Oneerlijke handelspraktijken jegens consumenten

Transcriptie

1 Monografieen BW B49a Oneerlijke handelspraktijken jegens consumenten Mr. D.W.F. Verkade Advocaat-generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden Kluwer - Deventer

2 Inhoud WOORD VOORAF V ENIGE AFKORTINGEN XI 1 INLEIDING 1 1 Afdeling 6.3.3A BW en Richtlijn 2005/29/EG 1 2 Doel van de Richtlijn oneerlijke handelspraktijken 1 3 Toepassingsgebied van Richtlijn 2005/29 en van afdeling 6.3.3A 2 4 lets over de communautaire voorgeschiedenis 3 5 Term 'handelspraktijken' 5 6 Plaatsing in afdeling 6.3.3A; een vleugje Nederlandse voorgeschiedenis 6 7 Verhouding tussen afdeling 6.3.3A en Richtlijn 2005/29 enerzijds en afdeling en Richtlijn 2006/114 (voorheen 84/450) inzake misleidende en vergelijkende reclame anderzijds 8 8 Afdeling 6.3.3A in het systeem van het Nederlandse consumentenbeschermende privaatrecht 11 2 GLOBALEOPZET AFDELING A 13 9 Getrouwheid aan Richtlijn 2005/ Doel; Schutznorm Korte inhoud bepalingen 14 3 ONEERLIJKE HANDELSPRAKTIJKEN IN HET ALGEMEEN Misleidende, agressieve en andere oneerlijke handelspraktijken Verbinding met art. 6:162 BW Handelaar enerzijds, consument anderzijds Omschrijvingen consument en handelaar 18 Uitoefening van een beroep ofbedrijf 19 Vraag- en aanbodzijde Degene die ten behoeve van een handelaar handelt De professional die ten behoeve van een consument handelt Noch consument, noch handelaar? Handelaar of consument: twee slotopmerkingen Handelspraktijk Handelspraktijk: vergelijking met toepassingsgebied van afdeling (oud) 24 VII

3 22 Rechtstreeks verband houdend met Producten: goederen en diensten Oneerlijke handelspraktijk: algemeen Relevantie van de criteria van art. 6:193b lid 2 BW binnen het geheel van afdeling 6.3.3A Vereisten van professionele toewijding Overeenstemming met eerlijke marktpraktijken Geinformeerd besluit over een overeenkomst Gemiddelde consument Gemiddelde consument; gemiddeld 'groepslid' Causaliteitsverband tussen de beperking van de mogelijkheid om een geinformeerd besluit te nemen, en het besluit van de consument 'Causaliteit plus': merkbaarheid, of wezenlijke verstoring? Andere (onbenoemde) oneerlijke handelspraktijken Grondrechten 37 4 MISLEIDENDE HANDELSPRAKTIJKEN Begrip misleiding; algemeen; informatie en omissies; halve waarheden Feitelijk (on-)juiste informatie Anderszins misleidende informatie Misleidende omissies volgens art. 6:193d BW e.v De aspectenlijst van art. 6:193c lid 1 BW Op consumenten gerichte vergelijkende reclame Artikel 6:193c lid 2, onder a BW: 'look-alike'-producten Artikel 6:193c lid 2, onder b BW: misleidende gedragscode-pretentie Uitwerking misleidende omissies: 'harde' lijsten van art. 6:193e BW en art. 6:193fBW Lijst van art. 6:193e BW bij 'uitnodiging tot aankoop' De inhoud van de lijst van art. 6:193e BW Verplichte informatie op basis van andere communautaire wetgeving bij commerciele communicatie: art. 6:193f BW De zwarte lijst van art. 6:193g BW Bewijslastbepalingen van art. 6:193j BW; algemeen Juistheid en volledigheid van de verstrekte informatie Omstandigheden waaronder bewijslastomkering kan plaatsvinden Bewijslastverdeling in kort geding Toerekenbaarheid en bewijs 59 5 AGRESSIEVE HANDELSPRAKTIJKEN Inleiding Begrip agressie: intimidatie, dwang of ongepaste beinvloeding De lijst van art. 6:193h lid 2 BW Factoren a en b van art. 6:193h lid 2 BW Onderdeel c van art. 6:193h lid 2 BW 64 VIII

4 58 Onderdelen d en e van art. 6:193h lid 2 BW De zwarte lijst van art. 6:193i BW Bewijslastverdeling (verwijzing) 57 6 GEDRAGSCODES Algemeen Definities Voorbeelden van gedragscodes Ondersteunende bepalingen Bewakende bepalingen; consumentenbelangen Handelarenbelangen; voldoende bewaking? 72 7 OPTREDEN TEGEN ONEERLIJKE HANDELSPRAKTIJKEN Inleiding 76 A Individuele consumenten Individuele consumenten; algemeen Onrechtmatige daad: schadevergoedingsactie van de individuele consument Onrechtmatige daad: andere acties van de individuele consument? Verbod of rectificatie? Alternatieve BW-parcoursen voor civielrechtelijke sancties ten behoeve van de individuele consument; samenloop Vernietiging wegens wilsgebreken: bedreiging, bedrog, misbruik van omstandigheden (art. 3:44 BW) en dwaling (art. 6:228 BW) Nakoming of ontbinding wegens toerekenbare tekortkoming 81 B Individuele concurrenten Individuele concurrenten: verbod, rectificatie, recall C Organisaties van consumenten, van concurrenten, of van andere personen (collectieve acties) Algemeen: onverminderde grondslag van art. 3:305a BW (dagvaardingsprocedure) Overbodige mist in verband met art. 3:305d BW (nieuw) Verdere (hopelijk optrekkende) mist rond art. 3:305d BW (nieuw) Artikel 3:3O5d BW, kort en goed Collectieve schadevergoedingsacties: constructies via oudere BW-bepalingen Collectieve schadevergoedingsacties: constructie via de Wet collectieve afhandeling massaschade 88 D De Consumentenauioriteit en de Autoriteit Financiele MarktenJ&9 81 Algemeen 89 IX

5 82 Bestuursrechtelijke handhaving van burgerlijk recht Last onder dwangsom en bestuurlijke boete; toepassingsgebied; kritiek Last onder dwangsom en bestuurlijke boete: inhoud Last onder dwangsom en bestuurlijke boete: rechtswaarborgen Verhouding bestuursrechtelijke/strafrechtelijke handhaving De Autoriteit Financiele Markten (en andere handhavingsinstanties) naast de Consumentenautoriteit E De Stichting Reclame Code De Stichting Reclame Code en de Nederlandse Reclame Code 95 REGISTER VAN AANGEHAALDE UITSPRAKEN 97