Het lymfedrainagepatroon bij het mammacarcinoom in de eerder behandelde borst Iris MC van der Ploeg, Hester SA Oldenburg, Emiel JT Rutgers, Bin BR Kroon, Renato A Valdés Olmos, Marie-Jeanne TFD Baas Vrancken Peeters, Omgo E Nieweg
Introductie Incidentie tweede primaire / recidief mammacarcinoom hoger sinds introductie mammasparende therapie Meestal okselklierdissectie indien nog niet verricht of geen operatieve ingreep oksel Sentinel-nodebiopsie niet routinematig toegepast missen tumorpositieve sentinelnodes na een mogelijk veranderd drainagepatroon (foutnegatieve procedures)
Doel Bepalen lymfedrainagepatroon van het mammacarcinoom in de eerder behandelde borst Vergelijken met resultaat in de onbehandelde borst
Populatie Tussen januari 1999 november 2008 ondergingen 2.154 mammacarcinoompatiënten een sentinel-nodebiopsie 115 van deze patiënten (5,3%) hadden een behandelde borst 36 patiënten ondergingen MST en SNB, waarvan 24 ook radiotherapie ontvingen van de borst / oksel 12 patiënten ondergingen MST en OKT 57 patiënten ondergingen een therapeutische excisiebiopsie 10 patiënten ondergingen plastische chirurgie Mediane ziektevrije interval = 79 maanden (22-427 maanden) Follow-up tijd 41 maanden (1-117 maanden)
Drainagepatroon in de onbehandelde borst 87% geïdentificeerd 17% metastasen Estourgie SH et al. Ann Surg 2004 Feb;239:232-7/ Ann Surg Oncol 2003;10:935-941
Drainagepatroon in de eerder behandelde borst
Resultaten algemeen Lymfedrainage werd pre- en peroperatief bij 97 patiënten geobserveerd = 84% identificatie sentinelnodes Drainage >1 lymfklierregio bij 42 patiënten (31%) Non-identificatie hoger dan in onbehandelde patiënten (15% vs 3%, p< 0.003) Extra-axillaire sentinelnodes hoger dan in onbehandelde patiënten (44% vs 33%, p= 0.04) Vier patiënten (3%) sentinelnodes in de contralaterale oksel
Resultaten algemeen Veertien tumorpositieve sentinelnodes in twaalf patiënten (10%) Vier patiënten (3%) twee tumorpositieve parasternale en twee contralaterale axillaire sentinelnodes na een okselklierdissectie Geen lymfklierrecidieven in gemiddelde follow-up 41 maanden
Drainagepatroon na MST en SNB
Drainagepatroon na MST en OKT
Drainagepatroon na excisiebiopsie
Drainagepatroon na plastische chirurgie
Resultaten subgroepen Non-identificatie het hoogst na mammasparende therapie 28% na sentinel-nodebiopsie (p= 0.001 tov hele populatie) 50% na okselklierdissectie (p= 0.0003 tov hele populatie) Ondanks operatieve ingreep oksel 53% axillaire drainage na sentinel-nodebiopsie 25% axillaire drainage na okselklierdissectie Extra-axillaire sentinelnodes 28-33% na mammachirurgie / sentinel-nodebiopsie 17% na mammachirurgie met okselklierdissectie Alleen contralaterale axillaire sentinelnodes na okselklierdissectie (33%)
Het lymfedrainagepatroon bij het mammacarcinoom in de eerder bestraalde borst Iris MC van der Ploeg, Nicola S Russell, Hester SA Oldenburg, Omgo E Nieweg, Bin BR Kroon, Renato A Valdés Olmos, Emiel JT Rutgers
Na manteldveldbestraling Ongeveer 90% van de mammacarcinomen na bestraling voor morbus Hodgkin gerelateerd aan deze therapie Bestraling op volgende gebieden: nek, axilla, mediastinum, waarbij met name binnenste kwadranten en laterale bovenkwadrant van de borst straling ontvangt Deze straling kan zorgen voor verandering in de microvasculatuur en het lymfdrainagesysteem Mogelijke gevolgen voor sentinel-nodebiopsie
Resultaten 22 mammacarcinoompatiënten na mantelveldbestraling ivm morbus Hogdkin Axillaire drainage bij 19 patienten (86%) Extra-axillaire drainage bij 9 patienten (41%) vaker dan bij onbehandelde borst ( 33%, p= 0.04) Meer non-identificatie (14% versus 3%, p= 0.01) Vijf patienten met positieve SNs (23%), bij 2 in parasternale region Geen lymfklierrecidieven in een mediane FU-tijd van 49 maanden
Discussie Indien routinematig okselklierdissectie Sentinel-nodebiopsie minder invaliderend en beter stadiërend Nadeel: toch nog okselklierdissectie ipsi- dan wel contralateraal Indien routinematig geen behandeling Betere stadiëring door sentinel-nodebiopsie Nadeel: langere operatieduur en eventueel aanvullende dissectie
Discussie Extra-axillaire / contralaterale gemist indien geen sentinelnodebiopsie Bij zes patiënten tumorpositieve sentinelnode in deze regio s ontdekt = 4% van hele populatie 8% na mammasparendetherapie 33% na mammasparendetherapie met okselklierdissectie Contralaterale sentinelnode = directe verbinding met mammacarcinoom = dus geen afstandmetastase
Conclusie Een tumorpositieve sentinelnode bij een eerder behandelde / bestraalde borst verbetert de stadiëring en het beleid van de individuele patiënt Het vinden van een tumornegatieve sentinelnode lijkt betrouwbaar Langere followup en een grotere studiepopulatie nodig voor een betrouwbare sensitiviteit
Dank voor uw aandacht!