A26a Overheidsprivaatrecht

Transcriptie

1 MONOGRAFIEËN BW A26a Overheidsprivaatrecht Algemeen deel Mr. G. Snijders Raadsheer in de Hoge Raad, Staatsraad in buitengewone dienst Tweede druk Kluwer a Wolters Kluwer business Deventer

2 INHOUD Voorwoord / V Afkortingenlijst / XI Lijst van verkort aangehaalde literatuur / XIII HOOFDSTUK I Overheidsprivaatrecht /1 1 Het begrip overheidsprivaatrecht / 1 2 De overheid als persoon in het privaatrecht / 2 2a Erkenning als rechtssubject / 2 2b Overheden met rechtspersoonlijkheid / 2 2c Privaatrechtelijke (rechts)personen met overheidstaak / 3 2d Wanneer gelijkstelling privaatrechtelijke rechtspersoon met overheid? / 4 3 Algemene belangen in het privaatrecht / 6 3a De behartiging van het algemeen belang / 6 3b Algemene belangen in het privaatrecht / 7 3c Opkomen voor algemene belangen bij burgerlijke rechter / 8 4 De 'kern' van het overheidsprivaatrecht / 9 4a Publieke taak en bijzondere 'reglementering' publiekrecht / 9 4b Verhouding privaat- en publiekrecht; gemengde rechtsleer / 10 4c Wettelijke basis en inhoud gemengde rechtsleer / 11 4d Concrete uitwerking gemengde rechtsleer /12 4e Rolverdeling burgerlijke rechter en bestuursrechter / 13 4f Grond- en mensenrechten; EU-recht / 15 5 Toelaatbaarheid gebruik privaatrecht door overheid / 15 5a Wettelijk verbod en doorkruising / 15 5b Criteria voor aannemen onaanvaardbare doorkruising / 17 5c Relevante gezichtspunten bij beoordeling doorkruising / 18 5d Uitwerking / 19 5e Publiekrechtelijke en privaatrechtelijke toestemming / 21 5f Afweging publiekrechtelijke regeling exclusief / 22 VH

3 5g Context beslissend / 22 5h Doorkruisingsvraag speelt alleen bij onduidelijkheid wet / 23 6 Andere doorwerking publiekrecht in privaatrecht / 24 6a Wet, art. 3:14 BW en open normen / 24 6b Art. 3:1 lid 2 Awb / 26 7 Toepasselijkheid privaatrecht in publiekrechtelijke context / 27 7a Privaatrecht in beginsel van overeenkomstige toepassing / 27 7b Gevallen van doorwerking van privaatrecht / 29 7c Bestuursrechtelijke geldschulden; titel 4.4 Awb / 31 7d Andere gevallen van doorwerking / 33 HOOFDSTUK II Taakverdeling burgerlijke rechter en andere rechters / 35 8 Bevoegdheidsverdeling burgerlijke rechter en bestuursrechter / 35 8a Bevoegdheid burgerlijke rechter; aanvullende rechtsbescherming / 35 8b Rechtsbescherming door bestuursrechter / 36 8c Voor burgerlijke rechter overblijvend terrein / 37 8d Gevolgen stelsel / 38 8e Aanvullende rechtsbescherming bij bestaan andere rechtsgang / 38 8f Geen aanvullende rechtsbescherming op terrein procesvoering / 40 8g Verruiming besluitbegrip door bestuursrechter / 40 8h Verruiming aanvullende rechtsbescherming als gevolg hiervan / 42 8i Adiëren verkeerde rechter / 43 9 Formele rechtskracht / 43 9a Het beginsel van formele rechtskracht / 43 9b Uitzonderingen op formele rechtskracht / 45 9c Omvang formele rechtskracht / 47 9d Formele rechtskracht niet in geding / 50 9e Personen voor wie formele rechtskracht geldt / 50 9f Het ingetrokken en het nietige besluit / 52 9g Formele rechtskracht en Europees recht / 52 9h Kritiek op toepassen beginsel / Taakverdeling bij oordeel over regelgeving / 53 10a Volgen oordeel van bij uitstek aangewezen rechter / 53 10b Regelgeving die tot toepassing komt via besluit / 54 10c Regelgeving met rechtstreekse werking / 55 lod Vorderingen van belangenorganisaties / 55 10e Gebondenheid overheid aan oordeel bestuursrechter / Burgerlijke rechter en strafrechtstoepassing / 56 lla Aanvullende rechtsbescherming burgerlijke rechter / 56 llb Het gesloten stelsel van rechtsmiddelen / 57 lic Schadevergoeding wegens strafrechtelijk optreden / 58 VIII

4 HOOFDSTUK III Nonnen voor de overheid / Inleiding / Verkeer tussen overheid en burger / Wet, legaliteitsbeginsel en grondrechten / 60 14a Strijd met wettelijk voorschrift / 60 14b Wetmatigheids- of legaliteitsbeginsel / 61 14c Wettelijke grondslag voor gebruik privaatrecht / 62 14d Grond- en mensenrechten en het legaliteitsbeginsel / 63 14e Bedoeling wetgever beslissend / Beleids- en beoordelingsvrijheid / 66 15a Beleids- en beoordelingsvrijheid; marginale toetsing / 66 15b Toepassing in privaatrecht / 67 15c Gevallen van grote beleids- en beoordelingvrijheid / 67 15d Beleids- en beoordelingsvrijheid bij beperken grondrechten / Algemene beginselen van behoorlijk bestuur (algemeen) / 69 16a Wet en ruimte voor algemene beginselen / 69 16b Toepassingsbereik in privaatrecht / 70 16c Formele beginselen van behoorlijk bestuur / Algemene beginselen 'contra legem? / 72 17a Doorbraak(arresten) / 72 17b Niet verdisconteerde omstandigheden / 73 17c Algemeen belang en belangen van derden / Zorgvuldigheid en belangenafweging / 74 18a Zorgvuldigheid / 74 18b Evenredigheid en willekeur / 76 18c Détournement de pouvoir / Het motiveringsbeginsel / 78 19a Als bestuursrechtelijke eis / 78 19b Toepassing in privaatrecht / 79 19c Motivering van wetgeving / Rechtszekerheid en vertrouwensbeginsel / 81 20a Rechtszekerheid / 81 20b Het vertrouwensbeginsel / Het gelijkheidsbeginsel / 84 21a Betekenis en bepalingen / 84 21b Maatstaven / 85 21c Beleid, beleidswijzigingen en verkeerde beslissingen / d Stelplicht en bewijslast / 87 21e Toetsing wetgeving / Beleidsregels / 89 22a Beleid, beleidsregels en vaste bestuurspraktijk / 89 22b Rechtsgevolgen beleidsregels en vaste bestuurspraktijk / 89 22c Rechtskarakter beleidsregels; recht art. 79 RO / 91 22d Toepassing in privaatrecht / 91 IX

5 HOOFDSTUK IV Procesrecht / Optreden als civiele procespartij / 93 23a Wie kan als zodanig optreden? / 93 23b Procesbesluiten / Bijzondere procesregels voor de overheid / 95 24a Ruimte voor bijzondere regels / 95 24b Vergelijking met bestuursprocesrecht / 96 24c Stelplicht, motiveringsplicht en bewijslastverdeling / 98 24d Vertrouwelijke gegevens / 99 Jurisprudentieregister /101 Trefwoordenregister /111