Nieuwe standaard DM Wat is Nieuw??? Alle veranderingen in de nieuwe standaard zijn in het rood aangegeven.

Vergelijkbare documenten
De nieuwe NHG DM2 standaard, wat is er veranderd?

RTA Diabetes en Oogartsen

Medicatie Stappenplan

Nieuwe standaard DM Praktische toepassing in de praktijk

Nascholing Synchroon 23 nov 2017

Workshop chronische nierschade. Adry Bakker Diepenbroek Bettie Hoekstra

Benchmark Diabetes 2016 SEZ Zaanstreek-Waterland

RTA Diabetes en Oogartsen

Zorgprotocol Diabetes Mellitus type 2 Nieuw format 2019

Dit is een korte beschrijving van de insulinetherapie. Voor uitwerking en verdere informatie zie de bijlage met het volledige protocol.

Behandeling diabetes mellitus bij. gevorderde chronische nierschade

Workshop voor apothekers en huisartsen. (on)juiste behandeling met orale bloedsuikerverlagende middelen bij

12/22/2010. Haagsenieren protocol. Haagsenieren protocol. Kant B: klaring. Kant A: albuminurie. Haagsenieren protocol Toelichting beleid

Chronische nierschade A. van Tellingen. Smeerolie voor de poli 2015

Chronische Nierschade

Implementatie NHG-standaard chronische nierschade (CNS) Liedewei van Waes, kaderhuisarts HVZ, SGE Geert Smits, kaderhuisarts HVZ, Pozob

Chronische nierinsufficientie. WDH 9 mei 2016 Harmen Krepel, nefroloog

Transmurale werkafspraak GLP-1-receptoragonisten

Medicatie, diabetes en verminderde nierfunctie. Lieke Mitrov-Winkelmolen Ziekenhuisapotheker

Brave new world! Belangenverstrengelingen. Chronische nierschade. Maar wat ik wel heb is een opdracht. Klaring, creatinine en egfr

Transmurale Afspraak Nierfunctiestoornis. 30 september 2010

Nierschade. Kernboodschap. Nierfunctiestoornissen en albuminurie. Hart- en vaatziekten. Tijdige behandeling kan dit risico verminderen!

De nieuwe NHG standaard Diabetes Mellitus type 2

LET OP: Als er meer dan 500 mg/mmol eiwit is, dan wordt de uitslag een * en wordt het totaal eiwitverlies berekend!

Indicatoren kwaliteit huisartsenzorg bij patiënten met DM type 2 Versie mei 2016

Samen Scholing 17 mei 2011

Nefroloog? Mooi vak, maar... Chronische nierinsufficientie: wie doet wat?

Regulatie van DM en hypertensie bij ouderen met chronische nierschade

Chronische nierschade. Nierschade volgens de richtlijn? Chronische nierschade volgens de richtlijn?

Nierfunctieonderzoek bij diabetes. N. Kleefstra & Henk Bilo 15 en 16 december Nieren. Nieren

Medicatie Risico bij Nierschade. Nictiz symposium 15 november 2016 Chris Hagen nefroloog

Protocol Chronische nierschade op basis van de LTA

Diabetes bij kwetsbare ouderen Dr. ST Houweling, kaderhuisarts. Waar gaat het over? De bejaarde. De ene bejaarde is de andere bejaarde niet...

Diabeteszorg aan het eind van het leven.geen Standaard. Casuïstiek Nr. 1. Vervolg. Casuïstiek Nr. 2. Vervolg

Diabetes mellitus 2. Clara Peters, huisarts Mea de Vent, praktijkondersteuner

Screening Diabetische Retinopathie bij Diabetes mellitus type 2. Daniel Tavenier, kaderhuisarts diabetes 17 mei 2011

Diabetes en ramadan Mohamed Ahdi

Thema Zorg op maat uur Opening en terugblik vorig jaar uur Benchlearning Kees de Visser, huisarts Urk

Spiegelbijeenkomst Urk, mei Arnold Boonstra, internist-nefroloog

Transmurale Werkafspraken Diabetes Mellitus type 2

Behandeling Type 1 diabetes. Diabetes mellitus in vogelvlucht. Nieuwe ontwikkelingen in de. Behandeling van diabetes. Chronische behandeling diabetes

Leerdoelen. Wees alert op nierproblemen bij probleeminventarisatie medicatie beoordeling. Begeleid beschermende maatregelen.

Transmurale afspraken m.b.t. patiënten met Diabetes mellitus type 2

DM T1 preconceptioneel Sara, Ellen en Geert

Implementatie NHG standaard Chronische Nierschade Ketenzorg Arnhem 2018

Bijsluiter gebruik DM2-indicatoren in de huisartsenpraktijk. Fenna Schouten Versie 4

Basaal Plus. Wat te doen als langwerkende insuline toegevoegd aan orale medicatie niet meer afdoende is? Duodagen april 2011

Diabetes & Nierziekten Zelfcontrole en hypoglycemie. Inhoud. Hypoglycemie. Verschillende definities: NHG<3.5, ADA<3.

BSD september Huisarts: Pauline Heijstee Meggy van Kruijsdijk Nefroloog: Watske Smit Jaap Beutler

Handleiding demedicaliseren bij diabetes mellitus type 2 Auteurs

Indicatoren kwaliteit huisartsenzorg bij patiënten met DM type 2 Versie maart 2017

LADA en MODY: hoe moeten we LADA en MODY opsporen. Welke kan in de eerste lijn worden behandeld en welke juist niet? Disclosure belangen

Indicatoren kwaliteit huisartsenzorg bij patiënten met DM type 2 Versie februari 2018

NIERFUNCTIE STOORNISSEN juni 2015

Fries Wisselprotocol CVRM

Naar lokale podotherapeut. De voet bij DM Type 2: Wanneer naar de lokale podotherapeut en wanneer naar het voetenteam? Naar het voetenteam

Diabetes en ouder worden Dr. K.J.J. van Hateren

INDICATORENTOETS SPECIFICATIES DIABETES

HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% 1x/dag en HbA1c >7,5

Update NHG standaard Diabetes mellitus type 2

} Omvang/aard van het probleem } Wat verandert er in de glucose huishouding } Voorbereiding en behandeling } Na de bevalling. } Insuline resistentie

Marike Wabbijn Internist-nefroloog/acuut geneeskundige Ikazia Ziekenhuis

Indicatoren kwaliteit huisartsenzorg bij patiënten met DM type 2 Versie oktober 2016

Fries Wisselprotocol CVRM Auteurs: Wim Brunninkhuis, Martinus Fennema en Froukje Ubels, November 2014 Beheerder: Froukje Ubels

Voor overleg met het Diabetesteam kunt u op werkdagen contact opnemen met: Tussen uur en uur en uur en uur

Medisch Centrum Huisartsen

Telenefrologie voor de oudere patiënt met CNS

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Nieuwe landelijke transmurale richtlijnen chronische nierschade 2017 Haagse nier in het vizier

DIABETES MELLITUS TYPE 2 PROTOCOL CELLO

Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling. Sterfte en HbA1c. ACCORD-studie. HbA1c en gezondheidstoestand

Indicatoren kwaliteit huisartsenzorg bij patiënten met DM type 2 Versie mei 2016

Diabetes Mellitus. Toen en nu. 30 September 2015 Dr. M.G.A. Baggen Dr. M.P. Brugts

Samenvatting en adviezen uitgebreid

Voorlopige minimale dataset Diabetes

Regionale Transmurale Afspraken (RTA) bij Diabetes Mellitus type 2 patiënten in Oost Twente

Diabetes Mellitus en Nierfunctie

Fries Wisselprotocol CVRM

DIABETISCHE NEFROPATHIE

Thema Vernieuwing. Programma uur Opening en terugblik vorig jaar

CEL Indicatorenset DM

De nier en de rotonde. Googelen op rotondes in België. Wat gaat er mis bij diabetes? Nieren De nieren deel I. Nanno Kleefstra Henk Bilo

De nier in het vizier, ook in uw HIS!

Waarom aandacht chronische nierschade (CNS)? CNS. Controle nieren: meer dan albumine en kreatinine. Dr. Wim JC de Grauw. MDRD vs kreatinine klaring

Mw A, 57 jaar. Beleid bij ingrepen. Mw A, 57 jaar. Mw A, 57 jaar. Mw A, 57 jaar. Mw A, 57 jaar

Chronische Nierschade Van LTA naar NHG Standaard. Wim de Grauw, huisarts Berghem Joy Lips / Michiel Bleeker - nefroloog

Bijlage 6. Transmurale Werkafspraken Diabetes Mellitus type 2

1. Snelwerkend NovoRapid (Piekwerking 1-1,5 uur na injectie) Humalog. (Piekwerking 2 4 uur na injectie) Insuman Rapid

Protocol: Koolhydraatbeperkte voeding en aanpassing diabetesmedicatie in de eerste lijn

Topics in Chronic Disease. Chronische Nierschade en de huisarts

Rapportage zorgprogramma diabetes type 2 over 2012 Zorggroep Midden Brabant

Opmerking: Glitazones werden niet opgenomen in het schema aangezien ze nog slechts tijdelijk beschikbaar zijn op de markt.

Nierschade: erger voorkomen... Wybe Douwe Kloppenburg, nefroloog

Chronische Nierschade in Nederland

3. Diagnostiek en risico-inventarisatie

De nieuwe NHG diabetes-standaard: de patiënt centraal. EADV-regiobijscholing najaar 2013: Diabetes Mellitus & Vrouwen

Diabetes Ketenzorg. Transmurale werkgroep diabetes

Diabetes. D1 Diabetes prevalentie 249,0 233,9. D2 Diabetespopulatie indicatoren 78,7 85,8. D3 Hoofdbehandelaar diabetes 58,2 49,6

Haagse Nieren 2.0. Disclosure belangen spreker

Transcriptie:

Nieuwe standaard DM2 2018 Wat is Nieuw??? Alle veranderingen in de nieuwe standaard zijn in het rood aangegeven. Streefwaardes HbA1C Streefwaardes HbA1C Nu ook een ondergrens Leeftijd <70 Ongeacht diabetesduur <53 mmol/mol Leeftijd >70 jaar Diabetesduur <10jaar Diabetesduur >10jaar Metformine <53 <53 monotherapie Andere middelen 54-58 54-64 Kwetsbare ouderen of pt met korte levensverwachting Ongeacht diabetesduur of medicatie 54 69 mmol/mol Of Glucosewaardes van 6-15 mmol/l

Veranderingen in het Stappenplan Stap 1 Metformine ook bij verminderde nierfunctie Stap 2 SU derivaat Stap 3 NPH insuline blijft eerste keus, nu ook alternatief bij HbA1C <15 boven de streefwaarde, zie verder * Stap 4 Insuline schema insuline intensivering, nu ook alternatief bij HbA1C <15 boven de streefwaarde, zie verder** Stap 1 metformine Metformine ook bij verminderde Nierfunctie Nierfunctie en metformine egfr Dosering metformine 60-89 ml/min Max 3 gr/dg in 2-3 doses (alleen bij BMI>30 meer dan 2 gr) 50-59 ml/min Max 2gr/dg in 2-3 doses 30-49 ml/min 1 gr/dg in 2 doses 10-30 ml/min Max 500 mg/dg in 2 doses (2x 250 gram) Stap 2 SU : geen veranderingen

Stap 3 NPH insuline blijft eerste keus *Alternatief bij HbA1c <15 boven de streefwaarde DPP4 of GLP-1 Alternatieven bij Stap 3 HbA1c <15 boven de streefwaarde BMI < 30 : DPP-4 remmer BMI 30-35: DPP-4 remmer of GLP-1-ra BMI >35 : GLP-1-ra of DPP-4 remmer Evaluatie effect na 6 maanden DPP-4 remmers: als HbA1c-daling < 5 of als streefwaarde niet gehaald: Bespreek overstap naar GLP-1 of insuline GLP-1 ra als HbA1c-daling < 5 of als streefwaarde niet gehaald: Bespreek overstap insuline Vergoeding DPP-4 en GLP-1 2018 DPP-4 remmers: Als behandeling met metformine en SU niet mogelijk is Geen insuline gebruik Als combinatie met metformine/su GLP-1 receptoragonisten (ra) Onvoldoende regulatie met metformine en SU in maximale dosering en BMI>35 BMI >30 toevoeging aan basaal insuline Keuzehulp: Patiënt met DM2 met maximale orale medicatie: Wat zijn nu de verschillende mogelijkheden? Deze tabel kan pt en huisarts of praktijkondersteuner (=POH) helpen om de mogelijkheden voor verdere behandeling te bespreken. https://www.thuisarts.nl/sites/default/files/keuzetabel%20standaard%20dm2_2018.pdf

Stap 4 Insuline intensivering **Alternatief bij HbA1c <15 boven de streefwaarde DPP4 of GLP-1 Stap 4: intensiveren Bij (middel)langwerkende insuline: Voeg snelwerkend insuline toe, of Ga over op mix insuline Alternatief bij HbA1c< 15 mmol/mol boven streefwaarde: Toevoeging DPP-4 of GLP1-RA Welke GLP-1 en DPP-4 hebben de voorkeur? Kostenplaatje

Ogen Screeningsinterval diabetische retinopathie is veranderd Bepaal het screeningsinterval op basis van de uitslag van (voorafgaande) screening: Uitslag screening(en) Eenmaal geen zichtbare retinopathie (R0) Tweemaal achtereen geen zichtbare retinopathie (R0) Milde (achtergrond) retinopathie (R1) Milde (achtergrond) retinopathie (R1) in beide ogen, of visusbedreigende retinopathie (R2, R3, M1) Nieuw screeningsinterval tweejaarlijks driejaarlijks jaarlijks Verwijzing naar oogarts Beoordelaars van de fundusfotografie classificeren de bevindingen in: geen retinopathie (R0), milde achtergrondretinopathie (R1), pre-proliferatieve en proliferatieve retinopathie (respectievelijk R3 en R4). Voeten NU ook bij een bifasisch Dopplersignaal verdenking PAV Vaststellen van perifeer arterieel vaatlijden (PAV) Als leidraad kan de diagnose PAV gesteld worden bij: Een mono- of bifasisch Dopplersignaal EN EAI <0.9 Bij een EAI>1,3 is de kans op PAV ook aanwezig. PAV is minder waarschijnlijk bij: Een trifasich Dopplersignaal Een EAI >0,9 en <1,3

Nieren Diagnostiek bij chronische nierschade. PTH en Vitamine D worden niet meer standaard bepaald Er is een nwe standaard chronische nierinsufficiëntie https://www.nhg.org/standaarden/samenvatting/chronische-nierschade#consultatieenverwijzing: Verwijzing naar nefroloog bij chronische nierschade acute nierschade vermoeden onderliggende specifieke nierziekte ernstig verhoogde albuminurie: ACR > 30 mg/mmol chronische nierschade met sterk verhoogd risico (rode risicocategorie) progressie chronische nierschade:

o o een bevestigde daling van de egfr van 25% ten opzichte van de eerste meting in de afgelopen vijf jaar, in combinatie met een verslechtering in stadium van nierschade, of: daling van de egfr 5 ml/min/1,73 m 2 /jaar, vastgesteld met 3 metingen in één jaar Overweeg niet te verwijzen bij beperkte levensverwachting en/of uitgebreide comorbiditeit.