De buitengerechtelijke afdoening van strafbare feiten door het openbaar ministerie

Transcriptie

1 De buitengerechtelijke afdoening van strafbare feiten door het openbaar ministerie G.J.M. van den Biggelaar Gouda Quint bv (S. Gouda Quint - D. Brouwer en Zoon) Arnhem 994

2 Inhoudsopgave Lijst van gebruikte afkortingen XVII Hoofdstuk en probleemstelling Rolverdeling in het strafproces Normering van de afdoening buiten het geding door het OM Probleemstelling Plan van aanpak Hoofdstuk 2 Sepot 2 Historische ontwikkeling van het vervolgingsrecht van het OM 2 3 Onvoorwaardelijk sepot Wettelijke regeling Algemeen belang Negatieve en positieve uitleg van het opportuniteitsbeginsel Termijnen Termijn voor de vervolgingsbeslissing na het opsporingsonderzoek Termijn voor de vervolgingsbeslissing tijdens en na het gerechtelijk vooronderzoek Termijn voor de vervolgingsbeslissing na voorlopige hechtenis Termijnoverschrijding Bekendmaking van de vervolgingsbeslissing Motivering van een sepot OM als beleidvoerend orgaan 36 VII

3 Politiesepot Begripsbepaling Rechtsgrond Verhouding tussen OM en politie bij de toepassing van het politiesepot Voorwaardelijk sepot Historie Wettelijke regeling Zwakke wettelijke regeling Legitimering Initiatief tot een voorwaardelijk sepot Voorwaarden en grenzen Vereisten voor een voorwaardelijk sepot Grenzen aan het voorwaardelijk sepot Inhoud van de voorwaarde(n) Schadebriefje en berisping ten parkette Karakter van het voorwaardelijk sepot Slotopmerking Rechtsgevolgen van het sepot Rechtsgevolgen van een formeel OM-sepot Rechtsgevolgen van een informeel OM-sepot Rechtsgevolgen van een politiesepot Rechtsgevolgen van een voorwaardelijk sepot Beklag over niet vervolgen Hoofdstuk 3 Transactie 67 Historie Zestiende eeuw: submissie en compositie De huidige wettelijke regeling, ingevoerd in Analyse van art. 74 Sr Het initiatief tot de transactie Voor de aanvang van de terechtzitting Voorwaarden Transigabele delicten 8 3 De positie van de verdachte 82 VIII

4 4 Uitwerking van art. 74 Sr: transactiebeleid en richtlijnen 85 5 Praktijk van de transactie 89 6 Politietransactie 9 6. Historie Analyse van art. 74c Sr Bevoegde opsporingsambtenaren In aanmerking körnende strafbare feiten Betaling van een bepaalde geldsom Wet inzake de uitbreiding van de politietransactie voor eenvoudige misdrijven 97 7 Transactie in andere wetten Transactiebevoegdheid in het economisch straf recht Transactiebevoegdheid in het fiscaal recht Transactiebevoegdheid in het militair strafrecht 02 Hoofdstuk 4 Administratiefrechtelijke handhaving van verkeersvoorschriften Ontwerp van de Commissie partiele herziening strafvordering en het Voorontwerp van wet tot herziening van wettelijke voorschriften betreffende de tenuitvoerlegging van vermogensstraffen en van voorwaarden ter voorkoming van strafvervolging 06 3 Wetenschappelijke discussie 4 Voorontwerp Preadviezen Nederlandse Juristen-Vereniging 8 6 Voorstellen van de Commissie Vereenvoudigde afdoening lichte overtredingen van verkeersvoorschriften (Commissie Mulder) 20 7 Commentaar bij het Rapport Mulder Internationaalrechtelijke bepalingen Het Rapport Mulder en de internationaalrechtelijke bepalingen Overig commentaar Alternatieven 35 8 Wet Administratiefrechtelijke afdoening van inbreuken op bepaalde verkeersovertredingen (Wet Administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften) Inhoud van de wet Verschillen met het Ontwerp Mulder 42 IX

5 Parlementaire behandeling De WAHV en het EVRM, met name art. 6 lid 2 Jurisprudentie van de Hoge Raad en de Europese instanties Ervaringen met de WAHV Weergave van evaluatie-onderzoek en jurisprudentie Onderzoeksresultaten Eindrapport juridisch onderzoek en jurisprudentie Politie Centraal Justitieel Incassobureau Officier van justitie Kantonrechter Niet-ontvankelijkheid Gronden voor beroep Zitting en uitspraak van de kantonrechter Executie van de administratieve sanctie Betrokkene De WAHV en de Algemene wet bestuursrecht Aanpassing van de WAHV aan de Awb Andere voorstellen tot wijziging van de WAHV Administratiefrechtelijke of strafrechtelijke handhaving? Inhoudelijk criterium Criterium voor toedeling van gedragingen aan strafrecht of bestuursrecht De administratieve boete Slotopmerkingen Karakter van de WAHV Zekerheidstelling Positie betrokkene Slotopmerking Hoofdstuk X Dienstverlening Begripsbepaling en verantwoording Historie Openbaar ministerie of rechter? Verdere ontwikkeling Evaluatie van de experimenten

6 Voordelen en bezwaren van het officiers- respectievelijk het rechtersmodel 206 Het Officiersmodel 206 Het Rechtersmodel 207 Wet Aanvulling van het Wetboek van Strafrecht met de straf van onbetaalde arbeid 208 Kanttekeningen 209 Hoofdstuk Voeging ad informandum en begripsbepaling Rechtsgrond van de voeging ad informandum Rechtsgevolg van de voeging ad informandum Voorwaarden aan de voeging ad informandum De positie van het slachtoffer van het ad informandum gevoegde feit Hoofdstuk 7 Openbaar ministerie: rechterlijke macht of bestuursorgaan? Constitutioneel aspect Inhoudelijke aspecten Verschillende standpunten Wet op de Zamenstelling der Regterlijke Magt en het Beleid der Justitie, Opleiding van rechters en officieren van justitie, Jaarvergadering Nederlandse Juristenvereniging, 968, en de reacties daarop Jaarverslag OM Dissertatie en oratie Corstens Het politieke debat naar aanleiding van concrete gebeurtenissen Bloemenhove Lockheed Menten Voorbereiding grondwetswijziging Dissertatie Stroink Commissie Mendlik; Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak, Dissertatie Lubberdink, XI

7 3.. Dissertatie Van de Bunt, Oratie De Doelder, Rede minister van Justitie Korthals Altes, Jaarverslag OM Voorjaarsvergadering NVvR 99 en verdere discussie Jurisprudentie Europese instanties Beslissingen van Hof en Commissie Toepassing van de in de Europese jurisprudentie ontwikkelde criteria op de Nederlandse officier van justitie bij de inverzekeringstelling Commentaar Algemene opmerkingen Beoordeling van enkele inhoudelijke argumenten Zelfstandigheid Onafhankelijkheid Objectiviteit Inhoud van de beslissing Recente ontwikkelingen Conclusie op grond van inhoudelijke kenmerken 27 4 Administratiefrechtelijke bepalingen Wet Beroep tegen Administratieve Beschikkingen Wet Administratieve Rechtspraak Overheidsbeschikkingen Algemene wet bestuursrecht Algehele conclusie 277 Hoofdstuk Karakter van de OM-beslissing Besluit en beschikking Uitzonderingen Toepassing op de OM-beslissing tot buitengerechtelijke afdoening Hoofdstuk XII Bestuursrechtelijke normen Bestuursrechtelijke normen Geschreven en ongeschreven normen Algemene wet bestuursrecht Algemeen

8 3.2 Inleidende bepalingen Verkeer tussen burgers en bestuursorganen Algemene bepalingen over besluiten Zorgvuldigheidsbeginsel Verbod van detournement de pouvoir Evenredigheidsbeginsel Verbod van willekeur Motiveringsbeginsel Overige bepalingen van hoofdstuk Andere -niet gecodificeerde- beginselen van behoorlijk bestuur Rechtszekerheidsbeginsel Vertrouwensbeginsel Gelijkheidsbeginsel Bijzondere bepalingen over besluiten De aanvraag en voorbereiding van de beschikking De beslistermijn Handhaving Algemene bepalingen over bezwaar en beroep Bijzondere bepalingen over bezwaar en administratief beroep Bijzondere bepalingen over bezwaar Bijzondere bepalingen over administratief beroep Beroep bij de rechtbank 325 Hoofdstuk 0 Vergelijking van de methoden tot buitengerechtelijke afdoening door het openbaar ministerie met bestuursrechtelijke normen Vergelijking Inleidende bepalingen Schriftelijkheid Verkeer tussen burgers en bestuursorganen Rechtsbijstand Fair play (zonder vooringenomenheid en onpartijdigheid) Algemene bepalingen over besluiten Zorgvuldigheidsbeginsel Verbod van detournement de pouvoir Evenredigheidsbeginsel Verbod van willekeur Motivering van de beslissing 344 XIII

9 2.3.6 Bekendmaking Rechtszekerheid Vertrouwensbeginsel De Status van richtlijnen Gelijkheidsbeginsel Bijzondere bepalingen over besluiten (beschikking) Aanvraag en voorbereiding Hoorplicht Beslistermijn Algemene bepalingen over bezwaar en beroep Bezwaarschriftprocedure Toetsing van de administratiefrechtelijke handhaving van verkeersvoorschriften aan de Algemene wet bestuursrecht Toetsing van de WAHV aan de Awb Voorbereiding van de beschikking Administratief beroep Beroep bij de rechtbank Conclusie 384 Hoofdstuk Slotbeschouwing en voorstellen ter verbetering 387 Toedeling van gedragingen aan strafrecht of administratief recht Voorstellen ter verbetering Voorstel tot wetswijziging Toelichting bij het voorstel tot wetswijziging Buitengerechtelijke afdoening in een titel Beslistermijnen Gemeenschappelijke regeling transactie en voorwaardelijk sepot Feiten die door middel van afdoening onder voorwaarden kunnen worden afgedaan Voorwaarden Rechtsgevolg Rechtsmiddelen tegen de afdoening onder voorwaarden Voorstellen tot wijziging van de WAHV 399 XIV

10 Samenvatting 40 Summary 409 Lijst van de geraadpleegde en verkort aangehaalde literatuur 47 Jurisprudentieregister 437 Trefwoordenregister 443 XV