FÉDÉRATION GÉNÉRALE DU TRAVAIL DE BELGIQUE ALGEMEEN BELGISCH VAKVERBOND

FÉDÉRATION GÉNÉRALE DU TRAVAIL DE BELGIQUE ALGEMEEN BELGISCH VAKVERBOND SECRÉTARIAT s 42, RUE HAUTE, BRUXELLES SECRETARIAAT : HOOGSTRAAT 42, BRUSSEL 75/00 A23/1 AD/AMD Serv. Dact. Bruxelles, le 3 janver 1975. AUX MEMBRES DU BUREAU. Chers Camarades, Concerne : Economes d'énerge. Donnant sute à la demande d'avs de Monseur A. OLEFFE, mnstre des Affares économques, concernant l'utlsaton plus ratonnelle de l'énerge, le Consel Central de l'econome a nvté les dfférents Consels professonnels ans que ses propres groupes de traval sectorels à organser des enquêtes en la matère. Vous trouverez, d'autre part, a) une premère synthèse des projets d'avs qu nous sont parvenus jusqu'à présent, b) le projet de rapport du Consel Consultatf de l'energe, élaboré sur le même objet. Nous ne manquerons pas de vous fare parvenr un document plus élaboré dès que les Consels professonnels se seront prononcés. Ben fraternellement. Annexes. A. DELOURME, Secrétare Général Adj,

Annexe 75/OO A23/1 - AD/MD. Secteur Energe Matères premères Déchets Emballages Remarques j Industre du métal. A long terme, économe par mse en place de procédés nouveaux. Largement pratqué (récupératon et recyclage) j - fabrcatons métallques En 1972, 41 fo des produts énergétques consommés l'ont été pour le chauffage et l'éclarage des locaux. C.9.I.E. récupératon des matères plastques des orj dures ménagères. - économe d'énerge possble par constructon de votures plus pettes, plus légères. - sdérurge recherche: en vue de rédure la consommaton de coke dans les hauts fourueaux. récupératon de la plus grande par p-rte dsponble sur le marché. - non ferreux possblté d'économe mnme car grosse consommatrce, l'ndustre des non ferreux a toujours évté le gaspllage. J recyclage optmal avec même tratement de sousj produts provenant de l'étranger. Secteur du o 7 - tannere mnmsâton maxmale des pertes de chaleur déchets mportants récupères; a moyen terme, récupératon de chrome et des sulfures _ récupératon et recyclage ne posent pas de problèmes technques mas c'est surtout l'amênagaent des tanneres qu est à revor.

2.- - chaussure fable consommaton mas plus mportante en maroqunere synthétque. récupératon du cur et recherche récupérrton des matères synthétques J Constructon.. - ndustre réducton de consommaton de 20 fo par une melleure geston des stocks de carburant, entreten du matérel melleure utlsaton du matérel forrr-tor du personnel réducton tempéra- ' ture dans les bâ- ' tments, melleure! concepton de ceux-! 1 c, constructon solée... J normes de matéraux matéraux de constructon augmentaton de l'effet utle de l'énerge par accrossement dmenson des fours, melleure sol=tor, melleure conbuston. achats de matères mons nobles mas rsque accru de rebuts recyclage poussé j au maxmum emplo déchets de j houlle de schste déve1oppem ent du transport en vrac. - _ évter gaspllage chauffage bâtments reconverson gaz naturel. Bos et tranformaton.j - producton j - poltque de l'accrossement de la surface bosée, rebosement des terres margnales, ntroducton forestère d'essences à crossance rapde, sélecton des espèces - rentablsaton de la récolte du bos de pett damètre. - ndustre transformatrce _ peu d'économes mportantes possbles mpact fable de l'énerge peu de gasplla- dmnuton des déges, réutlsa- chets par mse en ton des déchets place de nouvelles de matères pre- technques, utl- saton fè nouvelles essences, producton de nouveaux matéraux, utlsaton des déchets sot mat. prem. ou j ' produts énergét. ' mères

{ Secteur agrcole. agrculture,- hortculture j fable marge d'économe effort nformatf. adaptaton des méthodes et technques au renchérssement du prx du pétrole et augmentaton du prx des ergras réorentaton de certanes cultures - réducton de cultures nécesstant beaucoup d'énerge avec relèvement du nveau des prx. 'Transports. crculaton outère - transport ferré ; j- voes navgables - ppelnes les économes à réalser dovent l'être sur base d'une analyse des coûts c omparat fs et c ompt e tenu du coût socoéconomque panople habtuelle (lmtaton de vtesse,,.) mas proposton d'augmentaton du rendement moyen j des véhcules de transport professonnel ratonalsaton transport nternatonal, améloraton du transport pour compte propre, transports combnés (ral, route,,.). j électrfcaton accélérée pour réaffecter les produts pétrolers à d'autres utlsatons, améloraton du ma+érel roulant. modernsaton des voes navgables, ratonalsaton du trafc. encourager le transport par ppelnes fables consommateurs d'énerge. : Dstrbuton. favorser la lvrason à domcl* 6 e manère à décourager les déplacements ndvduels. récupératon papers et carton récupératon du verre par 1'nstallâton de conteneurs sur les parkngs étude récupératon des plastques. réemplo d'emballages dffculté de mse en place des vdanges retournables.

4.- Almentaton. mesures conesrvatores 'pratquement pas usuelles {d'économes de modfcaton de procédés matères premèen vue de dmnuer la res possbles et consommaton de pxduts jencore mons de pétrolers. [substtutons de jmatères pre- 'mères. [réutlsaton de la récupératon de plus grande parte \ certans emballages 1 tles déchets dans le et vdanges. 'processus de producton ou dans des! productons conne- '.xes. Toursme-Horeca. j mesures usuelles en vue de dmnuer la consomj maton de produts! pétrolers. Secteur Paper. sute à la hausse des produts pétrolers on constate une basse du poste Energe dans le prx de revent, écoromes classques (calfeutrage, dmnuton température, suppresson éclarage), mas surtout proposton de développement de turbnes à contre- presson (producton smultanée d'électrc- té et de vapeur) permet d'économser 10.000 + de produts pétrolers pour une producton de 100 mllons de Kwh. Collaboraton nterndustrelle pour la fournture électrcté et vapeur. melleure explo- taton des ressour- ces forestères j (vor secteur Bos)^ recyclage des veux? papers mas l'ut-j lsaton de papers' recyclés pose le > problème de l'accep*- taton de papers j de mondre qualté ce qu suppose une { évoluton des mentaltés. j nécessté de pa-! nexstence de centra, { pers de qualtés de recherche belge etl spécfques pour l'emballage almentare. :aucune coordnaton 1 de la recherche eu- ropéenne.

I Chme, V ï -Yetement et ''textle. f. ÏÀ n réglage, contrôle, améloraton ces rendements des nstallatons on vue d'évter les gaspllages d'énerge sous toutes ses formes. fablesse des consommatons d'énerge mplque des économes lmtées préconse les économes habtuelles (solaton, mondre éclarage, dmnuton température melleure utlsaton du matérel - melleure effcacté du matérel le plus neuf 90 ^0 de la consommaton énergétque est électrque; la substtuton à d'autres fonres d'énerge est par conséquent dffcle. - économes corrélatves à une dmnuton de rendement et hausse des coûts de producton - utlsaton la plus ratonnelle des matères premères et développement de la Recherche- I)éve 1 oppem ent pour économser les matères pre-j mères. économes lmtées étant donné l'utlsaton raton nello de celles-c.} 'récupératon : j le savor-fare de p.'ndustre chmque peut contrbuer à la j (soluton du problème Sdes ordures ménage- res. recyclage couramment prat qué. lages n'est possble que par une jmodfcaton des goûts des consommateurs. 5.- ïrécupératon de certans embal- lages possble; jmodfcaton de (certans embalndustre charnère entre les dfférents secteurs ndustrels ans que l'agrculture, l'ndustre chmque dot bénéfcer d'une! prorté d'approvsonnement. les exportatons de produts textles entraînent des mportatons de produts énergétques mondres que les exportatons d'autres produts.

FÉDÉRATION GÉNÉRALE DU TRAVAIL DE BELGIQUE ALGEMEEN BELGISCH VAKVERBOND SECRÉTARIAT s 42, RUE HAUTE, BRUXELLES SECRETARIAAT : HOOGSTRAAT 42. BRUSSEL 75/00 A 23/1 - AD/M - Denst dakt. Vert. ML. Brussel, 6 januar 1975. AAN DE LEDEN VAN HET BUREAU. Waarde Makkers, Betreft : Energebesparngen. Gevolg gevend aan de advesaanvraag van de Heer A. OLEFFE, Mnster van Ekonomsche Zaken, "betreffende een meer ratoneel gebruk van de energe, heeft de Centrale Raad voor het Bedrjfsleven de verschllende Bedrjfsraden evenals zjn egen sektor'éle werkgroepen verzocht, daarover onderzoekngen n te stellen. Anderzjds geven we u n bjlage a) een eerste synthese van de advesontwerpen de we tot op heden ontvngen, b) het ontwerp van verslag van het Adveskontee voor Energe, utgewerkt omtrent hetzelfde onderwerp. Zodra de Bedrjf sraden zch zullen utgesproken hebben, zullen ve u een meer utgewerkt dokument doen geworden. Kameraadschappeljk, A. DELOURME, Adj. Algemeen Sekretars, Bjlagen.

Kjlage 75/Oo A 23/ - Sekt or Energe Grondstoffen Afvalstoffen Verpakkngen Bemerkngen Ke t aaln.j verhed. Metaalverwerkende njverhed 1 Op lange termjn, "bespa- rng door nvoerng van neuwe procédéso Van de n 1973 gebrukte e&ergeprodukten werd j 41 *fo voor verwarmng en ' verlchtng der lokalen gebrukt. X- Rumschoots toegepast (rekuperate en heraa,npassng) C.I.I.B. relcuperate van plastekstoffen ut hushoudeljke afvalstoffen» energebesparng mogeljk door het bouwen van klenere on lchtere wagens. Ijzer-ndustre onderzoekngen om het veroruk van cokes n de hoogovens te vermnderen. rekuporate van het merendeel van hetgeen op de narkt beschkbaar s. j Hon-ferronetalen besparr.gsmogel jkheder mnem want als grote verbruker heeft r'e ndustre der nonferroaetalen steeds j verkwstngen vermeden t - maxmale heraanpas- sng mot zelfde behandelng der onder-l produkten afkomstg ut het butenland. Ledersektor. Looerj maxmale beperkng der w&rateverlezen belangrjke afvalstoffen gerekuporeerd; op mddellange termjn rekuporate van chroom en zwavelverbndngen rekuperate en her- aanpassngen veroorzaken geen technsche problemen, maar de nrchtng der looorjen moet herzen worden.

- schoesel 1 [ zwak verbruk, "belangrj- I cer bj synthetsch loder O' rekuperate van leder en'onderzoekngen voor rekuperate synthetsch materaal!! 2 " Bouw. - njverhed vermnderng van het verbruk met 20 fo door een beter beheer dor stookvoorraden, onderhoud van materaal, beter gebruk van nateraal vormng van personeel t emperatuurverlagng n gebouwen, ratoneler opgevatte bouw, solate... materaalnormcn. - "bouwmateraal verhogng van het nutceffelrt van de energe oor verhogng van omvang der ovens, betere solete, betere verbranc'ng. aankoop van mnder edele materalen maar groter gevaar van afval maxmaal doorgedreven recyclage gebruk afvalstoffen van steonkoolschefers ontwkkelng onverpakt vervoer - verspllng vermjden verwarmng gebouwen - overgang op aardgas» Hout en houtverwerkng. - bosprodukte - beled ter utbredng van de beboste oppervlakte, herbebossng van aanlandende gebeden, nvoer van snelgroeende houtsoorten, selekte der soorten - brukbaar maken van de houtoogst met klene doorsnee. f - houtverwerkende njverhed - weng belangrjke j besparngen mogeljk, j zwak energeverbruk j weng verkwstng, hergebruk van afvalstoffen der grondstoffen 1 vermnderng der atvals totxen door m gebruk name van neuwe techneken, gebruk van neuwe houtsoorten, produkte van neuwe materalen, ge- bruk van afval st effen van grondstoffen of energeprodukten. j 1

<y 3.- Landb ouws ekt or. - landbouv; ' tunbouw svjakke besparngsmogeljkheden. voorlchtngenspannng. aanpassng der methodes en techneken aan de verhoogde petroleumprjzen en aan de verhogng van de prjzen dor meststoffen herorënterng van bepaalde kuturen - vermnderng van kuturen met hoog energeverbruk, met verhogng van het prjsnveau. Vervoer. - wegverkeer - spoorvervoer '- vervoer per schp j - pjpledngen de te verwezenljken besparngen moeten gebeuren op bass van een vergeljkende analyse der kostprjzen er. rekenng houdend net de socaal eko nomsche kostprjzen* gebrukeljke opsommng (snelhedsbeperkng...) maar voorstel tot verhogng van het gemddeld rendement van de voertugen voor beroepsvervoer» ratonalserng nternatonaal vervoer, verbeterng van vervoer voor egen rekenng, gekombneerd vervoer (spoor, baan,...). versnelde elektrfkate tenende petroleumprodukten voor andere doelenden te gebruken, verbeterng rollend materaal. modernserng der bevaarbare waterwegen, ratonalserng van het verkeer, het vervoer per pjpledng aanmoedgen, gezen ze weng energe verbruken. Dstrbute. 1 et aan-hus-bestellen bevorderen ten ende de persoonljke verplaat- Bngen overbodg te uaken. - rekuperate paper en karton - rekuporate glasj door nstallate} van contaners op parkngs - stude betreffende rekuperate plastek. hergebruk van verpakkngen moeljkhed van nvoeren van terug te brengen leeggoed.

4.- Voedng. praktsch geun j hergebruk van het besparngen van j grootste deel der grondstoffen afvalstoffen n het mogeljk en nog produkteproces of mnder van ver- n nevenproduktes. vangstoffen van grondstoffen. gebrukeljke maatregelen voor het bewaren veranderng van procédés ten ende verbruk petro- 1 leumpr odukt en te vermnderen, rekuperate van sommge verpakkngen en van leeggoed. Toersme - Horeca.! gebrukeljke raaatregel ter vermnderng van het verbruk van petroleumprcdukten. Papersektor. ten gevolge van de stjgng der petroleumprjaen stelt men een dalng vast van de pest "energe" n de kostpjzen klasseke besparngen (so j late, vermnderng tempe- { ra tuur, beperkng verlchtng), maar vooral voorstel tct ontwkkelng van turbnes met tegendruk (ge-, ljktjdge produkte } van elektrctet en j stoom) maakt besparng me geljk van 10.000 + petroleumprodukten voor een produkte van 100 mljoen Kw. Industrële Sc menwerkng voor leverng ven elektrctet en stoom. beter gebruk van de bossen (ze sektor Hout) hergebruk van oud paper, maar het gebruk van zulk paper stelt het probleem van hst aksepteren van paper van mndere kwaltet hetgeen een evolute van de mentalteten veronderstelt. noodzaak van paper met specfeke kwalteten voor het verpakken van voedngsmddelen. er bestaat geen Belgsch navorsngscentrum en geen enkele koördnate van het Europese vorsngswerk.

u Schekunde. regelen, kontroleren, verbeteren van het rendement der nstallates ten ende energeverspllngen van elke soort te vermjden. - "besparngen n "betrekkng tot een vermnderng van het rendement en een verhogng der produktekosten - ratoneel gebruk van de grondstoffen en bevorderng van Ontwkkelngs- Speurwerk om grondstoffen ut te sparen. rekuperate : (de know-how van jde schekundge njverhed kan bjdragen tot het oplossen van het probleem der hushoudeljke afvalstoffen).. s chakel-n jverhed tussen de verschllende ndustresektoren en de landbouw, de chemsche ndustre moet dan ook met voorrang bevoorraad worden. Kledng en Textel. zwakte van het energeverbruk heeft beperkte besparngen tot gevolg stelt gebrukeljke besparngen voor (solate, mnder verlchtng, verlagng temperatuur) beter gebruk van materaal - betere doelmatghed van het neuwste materaal 90 *fo van het energeverbruk s elektrctet; haar door andere energevormen vervangen s moeljk bjgevolg. besparngen beperkt, gezen het ratonele gebruk ervan. Recyclage regelmatg toegepast. Rekuperate van sommge verpakkngen mogeljk; veranderng van sommge verpakkngen slechts mogeljk nden smaak der verbrukers verandert. de utvoer van tertelprodukten maakt mnder nvoer van energeprodukten nodg dan de utvoer van andere produkten.

CENTRALE RAAD. _ VOOR HET BEDRIJFSLEVEN r C.R.B. 1974/567 Brussel, 17 december 1974^. { r ONTWERP-VERSLAG-VAN DE ADVISERENDE <"RAAD VOOR DE ENERGIE OVER EEN RATIONELER ENERGIEVERBRUIK - " ' ' De'Mnster van Economsche Zaken heeft op "1-oktober 1974 aan de Centrale Raad voor het Bedrjfsleven een advesvraag ger'cht de ludde r als volgt : > ' > " ' ' ' "Mjnheer de Voorztter, r r '" 1 ' <- De stjgng van de energekosten n het algemeen en van de prjzen van de petroleumprodukten n het bjzonder, de onzekerhed nzake petroleumvoorzenng alsmede--'de weerslag van de hausse van de prjzen der ngevoerde energe op de betalngsbalans, doen het probleem rjzen'van'het ratoneler gebruk van de energe en vooral van de petroleum, dat ook een helzame utwerkng zou,kunnen hebben op het ( mleu. 4,,., Een ratoneler energeverbruk kan dre vormen aannemen : het utschakelen^van verspllngen, met onmddelljke.utwerkng, waaraan vrjwel geen kosten of f nadelen zjn verbonden, de verhogng van hetnuttg effect van de verbrukte ^nerge,(verwarmng van gebouwen, vervoermddelen, ndustrële actvteten, r enz...) alsmede de wjzgng van zekere economsche structuren, bjvoorbeeld-door meer afval te recycleren (gebrukte smeermddelen, schroot paper, glas) (, door verpakkngen opneuw te gebruken» enz. Mag k U vragen va de bedrj fsraden en de Advserende Raad voor de Energe een onderzoek te laten nstellen naar de mddelen de op dt gebed reeds cwerden aangewend of kunnen worden aangewend en naar de resultaten de zj op korte, mddellange en lange t termjn kunnen opleveren. De besluten van de enquêtes zouden tegen het ende van het jaar n mjn bezt moeten kunnen zjn". Overeenkomstg de beslssng van het dageljks bestuur van de Centrale Raad voor het Bedrjfsleven van 3 oktober 1974 werden de Advserende Raad voor de Energe, de bedrjfsraden en de sectorële werkgroepen van de Centrale Raad voor het Bedrjfsleven verzocht, utgaande van de enquêtes de op het getouw werden gezet om na te gaan welke^mddelen kunnen worden (aangewend om energe te besparen, verslagen op te stellen. s,»,.aan.de,hand van een door het secretaraat opgemaakt denkschema s de Advserende Raad voor de Energe overgegaan tot een rume gedachtenwsselng over de mddelen om zowel voor de prmare als voor de secundare energe tot een ratoneler verbruk te komen en hj heeft daarenboven kenns genomen van een reeks mededelngen van technc waarvan de synthese n dt verslag te vnden s.

-?. - C.R.B. 1974/567-3 - C.R.B. 1974/567 Inledng De petroleumcrss van ende 1973 - begn 1974 en voornameljk de verhogng van de energekosten n het algemeen waartoe zj heeft geled, spoort aan tot beznnng over de mddelen de moeten worden aangewend om te bezungen op de energebronnen, zonder daardoor evenwel het pel van de economsche actvtet of het tewerkstellngspel n gevaar te brengen. I. Voorzenng met prmare energe In de hem toegestane tjdsspanne s het de Raad net mogeljk geweest een grondge stude te ondernemen van de problemen n verband met de voorzenng met prmare energe s welke stude trouwens het kader van de hem gestelde vraag te buten zou gaan. Dt geldt specaal voor een land als Belgë dat arm s aan natuurljke hulpbronnen n het algemeen en aan energebronnen n het bjzonder en dat het grootste deel van de energe de het heeft ngevoerd achteraf opneuw moet utvoeren n de vorm van fabrkaten. Tot nu toe s er geen wondermddel om al deze problemen op te lossen. De oplossng moet worden gezocht n een hele reeks maatregelen, van zeer uteenlopende aard de zowel op hushoudeljk gebed als n de verschllende ndustresectoren en vervoertakken kunnen worden toegepast. Iedere maatregel afzonderljk beschouwd heeft slechts een beperkte utwerkng maar alle samen genomen maken zj een aanzenljke energebesparng mogeljk zonder een negateve nvloed ut te oefenen op de economsche actvtet of op het komfort van de geznnen. Om deze energebesparngen te verwezenljken kunnen voornameljk nspannngen worden geleverd op dre gebeden :.,, - de omzettng van prmare energe; - het energeverbruk door de geznshushoudngen en door het bedrjfsleven; - de recyclage van afvalstoffen en verpakkngen. ^ O Stelt man evenwel de aanwendngsproblemen tegenover de hudge of te verwachten stuate op het stuk van de produkte s dan treedt al het belang aan het lcht van een op een ratoneel energeverbruk gercht beled. Daarom heeft de Raad het hem gevraagde onderzoek meer n een algemeen kader wllen plaatsen. De voornaamste vaststellngen welke hj bj de gelegenhed heeft gedaan worden herna samengevat : a. Steenkolen Voor steenkolen rjst n de eerste plaats het probleem van de nstandhoudng van de natonale steenkolenmjnen en van de bjkomende nspannng de moet worden geleverd om de rendementen te verhogen. Het zet er evenwel naar ut dat van deze maatregelen geen aanzenljke toename van de thans geproduceerde hoeveelheden mag worden verwacht. Verder rjst het vraagstuk van de nvoer van steenkolen; een gedeelte van de nvoer, n het bjzonder de van cokeskolen s s altjd onontbeerljk geweest voor de bevoorradng van de ndustre. Als een verhogng van de steenkolennvoer noodzakeljk bljkt moet worden gezorgd voor een voldoende dversfërng van de bronnen. Hoewel de vraag van de Mnster alleen op de mddelen sloeg om een ratoneler energeverbruk te verwezenljken heeft de Raad toch gemeend enkele beschouwngen te moeten wjden aan het probleem van de voorzenng met prmare energe en aan de dversfërng van de energebronnen, dt n het raam van een beled dat erop gercht s ons land mnder afhankeljk te maken van zekere energebronnen, rekenng houdend met de esen van het evenwcht der betalngsbalans. De Raad s van oordeel dat de maatregelen de op natonaal vlak kunnen worden genomen moeten worden ngevoegd n het acteprogramma der Gemeenschap op het gebed van een ratoneel energeverbruk. De Advserende Raad voor de Energe heeft net kunnen beschkken over een vergeljkng betreffende de' kostprjs per calore voor de verschllende beschouwde procédés, waardoor de draagwjdte van het door hem utgedrukte oordeel engszns werd afgezwakt. Eens te meer beveelt hj de publkate aan van een recente nputoutputtabel voor de energe de van het hoogste nut zou zjn voor het energebeled, n het bjzonder op ndustreel gebed. Wat het natonaal aanbod betreft mag men zch net ontvenzen dat de bekkens n het zuden van het land dergeljke grote handcaps vertonen dat een utbredng van hun explotate net kan worden overwogen. In de Kempense bekkens zou de ontgnnng op het hudge pel moeten worden gehandhaafd; het produkteoptmum s 7 mljoen t per jaar. Dt pel zou het mogeljk maken een zekerhedsvoorzenng met cokeskolen te waarborgen de overeenstemt met ongeveer de helft van onze behoeften. Om deze produktedoelstellng te verwezenljken moet vanzelfsprekend de van kracht zjnde'reglementerng voor de aanwendng van arbedskrachten worden versoepeld en moet een ende worden gemaakt aan het beled tot bevorderng van de afvloeng van mjnwerkers,. De eventuele verrumng van de bjdrage van de natonale steenkoolprodukte kan ook komen van de recuperate van afvalstoffen en n het bjzonder van de explotate van de steenbergen. De nspannng met het oog op de recuperate van de lesteen van de steenbergen moet worden voortgezet. Er kan 100 mljoen m3 worden gerecupereerd, hetgeen s rekenng houdend met de calorsche waarde een steenkolenprodukte van 8 jaar vertegenwoordgt. De admnstrateve procedure voor de explotate van de steenbergen moet worden versoepeld en bespoedgd;, o.m. door een beperkng van het aantal nstantes de p zowel op natonaal, als op gewesteljk en lokaal vlak bj de beslssng betrokken worden.

b. Kernenerge C.R.B. 1974/567 De kernenerge kan zeker een belangrjke dversfërng n de energebalans brengen. De nbedrjfstellng van de kerncentrales dent dan ook te worden versneld. De tot nu toe gebouwde of door de Belgsche ondernemngen bestelde kernnstallates hebben betrekkng op een totaal vermogen van 5.216 MW, met nbegrp van het Eelgsche aandeel (135 MW) n de centrale te Chooz maar zonder het Franse aandeel (435 MW) n de centrale te Thango. De ljst van deze nstallates vndt men n de onderstaande tabel : Centrales Chooz Doel I Doel II Thange I Doel III Thange II 1ste neuwe vestngsplaats?de neuwe vestngsplaats Belgsch aandeel. Vermogen MW 135 393 393 435 ( 930 930 1.000 1.000 5.7.16 Jaar van nbedr.jfsstellng 1967 1974 1975 1975 1979 1980 1981 198?. De mnmum-bouwtjd voor een kerncentrale bedraagt zes jaar* Het aandeel van de kernenerge n de dekkng van de elektrctetsbehoeften van ons land zal snel toenemen : bjna 20% n 1976, 35% n 1981, 50% n 1985. De Europese verrjkngsfabrek (Eurodf) zal n 1981 op volle kracht moeten werken. Dt onderstelt dat onverwjld beslssngen worden genomen ten aanzen van de keuze van de vestgngsplaatsen. Men mag zch net ontvenzen dat deze evolute kan worden afgeremd door de achterdocht de bj het publek heerst n verband met de rsco's de de ontwkkelng van de kernenerge zou kunnen beden. Het publek zou dan ook moeten worden ngelcht over de juste draagwjdte van deze rsco's. Hoe ook s zj onderstellen het behoud van velghedscontroles en de ntensfërng van het speurwerk op dt gebed. Ten slotte s er het probleem van de uranumvoorzenng. Hoewel ons land voor zjn voorzenng eveneens afhankeljk s van het butenland, mag net ut het oog worden verloren dat de uranumbronnen een vrj grote geografsche spredng vertonen, waardoor de voorzenngszekerhed toeneemt, en daç anderzjds, deze energebron kan worden opgeslagen en gemakkeljk over een lange perode kan worden gebrukt. Gas 5 _ C.R.B. 1974/567 Het s van belang deze energebron te gebruken n de sectoren waar zj de grootste effcënte bezt, d.w.z. n de eerste plaats n de hushoudeljke sector, o.m. voor verwarmng, en voor sommge ndustrële doelenden. Om een evenwcht te bereken tussen de voorzenng, waarvan de leverancers verlangen dat zj het hele jaar door vrjwel constant bljft en het sezoenkarakter van het verbruk voor verwarmng, zal, gelet op de beperkte opslagmoge ljkheden, moeten worden voortgegaan met verkoop aan de ndustre n het raam van onderbreekbare of opzegbare contracten. Op termjn kunnen de leverngen waarvoor reeds overeenkomsten bestaan worden opgevoerd mts neuwe nvoercontracten worden gesloten, waarvoor de prospecte nu reeds aan de gang s (Noordzee, Iran..."). In deze omstandgheden zou het aandeel van het aardgas tegen 1985 kunnen verdubbelen. Ook de ontwkkelng van de produkte van gas door mddel van procédés voor ondergrondse vergassng zou tot een verhogng van het gasaanbod kunnen leden. De Europese Commsse fnancert speurwerk op dt gebed. De Raad heeft, kenns genomen van de wetenschappeljke nspannngen de reeds werden geleverd door het Natonaal Insttuut voor de Extractebedrjven - NIEX, met het oog op de produkte van gas door verbrandng onder de grond van de steenkoollagen, alsmede met het oog op de produkte va hetzelfde procédé van warmte door waternfuse n de verbrandngskern. Deze warmte kan worden gerecupereerd voor energedoélenden, n het bjzonder ten behoeve van de elektrsche centrales. In deze context wjst de Raad op het grote belang van een betere kenns van de ondergrond. Om de kenns te verwerven zouden meer mddelen ter beschkkng moeten worden gesteld van de geologsche densten. De Raad heeft eveneens een onderzoek gewjd aan-het probleem van de recuperate van de net condenseerbare gassen van de petroleumraffnaderjen. Nu reeds bljken deze gassen zoveel mogeljk te worden gebrukt, o.m. n de elektrsche centrales van de streek van Antwerpen. Het laten bran <fen van de toorts n de raffnaderjen moet worden beschouwd als een velghedsmaatregel de het bj ongevallen mogeljk maakt de overtollge gassen te verbranden. II. Besparngen bj de produkte van secundare energe A. Aanwendng van de petroleumprodukten door de elektrsche centrales Ten ende het hoofd te beden aan de moeljkheden op het vlak van de stookolevoorzenng 9 hebben de elektrsche centrales reeds n het najaar van 1973 maatregelen genomen om het steenkolenverbruk fe doen toenemen en de explotate van de steenbergen te hervatten. Dank zj de polyvalente van een groot aantal centrales kan hun brandstofverbruk worden aangepast aan de markttoestand. aardgas heeft de laatste jaren een belangrjke plaats gekregen n onze energebalans. ^et De aardgasvoorzenng van het land geschedt volgens langlopende contracten, waarn de n eder jaar af te nemen hoeveelheden zjn vastgesteld.

- 6 - C.R.B. 1974/567-7 - C.R.B. 1974/567 De onderstaande elektrctetsprodukte naar tabel geeft een beeld van de evolute van de energebron, n percenten van het totaal. De technsche begnselen zjn n bede gevallen dezelfde, maar de toepassngsmodalteten verschllen. Energebronnen Klasseke thermsche centrales 1ste hal f.1. 1973 2de haf. Jaar 1ste half. 1974 2de half. Jaar Men vndt n bjlage I een nota over de produkte van warmtekracht met het oog op de voedng van een net voor warmtedstrbute. Deze technek wordt trouwens op vrj rume schaal toegepast, o.m. n de Oosteuropese en de Scandnavsche landen. Voor Belgë denen enkele toepassngen op beperktere schaal te worden vermeld : o.m. te Aalst Ververs, Bressoux en Gent. * * * Vaste brandstoffen Vloebare brandstoffen Gasvormge brandstoffen Aardgas Andere gassen Totaal 14,0 50,7 33,3 (2?,4") (10,9} 98,0 12,0 53,3 33,2 (24,2^ ( 9,01 98,5 13,0 52,0 33,3 (23,31 (10,0} 98,3 17,8 39,3 41,3 (31,9} ( 9,4} 98,4 17,4 50,4 29,? (18,3} (10,9} 96,8 17,6 44,8 35,? (25,1} (10,1} 97,6 Voor de nvoerng van dt stelsel zullen zeer aanzenljke nvesterngen moeten worden gedaan. Een rendabele explotate onderstelt dan ook een zo constant mogeljke vraag naar warmte. Dt verklaart waarom dt stelsel met succes op rume schaal voor de stadsverwarmng kon worden toegepast n de landen de langere en strengere wnters kennen. In een land als Belgë waar de verwarmngsbehoeften over een veel mnder lange perode gespred lggen, bljkt de toepassng van dt procédé technsch gezen moeljker te zjn. Kerncentrales Waterkrachtcentrales Algemeen totaal 0,2 1.8 100,0 0,2 1,3 100,0 O ïs l 1,6 100,0 1,6 100,0 1,6 1,6 100,0 0,8 1,6 100,0 Rekenng houdend met de voormelde kenmerken dent voor Belgë een onderzoek te worden gewjd aan de concrete toepassngsmogeljkheden de voornameljk zouden kunnen ontstaan door de vestgng n de zonngs nabj de centrales van ndustreën de de bj gecombneerde produkte voortgebrachte warmte kunnen gebruken. Het verbruk van vaste brandstoffen s van 13.677 Tcal n 1973 opgelopen tot 19.900 Tcal n 1974. Wat het verbruk van vloebare brandstoffen door de thermsche centrales betreft, dt van 48.?42 Tcal n 1973 werd vermnderd tot 43.457 Tcal n 1974. B. Gecombneerde_produkte van elektrctet en stoom In de ndustrële sector zjn de toepassngsvoorutzchten gunstger, aangezen de vraag naar warmte daar stabeler s. Men vndt n jg^ii enkele gegevens over de technsche ken- merken en de toepassngsgebeden van de stoomturbnes met tegendruk de easturbnes met restwarmteketel en de verbrandngsmotoren met restwarmlwsselaars, alsmede over hun relatef belang n Belgë. Op het gebed van de elektrctetsprodukte doen de producenten, bj de hudge stand van de technek, al het mogeljke om het hoogste rendement van de thermsche centrales te bekomen en ontwkkelen zj verwerkngsmethoden waarbj het brukbaar potenteel van de verwerkte energe zo weng mogeljk wordt aangesproken. De Raad heeft een 'zeer bjzondere aandacht geschonken aan de techneken voor gecombneerde voortbrengng van elektrctet en warmte. Deze oplossng bedt theoretsch belangrjke voordelen aangezen bj de elektrctetsprodukte n de klasseke thermsche centrales een grote hoeveelhed warmte vrjkomt waarvan de recuperate een energebesparng mogeljk maakt. /T O hudge onhandgheden zou, rekenng houdend met de w Dt geldt vooral voor de produkte met tegendruk de meest versprede van de techneken, de ook de belangrjkste energebe p'ngen mogeljk maakt : voor 1 met tegendruk geproduceerd kwh s 1.000 kcal nodg 8 tegenover 7.200-2.400 kcal n de moderne condensatecentrales c - Op dt gebed bestaan er twee mogeljkheden '. - de gecombneerde produkte van elektrctet en stoom n de elektrsche centrales met het oog op de voedng van een net voor warmtedstrbute voor stadsverwarmng of voor ndustrële doelenden, en - de gecombneerde produkte n de ndustre. r. worden vermeld. - " «P.H-»T MonLau- Recente studes hebben utgewezen dat de verbran- ' afval *" " * "* -«d. (1} Er dent te worden aangestpt dat van de 30 centra voor husvulverbrandng de m Belgë werken of zullen worden gebouwd er slechts 4 warmte recupereren. Ieder geval s echter een bjzonder geval dat ut economsch oogpunt moet worden bestudeerd.

Dt stelsel zou het best kunnen renderen n het raam van een selecteve acte de op het gebed van'de husvulbehandelng zou moeten worden gevoerd om herbrukbare stoffen, zoals plastek, schroot, lompen, oud paper en glazen flessen te recupereren. - 8 - C.R.B. 1974/567-9 - C.R.B. 1974/567 afgegeven gas. De nspannngen tot modernserng en verneuwng van de netten worden voortgezet, maar hun beperkende nvloed op het verlespercentage zal steeds mnder groot worden, want op dt gebed zoals op andere stelt men vast dat edere bjkomende nspannng mnder effect heeft. UI. Vermnderng van het verles bj de energedstrbute A. Elektrctet Bj het gebruk van koperen en alumnumkabels heeft men een ntrnsek verles dat vareert volgens de structuur van de netten en dat door de hudge techneken net kan worden vermnderd. Dat verles bedraagt gemddeld 5% van de vervoerde energe. Het vervoer van elektrsche energe onder zeer hoge spannng va met vloebare stkstof gekoelde cryogeenkabels zou het mogeljk maken de verlezen sterk te drukken maar deze technek bevndt zch nog n een expermenteel stadum wat nslut dat zj slechts op zeer lange termjn n utzcht kan worden gesteld. De ratonalsate van de produkte en de dstrbute van elektrsche energe hangt samen met de ontwkkelng van de onderlnge verbndngen. Deze laatste nemen utbredng volgens de behoeften n het raam van de U.C.P.T.E. de zorgt voor optmale onderlnge verbndngen tussen de Westeuropese landen. Een van de voordelen van een nternatonaal nterconnectesysteem s dat de belastngsdagrammen worden genvelleerd doordat geprofteerd wordt van het fet dat de pekbelastngen net samenvallen. Deze mogeljkheden worden voor het ogenblk ten volle te baat genomen. Op het stuk van de spannngsnveaus bestaat n Belgë,zoals n de buurlanden,een maxmumspannng van 380 kv de volkomen aan de hudge behoeften s aangepast. Er zjn studes aan de gang met betrekkng tot de volgende etappen de moeten worden doorlopen om de spannngen voor de grote verbndngen te verhogen. In dezelfde gedachtengang.s het nteressant het verschl tussen de nacht- en dagbelastng te verklenen. In Belgë neemt de nachtbelastng geledeljk toe t.o.v. de dagbelastng. Van 58% n 196? s zj opgelopen tot 66,5% n 1973. De nvellerng van de belastngskrommen doet evenwel problemen rjzen n verband met de tewerkstellng van het personeel van de ndustreën. Accumulate van warmte 1 gedurende de nacht ten behoeve van de verwarmng van de wonngen maakt het mogeljk de elektrctetsvraag n de tjd te regelen; een ander mddel s de aanwendng van pompcentrales (centrale te Coo"). Deze twee techneken worden bede n ons land toegepast maar, rekenng houdend met de kenmerken van de bestaande produkteutrustng, kunnen op dt gebed geen verbeterngen van eng belang meer worden verwacht. Gas Op de gastransportnetten s het verles praktsch nhl. Voor de dstrbutenetten s het verlespercentage de laatste jaren aanzenljk gedaald dank zj een belangrjke nvebterngsnspannng met het oog op modernserng en verneuwng o.m, naar aanledng van de omschakelng op aardgas. Het "net geboekte gas", een post de voornameljk de verlezen omvat, vertegenwoordgt op dt ogenblk zowat 1?% van het voor openbare dstrbute K'O IV. Ratoneler gebruk van de energe ^" ÏB-._S_lî-5»2 u É2l»îbf commercële en admnstrateve sector De Raad spreekt zchûut voor een rume nformatecampagne bj het publek ten ende de verbrukers aan te sporen tot energebesparngen door het utschakelen van verspllngen en nalatghed. Daartoe moet een rume verspredng worden gegeven aan de documentate betreffende het ratoneler gebruk van de verwarmngstoestellen, de bewarng van de voedngsmddelen en de klmaatregelng, 1") Collecteve verwarmng - ndvduele verwarmng In begnsel bedt de collecteve verwarmng, hetzj stadsverwarmng, hetzj wjkverwamngs, hetzj gemeenschappeljke verwarmng voor een flatgebouw of een reeks van flatgebouwen voordelen de samenhangen met het gemak" waarmee zj nzonderhed voor ketels de op stookole of steenkolen werken, kan worden toegepast. Men mag evenwel net ut het oog verlezen dat de systemen voor collecteve verwarmng het nadeel kunnen beden dat zj tot verbruk aanzetten wanneer de bjdrage de door edere gebruker moet worden betaald forfatar wordt vastgesteld. Om de reden moet een stelsel voor controle op het ndvdueel verbruk worden ngevoerd op bass waarvan de werkeljke vergoedng zou moeten worden vastgesteld. In het bjzonder dent te worden onderstreept dat aan de ndvduele gasverwarmng onbetwstbare voordelen zjn verbonden omdat het ngevolge haar soepele regelng mogeljk s haar debet aan te passen aan de behoeften van eder verbruker afzonderljk. Aan de hand ^ van recente studes (Antwerpen, Luk") kon vnauw keurg worden bepaald dat de energebesparng van de ndvduele gasverwarmng ten opzchte van de collecteve gasverwarmng tussen 40 en 50% lgt. Zowel bj de collecteve verwarmng als bj de verwarmng per stad of per wjk bljken mmers enorme "ljnverlezen" voor te komen, ; Ten slotte heeft men er dudeljk belang bj dat de produkte van warm water op het gebrukspunt geschedt en net afhangt van een centrale, waarvan de prmordale* functe de "verwarmng van de lokalen" s. De ndvduele verwarmng van appartementen of wonngen (hetzj met ketels, hetzj met onafhankeljke radators") moet dus worden aangemoedgd wanneer als brandstof gas wordt verbrukt. Ook de elektrsche verwarmng s zeer soepel wat betreft de regelng volgens de behoeften van de verbrukers.

2") Verwarmng van de lokalen - 10 - C.R.B. 1974/567 Men doet er goed aan het adves van de Bedrj fsraad voor het Bouwbedrjf te raadplegen waarn een aantal maatregelen tot besparng van energe bj da verwarmng van de gebouwen worden opgesomd, de zowel betrekkng hebben op de bestaande als op de te bouwen gebouwen. Wat n het bjzonder de warmte-solate van de gebouwen betreft, s de Advserende Raad voor de Energe van menng dat n de eerste plaats een acte moet worden gevoerd bj de specals.tje.n'-van het bouwbedrjf. Bovenden zouden de gebrukers technsche raadgevngen moeten worden verstrekt om tot een optmale solate te komen en om hen voor te lchten over de mogeljkheden tot ratoneel gebruk van de bestaande regelng en over de aanpassngen de eventueel kunnen worden aangebracht. Ten ende de verwarmng van de lokalen effcënter te maken, denen een reeks maatregelen te worden overwogen: - Stelselmatge regelng van de verwarmng der lokalen. - Aanleg van onafhankeljke crcuts met verschedene thermostaten ten ende de temperatuur beter aan te passen aan de behoeften van de verschllende lokalen. Bj aardgas kan de nachtverwarmng worden utgeschakeld of beperkt door mddel van een programmathermostaat. Er kan zelfs gemakkeljk een programma van dagverwarmng worden vastgesteld volgens de uren van aanwezghed In de wonng. - Bepalng van temperatuurmaxma voor de openbare lokalen. - Raadgevngen ter beperkng van de temperatuur voor de prvé-lokalen (aanbrengen van gordjnen, dchtstoppen van vensterreten"). - Metng van het ndvdueel verbruk n de flatgebouwen en verdelng van de verwarmngskosten volgens het ndvdueel verbruk. 3} Kwaltetsnormen en waarborglabels De kwaltetsnormen en de garantelabels voor de hushoudeljke apparaten en de verwarmngstoestellen zouden moeten worden veralgemeend en verplcht gemaakt. Bj de vaststellng van de kwaltetsnormen zou rekenng moeten worden gehouden met het streven naar de meest ratonele aanwendng van de energe. In dt verband kan worden verwezen naar de door prvd-nstellngen utgewerkte normen, t.w. : - het conformtets- en kwaltetsmerk Benor voor de toestellen met steenkolen, waarvan het beheer door het Belgsch Insttuut voor Normalsate s opgedragen aan de v.z.w. Technchar, de het Documentatecentrum voor de Vaste Brandstoffen (Cedocos) belast met de overeenkomstge conformtetsproeven; - het conformtets- en kwaltetsmerk Benor voor de gastoestellen, waarvan het beheer door het Belgsch Insttuut voor Normalsate s opgedragen aan de v.z.w. Techngaz. De Gasgemeenschap v.z.w. van haar kant werd belast met de bevorderng van de commercalserng verkoop van kwaltetstoestellen door voorlchtngscampagnes en overname van oude toestellen; op dt ogenblk bljken meer dan 95% van de gastoestellen In de handel voorzen te zçjn van het label dat bewjst dat ze aan de normen beantwoorden. - 11 - C.R.B. 1974/567 - het Cebec-merk dat door het Belgsch Elektrotechnsch Comté wordt verleend voor de elektrsche toestellen de beantwoorden aan de door dat Comté vastgestelde kwalteten en velghedsnormen. Deze mormen zjn voor het ogenblk net verplcht. Een veralgemeende legalsate ervan zou moeten plaatsvnden na raadplegng van het Belgsch Insttuut voor Normalsate. Een logsch gevolg van de erkennng van de toestellens dat de constructeurs n hun nstallate- en gebruksaanwjzngen de klemtoon zullen denen te leggen op de ratonele aanwendng van de energe. Ten slotte moet bestendg worden gestreefd naar technsche vervolmakng van de toestellen. De ndustre moet tot dat doel trachten te komen dank zj contacten met de fabrkanten en n het raam van de normalsatewerkzaamheden op Belgsch en op nternatonaal vlak. 4") Geregelde controle van de toestellen Maatregelen zouden moeten worden veralgemeend om de geregelde afstellng van de toestellen, o.m. van de branders en de regelmatge rengng van de ketels en de verwarmngstoestellen door specalsten verplcht te maken, zoals dt reeds het geval s voor het onderhoud van de verbrandngsnstallates voor de verwarmng van gebouwen gegen In de zones waar de specale beschermng tegen luchtverontrengng van toepassng s. In dt verband rjst het probleem van de erkennng van de technc de belast zjn met de Installate of de controle van de toestellen. Er mag evenwel net ut het oog worden verloren dat bepaalde waarborgen kunnen worden geboden door het fet dat de utoefenng van het beroep van nstallateur gereglementeerd s. Verder zjn s wat de ratonelere aanwendng van de energe n de hushoudeljke, commercële en admnstrateve sector betreft, een aantal concrete maatregelen noodzakeljk waarvan het gezamenljk effect net te verwaarlozen zou zjn. In dt verband denkt de Raad vooral aan de volgende maatregelen. Deze ljst mag evenwel net als volledg worden beschouwd. Hushoudeljke_gastoestellen (verwarmng, gesers, kookfornuzen") Het gasverbruk kan worden beperkt door : - de vervangng van de waakvlam (plot-llgho door een vonkontstekng; - de technsche vervolmakng en het regelmatg onderhoud van de branders; - een betere regelng van de toestellen om een optmale warmtestralng te bekomen; - een betere Isolate en het gebruk van apparatuur om het koud en het warm water te mengen (n het bjzonder voor ketels van centrale verwarmng).

- 1? - C.R.B. 1974/567-13 - C.R.B. 1974/567 Elektrsche hushoudeljke toestellen, e ektrache_verlchtng Dank zj een groot aantal klene verbeterngen kunnen aanzenljke energebesparngen worden verwezenljkt. Zo kunnen o.m. worden vermeld : - de betere solate van de koel- en vreskasten; - de verhogng van de effcënte van de verlchtng door het gebruk van fluorescentelampen de n vergeljkng met de gloelampen een elektrctetsbesparng van 30% mogeljk maken» alsmede door drecte verlchtng (drected lghtng); - de verhogng van de effcënte van de stofzugers waarvan het vermogen net hoger zou mogen lggen dan 200 W; - de solate van de was- en afwasmachnes zou kunnen worden verbeterd, vxà~ loreën kunnen worden gerecupereerd door het gebrukte water over warmtewsselaars te leden en de temperatuur van het zeepsop zou kunnen worden verlaagd door het gebruk van effcëntere wasmddelen. - klmaatregelngsnstallates zjn n ons klmaat net noodzakeljk. B. In de ndustrële sector Een utgebrede enquête werd bj de bedrjfsraden en de verschllende sectorële werkgroepen van de Centrale Raad voor het Bedrjfsleven ngesteld om bepaalde maatregelen aan het lcht te brengen de tot een ratonalsate van het energeverbruk en tot besparngen n de verschllende ndustrële sectoren kunnen leden. De advezen en verslagen van de bedrjfsraden en van de sectorële werkgroepen zjn bj dt verslag gevoegd. Ut de resultaten van de enquêtes bljkt welswaar dudeljk dat n het merendeel van de sectoren een aantal maatregelen kunnen worden genomen om tot een grotere ratonalsate te komen, maar de Raad s er toch van overtugd dat utwsselng van nlchtngen en ervarngen tussen de sectoren van het grootste nut zou kunnen âjn. In dt verband, zou de wenseljkhed moeten worden onderzocht van de oprchtng van een vaste studegroep, bestaande ut navorsers, hoogleraren, technc, ndustrële gebrukers, verbrukers en vertegenwoordgers van de overhed $ de de expermenten met neuwe concepten en formules voor het aanwenden van de energebronnen zou stmuleren, daarbj bljk gevend van verbeeldngskracht. Deze studegroep zou met goed gevolg n de Advserende Raad voor de Energe kunnen werken. De Raad heeft kenns genomen van de projecten de met betrekkng tot de ratonele aanwendng van de energe n stude zjn. Als voorbeel-. den van de door het I.W.O.N.L. gesubsdeerde studes de op dt ogenblk n Belgë worden utgevoerd om energe of grondstoffen te besparen kunnen worden vermeld : - de stude ter verbeterng van het rendement bj het raffneren van koper; - de stude over de vervangng van het zlver bj het maken van flms; - het onderzoek van de concepte van de elektrsche toestellen ten ende hun energeverbruk te doen dalen;» het speurwerk m.b.t. de verlagng van de temperatuur voor de glasbewerkng; Crï - het zoeken van een methode de een gernger energeverbruk bj de cementfabrcage mogeljk maakt; - het speurwerk betreffende het opneuw gebruken van als ndustreel afval of husvul gerecupereerde plstsche stoffen. Gelet op de drngende noodzaak van researchnspannngen op energegebed s de Raad van menng dat meer mddelen moeten ter beschkkng worden gesteld van het I.W.O.N.L.. Anderzjds dent n de hudge omstandgheden, n het raam van de door het I.W.O.N.L. gesubsdeerde studes, onbetwstbaar voorrang te worden gegeven aan de studes welke op energebesparng gercht zjn. De Raad heeft zch afgevraagd of het I.W.O.N.L. geen groter percentage van de researchutgaven zoü moeten subsdëren. Op dt ogenblk wordt meestal 50% van de projecten door het I.W.O.N.L. gefnancerd. Voor de fnancerng van de overge 50% zorgt de ondernemng of de groep van ondernemngen de bj het project betrokken zjn. De resultaten van het speurwerk komen alleen ten goede aan de deelnemende ondernemngen. In utzonderljke gevallen kan het aandeel van het Ï W.O,N L. 80% bedragen. Het betreft doorgaans speurwerk dat wordt utgevoerd n een centrum-de Groote, zodat n dt geval de resultaten ter beschkkng zjn van alle ondernemngen van de betrokken sector. De Raad s van menng dat de grootst mogeljke ruchtbaarhed moet worden gegeven aan de resultaten van het speurwerk van het I.W.O.N.L. met het oog op de toepassng ervan n de ndustrële sector. Het speurwerk zou eveneens voornameljk betrekkng moeten hebben op gebeden waar een algemene toepassng mogeljk s, hetgeen de oplossng onderstelt van de problemen n verband met de wetgevng nzake ndustrële egendom. In sommge gevallen kan het I.W.O.N.L. evenwel zelf een bepaald researchproject wenseljk achten, maar geen utvoerder vnden n de prvésector, hetzj omdat het project pas op a te lange termjn renderend bljkt te zullen zjn, hetzj omdat het betrekkng heeft op besparngen buten de ondernemngen, de echter nteressant zjn voor de gemeenschap, b.v. op het gebed van de strjd tegen de vervulng. De,Raad wenst het belang te onderstrepen van het wetenschappeljk onderzoek dat op nternatonaal vlak n de energesector moet worden utgevoerd.,in dt verband dent meldng te worden gemaakt van de oprchtng van de "Fédératon of European Industrel Coopératve Research Organsatons" (F.E.I.C.R.O.). Ook op dt gebed zou het I.W.O.N.L. nuttg werk kunnen leveren mts het over de nodge geldmddelen kan beschkken. Ten slotte wenst de Raad te beklemtonen dat de methoden voor de ratonalsate va,n het energeverbruk op rume schaal moeten worden verspred en dat ter zake een bjzondere nspannng moet worden geleverd bj de klene en mddelgrote ondernemngen. Daartoe beplet de Raad dat energeconsulenten ter beschkkng zouden staan van de ondernemngen en n het bjzonder van de klene en mddelgrote bedrjvenv '» «, Recuperate van het ndustreel afval De bjgaande verslagen van de bedrjfsraden en sectorële werkgroepen bevatten een aantal gegevens over de recuperate van het ndustreel en hushoudeljk afval.

- 14 - C.R.B. 1974/567-15 - G.R.B. 1974/567 De Raad heeft"kenns genomen van de werkzaamheden van het Centrum voor het Wetenschappeljk en Technsche Onderzoek der Metaalverwerkende Njverhed met betrekkng tot de recuperate van plastsche stoffen ut het husvul en het ndustreel afval. Het door dat Centrum ontwkkelde procédé maakt een energebesparng van 36% mogeljk n vergeljkng met de plastekfabrcage ut petroleumprodukten..met dt procède worden ook grondstoffen utgespaard. Deze technek bedt eveneens het belangrjke voordeel dat ons mleu wordt beschermd door het opneuw gebruken van de plasteken de door velen als verontrengende factoren worden beschouwd. Afgaande op de tot nu toe behaalde resultaten kunnen reeds deugdeljke toepassngen bj de klasseke verwerkngstechneken n utzcht worden gesteld. 'Éen polteke beslssng tot veralgemenng van deze procédés voor het recycleren van plastekafval s echter geboden. Naar het voorbeeld van wat "reeds n de Dutse Bondsrepublek wordt gedaan, dent de recuperate te worden overwogen van de materalen (metalen en andere produkten de voortkomen van het slopen van de oude auto 's. Ook kan de verzamelng op grotere schaal van de gebrukte ole worden aanbevolen met het oog op het gebruk ervan als resduare brandstof, o.m. door de elektrsche centrales. Ontwkkelng op lange termjn Op langere termjn denen voor het energeprobleem oplossngen te worden gevonden op Europees vlak of zelfs n een rumer verband. Deze oplossngen zouden een beroep kunnen doen op energebronnen de op dt ogenblk nog net of slechts we ag geëxploteerd worden. Zj zouden eveneens n de ljn kunnen lggen van energeakkoorden en wellcht ook van economsche akkoorden - n de rume zn van het woord - de met gebeden buten West-Europa, en n het bjzonder met Oost-Europa-en de Sovjet-Unïe en met de Mddellandse-Zeelanden, denen te worden gesloten. Bj dergeljke orënterngen zal waarschjnljk moeten worden utgezen naar een dversf'érng van de ndustrële structuren, net alleen n het lcht van het noodzakeljke streven naar fabrkaten voor de produkte waarvan mnder energe verest s» maar ook ut het oogpunt van de ontwkkelng van een zekere complementartet tussen bedrjfstakken» n samenhang met de eventuele akkoorden waarvan herboven sprake. Voor de Belgsche econome rjst het probleem van de aanpassng van deze mogeljke tendensen aan de ndustrële tradtes de tot nu toe werden gehuldgd en zeer bevredgende resultaten hebben opgeleverd. C, Op transportgebed Over het vraagstuk van de ratonele aanwendng van de energebronnen n de transportsector heeft de Werkgroep "Vervoer" van de Centrale Raad voor het Bedrjfsleven een verslag utgewerkt dat bj dt document wordt gevoegd. D. Tarferng De Raad heeft onderzocht of de tarferng kan worden gehanteerd als nstrument om het energeverbruk n sommge sectoren af te remmen en dat verbruk naar de ene of andere energevorm te rchten. Ut dt onderzoek bljkt dat de toepassng van de progresseve tarferng nadelen bedt; zj belemmert de ratonalsatemaatregelen doordat zj de tendens tot' groeperng van de verbrukseenheden tegenwerkt en daartegenover de versnpperng van deze laatste n de hand werkt. Bovenden zou zj een strenge en uterst moeljk te organseren controle noodzakeljk maken. In de omstandgheden s de Raad van menng dat alleen voor de elektrctetstarferng een wat mnder sterke degressvtet zou kunnen worden overwogen, aangezen de degressvtet bevorderljk s voor de verhogng van het verbruk. Toch s zelfs op dt gebed, grote omzchtghed ge- boden omdat het vermoedeljk net raadzaam s de ontwkkelng van het elektrctetsverbruk af te remmen om voorbjgaande redenen, terwjl men fundamenteel gezen, n het voorutzcht van de snelle ontwkkelng van de kernsector, een steeds rumer gebruk van de elektrctet zal moeten stmuleren» In verband met de gastarferng dent te worden aangestpt dat deze voor het ogenblk derwjze s opgevat dat het gebruk van aardgas n de hushoudeljke sector wordt aangemoedgd, een tendens de n de komende jaren, zoals reeds werd gezegd, n de hand zou moeten worden gewerkt, aangezen gas een bjzonder voor dat doel' geschkte energebron s,