordt met Kunst en Cultuur. (PIER-K) Soms bezoekt een klas een museum of wordt er een ander uitstapje gemaakt. Groep 7 gaat ieder jaar op Natuur-3-daagse om kennis te maken met (onderzoek in) de natuur. Ook besteedt iedere klas aandacht aan Natuur en Milieueducatie d.m.v. leskisten of een bezoek aan kinderboerderij of heemtuin. We besteden veel aandacht aan de sociaal emotionele ontwikkeling d.m.v. de methode Leefstijl. De motorische ontwikkeling wordt op de Tweemaster bevorderd door de gymlessen en de methode Schrijfdans. Bij verschillende lessen en thema s wordt de buitenwereld uitgenodigd in de groep. Denk aan een bezoek van een postbode in de klas, het bekijken van een vrachtwagen tijdens een verkeersles, gastsprekers (bijvoorbeeld in het kader van WO II) etc. Belangrijke kenmerken om tot ontwikkeling te komen: - Emotioneel vrij zijn; - Zelfvertrouwen hebben; - Nieuwsgierig zijn; - Je veilig voelen; Alle besturen hebben met de komst van Passend Onderwijs zorgplicht. De zorgplicht betekent dat iedere leerling een passende onderwijsplek moet krijgen. De besturen werken samen in het samenwerkingsverband om de zorgplicht te kunnen garanderen. Het samenwerkingsverband (alle besturen) moet zorgen voor een dekkend netwerk. Het samenwerkingsverband maakt via de onderwijsprofielen inzichtelijk hoe zij met de scholen zorgt voor een dekkend netwerk. Het kader voor het onderwijsprofiel wordt op SWV-niveau ontwikkeld zodat er zicht komt op het totale netwerk. De veranderingen zijn een prima gelegenheid om met elkaar een verdere kwaliteitsslag te slaan. De focus ligt op (verdere) kwaliteitsverbetering. Het samenwerkingsverband, bestaande uit de samenwerking van schoolbesturen, kan zich verder ontwikkelen in het tijdig signaleren en kan doorgaan met het verbeteren van opbrengstgericht werken in leerresultaten en leerkrachtvaardigheden.
7 Het onderwijsprofiel Passend onderwijs Haarlemmermeer Een onderwijsprofiel van iedere school bestaat uit een basiszorg, een breedtezorg en een dieptezorg (zie landelijk referentiekader). In het Samenwerkingsverband Haarlemmermeer spreken we van een basisaanbod, een breedteaanbod en een diepteaanbod en formuleren scholen een plusaanbod. De onderwijsprofielen van de PO, SBO en SO scholen gezamenlijk leveren een onderwijscontinuüm op, waarmee wij alle leerlingen een passend onderwijsaanbod kunnen geven. Het breedte en het diepteaanbod op de diverse scholen is een intensivering van de onderwijsaanpak zoals de school het biedt in het basisaanbod. Dit geldt voor alle vormen van onderwijs. De onderwijsprofielen geven zicht op het onderwijsaanbod voor alle leerlingen in een school. Het onderwijsprofiel moet een zichtbare kwaliteit van onderwijs waarborgen. Een goed gedifferentieerd onderwijsaanbod op de basisschool zorgt ervoor dat veel leerlingen thuisnabij onderwijs kunnen volgen en slechts een beperkt aantal leerlingen een beroep hoeft te doen op het diepteaanbod. Het onderwijsprofiel is een instrument in handen van de schooldirecteur om het onderwijsaanbod gericht te verbeteren. De vaste onderdelen van het onderwijsprofiel zijn: Planmatig werken De leerresultaten Een helder geformuleerd onderwijsaanbod en effectieve methodieken. De bewaking van de leertijd. De instructievaardigheden Het (pedagogisch) klimaat Het klassenmanagement We sluiten aan bij de begrippen in het waarderingskader van de inspectie en bij de vele kwaliteitsinstrumenten. Het zijn die elementen uit het primair proces die direct invloed hebben op de leerresultaten van de leerlingen. Het onderwijsprofiel hangt op deze wijze sterk samen met het onderwijskundig deel van het schoolplan en de onderdelen uit het kwaliteitssysteem van de school. Op iedere school is in het onderwijsprofiel beschreven hoe de school deze onderwijskwaliteit definieert en monitort. De vaste onderdelen van het onderwijsprofiel zijn voor al de scholen in het samenwerkingsverband gelijk. De onderdelen moeten beschreven worden in concreet waarneembaar gedrag. Het gedrag is meetbaar en beschreven in termen van wat zie ik. We vinden dat iedere school of ieder schoolbestuur zelf de elementen uit het onderwijsprofiel inhoudelijk vorm moet geven en eventueel een eigen ambitieniveau moet formuleren. Dit betekent dat de onderwijsprofielen qua vorm vergelijkbaar zijn, maar qua inhoud per school en per bestuur moeten verschillen om te komen tot een dekkend netwerk.
8 Opbrengstgericht werken en verbetertrajecten De inspectie brengt op basis van een steekproef in kaart in hoeverre scholen opbrengstgericht werken op basis van vijf indicatoren: 1. De school gebruikt een systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen 2. De leraren volgen en analyseren de vorderingen van hun leerlingen systematisch 3. De school gaat de effecten van de zorg na 4. De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten 5. De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. Op de Tweemaster worden twee keer per jaar de behaalde Cito-resultaten geanalyseerd. Dit wordt beschreven in een format dat wordt aangeleverd door ons bestuur (kengetallenkaart en schoolzelfevaluatie). Op basis van de analyses worden er verbeterpunten op groeps- en/of schoolniveau geformuleerd en uitgewerkt. Daarnaast worden de resultaten op groepsniveau geanalyseerd aan de hand van het analysedocument en dit wordt verwerkt in de evaluatie van de groepsplannen. Op leerling-niveau worden de Cito-resultaten én de resultaten van de methode gebonden toetsen gebruikt. Deze informatie wordt verder in de groepsoverzichten en/of - plannen verwerkt, aangevuld met de taakwerkhouding en de onderwijsbehoeftes van de leerling. In uitzonderlijke situaties wordt er een individueel handelingsplan gemaakt. De groepsplannen worden twee maal per jaar met de Intern Begeleider en de collega ( s) van de parallelgroep, besproken tijdens de zgn. groepsbespreking. In de groepsplannen gaan we uit van instructie op drie niveaus : min (sub 2) de instructie afhankelijke basis instructiegevoelig plus (sub 1) instructie onafhankelijke Op dit moment worden de volgende groepsplannen gemaakt : Groep 1 en 2 Taal en rekenen Groep 3 Technisch lezen /spelling en rekenen Groep 4 t/m 8 Technisch lezen, spelling en rekenen In schooljaar 2015-2016 worden hier ook de groepsplannen voor begrijpend lezen aan toegevoegd. Mogelijk dat ook de groepsplannen voor technisch lezen verfijnd zullen worden.
9 Periode Toetsen en activiteiten Acties en afspraken Oktober November Afname van de DMT en AVI voor de leerlingen die in mei/juni beneden het verwachte niveau hebben Als de tussendoelen zijn bereikt bespreken of de aanpak moet worden voortgezet. gescoord. Afname herfstsignalering VLL groep 3 De niveaus van de oefenstof wordt op basis van de resultaten aangepast. Afname CITO- toetsen B8 voor Rekenen-wiskunde, Spelling en Begrijpend Lezen. Op basis van de analyse past de leerkracht het groepsplan aan voor de komende periode. Januari Februari Afname Cito M toetsen Analyse van de individuele leerlingen door de leerkracht groei in VS. Analyse van de opbrengsten van de Cito M Op basis van de resultaten toetsen : wordt bepaald of de doelen - Analyse door IB-er binnen vast format bereikt zijn, waar we trots op - Bespreken in MT kunnen zijn en voor welke - Bespreken met het team (opbrengstvergadering) vakken een verbeterplan moet worden - Format definitief maken en versturen naar bestuur. opgesteld. Tevens worden de schoolambities geformuleerd. Evaluatie van de groepsplannen in een groepsbespreking Op basis van de bespreking past met de Intern Begeleider de leerkracht de groepsplannen aan voor de komende periode Afname wintersignalering VLL groep 3 De niveaus van de oefenstof wordt op basis van de resultaten aangepast. Maart April Afname lentesignalering VLL groep 3. De niveaus van de oefenstof wordt op basis van de resultaten aangepast. Juni/juli Afname Cito E toetsen Analyse van de individuele leerlingen op groei in VS, door de leerkracht. Analyse van de opbrengsten van de Cito E toetsen : - Analyse door IB-er binnen vast verkort format - Bespreken in MT - Bespreken met het team (opbrengstvergadering) - Format definitief maken en versturen naar bestuur. Eventueel het beleid aanpassen aan de resultaten. Verbeterplannen continueren of aanpassen/aanscherpen en ambitie eventueel bijstellen. Afname eindsignalering VLL groep 3 Eindevaluatie groepsplannen in een groeps- bespreking met de Intern Begeleider Analyse gegevens worden verwerkt in overdrachtsformulier. De leerkracht maakt een groepsanalyse voor de de vakken begr. lezen, rekenen/wiskunde en spelling a.d.h.v. een vast format. Deze gegevens worden verwerkt in het groepsoverzicht en gehanteerd bij de overdracht aan de volgende leerkracht..
10 Leerresultaten In de groepsplannen worden de doelen per leerling in vaardigheidsscores gesteld. Om de groei te bepalen die leerlingen de volgende periode in vaardigheidsscores moeten behalen, maken wij gebruik van Leerrendementsoverzichten van Onderwijs Advies versie januari 2014. De Tweemaster analyseert de resultaten op de vakgebieden Technisch lezen, begrijpend lezen, spelling en rekenen. De leerkracht bekijkt per leerling kritisch de leerresultaten (groei in vaardigheidsscores uit Parnassys) en stelt op basis hiervan hypotheses die besproken worden tijdens de groepsbespreking. Op de Tweemaster worden hoge doelen gesteld. Er wordt geprobeerd het hoogst haalbare uit de leerlingen te halen. Daarbij wordt rekening gehouden met de individuele mogelijkheden en het welbevinden van de leerlingen. Natuurlijk is het streven om zoveel mogelijk leerlingen een I, II of III te laten scoren. Wanneer een kind een eigen leerlijn volgt (criteria hiervoor staan beschreven in het zorgplan), dan wordt die ontwikkelingslijn gevold. Als een leerling op een toets lager scoort dan passend is bij de eigen leerlijn wordt bekeken wat de oorzaak zou kunnen zijn en wordt een interventie gepleegd om de leerling weer op de eigen leerlijn te krijgen. Als een leerling op een toets hoger scoort dan passend bij de eigen leerlijn, wordt bekeken wat de reden zou kunnen zijn en kunnen de doelen worden aangescherpt. Leerresultaten schooljaar 2013-2014 in gemiddelde vaardigheidsscores per vak: Technisch M3 E3 M4 E4 M5 E5 M6 E6 M7 E7 B/M8 lezen DMT Landelijke norm 13-32 21-51 34-71 46-77 56-85 61-89 71-93 77-97 80-102 83-105 85-107 20% 32 55 77 85 93 96 100 108 106 112 119 60% 15 24 57 57 72 77 88 84 90 90 103 Breedte 20% 8 10 23 29 32 35 53 62 60 64 82 Spelling M3 E3 M4 E4 M5 E5 M6 E6 M7 E7 B/M8 Landelijke norm 104-115 110-120 116-125 117-127 122-132 125-136 129-139 133-143 135-145 136-145 139-149 20% 111 116 128 130 138 139 143 147 149 150 147 60% 104 109 117 121 127 128 130 136 140 141 140 Breedte 20% 97 104 111 112 120 121 127 131 132 132 132 Begrijpend lezen E3 M4 E4 M5 M6 M7 B/M8 Landelijke norm -13-10 3-24 8-30 16-37 23-42 34-57 42-71 20% 28 42 46 48 75 78 60% 12 19 24 34 49 44 Breedte 20% -11-3 -1 17 31 37 Rekenen M3 E3 M4 E4 M5 E5 M6 E6 M7 E7 B/M8 Landelijke norm 21-47 33-56 41-65 52-75 62-85 70-92 75-98 83-101 91-110 96-116 103-121 20% 54 56 77 88 90 94 99 103 113 123 128 60% 30 37 56 66 73 79 87 91 103 108 110 Breedte 20% 11 19 34 46 57 59 71 80 87 95 97
11 Leerstofaanbod Het onderwijsaanbod wordt beschreven in methodieken en materialen. In het breedte- en diepteaanbod staat hoe de school intensiveert voor leerlingen met extra onderwijsbehoeften. Het aanbod wordt beschreven voor technisch lezen, begrijpend lezen, spelling, rekenen & sociale competentie. Taal 1-2 - Speciale activiteiten met kleuters volgens plan/ doelen SLO - kleine verhaaltjes lezen en schrijven - werken uit stap voor stap boekjes - ontwikkelingsmateriaal - leesboekjes uit groep 3 - letters flitsen - Schatkist - Verhaalplaten (BAS) - Tijdwijzer waarin tijd, gebeurtenissen en feesten zichtbaar worden gemaakt. - Lees- en schrijfhoek, waarin activiteiten plaatsvinden die aan de wieg staan van het lees- en schrijfonderwijs. Kinderen die daar aan toe zijn, maken er kennis met letters, stempelen woorden, kijken in boekjes, leren hun naam schrijven - Thematisch werken waarbij de inhoud wordt ontleend aan de tussendoelen geletterdheid. - Kringactiviteiten en werkjes tot minimaal startniveau groep 3- Schatkist - activiteiten vanuit de map fonemisch bewustzijn - Vertelbeurten - Spreekbeeld voor motorische ondersteuning klanken - In kleine kring extra instructie en activiteiten gericht op de minimumdoelen - Individuele observatie - Voorschotbenadering - Kleine kring - Ontwikkelingsmateriaal Technisch lezen Groep 3 Methode Veilig Leren Lezen - Zon groep volgens de methode - Opdrachtkaarten Feestneus zon en raket - Computerprogramma VLL Raket - Map Letterzetter en woordzetter Raket - Ringboekje - Lees- en letterspelletjes - Tip top - Loco - Maangroep volgens methode VLL - Computerprogramma VLL maan en raket - Kopieerbladen uit letter-woord zetter VLL ster en raket - Tip top - Loco - Ringboekje - Flitsen letters en woorden - Lezen woordrijtjes Veilig en vlot - Maangroep volgens methode VLL - Computerprogramma VLL maan en raket - Kopieerbladen uit letter-woord zetter VLL ster en raket
12 - Tip top - Loco - Ringboekje - Flitsen letters en woorden - Lezen woordrijtjes Veilig en vlot - Verlengde instructie Technisch Lezen 4 5 6 7-8 - Breed aanbod leesboeken - Leeshuis (groep 4 en 5) - Woordrijen lezen Voor, Koor, Door (op niveau van het kind) - Lesmethode Theaterlezen -Tempolezen - Krantenartikelen - Breed aanbod leesboeken - Leeshuis (groep 4 en 5) - Woordrijen lezen Voor, Koor, Door (op niveau van het kind) - Leesboeken voor zwakke lezers - Leeshuis (groep 4 en 5) - Woordrijen lezen Voor, Koor, Door (op niveau van het kind) (DMT lijsten) - Leesmapjes die thuis worden geoefend Speciale leesbegeleiding - Timboektoe Rekenen 1-2 3 4 5 6 7-8 - Werkbladen - Computerprogramma pluspunt - Kleine kring doelen SLO - Ontwikkelingsmateriaal - Met sprongen vooruit - Ontwikkelingsmateriaal - Werkbladen - Kleine kring doelen SLO - Computerprogramma pluspunt - Bouwen n.a.v. voorbeelden - Werkbladen - Ontwikkelingsmateriaal - Kleine kring doelen SLO - Methode pluspunt (inclusief plusboek) - Kien - Routeboekje SLO - Wisschriften - Ajodact uitdagend materiaal (vb. redactiesommen, breuken, cijferen e.d.) - Loco - Rekenmeesters - Elftal - Tafelboek - Tafelrace (somprint.nl) - taken - Met sprongen vooruit - punt - Computerprogramma pluspunt - Weektaak op basis-niveau - Loco - Rekenmakkers - Slagwerk - Ajodact aanvullend materiaal (vb. redactiesommen, breuken, cijferen e.d.) - Loco - Tafelboek - Tafelrace (somprint.nl) - Met sprongen vooruit - punt - Computerprogramma pluspunt - Loco - Rekenmaatjes - Slagwerk - Tafelboek
13 - Materiaal om het inzichtelijk te maken (bijv klokjes) - Met sprongen vooruit Spelling 3 4 5 6 7-8 - Ringboekje VLL Raket gr.3 - SOM-Spelling Op Maat (op niveau) - Computerprogramma Spelling Op Maat - Ajodact werkwoordspelling - Ringboekje VLL Maan gr.3 - Som-Spelling Op Maat (op niveau) - Computerprogramma Spelling Op Maat - Ajodact werkwoordspelling - Ringboekje VLL Maan gr.3 - Som-Spelling Op Maat (op niveau) - Computerprogramma Spelling op maat - Ajodact werkwoordspelling - Zuidvallei - Extra dictees met woorden uit de methode Begrijpend Lezen 3 4 5 6 7-8 - VLL Raket en Zon gr.3 - Methode Goed gelezen - Bakkaarten op niveau - Feestneus VLL Maan/Raket - Bakkaarten op niveau - Methode Goed gelezen - Cito oefenboek - Bakkaarten op niveau - Methode Goed gelezen - Goed begrepen oefenwerk - CITO oefenboek
14 Leertijd (per vakgebied) De leertijd wordt beschreven in gestelde leertijd (roostertijd) in aantal uren per week. Technisch lezen 1* 2* 3 4 5 6 7 8 2 4.00 3.45 2.20 2.15 1.15 1.15 + 1 uur (* betreft hier taal voor kleuters) Rekenen 1 2 3 4 5 6 7 8 30 min. 30 min. 2 5.00 Spelling 1* 2* 3 4 5 6 7 8 2.00 2.00 2.00 2.00 1.45 Begrijpend lezen 1* 2* 3 4 5 6 7 8 0.45 1.00 1.45 2.00 1.30 15 min. Deze tijden willen/zullen we voor het komend schooljaar (2015-2016) onder de loep nemen en indien nodig aanpassen (op basis van de resultaten).
15 Didactisch handelen We sluiten aan bij de opvattingen van de Inspectie die het als volgt omschrijft: Het didactisch handelen van de leerkracht is gericht op het ontlokken en bevorderen van leerprocessen, waarbij de leerkracht sturing geeft aan het leerproces en de eigen keuzes van leerlingen. Zo vraagt de leerkracht zich voortdurend af welke hulp, opdracht of aanwijzing gegeven kan worden om leerlingen te helpen tot leren te komen. Uitgangspunt bij het didactisch handelen is het werken met een instructiemodel. Daarnaast is het van belang dat de leerkracht afstemt op het niveau van de leerlingen. Instructiemodel: - De school is het directe instructiemodel aan het invoeren (gedurende schooljaar 2014-2015) - De school heeft bepaald welke elementen ze per les-fase terug wil zien in de les. Deze staan in het volgende schema (hierin is de wenselijke situatie beschreven): Introductie: - Leerkracht activeert de voorkennis bij de leerlingen - De leerling verwoordt zelf het lesdoel of krijgt het doel Top-down aangeboden Inoefening/Verwerking: - Leerling gaat zelfstandig aan het werk - Elke leerling beschikt over verrijkingsmateriaal Terugkoppeling: - Leerling bespreekt wekelijks het gemaakte werk met de leerkracht, over de bereikte leerdoelen en de werkwijze. Introductie: - Leerkracht geeft de start van de les duidelijk aan - Leerkracht activeert de voorkennis bij de leerlingen - Leerkracht vertelt het doel van de les - Leerkracht vertelt wat de leerlingen deze les gaan doen (lesopbouw) Instructie: -Leerkracht laat de leerlingen nadenken over oplossingen/strategieën -Leerkracht geeft uitleg over de inhoud van de opgaven -Leerkracht creëert betrokkenheid door vragen te stellen en leerlingen opgaven voor te laten doen Inoefening: -Leerkracht maakt samen met de leerlingen een opgave Verwerking: -Leerkracht vertelt of schrijft op het bord wat de leerlingen moeten doen -Leerkracht maakt duidelijke afspraken over wanneer en hoe de leerling om hulp mag vragen -Leerkracht maakt duidelijk wat er wordt verwacht van de leerlingen als het werk af is -Leerkracht zorgt voor regelmatige feedback Terugkoppeling: -Leerkracht houdt de nabespreking direct na inoefening/verwerking -Leerkracht bevraagt leerlingen over het bereiken van het lesdoel -Leerkracht complimenteert de leerlingen met wat ze hebben geleerd Instructie: -Leerling krijgt verlengde instructie tijdens zelfstandig werken van de basisgroep; -Leerkracht doet opgave minimaal 2 keer goed voor. Inoefening: -Leerkracht maakt minimaal 2 voorbeeldopgaven samen met de leerling. Verwerking: -Leerkracht vertelt de leerlingen individueel wat ze moeten doen. Het werk is aangepast aan het niveau van de leerlingen (hoeveelheid, soort opdrachten).
16 Pedagogisch handelen (algemeen) Het pedagogisch handelen van de leerkrachten is afgestemd op het versterken van de drie basisbehoeften van de leerlingen, te weten: relatie, competentie en autonomie. Relatie: De leerlingen voelen zich geaccepteerd. Ze horen erbij. Ze zijn welkom. Ze voelen zich veilig. Er wordt zoveel mogelijk mét de leerlingen gepraat en niet óver hen. Competentie: De leerlingen ontdekken dat ze de taken die ze moeten doen, aankunnen. Ze ontdekken dat ze steeds meer aankunnen. Autonomie: Leerlingen willen vrijheid en zelfbepaling. Ze willen verantwoordelijk zijn voor hun eigen taken. Zij kunnen (in elk geval voor een deel) hun leergedrag sturen. Visie op pedagogisch handelen Leerkrachten geven ruimte aan de autonomie van de kinderen in hu groep en alle andere kinderen op school. Ze honoreren initiatieven van leerlingen. Ze waarderen ideeën van leerlingen en de uitwerking daaraan. Ze dagen leerlingen uit om eigen oplossingen te bedenken. op school werken we aan het vergroten van de zelfstandigheid en zijn bezig met een veranderproces om de leerlingen te begeleiden bij het eigenaar worden van hun eigen leerproces. Voor leerkrachten, leerlingen en ouders geldt dat ze respect hebben voor elkaar en voor de omgeving. Algemene schoolregels gelden voor allen en worden door allen nageleefd, waarbij voor een ieder geldt: Goed voorbeeld doet goed volgen. Gedrag Tijdens dit schooljaar hebben we teambreed geconstateerd dat kinderen vandaag de dag over veel vaardigheden moeten beschikken om goed te kunnen functioneren. Gedrag heeft alles te maken met interactie en houding. Daarin is veel te leren. Samen met de ouders hebben we daar als school een belangrijke rol in te vervullen. Momenteel maken we gebruik van de methode LEEFSTIJL, echter we hebben geconstateerd dat er een KRACHTIGERE methode nodig is om kinderen voldoende vaardigheden aan te leren. Er is een werkgroep actief bezig met de oriëntatie op diverse methoden. In schooljaar 2015-2016 willen we een besluit nemen t.a.v. een nieuwe methode. Onderstaand schema zien we als richtlijn: 00: Omgaan met gedrag - De leerkracht beloont gewenst gedrag door het geven van een compliment (verbaal of nonverbaal) of door het geven van een beloning (al dan niet van tevoren afgesproken met de leerlingen) - De leerkracht negeert klein ongewenst gedrag - De leerkracht handelt volgens een opbouw in het sturen van gedrag als negeren niet helpt: o Hij maakt gebruik van het stiltegebaar o Hij wijst naar de gedragsregels die zijn omschreven o Hij wijst naar de klassenregels, de time-timer etc o Hij beloont het gewenste gedrag met complimenten en daar waar nodig via een beloningssysteem zowel individueel als groepsgericht o Hij sanctioneert ongewenst gedrag met een nuttige straf. - De leerkracht geeft positieve feedback op het gedrag van de leerlingen: hij geeft ten minste 4 complimenten ten opzichte van 1 correctie. Afspraken, van toepassing op alle leerlingen
17 01: Pedagogisch handelen gericht op de relatie - De leerkracht ontvangt en begroet de leerlingen bij het begin van de dag. - De leerkracht kijkt de leerlingen aan als hij met hen spreekt. - De leerkracht maakt beredeneerde keuzes bij het samenstellen van groepjes leerlingen om het samenwerken te bevorderen. - De leerkracht hanteert consequent de afspraken uit het pestprotocol en het protocol grensoverschrijdend gedrag. - De leerkracht praat alleen met betrokkenen over de leerlingen en hun thuissituatie. - De leerkracht spreekt zijn interesse wekelijks uit naar de leerling over het schoolwerk, spel en culturele achtergronden. - De leerkracht signaleert onzekerheid bij de leerling in de leer- en gedragssituaties en ondersteunt de leerling in zijn/haar behoefte aan veiligheid en acceptatie door dingen samen te doen of voor te doen. - De leerkracht koppelt een tweetal leerlingen aan elkaar die elkaar ondersteunen in het werk; bijv. een dyslectische leerling krijgt een goede lezer als ondersteuner naast zich (maatje, tutor). 02: Pedagogisch handelen gericht op de competentie - De leerkracht spreekt zijn vertrouwen uit in de leerlingen in het omgaan met elkaar. Hij gaat hierbij uit van hoge, maar realistische verwachtingen. - De leerkracht laat zien dat het gewenste gedrag wordt opgemerkt in woord en gebaar. Bijvoorbeeld door de duim op te steken. - De leerkracht sluit elk dagdeel af met positieve feedback op het gewenst gedrag, gericht op het werk dat de leerlingen hebben gedaan (product gericht). - De leerkracht sluit elk dagdeel af met positieve feedback op de inzet van de leerlingen en op het sociaal emotioneel functioneren (proces gericht). - De leerkracht spreekt met de leerlingen over hun kwaliteiten om hen bewust te maken van hun mogelijkheden. - De leerkracht bespreekt met een leerling zijn gedragsmogelijkheden en ondersteunt hem/haar door vertrouwen uit te spreken in diens capaciteiten. - De leerkracht schrijft het bereiken van gewenst gedrag toe aan de inzet van de leerling zelf. - De leerkracht vergelijkt de leerling met zichzelf.
18 03: Pedagogisch handelen gericht op de autonomie - De leerkracht daagt alle leerlingen uit om aan het woord te komen en geeft de leerlingen de ruimte om hun gedachten en gevoelens onder woorden te brengen. - De leerkracht daagt de leerlingen uit om mee te denken over minimaal 4 belangrijke gedragsregels in de groep. - De leerkracht herinnert de leerlingen via complimenten en reflectie aan de opgestelde gedragsregels. - De leerkracht creëert onderwijssituaties, bijvoorbeeld een kringgesprek, waarin leerlingen elkaar de ruimte geven voor een eigen inbreng en waardeert die positief. - De leerkracht laat de leerlingen meedenken en meebeslissen over (bijvoorbeeld) feestelijke activiteiten in de groep. - De leerkracht zorgt voor werkvormen die ervoor zorgen dat de leerlingen vorm kunnen geven aan hun eigen keuzes. Bijvoorbeeld het maken van een bouwwerk, het plakken van een collage, het schrijven van een verhaal, etc. - De leerkracht bespreekt met de leerlingen hoe zij kunnen omgaan met leerlingen in de groep die extra onderwijsbehoeften hebben en maakt hierover afspraken. - De leerkracht bespreekt met de leerlingen het verantwoordelijk zijn voor elkaar. - De leerkracht bespreekt met de leerlingen hoe zij zelfstandig hun problemen kunnen oplossen. - De leerkracht bespreekt met de leerlingen hoe hij omgaat met verschillen tussen leerlingen wat betreft zelfstandigheid en het dragen van verantwoordelijkheid. Klassenmanagement Klassenmanagement bestaat zoveel mogelijk uit structureren van ruimte, tijd en activiteit zodat de leerkracht de geplande activiteiten uit kan voeren. We onderscheiden hierbinnen de organisatie van de fysieke ruimte en de organisatie van de ruimte rondom het lesgeven, waarbij het leerkrachtgedrag en de leerkrachtvaardigheden een belangrijke rol spelen. 01: Ruimte 02: Tijd - De klassenregels hangen zichtbaar in de klas. - De tafels en stoelen zijn zo georganiseerd dat er duidelijke looproutes zijn in de klas. - Alle leerlingen kunnen de leerkracht goed zien. - De klok hangt zichtbaar in de klas. - De dagplanning hangt zichtbaar op het bord. - De dagplanning is bij de tafel van de leerling zichtbaar. - Er kunnen kleine time-timers ingezet worden op de tafel van de leerling. - De leerling houdt, indien nodig, een vaste plaats in de klas. - Er zijn plekken in het lokaal waar de leerling rustig kan werken. - Kinderen mogen gebruik maken van een koptelefoon (ouders schaffen aan) - De leerkracht gebruikt een rooster waarin hij/zij alle lessen plant. - De leerkracht houdt zich aan de roostertijden. - De leerkracht vertelt bij aanvang van de dag wat de planning van de dag zal zijn o De leerkracht plant op het rooster de volgende werkvormen in: zelfstandig weken (dagelijks) o Instructiemomenten (dagelijks) o Samenwerken (wekelijks) - De leerkracht maakt voor de leerling(en) individueel een planning (pictogrammen)
19 03: Activiteit - De leerkracht legt de materialen voor de les zo klaar, dat de leerlingen ze zelf kunnen pakken of de leerkracht maakt gebruik van uitdeelhulpen. - De leerkracht vertelt voor de les of er sprake is van: o Individueel werken, waarbij geen hulp kan worden gevraagd o Individueel werken waarbij hulp gevraagd mag worden als iets niet lukt o Samenwerkend leren. - De leerkracht geeft op de time-timer (digibord) de tijdsplanning aan. - De leerkracht vertelt wanneer hij/zij een servicerondje loopt - De leerkracht vertelt wanneer de les eindigt. De leerlingen krijgen dan nog een paar minuten om het werk af te ronden. - De leerkracht vertelt: o Wat hij/zij zelf gaat doen tijdens het zelfstandig werken o Wanneer hij niet beschikbaar is voor alle leerlingen en hoe lang dat duurt o Wanneer hij/zij weer beschikbaar is. - De leerkracht legt de materialen voor de leerlingen klaar in een speciaal kastje, of op de tafel van de leerling. ICBS de Tweemaster maart 2015 Het onderwijsprofiel wordt gezien als een werkdocument