LOCATIE ONDERBOUW Attleeplantsoen 39 3527 BA Utrecht 030 2936351 info@rafaelschool.nl LOCATIE BOVENBOUW Bontekoelaan 9 3526 RA Utrecht 030 2887932 info@rafaelschool.nl Jaarverslag Evaluatie Jaarplan 2018-2019
Jaarverslag: evaluatie Jaarplan 2018/2019 1. Het jaarplan bevat de voornemens en bijbehorende activiteiten voor een schooljaar. Het is een concrete uitwerking van de doelstellingen uit het strategische plan PCOU en het schoolplan. 2. Het jaarplan is bedoeld als werkplan en sturingsinstrument. Wie gaat wat doen het komende jaar (en wat gaan we niet doen?) op basis van concrete, haalbare, meetbare en liefst inspirerende doelen. Beter geen doelstelling dan een niet-concrete of niet-meetbare. 3. Het jaarplan is primair bedoeld voor gebruik in de school (schoolleiding, team, medezeggenschapsraad, samenwerkingspartners). 4. Het jaarplan vormt de basis voor het jaarlijkse gesprek tussen bestuur en schoolleider. 5. De beschrijving is kort en bondig; waar nodig kan worden verwezen naar documenten waarin uitgebreide informatie is te vinden. De indeling is als volgt: I. Inleiding/geef indien van toepassing een korte toelichting op het jaarplan. II. Doelstellingen : A. Goed onderwijs, B. HRM beleid, C. Financiën, D. Identiteit, E. Overige, schoolspecifieke doelen en activiteiten. III. Opbrengsten en ambities tussenopbrengsten. I. De Inleiding en/of toelichting op het jaarplan Op medewerkers niveau zijn we dit jaar vooral bezig met de implementatie van de plannen van mondelinge en schriftelijke taal. Dit zijn plannen die we terug zien in de klassen. Op schoolniveau zijn we vooral bezig met de veranderende doelgroep (op het gebied van personeel, financieel, huisvesting, veiligheid, curriculum en in samenwerking met de SWV-en) en de nieuwbouw. Het bouwen van de nieuwe school vraagt veel tijd, kennis en inzet van vele mensen, op veel niveaus, van gemeente tot bestuur. Op PCOU-niveau zullen we ons vooral richten op strategische items als groei van Speciaal Onderwijs binnen PCOU en het kwaliteitszorg systeem; Samen voor Goud. Kleine plannen worden vooral gemaakt op locatieniveau. Zie: plan van aanpakken voor alle taakgroepen en of ontwikkelagenda. 2
II. De doelstellingen + activiteiten 1. Huidige situatie (Realisatie voorgaande) 2. Doelstelling 3. Kritische succesfactoren 4. Prestatie indicator 5. Norm 6. Evaluatie Per resultaat gebied; Trend Realisatie/resultaat (wat willen we bereiken? wat is de gewenste situatie?) Waar gaat het fout als we dit niet doen? Of wat verbetert als we dit wel doen? Wie zijn de belangrijkste eigenaren en/of factoren t.a.v. acties die deze doelen moeten realiseren. Wanneer moet het waar zichtbaar worden. In samenhang naar kolom 2: Welk criterium geldt om te beoordelen of de doelstelling is bereikt. Wie meet, wanneer en rapporteert aan welke geleding binnen de school? Op welk niveau wordt uiteindelijk bepaald of de doelen zijn behaald. 3
A. Onderwijs 1. Huidige situatie (Realisatie voorgaande) 2. Doelstelling 3. Kritische succesfactoren 4. Prestatie indicator 5. Norm 6. Evaluatie Schriftelijke taal Twee jaar geleden is Veilig leren lezen de Kim-methode in de B- groepen geïntroduceerd. De overige groepen werken nog met Lezen moet je doen van Treintje de Wit. Er is een beleidsplan Schriftelijke taal ontwikkeld. We gaan nu het derde jaar van implementatie in. De methode Veilig leren lezen Kim is geïmplementeerd voor de groepen passend bij de leerroute. Alle materialen zijn aanwezig. Ouders en leerlingen kunnen thuis met de online versie werken De gehele doorgaande lijn van schriftelijke taal is helder beschreven. Waar nodig begeleiding van externe. Tijd en ruimte voor collega s om geïnformeerd te worden en/of eventueel samen voor te bereiden. Aanschaf van een deel van de materialen. Het gehele jaar door. Het gehele implementatieproces duurt 3 jaar. We zitten nu in het derde jaar. Wanneer het helder is voor iedereen wat hij moet aanbieden. We verder kunnen met het derde jaar implementatie. In de BB is de methode VLL goed ingewerkt/ingebed. Het implementatietraject van VLL is afgerond. Leerlingen kunnen thuis met de online versie werken. Aanbod lezen voor leerroute 1 is beschreven in het beleidsafspraken schriftelijke taal. De werkwijze en afspraken worden al toegepast in de bovenbouw. Voor de overige groepen is het helder hoe we Lezen moet je doen gebruiken. Lezen moet je doen wordt geïntegreerd in aanbod leerlijn niveau 1 t/m 4. Uitzoeken van geschikte materialen wordt gedaan, nog niet afgerond. Dit doel gaat mee naar volgend schooljaar Schrijven moet nog verder uitgezocht worden i.s.m. met de fysio, vooral onder het kopje zintuiglijke motorische ontwikkeling/ fijne motoriek 4
Mondelinge Taal Collega s zijn vanaf februari gaan werken met Logo 3000 volgens het voorgestelde schema. Alle collega s werken met Logo 3000 volgens het opgebouwde schema. In dit jaar is de verdeling van de lesstof over de groepen geëvalueerd en eventueel bijgesteld. De logopedisten en werkgroep observeren de leerkrachten tijdens de mondelinge taal lessen. De verdeling van de lesstof wordt geëvalueerd. Gehele jaar door Als alle collega s mondelinge taal lessen geven volgens met woorden in de weer via LOGO 3000. Leerkrachten kunnen tijdens projecten/thema s gebruik maken van MWIDW/Logo 3003 Juli Alle leerkrachten en onderwijsondersteuners zijn geobserveerd door Anke en/of Anita. Er is nog geen terugkoppeling geweest naar het team. De verdeling van de woorden is wat losgelaten. Je kan/mag de woorden gebruiken die je nodig hebt. De verdeling zoals hij gemaakt is bij de start is niet helemaal goed. Als je LOGO3000 vakoverstijgend gebruikt is het fijn als je ook de kaarten/webben etc. kan en mag gebruiken van andere groepen. Het zelf woordclusters maken wordt nog minimaal gedaan. 5
1. Huidige situatie (Realisatie voorgaande) Zie ontwikkelagenda: Sociale emotionele ontwikkeling Werkgroep heeft onderzoek gedaan naar een nieuw meetinstrument. Keuze is gemaakt door het team. 2. Doelstelling 3. Kritische succesfactoren Implementatieplan Zien. Curriculum SEO opstellen Er moet informatie komen en nascholing over het te gebruiken instrument. 4. Prestatie indicator Gehele jaar door. Eerste bijeenkomst Zien is op 29 november. Hierna kunnen alle collega s aan de slag. 5. Norm 6. Evaluatie Wanneer we het implementatie plan van Zien hebben doorlopen en er dus gemeten, en geanalyseerd kan worden op de data. Februari In proces 1 ste teambijeenkomst gehad Juli Dit schooljaar hebben we een start gemaakt met ZIEN!: het team heeft een studieochtend gevolgd over ZIEN! en er zijn twee afnames van de observatielijsten geweest. De leerkrachten hebben een groepsanalyse gemaakt en de ZIEN domeinen leren kennen. Op basis van de groepsanalyse hebben de leerkrachten voor 1 domein van ZIEN! doelen gesteld en lessen gegeven. Zie ontwikkelagenda:. Rekenen We scoren alle rekendoelen in CED. Filteren van rekendoelen. Er staan nu te veel doelen open. We moeten een inhoudelijke keuze maken. Wat is echt nodig om een stap verder te kunnen? Gehele jaar Als er een keuze is gemaakt op doelniveau wat we binnen school aanbieden Er is een keuze gemaakt in de aan te bieden doelen en deze zijn zichtbaar gemaakt in leerlingvolgsysteem Parnassys. De groepsleiding kan dit vanaf 1 augustus toepassen. 6
Zie ontwikkelagenda: Wonen Aanpassen leerlijn Wonen in Parnassys. Doorgaande lijn op woonlessen opzetten De woonlessen zijn nu afhankelijk van de groepsleiding. De lijn ontbreekt. Gehele jaar door Als we een doorgaande leerlijn voor de woonlessen hebben. Februari Behoeft aandacht. Nog geen actie op geweest. We gebruiken de leerlijn Wonen en de doorgaande lijn is onvoldoende aanwezig. Zie ontwikkelagenda: Doelgroepen model Doelgroepen model van de Lecso wordt nu niet structureel gebruikt. Introductie van doelgroepen model aan team. Onderzoeken hoe CVB dit kan gebruiken. Koppelen van doelgroepen model aan vaststellen OPP Het doelgroepen model geeft de mogelijkheid om in dezelfde taal met elkaar te spreken. Het is een gemiste kans om dit niet te gebruiken. Zeker naar externen toe. We zullen daarom eerst zelf moeten ontdekken wat dit ons kan brengen. Gehele jaar door Als we het doelgroepen model heel structureel gebruiken door alle thema s heen. Juli Er wordt gewerkt aan ontwikkelen doorgaande lijn, materialen worden verzameld en de leerlijn is geëvalueerd. Volgend schooljaar gaat de werkgroep ermee verder. Februari In proces IB en Ortho zijn actief betrokken bij de landelijke bijeenkomsten van het doelgroepen model. Het doelgroepen model wordt dit school jaar gebruikt bij het vaststellen van OPP binnen het CvB. IB en Ortho s zijn met elkaar in gesprek en ook met andere scholen om het doelgroepenmodel binnen de school vorm te kunnen geven. Juli Behaald CVB gebruikt doelgroepenmodel. Het team heeft geoefend met het model. 7
1. Huidige situatie (Realisatie voorgaande) 2. Doelstelling 3. Kritische succesfactoren 4. Prestatie indicator 5. Norm 6. Realisatie Gedrag Op dit moment spreken we niet altijd dezelfde taal m.b.t. gedragsproblemen. De doorgaande lijn is niet altijd even helder of goed omschreven. Alle medewerkers spreken dezelfde taal m.b.t. gedragsproblemen en we handelen volgens één visie. Een (externe) gedragsdeskundige moet ons helpen de lijn duidelijk te krijgen. Met het team moeten er twee studiemomenten zijn om af te stemmen en de neuzen dezelfde kant op te krijgen. Gehele jaar door Twee studiedagen in najaar en voorjaar. Wanneer iedereen weet hoe hij moet handelen of waar hij feedback kan krijgen als het gaat om gedragsproblemen. Februari In proces Juli We zijn gekomen tot de beslissing om een methodiek te gaan kiezen en te gaan gebruiken. Er is een werkgroep samen gesteld die hier komend jaar en plan op maken. 8
B. HRM-beleid 1. Huidige situatie (Realisatie voorgaande) Samen voorbereiden Op dit moment bereid iedereen zijn eigen lessen voor. Veranderende doelgroep De wet passend onderwijs heeft als gevolg dat wij een veranderende doelgroep krijgen binnen onze school. 2. Doelstelling 3. Kritische succesfactoren Samen voorbereiden, en de kennis van elkaar beter benutten. Thema voorbereiding voor een aantal items per jaar per locatie. We gaan het 2e jaar van dit plan in. We willen voor de komende 3 jaar weten hoe we moeten en kunnen inspelen op deze veranderende doelgroep. Wat vraagt dit van ons, en waar moeten we bijscholen, visie ontwikkelen, of wat moeten we uitzoeken. Tijdens locatieoverleg en de werkvergaderingen onderwijs, zijn er momenten om dit item vorm te gaan geven. Informatie naar het team wat de veranderde doelgroep met zich mee brengt. Een plan dat nauw samenhangt met de leerlingzorg. 4. Prestatie indicator Het gehele jaar door Het gehele jaar door 5. Norm Wanneer collega s elkaars kennis en kunde beter gebruiken. Wanneer we aan het eind van het jaar weten wat we verder moeten onderzoeken, nascholen en ontwikkelen. 6. Evaluatie Februari Behoeft aandacht Juli Niet behaald. De visitatie heeft dit onderwerp uitgediept. Hierin zijn aanbevelingen gekomen voor komend jaar. Dan komt dit weer op het jaarplan Februari In proces Juli Behaald. Er ligt een beleidsstuk, en de komende jaren zullen we ons verder gaan richten op gedrag en op de Varia wet. 9
1. Huidige situatie (Realisatie voorgaande) 2. Doelstelling 3. Kritische succesfactoren 4. Prestatie indicator 5. Norm 6. Evaluatie Persoonlijke veiligheid We gaan het tweede jaar in van het principe: Train de trainer persoonlijke veiligheid in samenspraak met Reinaerde. Train de trainer principe: Er zijn 2 medewerkers opgeleid om persoonlijke veiligheid (opleiding en het onderhoud) aan medewerkers te kunnen geven. Het gehele team blijft getraind. 2 medewerkers zijn geschoold door Reinaerde, en herhalen en onderhouden hun trainingen Het trainen van het team heeft een vaste plek in het jaarprogramma. Gehele jaar door Aan het eind van het schooljaar hebben de 2 trainers van school de taak overgenomen van Reinaerde. Het gehele team blijft getraind. Ook de nieuwe collega s worden getraind. Februari In proces Juli Behaald. Voor komend jaar hebben we nieuwe afspraken gemaakt. De trainers blijven de taak ook volgend schooljaar volbrengen. De getrainde medewerkers hebben de herhaling. 10
C. Financiën 1. Huidige situatie (Realisatie voorgaande) 2. Doelstelling 3. Kritische succesfactoren 4. Prestatie indicator 5. Norm 6. Realisatie Huisvesting: Nieuwbouw Het proces van nieuwbouw loopt, maar is zeer vertraagd door procedures bij de gemeente. We moeten van VO naar DO. Aanbesteding aannemers loopt. Januari 2020 is de oplevering van het nieuwe pand aan de Lanslaan. De grootte van de nieuw te bouwen school is passend bij het groeiende aantal leerlingen. In samenspraak met huisvesting BCOU en gemeente wordt het plan uitgevoerd. Het aantal lokalen is op dit moment niet passend bij de groei van de school. Het projectplan zal de voortgang moeten waarborgen. ABC Nova coördineert. Het projectplan van ABC Nova, gemeente en school. Februari In Proces Juli Het proces loopt, maar met enorme vertraging. Op dit moment is nog steeds geen datum waarop de bouw kan starten. Alle voorbereidingen zijn echter wel doorgegaan en afgerond. 11
D. Identiteit 1. Huidige situatie (Realisatie voorgaande) 2. Doelstelling 3. Kritische succesfactoren 4. Prestatie indicator 5. Norm 6. Evaluatie Groei mogelijkheden De afgelopen jaren zijn we enorm gegroeid. Vooral in categorie 3 leerlingen. We zijn toegerust op de maatschappelijke vraag die aan ons wordt gesteld op de speciale leerling. Genoeg lokalen om de leerling les te geven. PCOU heeft hier een strategische keuze in te maken. Naast nauw contact met de partners vraagt dit ook om investeringen. Naast huisvesting (lees noodgebouwen) vraagt dit ook om investering in mensen, ICT. Snel kunnen schakelen en telkens een risico analyse maken op investeringen. Wanneer er geen kinderen thuis zitten, en alle leerlingen het onderwijs kunnen krijgen waar ze recht op hebben. Februari In proces 4 noodunits zijn geplaatst. Nog 1 klas over. Juli Behaald IKC (Integraal Kind Centrum) We zijn een Kind Centrum in wording. Deze moet staan wanneer we in het nieuwe pand zitten. Visie is geschreven. In het nieuwe pand zijn we een Kind Centrum, samen met zorginstelling Reinaerde en BSO Vriendjes De overstap naar het nieuwe pand is de mogelijkheid om zaken anders vorm te geven. Ook de bouw is hier op ingericht. Werkgroep Zorg en Onderwijs/IKC loopt al een paar jaar. We overleggen geregeld gedurende het hele jaar. Wanneer onderwijs, zorg en opvang zo optimaal en integraal mogelijk is gecombineerd voor ouders en kinderen. Wanneer we werken met 1 kind 1 plan. Februari In proces Juli Behaald. Er ligt een beleidsplan, en het wachten is nu op het nieuwe pand. Varia wet De nieuwe Varia wet gaat van kracht op 1 augustus 2018 Vorm geven aan de Varia wet, welke inhoud dat kinderen zowel op onderwijs als op zorg ingeschreven kunnen worden, met als doel om alle onderwijsmogelijkheden van kinderen te benutten. De wet moet nog van kracht gaan. We gaan een pilot draaien om te kijken wat dit de leerlingen kan bieden. We doen dit samen met Reinaerde. Vanuit het CVB zoeken we naar mogelijkheden per kind. Bijvoorbeeld stamgroep: Reinaerde, Onderwijs een aantal momenten op een dag in een klas. Wanneer we een aantal varianten kunnen uitdenken en kunnen uitvoeren wat de kans op onderwijs voor onze hele speciale leerling verhoogt. Februari In proces, maar behoeft wel aandacht Juli Behaald. Er zijn nu 5 leerlingen in de Varia wet. We geven onderwijs op een buiten locatie. 12
E. Overige, school specifieke doelen + activiteiten 1. Huidige situatie (Realisatie voorgaande) 2. Doelstelling 3. Kritische succesfactoren 4. Prestatie indicator 5. Norm 6. Evaluatie Kwaliteitssysteem: Samen voor Goud We gaan het tweede jaar van het proces van Samen voor Goud in. We voeren met de 6 speciale scholen van de stichting en het BCOU het kwaliteitszorgsysteem Samen voor Goud. Dit is een traject van 4 jaar. Dit is het tweede jaar. Dit jaar gaan we vooral een verdiepingsslag slaan. Er zijn 9 studiemomenten gepland met de directeuren en PCOU Willibrord. Verder vraagt het verwerking op de scholen door MT en IB. Daarnaast vraagt het informeren van het team. Er is een projectplan gemaakt door beleidsmedewerker SO PCOU: Marlies Middeldorp Wanneer we het systeem zo kunnen vullen dat dit een dekkend kwaliteitszorgsysteem is. Februari In proces Juli Behaald. Volgend schooljaar verder met Samen voor Goud. Opbrengsten en ambities t.a.v. de opbrengsten Opbrengsten leerlingen Onze ambitie: We zijn tevreden als we 80% van de schoolstandaard behalen. Opbrengsten evaluatie CVB Bijlage 1: Resultaten school opbrengsten Bijlage 2: Analyse schoolopbrengsten op basis van Zien Bijlage 3: Overzicht Instroom, Uitstroom, Diagnoses Bijlage 4: Analyse leerroutes, bijstelling OPP Bijlage 5: Sfeerbeelden van de evaluatie dag met het team Bijlage 6: Opbrengsten van de denktank Bijlage 7: Opbrengsten van de visitatie / collegiaal waarderend onderzoek van 28-3-2019 Opbrengsten HRM KIJKWIJZERS Voor het tweede jaar gaan we de aangepaste Kijkwijzer (op stroming en leeftijd van leerlingen) afnemen. De Kijkwijzer bij de leerkrachten wordt afgenomen door het MT. Deel B van de Kijkwijzer wordt afgenomen door de IB. De kijkwijzer voor onderwijsassistenten wordt gedaan door de leerkracht. Dit jaar willen we de Kijkwijzer in zijn totaliteit bij alle medewerkers afnemen. We zijn tevreden als er 80 % wordt gescoord. 13
14
15
Notulen CvB: juni 2019 Analyse Opbrengsten (vanaf 75% op streefniveau) Bijlage 1 Resultaten op grond van leerlijnen Naam leergebied (percentage op groepskaart 100% of hoger) Schooljaar 2018-2019 (juni gemeten behaald vanaf 100%) Percentage leerlijnen waarbij minstens 75% van de leerlingen het streefniveau heeft behaald Rekenen 2 van de 12, 16% Bijzonderheden Bijvoorbeeld welke leerlijnen heel hoog of laag scoren + uitkomsten van fase Begrijpen Sub item meten scoort het laagst (71%) onder het streefniveau). Grote gedeelte van de leerlingen van leerroute 2 hebben het streefniveau niet gehaald. Bijna op alle subitem liggen de resultaten lager dan vorig jaar. Schooljaar 2018-2019 (juni) (juni gemeten behaald vanaf 75%) Percentage leerlijnen waarbij minstens 75% van de leerlingen het streefniveau heeft behaald Bijzonderheden Bijvoorbeeld welke leerlijnen heel hoog of laag scoren + uitkomsten van fase Begrijpen 7 van de 12, 58% Onder het streefniveau: Getallen bewerkingen (31%), hoeveelheden ordenen (32%), geld waarde aangeven (38%) Schooljaar 2018-2019 (jan.) (januari gemeten behaald vanaf 75%) Percentage leerlijnen waarbij minstens 75% van de leerlingen het streefniveau heeft behaald Bijzonderheden Bijvoorbeeld welke leerlijnen heel hoog of laag scoren + uitkomsten van fase Begrijpen Reguliere groepen Boven streefniveau: 3 groepen Conform streefniveau: 7 groepen Onder streefniveau: 3 groepen Binnen het vakgebied Rekenen wordt door meer groepen op- als boven gepresteerd dan onder het streefniveau. SL groepen Conform streefniveau: 4 groepen Onder streefniveau: 4 groepen Binnen het vakgebied Rekenen wordt door de SL groepen niet boven streefniveau gepresteerd en fiftyfifty m.b.t. onder- of op streefniveau. Mondelinge taal 8 van de 19, 42% Laagste 3: Auditieve analyse en synthese (40%), Auditieve discriminatie en rijm (68%), Auditief geheugen (59%). Onder het streefniveau 14 van de 19, 73% Onder het streefniveau: Woorden omschrijven (51%), actieve Reguliere groepen Boven streefniveau: 7 groepen Conform streefniveau: 6 groepen 16
woordenschat (35%), auditieve geheugen (43%) Binnen het vakgebied MT wordt door de reguliere groepen niet onder streefniveau gepresteerd SL groepen Boven streefniveau: 1 groep Conform streefniveau: 5 groepen Onder streefniveau: 2 groepen Binnen het vakgebied MT wordt door meer SL groepen op- als boven gepresteerd dan onder het streefniveau. Schriftelijke taal 7 van de 14, 50% Onder het streefniveau: Boekoriëntatie (29%), auditieve discriminatie (40%), leesbegrippen (52%), klankteken koppeling (32%), handschriftontwikkeling(31%), auditieve analyse (21%), spelling (24%). Hoogste 3: Visuele discriminatie (83%), visuele analyse (89%) en visuele synthese (84%). 11 van de 14 78% Onder het streefniveau: Auditieve Discriminatie (36%) Leesbegrippen (33%) Klank en tekenkoppeling (32%) Reguliere groepen Boven streefniveau: 6 groepen Conform streefniveau: 7 groepen Binnen het vakgebied ST wordt door de reguliere groepen niet onder streefniveau gepresteerd. SL groepen Conform streefniveau: 6 groepen Onder streefniveau: 2 groepen Binnen het vakgebied ST wordt door meer SL groepen op- als onder streefniveau gepresteerd. Leren Leren 3 van de 4, 75% Onder het streefniveau: Werkhouding (35%); Opvallend binnen dit subitem er wordt meer boven streefniveau (60%) dan onder streefniveau (35%) gepresteerd. Taakaanpak (60%) wordt door de leerlingen met OPP 1 t/m 4 het meeste boven streefniveau gescoord. 4 van de 4, 100% Geen onder streefniveau Conform streefniveau: Werkhouding van 35% gestegen naar 19%. Reguliere groepen Boven streefniveau: 7 groepen Conform streefniveau: 6 groepen Binnen het vakgebied LL wordt door de reguliere groepen niet onder streefniveau gepresteerd. SL groepen Boven streefniveau: 2 groepen Conform streefniveau: 4 groepen Onder streefniveau: 2 groepen Binnen het vakgebied LL wordt door de SL groepen meer op streefniveau gepresteerd dan onder- of op 17
streefniveau (dat is gelijk aan elkaar). Zelfbeeld en Sociaal gedrag 5 van de 7, 71% Onder het streefniveau: Omgaan met je gevoel (30%) Omgaan met ruzie (39%) 6 van de 7, 86% Onder streefniveau: Omgaan met ruzie van 39% gestegen naar 31% Reguliere groepen Boven streefniveau: 8 groepen Conform streefniveau: 5 groepen Binnen het vakgebied Zelfbeeld wordt door de reguliere groepen niet onder streefniveau gepresteerd. Conform streefniveau Omgaan met je gevoel van 30% gestegen naar 8%. SL groepen Boven streefniveau: 1 groep Conform streefniveau: 7 groepen Binnen het vakgebied Zelfbeeld wordt door de SL groepen niet onder streefniveau gepresteerd. Wonen 5 van de 9, 55% Onder het streefniveau: Koken (31%) Ziekte, kleine verwondingen (36%) Schoonmaken en inrichten (27%) Vrijetijdsbesteding (41%) 9 van de 9, 100% Geen onder streefniveau Conform streefniveau: Koken gestegen van 31% naar 19% Ziekte, kleine verwondingen van 36% gestegen naar 21% Schoonmaken en inrichten van 27% gestegen naar 7% Vrijetijdsbesteding van 41% gestegen naar 8% Reguliere groepen Boven streefniveau: 5 groepen Conform streefniveau: 8 groepen Binnen het vakgebied Wonen wordt door de reguliere groepen niet onder streefniveau gepresteerd. SL groepen Boven streefniveau: 5 groepen Conform streefniveau: 3 groepen Binnen het vakgebied Wonen wordt door de SL groepen niet onder streefniveau gepresteerd. Spel 1 van de 5, 20 % Onder het streefniveau: Spelontwikkeling (55%) Constructiespel (45%) Fantasiespel (35%) Samenspel (47%) 5 van de 5, 100% Geen onder streefniveau Conform streefniveau: Geen analyse in januari 2019 18
Spelontwikkeling van 55% gestegen naar 4% Constructiespel van 45% gestegen naar 23% Fantasiespel van 35% gestegen naar 25% Samenspel van 47% gestegen naar 18% 19
Analyse 2018-2019 Vergelijking januari 2019 juni 2019 (75%) Opmerking: in januari wordt er op groepsniveau gekeken en geanalyseerd. In juni wordt er op subitem niveau geanalyseerd. Het is soms lastig om dit 1 op 1 naast elkaar te leggen en op die manier een goede vergelijking te kunnen maken of groei te kunnen zien. Er wordt op basis van interpretatie geanalyseerd. Rekenen In januari 2019 presteren nog 3 reguliere groepen en 4 SL groepen onder streefniveau. In juni 2019 word er over het algemeen door 75% leerlingen met OPP 1 t/m 4 meer op- en boven streefniveau gepresteerd. Opvallend is dat 40% van de leerlingen met leerroute 2 het streefniveau niet hebben behaald. Vakgebieden waar onder het streefniveau zijn behaald: Geld waarde aangeven (38%), Hoeveelheden ordenen (32%), Getallen bewerkingen (31%), Handig rekenen (29%), Meten (29%) Tijdens de evaluatie dag met het team gaan we bespreken welke subitem kiezen we als aandachtsgebied volgend schooljaar. Mondelinge Taal In januari 2019 presteren nog 2 SL groepen onder streefniveau. In juni 2019 word er over het algemeen door 75% leerlingen met OPP 1 t/m 4 op- en boven streefniveau gepresteerd. Vakgebieden waar onder het streefniveau zijn behaald: Auditieve geheugen (43%), Woorden omschrijven (51%),Aactieve woordenschat (35%), Auditieve discriminatie en rijm (35%), Woordvorming (28%), Opvallend is dat er meer leerlingen met leerroute 3 het streefniveau niet hebben behaald bij bovenstaande vakken. Tijdens de evaluatie dag met het team gaan we bespreken welke subitem kiezen we als aandachtsgebied volgend schooljaar. Schriftelijke Taal In januari 2019 presteren nog 2 SL groepen onder streefniveau. In juni 2019 word er over het algemeen door 75% leerlingen met OPP 1 t/m 4 op- en boven streefniveau gepresteerd. Vakgebieden waar onder het streefniveau zijn behaald: Auditieve Discriminatie (36%), Leesbegrippen (33%), Klank en tekenkoppeling (32%) Opvallend is dat er meer leerlingen met leerroute 3 het streefniveau niet hebben behaald bij bovenstaande vakken (behalve bij leesbegrippen). Tijdens de evaluatie dag met het team gaan we bespreken welke subitem kiezen we als aandachtsgebied volgend schooljaar. Leren Leren In januari 2019 presteren nog 2 SL groepen onder streefniveau. In juni 2019 laten OPP 1 leerlingen bijvoorbeeld maar alleen binnen het vakgebied Werkhouding zien dat er 16% onder streefniveau presteert en 11% van de OPP 2 leerlingen (maar OPP 2 leerlingen zitten ook in de reguliere groepen, deze interpretatie is niet betrouwbaar). Over het algemeen wordt er in juni 2019 dus door alle leerlingen met OPP 1 t/m 4 meer op- en boven streefniveau gepresteerd dan onder. In juni 2019 wordt er binnen alle subitems het streefniveau behaald (minstens 75% van de leerlingen dat streefniveau behaald). Zelfbeeld en Sociaal Gedrag In januari 2019 wordt er door alle groepen op- of boven streefniveau gepresteerd. Ingezoomd op subitem niveau, wordt er in juni 2019 binnen Omgaan met ruzie nog steeds onder het streefniveau gescoord, maar is wel gestegen van 39% gestegen naar 31%. Dit komt omdat 27% van de OPP 2 leerlingen, 35% van de OPP 3 leerlingen en 100% van de OPP 4 leerling onder streefniveau presteert. Vooral die ene leerling met OPP 4 is van invloed op het percentage. Wel goed om te blijven monitoren wat nu het meest realistische beeld geeft en in hoeverre er binnen de groepen leerlingen toch moeite hebben met omgaan met ruzie. Wonen Zowel in januari als in juni 2019 wordt er door alle groepen op- of boven streefniveau gepresteerd. Wonen is, zeker in de SL groepen een vakgebied waar leerlingen sterk in zijn. Spel Nog geen vergelijking.
Resultaten op grond van toetsen Naam leergebied (percentage op groepskaart 100% of hoger) Rekenen GB: 51% MTG: 71% REK WIS: 94% Mondelinge Taal CITO ZML Schriftelijke Taal AVI: 80% BL: 91 % Spelling : 56% Schooljaar 2016-2017 (juni) Schooljaar 2017-2018 (juni) Schooljaar 2018-2019 (juni) Percentage Percentage Percentage Bijzonderheden leerlijnen leerlijnen leerlijnen waarbij Bijvoorbeeld welke waarbij waarbij minstens 75% leerlijnen heel hoog minstens 75% minstens 75% van de leerlingen of laag scoren + van de van de het streefniveau uitkomsten van fase leerlingen het leerlingen het heeft behaald Begrijpen streefniveau streefniveau heeft behaald heeft behaald GB: 53% GB: 64% MTG: 73% MTG: 61% REK WIS: 92% REK WIS: 90% 69% 71% 78% Leerlingen met leerroute 2 scoren het meest onder het streefniveau AVI: 82% BL: 77 % Spelling : 56% AVI: 84% BL: 64% Spelling: 76% Opvallend dat de scores van Begrijpend lezen lager zijn terwijl het aantal van de leerlingen die de toets mag maken, omhoog is gegaan. 21
Analyse schoolopbrengsten op basis van ZIEN! Bijlage 2 Opbrengsten ZIEN! Voorjaar 2019 Opbrengsten ZIEN! Najaar 2018 22
1. Waarnemen Dit schooljaar hebben we een start gemaakt met ZIEN! en er zijn twee afnames geweest. Tijdens de leerlingzorgdagen in januari zijn de resultaten van de eerste afname besproken en leerkrachten hebben een analyse gemaakt. Op basis van de analyse zijn er voor 1 domein van ZIEN! doelen gesteld en lessen gegeven. 2. Begrijpen Normering: De scores van de ZIEN! Worden vergeleken met de gestelde groepsnormen. Deze groepsnormen zijn bepaald door gemiddelde ontwikkelingsperspectieven binnen de groep. De normen die gesteld zijn: Leerroute Streefdoel om uitstroombestemming te kunnen halen op sociaal-emotioneel gebied Streefnorm op groepsniveau 1 Belevingsgerichte dagbesteding 2 (WB, BT en SF) 50% (WB, BT en SF) 2 Dagbesteding activiteitgericht 2 50% 3 Dagbesteding arbeidsmatig 3 zoveel mogelijk (2,5-2,75) 65-70% 4 Arbeid/Praktijk Onderwijs 3 75% Stel dat er in een klas voor de helft leerlingen van leerroute dagbesteding arbeidsmatig en voor de helft van leerroute arbeid zitten, kies dan als groepsnorm 70%. Idem als de helft dagbesteding activiteitgericht en de helft dagbesteding arbeidsmatig volgt, kies dan 60%. Relatie leerkrachthandelen Wanneer je de opbrengsten van het najaar en het voorjaar naast elkaar legt is het opvallend dat alle percentages van het schoolgemiddelde gestegen zijn. Het is aannemelijk dat de leerlingen een periode nodig hebben om te wennen in een nieuwe groep. Voor de leerkrachten is er gedurende het schooljaar tijd geweest om hun handelen af te stemmen op de leerlingen. De interventies naar aanleiding van de groepsanalyse zijn door de meeste groepen uitgevoerd en worden voornamelijk gegeven vanuit de methode burgerschap. In de analyses komt naar voren dat de coöperatiespellen ingezet worden en dat er doelen worden gesteld vanuit de ZIEN- dimensies. De lessen willen we komend schooljaar meenemen binnen de onderwijscyclus van de IB. Op deze manier kunnen we leerkrachten begeleiden in het toepassen van de ZIEN!-dimensies. In het komend schooljaar is het van belang om de ZIEN! vaardigheden en de ontwikkelingsfasen van Došen terug te laten komen in de werkvergaderingen en tijdens de LLZ-gesprekken. 3. Wegen Alle groepen laten zien dat de graadmeters welbevinden en de betrokkenheid meer op de streefnorm liggen. Groepen waarbij dit nog niet volledig het geval is zijn de groepen Kat, Hond, Rood, Paars, Wit en Oranje. Bij de ruimte nemende vaardigheden SI en SA is er een groei doorgemaakt. Op de ruimte gevende vaardigheden (SF, IB en IL) is er in vergelijking met de scores van het najaar een lichte groei van twee procent. Bij de SL groepen (behalve Zilver, Kip en Pauw) en bij de leerlingen van de OB is een lage score zichtbaar op de ruimte gevende vaardigheden, dit is te verklaren vanuit de ontwikkelingsfasen van Došen. In een aantal SL groepen zoals Eend, Goud, Lila en Oranje zijn de uitkomsten van ZIEN! te verklaren vanuit de ontwikkeling van de leerlingen. Er zijn ook groepen zoals Blauw, Kip en Rood waarbij de leerlingen hoge scores behalen, dit zijn a en een A/B groep. Het is ook belangrijk om met elkaar te bespreken waar de scores vandaan komen. Wat is hierin de relatie tussen het gedrag van de leerlingen in de groep, is er minder externaliserend gedrag, beoordeeld de leerkracht het gedrag vanuit de ontwikkelingsleeftijd? Dit schooljaar zijn we gestart met ZIEN! en we hebben een andere planning gevolgd dan gewenst. De reden hiervoor was dat we eerst de studiedag moesten volgen en daarna een start hebben gemaakt. 23
4. Plannen We kunnen inzetten op de lessen waarbij de leerkrachten inzetten op de ZIEN! dimensies. Vanuit de implementatiefase is het belangrijk om de leerkrachten goed te begeleiden in het proces. Einddoelen 2019-2020: - We gaan de cyclus volgens de planning uitvoeren zodat we kunnen controleren of het kan functioneren binnen de zorgcyclus. - We gaan inzetten op leerkrachtsstijl waarbij we de ontwikkelingsfasen van Dôsen. Alle leerkrachten zijn op de hoogte van de theorie middels een studieochtend: 28-10-2019. - Tijdens de groepsbezoeken zijn de lessen van ZIEN! bezocht. - Drie werkvergaderingen dit schooljaar gaan over ZIEN! en de groepsanalyse. Leerkrachten krijgen tijd om de observatielijsten in te vullen. - De samenwerking ontwikkelen met burgerschap, kunnen we de methode en ZIEN! met elkaar verbinden. Dit gaan we onderzoeken dit schooljaar. - De doelen staan beschreven in het implementatieplan 2019-2020. Evaluatie van de doelen juni 2020 Handelen aan de slag Inzet komend schooljaar 2019-2020: - Studio ochtend ZIEN! in het begin van het schooljaar. - In de zorgcyclus is ZIEN! opgenomen en in de planning zijn er groepsbezoeken gepland waarbij we kijken naar de ZIEN!-lessen. - Leren kijken en observeren, hoe kunnen we hierin nog groeien? - IB en Leerkrachten werken samen aan het behalen van de doelen. De leerkrachten krijgen tijd om aan ZIEN! te werken. Tijdens de LLZorggesprekken bespreken we de uitkomsten van de analyse. De leerkrachten werken met een sublesgroep sociaal-emotioneel genaamd SEO ZIEN! - IB kan in het werken met HGD ZIEN! Meenemen in de aanpak, we kunnen vanuit de ZIEN! dimensies inzetten op doelen voor de leerling. Evalueren wat is het effect van de interventies Deze vraag kunnen we beantwoorden aan het einde van schooljaar 2019-2020. 24
Instroom uitstroom en diagnoses Bijlage 3 Tellingen 25
Percentages van OPP 2,3 lopen per schooljaar op, percentage van OPP 1 loopt per schooljaar terug, terwijl we meer SL groepen hebben en meer TLV 3. Vanuit de SL groepen horen we vaak het niveau is lager. Hoe rijmen we dit? 26
27
Analyse Leerroutes / Bijstelling OPP s 2018-2019 Bijlage 4 Zitten de leerlingen op de route? We gaan ervan uit dat de leerlingen waarvan het OPP niet is bijgesteld en dus conform OPP presteren, een gepaste leerroute volgen. In totaal hebben we 211 leerlingen op school, waarvan er bij 7 nieuwe leerlingen het OPP niet geëvalueerd is. Dit wil zeggen dat we deze leerlingen niet mee kunnen nemen in deze analyse. Het leerlingaantal waar we vanuit gaan is dan ook 211-7 = 204 Van de 204 leerlingen Is bij 24 leerlingen het OPP naar beneden bijgesteld (11.8%). 180 van de 204 leerlingen presteren conform OPP (88,2%). Van die 24 leerlingen, waarbij het OPP is bijgesteld Hebben 13 leerlingen Downsyndroom, waarbij o 6 leerlingen het OPP van 3 naar 2 is bijgesteld in de leeftijden 6 (1lln), 7 (1lln), 8 (2lln), 9 (1lln) en 10 (1lln). o 7 leerlingen het OPP van 2 naar 1 is bijgesteld in de leeftijden 7 (2lln), 9 (2lln) en 10 (3lln). Vanaf de leeftijd van 8 jaar, wordt er bij meer leerlingen met Downsyndroom (DS) het OPP bijgesteld, dan jonger dan 8 jaar. Bij de leerlingen (met DS) met hoge verwachtingen (OPP3) zien we, dat deze rond de 8 jaar het meeste worden bijgesteld. Rond de leeftijd van 9 en 10 jaar vinden de meeste bijstellingen plaats van leerlingen (met DS), waarvan de verwachtingen lager waren. Hebben 3 leerlingen autisme, waarbij o 2 leerlingen het OPP is bijgesteld van 3 naar 2 in de leeftijd van 8 en 11 jaar. o 1 leerling het OPP is bijgesteld van 2 naar 1 in de leeftijd van 11 jaar. Vanaf de leeftijd van 11 jaar worden de meeste OPP s bijgesteld van de leerlingen met autisme. Hebben 8 leerlingen een overige diagnose, waarbij o 6 leerlingen het OPP is bijgesteld van 3 naar 2 in de leeftijd van 7 (2lln), 9 (3lln) en 10 jaar. o 2 leerlingen het OPP is bijgesteld van 2 naar 1 in de leeftijd van 10 en 11 jaar. Vanaf de leeftijd van 7 jaar, wordt er bij meer leerlingen met het OPP bijgesteld, dan op een jongere leeftijd van 8 jaar. Bij de leerlingen met hoge verwachtingen (OPP3) zien we, dat deze rond de 8 jaar het meeste worden bijgesteld. Op de leeftijd van 10 jaar vinden de meeste bijstellingen plaats van leerlingen waarvan er de verwachtingen lager waren. 28
Aantal Bijstellingen in combinatie met diagnose Diagnose Downsyndroom Autisme Overig Totaal Aantal bijstellingen 13 3 8 24 OPP 3 naar 2 6 2 6 14 OPP 2 naar 1 7 1 2 10 Aantal Bijstellingen t.a.v. de leeftijd Leeftijd in jaren 6 7 8 9 10 11 Totaal Aantal bijstellingen 1 5 3 6 6 3 24 OPP 3 naar 2 1 3 3 4 2 1 14 OPP 2 naar 1 2 2 4 2 10 Conclusies: o Bij 14 leerlingen, waarvan er hoge verwachtingen waren, zijn de OPP s bijgesteld van 3 naar 2. Dit zijn meer leerlingen, dan waarvan het OPP is bijgesteld van 2 naar 1. o Binnen de leerlingen met Downsyndroom vinden de meeste bijstellingen plaats van OPP 2 naar 1. o Binnen de leerlingen met een overige Diagnose, vinden de meeste bijstellingen plaats van OPP 3 naar 2. o Op de leeftijd van 9 en 10 jaar vinden de meeste bijstellingen plaats. o Op de leeftijd van 9 jaar vinden de meeste bijstellingen plaats van OPP 3 naar 2. Dit zijn de leerlingen met een overige Diagnose. o Op de leeftijd van 10 jaar vinden de meeste bijstellingen plaats van OPP 2 naar OPP 1. Dit zijn de leerlingen met het Downsyndroom. Meer leerlingen van Rafael presteren conform OPP, dan leerlingen van Rafael die niet conform OPP presteren. Vorig schooljaar (2017-2018) werden er 11 van de 204 OPP s bijgesteld (5,4%). Dit schooljaar (2018-2019) werden er bij 24 van de 204 OPP s bijgesteld (11.8%). Er is een stijging van de bijstellingen. We hanteren strengere richtlijnen ten aanzien van het bijstellen van de OPP s, gekeken naar de criteria bijstellen OPP, die we het afgelopen schooljaar hebben aangepast en aangescherpt (zie bijlage) 29
Evaluatie / criteria OPP (document samen voor goud) Evaluatie van het OPP De prestaties van de leerlingen worden geëvalueerd in de groepsplanbesprekingen. Twee keer per jaar wordt het ontwikkelingsperspectief van de leerling expliciet geëvalueerd en zo nodig bijgesteld. Dit gebeurt in januari en juni van elk schooljaar. In de evaluatie wordt het volgende besproken: Of een leerling de gestelde doelen van het afgelopen jaar heeft gehaald; Het eindniveau van de leerling dat volgend schooljaar verwacht/nagestreefd wordt; De stimulerende en belemmerende factoren; De onderwijsbehoeften; Of de leerling zich ontwikkelt conform het OPP en het verwachte uitstroomprofiel; Aan de hand van de data kan een advies worden uitgebracht naar het ondersteuningsteam voor het bijstellen van de uitstroombestemming van de leerling of de te verwachten uitstroomniveaus (op deelgebieden). Zie verder het protocol handelingskalender. Bijstellen van het OPP Bijstellen van het OPP Indien nodig wordt de uitstroombestemming in het OPP (en de te verwachten uitstroomniveaus) van een leerling bijgesteld naar boven of naar beneden. De keuze hiervoor zal gemaakt worden op grond van een inhoudelijke analyse van de betreffende situatie binnen het CvB, vanwege de grote consequentie van de keuze. Richtinggevend hierbij zijn de volgende aspecten: De leerling laat bij drie of meer van de OPP vakgebieden (Leren Leren, Zelfbeeld en Sociaal Gedrag, Mondelinge- en Schriftelijke Taal, Rekenen, Wonen, Spel) en bij minimaal drie aaneengesloten meetmomenten scores zien, die onder de verwachting liggen, ondanks de ingezette interventies genoemd in het Handelingsdeel van het OPP. (Dit betekent voor de leerkracht dat de leerling geen aangepast aanbod krijgt, voordat het OPP is bijgesteld). Het is aan het sociaal-emotioneel functioneren van de leerling duidelijk te merken dat er sprake is van overvraging. Bij de leerling zijn weinig stimulerende factoren en veel belemmerende factoren te zien. Belemmerende factoren hebben de overhand. Indien niet aan de bovenstaande aspecten wordt voldaan: het IQ van de leerling (maximaal 2 jaar geleden betrouwbaar getest) ligt op het niveau van de bijstelling naar beneden.. 30
Sfeerbeelden van de evaluatie dag met het team Bijlage 5 31
32
Opbrengsten vanuit de denktank Bijlage 6: 33
Bijlage 7 Verslag waarderend onderzoek collega-scholen Samen voor Goud Bijlage 7: opbrengsten van de visitatie/collegiaal waarderend onderzoek op 28-3-2019 Waarderend onderzoek Rapportage bezoek Rafael 28-03-2019 34
Beste collega s, Hartelijk dank voor de uitnodiging om een waarderend collegiaal onderzoek bij jullie te mogen doen. De vragen die jullie ons voorgelegd hebben, zijn de volgende: Hoe kunnen we nog meer gebruik maken van alle aanwezige kwaliteiten, expertise en interesses binnen het team, ten behoeve van de bredere schoolontwikkeling, en hoe kunnen we het teamleren uitbreiden? A. Wat zijn de succesfactoren om expertise te delen en hoe kunnen we het teach the teacher principe versterken, uitbreiden? B. Hoe kunnen we een visie op teamleren ontwikkelen en dit naar de praktijk vertalen? Tijdens de dag hebben we met leerlingen en collega s gesproken en verschillende lessen bezocht om een antwoord op deze vraag te vinden. Graag delen we via deze weg de belangrijkste bevindingen. Wij hopen dat onze observaties, inzichten en ontwikkelkansen aansluiten bij jullie eigen ervaringen en reflecties. En dat het onderzoek daarnaast weer een aantal behulpzame aanknopingspunten oplevert om de lespraktijk nog motiverender te maken voor zowel de leerling als leerkracht Hartelijke groet, Annemy van der Wind & Jelle Siemerink, Lenie de Boer & Frans Rheijnen, Varenka Bunt & Nathalie Veens RAPPORTAGE BEZOEK DE RAFAEL 1
Je moet het lef hebben om te pauzeren of te versnellen als dat nodig is. Rapportage bezoek Rafael 25-03-2019 De observaties en aanbevelingen zijn in het verslag in drie thema s ondergebracht: 1. Onze algemene indruk; 2. Teach the teacher principe 3. Ontwikkeling van het Teamleren Als laatste hebben we nog een paar losse opmerkingen in het verslag opgenomen die uit het gesprek met de leerlingen naar voren kwamen
1. Onze algemene indruk Wat ons allereerst opviel was de fijne sfeer binnen de school, de klassen en het team. Leerlingen geven ook aan dat ze de Rafael een fijne school vinden. Hun antwoord op de vraag: wat ga je missen als je naar STIP gaat? was dan ook heel veel. Daarnaast geven de leerlingen aan dat ze dat je op de Rafael veel kunt lachen. De fijne sfeer die de leerlingen ervaren, komt vooral van de leerkrachten geven ze aan. Dit herkennen wij uit de reacties van collega s op de vraag waar ben jij het meest trots op. In ieder antwoord kwam de leerling en zijn of haar welbevinden en prestaties terug. Ik ben er trots op als ik de leerlingen met plezier naar school zie gaan en blij weer naar huis zie gaan. Ook geven collega s aan dat ze trots op het team zijn en de expertise die in het team aanwezig is. Het viel ons op dat onze gesprekspartners vooral de kwaliteiten en expertise van andere collega s noemen en kritischer zijn ten opzichte van zichzelf. Wij kunnen ons voorstellen dat in een team met veel specialisten en ervaren collega s het soms lastig is om je eigen expertise te laten zien. Het zou kunnen helpen om teamleden bewust te maken van hun eigen expertise/ talenten. Dit zou zeker goed passen in de verdere ontwikkeling van het teach the teacher principe en het teamleren. Tijdens de gesprekken geven ook aan collega s aan dat ze de Rafael een fijne school vinden met een hecht team. Ze ervaren een goede open sfeer waarbij oog is voor elkaar. Er is een open sfeer, meteen al bij het sollicitatiegesprek en dat werkt uitnodigend. Gedurende de dag hebben wij veel rust in beide schoolgebouwen ervaren. Hoewel iedere ruimte in de school benut werd voor het geven van lessen of voeren van gesprekken, was het niet rumoerig en onrustig. Tijdens de bezochte lessen en in de gesprekken met collega s hebben wij een bevlogen team gezien, dat veel passie heeft voor het lesgeven en de leerling. RAPPORTAGE BEZOEK DE RAFAEL 3
2. Het teach the teacher principe Een bijzonder kenmerk van de Rafael is het teach the teacher principe. Leerkrachten, zowel specialisten als niet- specialisten, spraken met ons zeer positief over het principe en de opzet ervan. Een cruciale succesfactor hiervoor is de houding en rol van MT. In de gesprekken wordt aangegeven dat het MT het principe niet alleen faciliteert en de specialisten de vrije ruimte geeft, maar ook hun commitment en steun aan het project uiten. Ook leerlingen ervaren de lessen door de specialisten als leuk en positief. Ze geven aan dat ze merken dat hun eigen leerkrachten ook steeds vaker zelf een les van deze vakken geven, met name muziek/dansen. Rots en water wordt minder benoemd. Dansen en muziek doet de juf ook steeds vaker in de klas. Ze kan het ook steeds beter. Ze leert van meester Rob. In de verschillende gesprekken hebben collega s aangegeven wat zij als succesfactoren van het teach the teacher principe zien. worden hieronder benoemd: + Specialisten krijgen de vrijheid én de verantwoordelijkheid van het MT; + Door het team en hun wensen mee te nemen in de opzet van het cultuurplan/theater lessen is het iets van iedereen geworden; + Specialisten zorgen dat het materiaal beschikbaar is en klaar staat; + De specialisten hebben een hoge intrinsieke motivatie vanuit hun eigen interesse; + Het MT is met het principe begonnen vanuit een gedeelde behoefte en heeft het op basis van de positieve opbrengsten uitgebreid; + De specialisten vragen geregeld om feedback van hun collega s zowel per mail als door persoonlijk langs te lopen; + Door de onderwerpen ook op de agenda van vergaderingen te houden, blijft het leven. RAPPORTAGE BEZOEK DE RAFAEL 4
Een kans die wij zien voor versterken van het teach the teacher principe is een verdieping aan te brengen in de rol van de leerkracht en specialist tijdens de vaklessen. Uit de gesprekken kwam naar voren dat teamleden veelvuldig gebruik maken van de klaargezette boxen en mee doen met de vaklessen. Het initiatief en de verantwoording ligt echter nog geheel de specialisten. Wij denken dat d.m.v. co-teaching of lessen als instructievideo op te nemen leerkrachten zich (nog) vaardiger gaan voelen in het geven van deze lessen. Dit heeft als effect dat de vakken en daarmee verantwoording meer door het hele team gedragen wordt. Hierdoor is het principe minder kwetsbaar bij plotselinge verandering en kunnen lessen toch doorgaan bij afwezigheid van een specialist. Rob is van cultuur. Vanuit het idee van co-teaching horen wij in de gesprekken nog een verbetermogelijkheid om het principe uit te breiden. Zo wordt aangegeven dat een reken- of taalexpert van toegevoegde waarde kan zijn. Deze specialisten hebben de kennis, het overzicht van de doorgaande lijn die passend bij de doelgroep is en ziet waar mogelijke didactische kansen liggen. Ze kunnen worden ingezet voor het ontwikkelen van materiaal en lessen, co-teaching of kijklessen. Wel wordt aangeven dat de groepsleerkracht zelf de lessen moet blijven geven, maar dat ze met deze specialist kunnen sparren. Dat sommige lessen door hun eigen leerkracht worden gegeven, vinden de leerlingen ook belangrijk. Ze geven aan het toch prettig is om sommige onderwerpen (zoals RSV) met je eigen leerkracht te bespreken. Soms is het wel fijn om lessen van je eigen juf te krijgen. Zoals RVS. De juf heb je dan al meer jaren gehad en ze kent je dan goed. RAPPORTAGE BEZOEK DE RAFAEL 5
3. Teamleren Jullie tweede vraag ging in op het ontwikkelen van een visie op teamleren en de vertaling naar de praktijk. Wat ons opviel is dat jullie in de praktijk al op diverse manieren werken volgens het principe teamleren. Tijdens de gesprekken bleek dat o.a. bij de implementatie van de KIM-versie van Veilig leren lezen en tijdens intervisie er teamleren plaatsvindt. Beiden activiteiten worden als prettig ervaren en zouden, volgens de teamleden die we hebben gesproken, niet veranderd moeten worden. Als gevraagd wordt wat maakt dat deze momenten succesvol maakt, wordt de volgende succesfactoren genoemd: + Het gebeurt in een klein (kern) team; + Iedereen kan eerlijk en open zijn over zijn/haar mening; + Het proces wordt regelmatig geëvalueerd; + We doen het samen en zijn samen verantwoordelijk; + We zoeken gezamenlijk naar een oplossing; + Het moet direct zichtbaar iets opleveren/ effectief zijn; + Houd het onderwerp klein en behapbaar. Dat was interessant en daar heb ik zelf veel van geleerd, maar ik heb het niet nagevraagd hoe het voor anderen was. Dus het blijft bij individueel leren. Uit de gesprekken komt naar voren dat hoewel er zeker een aantal mooie voorbeelden van teamleren te noemen zijn, het nog geen vaste werkwijze binnen het team is. Voor sommige leerkrachten leeft het begrip al sterk, voor anderen nog een stuk minder. Door samen, zoals binnen het collegiaal waarderend onderzoek, terug te blikken op leerzame teamsettings (situaties waar teamleren al plaatsvindt) en te onderzoeken waarom ieder juist over dit soort voorbeelden zo te spreken is, geef je vanuit de gedachte dat alles wat je aandacht geeft groeit het teamleren al een mooie boost. Dit vergroot het bewustzijn van wat teamleren is, waar het in de praktijk al gebeurt en waar kansen liggen om het nog verder te versterken. Samen leren kan wel een doel in je jaarplan zijn, maar als je het niet SMART maakt dan pakt niemand hem op. RAPPORTAGE BEZOEK DE RAFAEL 6
Zoals al eerder benoemd, heeft niet ieder teamlid een duidelijk beeld bij teamleren, echter merken wij in de gesprekken wel dat de (gesproken) teamleden achter teamleren staan. Een aantal collega s refereert ook aan de laatste teamvergadering waarin teamleren werd geïntroduceerd. Wij zien een kans om van dit moment gebruik te maken en teamleren verder te introduceren. Om met elkaar het gesprek aan te gaan over wat jullie als team verstaan onder teamleren, hoe dit op de Rafael er uit kan zijn en ook wat jullie nu al terugzien in het team. Door dit gesprek geloven wij dat je een mooi gezamenlijk beeld creëert waar vanuit je makkelijk verder kan werken. Ook zien wij dat binnen het team al expertise zit over teamleren. Eén van de leerkrachten gaf aan ervaring te hebben met teamleren en gaf de volgende tip mee: Goed timen wanneer je het introduceert en het proces van start gaat; er moet tijd en ruimte voor zijn. In het verlengde daarvan zien wij een kans om vanuit de momenten waarop teamleren al plaatsvindt te kijken of er naast de bovenstaande succesfactoren nog meer goede voorwaardes zijn. Door als team de goede voorbeelden met elkaar te bespreken en concrete voorwaarden voor succesvol teamleren naar boven te halen, denken wij dat je daarvan weer vervolgstappen kan zetten. Dit kan, denken wij, zowel tijdens diezelfde momenten voor verdieping in teamleren als op nieuwe momenten die aan de voorwaarden voldoen. Teamleren is van en met elkaar leren. Samen werken aan een doel. Ik leer graag van mijn collega s. Overige opmerkingen Naast deze twee meer overkoepelende inzichten, leverden de gesprekken nog een paar losse ontwikkelkansen op: + In het professionaliseringsplan staan allerlei opties waar het team uit kan kiezen. Wij zien een kans om met elkaar te kijken welke keuzes er gemaakt zijn om zo het plan te evalueren. + Bij de vaklessen nemen meerdere personen de leiding in de les. Wij zien een kans om ook dit onderdeel mee te nemen bij de evaluaties en met elkaar te bespreken wat jullie visie hierop is. RAPPORTAGE BEZOEK DE RAFAEL 6