Ondersteuningsprofiel van Integraal Kind Centrum Wereldwijs werkend aan Passende Ontwikkeling

Transcriptie

1 Ondersteuningsprofiel van Integraal Kind Centrum Wereldwijs werkend aan Passende Ontwikkeling

2 Inleiding IKC Wereldwijs maakt deel uit van een groter verband van basisscholen en kinderopvang, dat bestuurd wordt door Meer Primair (basisonderwijs), respectievelijk Stichting Kinderopvang Haarlemmermeer. Vanuit onze visie op mens en maatschappij, met aandacht en respect voor wie anders is, streven we in onze werkwijze voor elk kind optimale ontwikkelkansen na. De wil om voor elk kind een betekenisvol dag-arrangement te verzorgen maakt dat wij als kinderopvang en onderwijs hecht samenwerken. Wij willen aansluiten bij wat de kinderen nodig hebben. Onze hoofddoelstelling is dan ook: Optimale ontwikkelkansen voor elk kind tussen 0 en 13 jaar. Wij bieden deze kansen door aan te sluiten op de naaste zone van ontwikkeling die past bij het kind. Allereerst door de kinderen in de voorschoolse leeftijd goed te begeleiden tijdens spel, verkenning van materialen, motorische- en taal/spraakontwikkeling. Gaan de kinderen eenmaal naar school, dan dagen wij uit tot rekenen, lezen, spreken en schrijven in de Nederlandse taal. Daarnaast verbinden wij kennis en vaardigheden tot inzicht, als het gaat om de wereld oriënterende vakken. De voortgang van de kinderen evalueren wij systematisch en loopt langs een doorgaande zorgroute van kinderopvang tot en met overstap naar het voortgezet onderwijs. Elke dag sport en bewegen, Engels vanaf de peuterspeelzaal en het kinderdagverblijf en ieder kind een eigen tablet in de basisschool, zijn de speerpunten die ons arrangement compleet maken. Alle besturen van primair onderwijs in Nederland hebben met de komst van passend onderwijs zorgplicht. De zorgplicht betekent dat iedere leerling een passende onderwijsplek moet krijgen. De besturen werken samen in een regionaal samenwerkingsverband om de zorgplicht te kunnen garanderen. Het samenwerkingsverband (alle besturen) moet zorgen voor een dekkend netwerk. Het samenwerkingsverband maakt via de verzamelde ondersteuningsprofielen inzichtelijk hoe zij met de scholen zorgt voor een dekkend netwerk. Het kader voor het ondersteuningsprofiel wordt op SWV-niveau ontwikkeld zodat er zicht komt op het totale netwerk. IKC Wereldwijs maakt deel uit van het samenwerkingsverband Haarlemmermeer en beschrijft in dit document waar haar ondersteuningskracht ligt in haar aanbod van begeleiding van kinderen in de leeftijd van 0 tot 13 jaar. Het is een breder aanbod dan dat van een basisschool alleen, omdat in IKC Wereldwijs de integrale aanpak van onderwijs en kinderopvang met een doorgaande didactische en pedagogische lijn centraal staat. Dit document beperkt zich dan ook niet tot passend onderwijs, maar richt zich op de passende ontwikkeling van 0 tot 13 jaar. Februari 2015

3 Het ondersteuningsprofiel van IKC Wereldwijs binnen Passend Onderwijs Haarlemmermeer Een ondersteuningsprofiel van iedere school bestaat uit een basiszorg, een breedtezorg en een dieptezorg (zie landelijk referentiekader). Het Samenwerkingsverband Haarlemmermeer spreekt van een basisaanbod, een breedteaanbod en een diepteaanbod en scholen formuleren een plusaanbod. De onderwijsprofielen van de PO, SBO en SO scholen gezamenlijk leveren een onderwijscontinuüm op, waarmee alle leerlingen in het samenwerkingsverband een passend onderwijsaanbod kunnen ontvangen. IKC Wereldwijs voegt hieraan de ontwikkelondersteuning van de kinderopvang toe, waarmee het perspectief van dit document verbreed wordt van beschrijving van Passend Onderwijs naar Passende Ontwikkeling. Het breedte en het diepteaanbod op scholen is een intensivering van de onderwijsaanpak zoals de school het biedt in het basisaanbod. Het ondersteuningsprofiel van IKC Wereldwijs breidt dit basisaanbod uit en geeft daarmee zicht op het ontwikkelaanbod wat verder reikt dan de basisschoolleeftijd, namelijk een aanbod voor kinderen van 0 tot 13 jaar. Het ondersteuningsprofiel moet een zichtbare kwaliteit van ontwikkeling waarborgen. Een goed gedifferentieerd ontwikkelaanbod op het Integraal Kind Centrum zorgt ervoor dat veel kinderen thuis nabij kunnen leren en slechts een beperkt aantal kinderen een beroep hoeft te doen op het breedteaanbod. Dit ondersteuningsprofiel geeft een beeld van kwaliteit van werken in het Integraal Kind Centrum per februari De vaste onderdelen van het ondersteuningsprofiel zijn: Planmatig werken De leerresultaten Een helder geformuleerd ontwikkelaanbod en effectieve methodieken. De bewaking van de leertijd. De instructievaardigheden Het (pedagogisch) klimaat Het klassenmanagement We sluiten aan bij de begrippen in het waarderingskader van de inspectie van onderwijs en van kinderopvang en bij de vele kwaliteitsinstrumenten. Het zijn al deze elementen uit het ontwikkelproces tezamen die direct invloed hebben op de leerresultaten van de kinderen. Het ondersteuningsprofiel hangt op deze wijze sterk samen met het IKC-beleidsplan en onderdelen uit het kwaliteitssysteem van zowel de kinderopvang als ook de school. Voor gedetailleerde informatie over beleidsmatige ontwikkelplannen van het Integraal Kind Centrum verwijzen wij dan ook graag naar het in ontwikkeling zijnde IKC-beleidsplan De vaste onderdelen van het onderwijsprofiel zijn voor alle scholen in het samenwerkingsverband Haarlemmermeer gelijk. De onderdelen moeten beschreven worden in concreet waarneembaar gedrag; wat zie ik. De ondersteuningsprofielen in het samenwerkingsverband Haarlemmermeer zijn qua vorm vergelijkbaar, maar qua inhoud per school en per bestuur verschillen d. Zo ontstaat een dekkend netwerk. 1 Gereed juni 2015

4 Planmatig werken: Opbrengstgericht werken en verbetertrajecten De inspectie brengt in kaart in hoeverre scholen opbrengstgericht werken op basis van vijf indicatoren: 1. De school gebruikt een systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen 2. De leraren volgen en analyseren de vorderingen van hun leerlingen systematisch 3. De school gaat de effecten van de zorg na 4. De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten 5. De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. In IKC Wereldwijs werken wij handelingsgericht (HGW) aan de leeropbrengsten. Van 0 tot 4 jaar: De pedagogisch medewerkers van de kinderopvang werken handelingsgericht met de methode; een methode om de kinderen te ondersteunen in alle ontwikkelingsgebieden maar waarbij de nadruk ligt op de taalontwikkeling. Deze werkwijze wordt jaarlijks geëvalueerd volgens de PIP ( in de Praktijk). Er wordt per thema volgens een thema planning gewerkt. Onderdeel van deze planning is een groepsoverzicht waarin de kinderen van de groep in sub groepjes worden ingedeeld. Om de kinderen goed in te kunnen delen in deze kleine groepjes worden de kinderen geobserveerd in alledaagse situaties op de groep. Daaruit komt informatie over waar zij sterk in zijn, wat zij leuk vinden om te doen, wat zij nog lastig vinden en waar zij hulp bij nodig hebben. Deze informatie wordt aangevuld met factoren die helpend en/of factoren die belemmerend zijn als het gaat om aanleren van nieuwe vaardigheden. Wanneer dit in kaart gebracht is wordt op grond van deze gegevens de ontwikkelbehoefte van de kinderen geformuleerd. Wat heeft het kind nodig? Wat is er nodig in de begeleiding? Er wordt elke 4 weken een thema afgerond met een evaluatie waarna een nieuwe thema planning wordt ingevuld. Om in de kinderopvang opbrengstgericht te kunnen werken wordt door de pedagogisch medewerkers gewerkt met: -Peutervolgsysteem voor VVE kinderen van Cito LOVS(voor reguliere kinderen geen toets) -peuterestafette voor alle kinderen -observatieformulier SKH voor kinderen van 0 tot 2 jaar De allerjongste kinderen in het IKC worden gevolgd met een observatieformulier. Daarnaast wordt gewerkt met de peuterestafette. De peuterestafette is een vragenlijst ontwikkeld voor kinderen van 3 jaar en 10 maanden. Om de ontwikkeling goed inzichtelijk te maken wordt de vragenlijst ook bij 2 jaar en 10 maanden ingevuld. De start in groep 1 (na warme overdracht) betekent een voortgang van zowel werkwijze () als ook van de monitoring volgens het Cito LOVS, van peuterestafette naar Taal en Rekenen voor kleuters.

5 Van 4 tot 13 jaar: Bij het handelingsgericht werken worden kinderen aangesproken op hun mogelijkheden en talenten. De school richt zich op betrokkenheid, welbevinden en een optimale ontwikkeling van de kinderen. Het onderwijsaanbod wordt afgestemd op de onderwijsbehoeften van ieder kind. Deze onderwijsbehoeften formuleren we door aan te geven wat een kind nodig heeft om een bepaald doel te kunnen bereiken. De centrale vragen zijn: Wat heeft het kind nodig om zich zo optimaal mogelijk te ontwikkelen? Welke werkplek, aanpak, ondersteuning, materialen, instructie heeft het nodig? Om het leer- en ontwikkelingsproces goed te kunnen volgen, worden verschillende activiteiten ondernomen die passen binnen de cyclus van de 1-zorgroute: Tijdig signaleren. ( Waarnemen) Analyseren. ( Begrijpen) Passende plannen maken voor de komende periode. ( Plannen) De uitvoering. (Realiseren) De evaluatie. (Waarnemen en begrijpen) Het signaleren van de ontwikkeling gebeurt middels methode gebonden en methode onafhankelijke toetsen (Cito). Wij gebruiken de volgende toetsen: Groep Peuters Toets VVE Taal voor peuters x Rekenen voor peuters x Observatielijst voor peuters x Taal voor kleuters x x Rekenen voor kleuters x x Observatielijst voor kleuters x x Begrijpend Lezen x x x x x x Woordenschat x x x x x x Spelling x x x x x x Rekenen & Wiskunde x x x x x x Drie minuten test x x x x x x AVI toets x x x x Studievaardigheden x x x x Cito Entree toets x NIO-toets x CITO Eindtoets x Daarnaast geven observaties, gesprekken met de kinderen en behaalde resultaten, zoals werkstukken en presentaties, een beeld van de ontwikkeling van de leerling. Ook de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen wordt gevolgd en tweemaal per jaar geregistreerd middels Peuterestafette (0-4 jaar) en ZIEN! ( groep 1/8). De resultaten worden vastgelegd in het leerlingvolgsysteem Parnassys.

6 Leerresultaten De leerresultaten van het plus, basis, en breedteaanbod zijn gebaseerd op de landelijke normscores van CITO of de vaardigheidsscores. Deze scores worden overzichtelijk geregistreerd in het leerling volgsysteem Parnassys. (zie onderstaande voorbeeldschema) Met name op de vakgebieden begrijpend lezen, woordenschat en rekenen & wiskunde wordt twee keer per jaar aan de hand van de behaalde resultaten geëvalueerd. Dit evalueren gebeurt handelingsgericht; observeren, signaleren, begrijpen, plannen maken, uitvoeren en evalueren. Naast de groepsbesprekingen (Intern begeleider) worden er gerichte opbrengstgesprekken (directie) gevoerd met alle leerkrachten. Er wordt een trendanalyse gemaakt voor elk vakgebied, waaraan doelgerichte acties worden verbonden. Landelijk gemiddelde A B C D E 25% 25 % 25% 15% 10% Voorbeeld: 2014 / (leerjaar 6) - CITO Drie-Minuten-Toets LOVS - Totaal Hoofdlocatie in 2011 / / 2015 Gem. Land Insp. Nw. Niv. A B C D E n= 3-III 32, ,2 C- 0% 50% 40% 10% 0% 10 4-II 55, ,8 B+ 33% 22% 33% 11% 0% 9 4-III 63, ,2 B- 30% 30% 20% 20% 0% 10 5-II 68, ,6 C 20% 40% 0% 30% 10% 10 5-III 80, ,1 A- 40% 20% 20% 20% 0% 10 6-II 89,5 82 4,2 A- 64% 0% 18% 9% 9% 11 32% 27% 22% 17% 3% Wij hebben hoge verwachtingen van de ontwikkelpotentie van onze leerlingen en willen dit terug zien in minimaal een gemiddelde groei in vaardigheidsscores op de cito toetsen. Om de resultaten goed te kunnen analyseren wordt er twee keer per jaar van alle leerlingen binnen een leerjaar een groepsoverzicht gemaakt. Deze indeling wordt tussentijds (na 10 weken) geëvalueerd. In het groepsoverzicht worden de resultaten (Cito LVS en methode gebonden toetsen), de bevorderende en belemmerende factoren en de onderwijsbehoeften zowel pedagogisch als ook didactisch) in kaart gebracht. Naar aanleiding van dit groepsoverzicht worden de kinderen in een passende subgroep ingedeeld, waardoor zij een instructie en verwerking passend bij hun onderwijsbehoeften ontvangen. Dit staat beschreven in het groepsplan. Er wordt gewerkt met drie subgroepen: De basisgroep, de extra instructiegroep (subgroep 1) en de plusgroep (subgroep 2). De grove indeling van de subgroepen op resultaatdoelen zijn als volgt:

7 groep Extra instructiegroep (subgroep 1) groep (subgroep 2) Cito LVS B en C D en E A ( hoge B) Methode gebonden Minimaal 80% Minimaal 65% Minimaal 90% De bevorderende en belemmerende factoren zijn daarnaast ook van groot belang bij de indeling van de subgroepen. Voor elke subgroep zijn de resultaatdoelen vastgesteld in vaardigheidsscores. Daarnaast staan de inhoudelijke doelen vastgesteld in het groepsplan.

8 Leerstofaanbod Het onderwijsaanbod wordt beschreven in methodieken en materialen. In het breedte aanbod staat hoe ontwikkelaanbod intensiveert voor kinderen met extra ondersteuningsbehoeften. In het plus aanbod staat beschreven welke middelen worden ingezet ter verdieping. Het aanbod wordt beschreven voor VVE, technisch lezen, taal, woordenschat, begrijpend lezen, spelling, rekenen en sociale competenties. Taal VVE 1 2 Pientere kinderen Pientere kinderen Pre-teaching en verlengde instructie van de tutor Pre-teaching en verlengde instructie van de tutor Pre-teaching en verlengde instructie van de tutor Leesbalans Pre-teaching en verlengde instructie van de tutor Taal 3 Veilig leren lezen (zon) Veilig leren lezen (maan) Veilig leren lezen (ster) Leesbalans Taal Taalactief Taalwerkboek Taalactief Taalactief woordenschat VVE 1 2 Pre-teaching en verlengde instructie van de tutor Pre-teaching en verlengde instructie van de tutor woordenschat 3 Veilig leren lezen (zon) Veilig leren lezen (maan) Veilig leren lezen (ster)

9 woordenschat Nieuwsbegrip XL International Primary Curriculum Nieuwsbegrip XL International Primary Curriculum Nieuwsbegrip XL International Primary Curriculum Technisch lezen 3 Veilig leren lezen (zon) Estafette Veilig leren lezen (maan) Veilig leren lezen (ster) Technisch lezen Estafette Estafetteloper Estafette Estafette Tutorlezen Begrijpend lezen 3 Veilig leren lezen (zon) Veilig leren lezen (maan) Veilig leren lezen (ster) Begrijpend lezen Nieuwsbegrip XL Nieuwsbegrip XL Nieuwsbegrip XL Spelling 3 Veilig leren lezen (zon) Veilig leren lezen (maan) Veilig leren lezen (ster) Spelling Taalactief Taalactief Taalactief Zelfstandig spellen Hulpboeken CITO Rekenen VVE 1 2 9

10 Pre-teaching en verlengde instructie van de tutor Pre-teaching en verlengde instructie van de tutor Pientere kinderen Pientere kinderen Rekenen 3 Routeboekje SLO Wereld in getallen werkboek Computerprogramma Ambrasoft Maatwerk Wereld in getallen Computerprogramma Ambrasoft Wereld in getallen Bijwerkboek Computerprogramma Ambrasoft Rekentijgers Rekenen Routeboekje SLO Wereld in getallen Computerprogramma Ambrasoft Maatwerk Wereld in getallen Computerprogramma Ambrasoft Wereld in getallen Computerprogramma Ambrasoft Rekentijgers Sociale competenties VVE 1 2 Leefstijl Leefstijl Leefstijl Leefstijl Leefstijl Leefstijl Leefstijl Leefstijl Leefstijl Sociale competenties Leefstijl Leefstijl Leefstijl De bewaking van de leertijd (per vakgebied in uren per week) 10

11 De leertijd in de kinderopvang wordt bepaald door het aantal dagdelen dat elk kind daadwerkelijk de peuterspeelzaal of het kinderdagverblijf bezoekt. De tijden in het onderstaande schema (VVE) aangegeven beschrijven het dagelijks aanbod op de kinderopvang. Alle leerlingen van IKC Wereldwijs gaan structureel 26,25 uur per week naar school. Door de diverse vakken elke dag horizontaal in alle groepen in te plannen werken wij met een strak leertijdenrooster en dat vijf hele dagen per week voor groepen 1 tot en met 8. De verschillen die er zijn tussen de leerjaren (zie onderstaande schema) ontstaan door bijvoorbeeld zwemles (groep 3 en 4, zie sport en bewegen) en natuurlijk naar verhouding meer ruimte voor vrij ontwikkelingsspel enerzijds en meer focus op taalontwikkeling in groepen 1 tot en met 3 anderzijds. Technisch VVE 1* 2* lezen n.v.t. Zie onder taal 2,67 2,67 2,67 2,67 2,67 (* betreft hier Taal voor kleuters, respectievelijk VLL) Begrijpend VVE 1* 2* lezen 1 1 Zie onder taal 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,17 Rekenen VVE ,9 2,9 4,16 4,16 4,16 4,16 4,16 1,17 spelling VVE n.v.t. Zie onder n.v.t. taal 1,67 1,67 1,67 1,67 1,67 taal VVE ,75 8,75 5,8 5,8 5,8 5,8 5,8 1,17 11

12 Wereldorientatie/ VVE 1* 2* Creatief n.v.t. 4,58 3 5,9 5,9 5,9 5,9 5,9 Sport/beweging VVE 1* 2* ,5 2,75 2,75 2,5 2,5 2,5 2,5 Sociaalemotioneel VVE 1* 2* /Leefstijl 0,75 0,75 0,75 0,75 0,75 0,75 0,75 In IKC Wereldwijs werken wij handelingsgericht met groepsplannen. In deze groepsplannen ligt de lesplanning en daarmee de leertijd verankerd voor de basis, plus en breedte groep volgens het directe instructiemodel. Op het moment van schrijven van dit document is er naast de inhoudelijke instructie differentiatie (nog ) geen sprake van differentiatie in de leertijd. Schooltijd Schooltijd 8:30 Kring/Trefwoord 8:45 Taal Wie: Wie: zie groepsplan Wie: Wie: zie groepsplan Wie: bijwerkboek Wie: zie groepsplan Wie: Wie: 9:25 Spelling I: H1-1 V: 9:45 Woordenschat Toetsing Toetsing Toetsing Toetsing 10:00 Taalactiviteit 10:30 Technisch Lezen Wie: zie groepsplan Wie: zie groepsplan Wie: zie groepsplan Wie: Vrij lezen Vrij lezen Ralfi-lezen 10:40 Technisch lezen Wie: zie groepsplan 11:10 Rekenen Wie: zie groepsplan routeboekje Talententijd 12:00 Lunch 12:30 Sport/Keuze Wereldtijd 13:15 Ev. talententijd IPC 14:50 Evaluatiekring Wie: zie groepsplan Wie: zie groepsplan Wie: zie groepsplan Wie: zie groepsplan bijwerkboek Wie: Wie: 12

13 Didactisch handelen, instructievaardigheden & klassenmanagement We sluiten aan bij de opvattingen van de Inspectie die het als volgt omschrijft: Het didactisch handelen van de leerkracht is gericht op het ontlokken en bevorderen van leerprocessen waarbij de leerkracht sturing geeft aan het leerproces en de eigen keuzes van leerlingen. Zo vraagt de leerkracht zich voortdurend af welke hulp, opdracht of aanwijzing gegeven kan worden om leerlingen te helpen tot leren te komen. Uitgangspunt bij het didactisch handelen is het werken met een instructiemodel. Daarnaast stemt de leerkracht de instructie af op het niveau van de kinderen. Op IKC Wereldwijs werken wij met een doorgaande didactische lijn door: in alle groepen (vanaf 3 jaar) te werken met thema s volgens de werkwijze van International Primary Curriculum ( Ik weet, Ik kan & Ik begrijp ) in ons aanbod rekening te houden met individuele verschillen een rijke leeromgeving te creëren het onderwijs zo in te richten dat kinderen met en van elkaar kunnen leren een coachende en begeleidende rol van pedagogisch medewerkers en leerkrachten die structuur en ruimte geeft opbrengstgericht te werken, zowel in proces als resultaat planmatig te werken (observeren, signaleren, begrijpen, plannen maken, uitvoeren en evalueren). In de kinderopvang betekent dit dat er bij elke thematische ontwikkelactiviteit gewerkt wordt volgens de opbouw van pre-teaching, naar algemene uitleg in de kring gevolgd door remedial teaching. Er is sprake van tutoring, kringactiviteiten en er wordt gewerkt in kleine groepjes. Er is altijd sprake van een duidelijk startpunt doordat wij de vraag stellen: wat gaan wij leren? Ook de afsluiting is duidelijk: wat hebben wij geleerd? In de groepen 3 t/m 8 wordt in de ochtenden, tijdens Schooltijd, gewerkt volgens het directe instructiemodel. (zie bovenstaand schema) Bovendien wordt er gewerkt volgens een horizontaal rooster. Dit wil zeggen dat alle kinderen op hetzelfde tijdstip met hetzelfde vakgebied bezig zijn. Hierdoor ontstaat de mogelijkheid om in de nabije toekomst nog beter aan te kunnen sluiten bij de diverse niveaus van de leerlingen door ze in niveaugroepen te verdelen. Deze niveaugroepen willen wij realiseren in schooljaar In het huidige schooljaar wordt, bij wijze van pilot, in de groep 6/7/8 in niveaugroepen gewerkt. 13

14 In groep 1/2 krijgen de kinderen instructie in kleine kringen (subgroepen) passend bij hun ontwikkelingsniveau. Schematisch ziet dit er als volgt uit: 14

15 In de groepen 3 t/m 8 wordt gewerkt met het directie instructiemodel. In klassen met één jaargroep ziet dit er als volgt uit: 15

16 In een klas met twee leerjaren ziet het directe instructiemodel er als volgt uit: 16

17 het pedagogisch klimaat omschreven in: Pedagogisch handelen (algemeen) & gedrag. Vanuit geborgenheid en vertrouwen worden vaardigheden aangeleerd op verschillende ontwikkelingsgebieden met als doel bij te dragen aan de ontwikkeling tot een zelfstandig en positief kritisch denkend mens. Daarom wordt er gewerkt met een sociaal-emotionele methode en een eenduidige pedagogische aanpak die rekening houden met verschillen tussen onze leerlingen en die ook zelfstandig en samenwerkend leren mogelijk maken. Hieronder volgt een toelichting hierop. Als IKC Wereldwijs werken wij vanaf 0 tot 13 jaar preventief met de methode Leefstijl. Leefstijl is een methode die kinderen helpt om hun sociaal-emotionele vaardigheden te ontwikkelen. Om er een aantal te noemen: samen spelen, samenwerken, praten, luisteren, rekening houden met elkaar, zelfvertrouwen opdoen, gevoelens uiten, omgaan met verschillen, conflicten oplossen en omgaan met groepsdruk. Ook komen media-educatie, gezondheidsvaardigheden en burgerschap aan bod. Allemaal essentiële basisvaardigheden die voor kinderen belangrijk zijn om goed te kunnen functioneren. Zowel nu op school, thuis, als later wanneer zij volwassen zijn. Om een doorgaande positieve pedagogische lijn te realiseren wordt er gewerkt volgens de Positive Behavior Support (PBS)- aanpak voor alle kinderen van 0 tot 13 jaar. PBS is gericht op het creëren van een omgeving die het leren bevordert en gedragsproblemen voorkomt. De pijlers hierin zijn: veilige, positieve leeromgeving structurele bekrachtiging van gewenst gedrag duidelijke consequenties voor ongewenst gedrag actieve samenwerking met de ouders in gesprek gaan met kinderen De drie basiswaarden op IKC Wereldwijs zijn respect, veiligheid en (zelf)vertrouwen. Hierop gebaseerd zijn tien gedragsregels voor IKC (positief) geformuleerd. Deze gedragsregels worden wekelijks m.b.v. gedragslesjes ingeoefend. Positief gedrag bekrachtigen is van groot belang. Daarom wordt positief gedrag beloond met beloningskaartjes. De kinderen sparen deze kaartjes individueel. De gespaarde kaartjes hangen zichtbaar in elke groep. Bij een bepaald aantal kaartjes (afhankelijk van de leeftijd) krijgt een kind een beloning. Bij ongewenst gedrag hebben wij een reactieprocedure (feedback op gedrag), bestaande uit drie stappen om gewenst gedrag te stimuleren. Het kind krijgt twee kansen om het ongewenste gedrag om te buigen naar gewenst gedrag. Bij de derde stap volgt een consequentie. De consequentie is passend bij (de mate van) ongewenst gedrag. 17