Onderwijsprofiel OBS Het Palet Stichting Openbaar Primair Onderwijs Haarlemmermeer

Transcriptie

1 Onderwijsprofiel OBS Het Palet Stichting Openbaar Primair Onderwijs Haarlemmermeer

2 Inleiding Situering van de school Het Palet ligt centraal gelegen in de wijk Linquenda te Nieuw-Vennep en vormt samen met twee andere basisscholen een scholeneiland. De school beschikt over drie speelplaatsen: één voor de onderbouw en één voor de bovenbouw. Daarnaast wordt één speelplaats gebruikt door het inpandige kinderdagverblijf. Om de schoolpleinen staat een hekwerk. In de directe omgeving van de school liggen twee sportzalen, die voor de lessen bewegingsonderwijs worden gebruikt. Het Palet is een openbare school en dat betekent dat iedereen welkom is, ongeacht geloofs- en/of levensovertuiging. Wij streven er actief naar om kinderen respect bij te brengen voor de leefwijze van elkaar, levensbeschouwing en voor normen en waarden als tolerantie en solidariteit. Wij besteden in ons onderwijs bewust aandacht aan maatschappelijke en culturele verhoudingen en de diversiteit aan geestelijke stromingen, zonder een bepaalde stroming aan te hangen. Daardoor hopen we dat de kinderen de samenleving beter kunnen leren begrijpen. Oorspronkelijk kwamen de meeste leerlingen uit de wijk Linquenda, waarin de school gelegen is. Sinds augustus 1998 is Het Palet een officieel erkende Daltonschool. Hierdoor bezoeken ook kinderen uit de andere wijken de school. Aangezien Het Palet dichtbij de nieuwbouwwijk Getsewoud ligt, komen hier ook kinderen vandaan. De school telt momenteel rond de 220 leerlingen. Aan de school werken 13 groepsleerkrachten, een directeur en een adjunct-directeur, een vakleerkracht voor bewegingsonderwijs, een intern begeleider en een onderwijsassistent. Tevens beschikt de school over een conciërge. Ieder kind heeft zijn of haar eigen talent. De kunst is om dat speciale talent te ontdekken en tot zijn recht te laten komen. Op Het Palet helpt het team de kinderen die talenten kleur te geven. Het ene kind kan geweldig rekenen of heeft een talenknobbel. Een ander is juist heel creatief. Het is belangrijk om ieder kind te waarderen om wat het kan. Begeleiding daarin is heel belangrijk om zo de sterke kanten te gebruiken om de zwakke te verstevigen. Uiteindelijk moet ook het kind zelfstandig de wereld ontdekken en daarin zelf keuzes maken. Op Het Palet gebruiken we Daltononderwijs om dat te bereiken. Alle besturen hebben met de komst van passend onderwijs zorgplicht. De zorgplicht betekent dat iedere leerling een passende onderwijsplek moet krijgen. De besturen werken samen in het samenwerkingsverband om de zorgplicht te kunnen garanderen. Het samenwerkingsverband (alle besturen) moet zorgen voor een dekkend netwerk. Onze school valt onder de Stichting Openbaar Primair Onderwijs Haarlemmermeer. Deze stichting heeft een professioneel schoolbestuur, waarvan de dagelijkse werkzaamheden worden gedaan door het bestuurs- en administratiekantoor. Onder de stichting vallen 22 openbare basisscholen en een school voor speciaal basisonderwijs. Het samenwerkingsverband maakt via de onderwijsprofielen inzichtelijk hoe zij met de scholen zorgt voor een dekkend netwerk. Het kader voor het onderwijsprofiel wordt op SWV-niveau ontwikkeld zodat er zicht komt op het totale netwerk. De veranderingen zijn een prima gelegenheid om met elkaar een verdere kwaliteitsslag te slaan. De focus ligt op verdere kwaliteitsverbetering. Het samenwerkingsverband, bestaande uit de samenwerking van schoolbesturen, kan zich verder ontwikkelen in het tijdig signaleren en kan doorgaan met het verbeteren van opbrengstgericht werken in leerresultaten en leerkrachtvaardigheden. Onderwijsprofiel OBS Het Palet 2

3 Het onderwijsprofiel Passend onderwijs Haarlemmermeer Een onderwijsprofiel van iedere school bestaat uit een basiszorg, een breedtezorg en een dieptezorg (zie landelijk referentiekader). In het Samenwerkingsverband Haarlemmermeer spreken we van een basisaanbod, een breedteaanbod en een diepteaanbod en formuleren scholen een plusaanbod. De onderwijsprofielen van de PO, SBO en SO scholen gezamenlijk leveren een onderwijscontinuüm op, waarmee wij alle leerlingen een passend onderwijsaanbod kunnen geven. Het breedte en het diepteaanbod op onze scholen is een intensivering van de onderwijsaanpak zoals de school het biedt in het basisaanbod. Dit geldt voor alle vormen van onderwijs. De onderwijsprofielen geven zicht op het onderwijsaanbod voor alle leerlingen in een school. Het onderwijsprofiel moet een zichtbare kwaliteit van onderwijs waarborgen. Een goed gedifferentieerd onderwijsaanbod op de basisschool zorgt ervoor dat veel leerlingen thuisnabij onderwijs kunnen volgen en slechts een beperkt aantal leerlingen een beroep hoeft te doen op het diepteaanbod. Het onderwijsprofiel is een instrument in handen van de schooldirecteur om het onderwijsaanbod gericht te verbeteren. De vaste onderdelen van het onderwijsprofiel zijn: Planmatig werken De leerresultaten Een helder geformuleerd onderwijsaanbod en effectieve methodieken. De bewaking van de leertijd. De instructievaardigheden Het (pedagogisch) klimaat Het klassenmanagement We sluiten aan bij de begrippen in het waarderingskader van de inspectie en bij de vele kwaliteitsinstrumenten. Het zijn die elementen uit het primair proces die direct invloed hebben op de leerresultaten van de leerlingen. Het onderwijsprofiel hangt op deze wijze sterk samen met het onderwijskundig deel van het schoolplan en de onderdelen uit het kwaliteitssysteem van de school. Op iedere school is in het onderwijsprofiel beschreven hoe de school deze onderwijskwaliteit definieert en monitort. De vaste onderdelen van het onderwijsprofiel zijn voor al onze scholen gelijk. De onderdelen moeten beschreven worden in concreet waarneembaar gedrag. Het gedrag is meetbaar en beschreven in termen van wat zie ik. We vinden dat iedere school of ieder schoolbestuur zelf de elementen uit het onderwijsprofiel inhoudelijk vorm moet geven en eventueel een eigen ambitieniveau moet formuleren. Het betekent dat de onderwijsprofielen qua vorm vergelijkbaar zijn, maar qua inhoud per school en per bestuur moeten verschillen om te komen tot een dekkend netwerk. Onderwijsprofiel OBS Het Palet 3

4 Opbrengstgericht werken en verbetertrajecten Het team van Het Palet heeft met behulp van bureau PIE (Partners In Educatie) scholing gehad op het gebied van opbrengstgericht werken. Deze scholing is op dit moment nog niet afgerond en er wordt nog volop doorontwikkeld. Doelstellingen: * Verbeteren van leerprestaties * Het volledig benutten van het leerlingvolgsysteem voor de analyse van de onderwijsresultaten van de school, de groepen en de individuele leerlingen. * Prestatie en leerstofdoelen formuleren (voor de school, voor alle groepen en voor individuele leerlingen) * Opstellen, uitvoeren en evalueren van groepsplannen en tussentijds monitoren of de gestelde doelen behaald zijn. * Omschrijven van de onderwijsbehoefte en zo goed mogelijk aan de voorwaarden van de onderwijsbehoefte voldoen * Het O.G.W. borgen binnen de overige vakgebieden. * Het Palet werkt volgens de cyclus van OGW. Jaarplanning cyclus OGW Periode Activiteiten Documenten Voor start schooljaar Groepsplan maken Groepsplan 1 Rekenen, Spelling(4 t/m 8) Lezen (gr.3), Beginnende geletterdheid en gecijferdheid (groep 2) In ontwikkeling Begrijpend lezen Techn. Lezen Begin november Tussenevaluatie Groepsplan 1 Format groepsplanbespreking Half november Aanpassing groepsplan Groepsplan 1 M-afname Eind jan-half febr Invoer M-afname Parnassys LVS Half febr Analyseren resultaten M-afname Dir,IB,leerkr. Half febr Evalueren groepsplan Groepsplan 1 dir,ib,lk Half febr groepsbespreking IB,leerkr. Eind febr Opbrengstenvergadering Presentatie directie Eind febr Groepsplan maken Groepsplan 2 Rekenen, Spelling Lezen (gr.3), Beginnende geletterdheid en gecijferdheid (groep 2) In ontwikkeling Begrijpend lezen Techn.lezen april Tussenevaluatie Groepsplan 2 Format groepsplanbespreking april Aanpassen groepsplan Groepsplan 2 E-afname Eind mei-begin juni Invoer E-afname Parnassys LVS Half juni Analyseren resultaten E-afname Dir,IB,leerkr Half juni Evalueren groepsplan Groepsplan 2 dir, IB, Lk Half juni Groepsbespreking/overdracht IB, LK, toek.lk Half juni Opbrengstenvergadering Presentatie directie Onderwijsprofiel OBS Het Palet 4

5 Voor start nieuwe schooljaar Groepsplan maken, start nieuwe cyclus Groepsplan 1 Rekenen, Spelling(4 t/m 8) Lezen (gr.3), Beginnende geletterdheid en gecijferdheid (groep 2) In ontwikkeling Begrijpend lezen Techn.lezen Leerresultaten De populatie van Het Palet is te omschrijven als een gemiddelde populatie. Er is geen bijzonder grote zorggroep en er zijn ook niet veel hoogbegaafde leerlingen. De landelijke norm moet voor Het Palet goed haalbaar zijn, dat omschrijven we ook als de minimale schoolnorm. We gaan in de groepen uit van 25 % leerlingen in het breedteaanbod, 50 % in de basis en 25 % in de plusgroep. In niveaus betekent dat 25 % in D/E, 50% in C/B en 25 % in A. Elk halfjaar wordt in de OGW-cyclus bekeken wat haalbare ambitieuze doelen per groep zijn. Op dit moment hebben we dit geformuleerd voor spelling en rekenen. In komende perioden wordt dit ook vastgelegd voor begrijpend lezen en technisch lezen/dmt. Onderwijsprofiel OBS Het Palet 5

6 Rekenen en wiskunde Landelijke norm VS Huidige schoolnorm VS Landelijke norm OC Huidige schoolnorm OC M3 E3 M4 E4 M5 E5 M6 E6 M7 E7 M (cito 3.0) (cito 3.0) (cito 3.0) Spelling M3 E3 M4 E4 M5 E5 M6 E6 M7 E7 M8 Landelijke norm VS Huidige schoolnorm VS Landelijke norm OC Huidige schoolnorm OC

7 Leerstofaanbod Rekenen Plus Plusopdrachten bij bestaande ontwikkelingsmaterialen Uit de methode WIG: Instructie De kinderen volgen na het benoemen van het lesdoel de instructie. Werk De plusleerlingen maken de driesteropdrachten en de plusbladen. Uit de methode WIG: Instructies: -Na het benoemen van het lesdoel en de korte instructie hebben deze kinderen zelf de keuze of ze met de basisinstructie meedoen. Indien er nieuwe lesstof wordt aangeboden doet de plusgroep altijd mee. Werk: De plusleerlingen maken de driestersommen uit de methode. Daarnaast maken alle pluskinderen de plusbladen en incidenteel materiaal uit Kien of andere verrijkingsstof. Uit de methode WIG via Snappet: Instructies: -Na het benoemen van het lesdoel en het uitvoeren van de doe- activiteit hebben deze kinderen zelf de keuze of ze met de basisinstructie meedoen, indien er nieuwe lesstof wordt aangeboden doet de plusgroep altijd mee. Werk: Pluswerk via Snappet ½ u per dag; leerkracht geeft feedback op persoonlijke doelen=> Snappet genereert lesstof op maat Basis Er is een beredeneerd aanbod ontwikkeld op basis van de rekendoelen. De rekenactiviteiten vinden plaats binnen de context van thema s. Er zijn vaste routines. Uit de methode WIG: -De leerling doet mee met de klassikale instructie. -Uit het boek worden alle tweestersommen gemaakt. Buiten de methode: -Vier keer per week max. 10 min. klassikaal automatiseren vanuit met Sprongen Vooruit. - Oefenprogramma op de computer passend bij de lesdoelen. Organisatie: aftekenlijst. Groep 3: - Opdrachten voor automatiseren opgenomen in de inloopwerkjes. Uit de methode WIG via Snappet: -De leerling doet mee met de klassikale instructie. -Uit de basislessen worden alle sommen gemaakt. - Elke leerling werkt minstens ½ uur per week zelfstandig aan plusgedeelte Snappet De weektaak bevat rekenopdrachten passend bij het thema en de doelen. Groep 4 en 5 en 6: -Periodiek automatiseren via huiswerk (niet gedifferentieerd) Onderwijsprofiel OBS Het Palet 7

8 Intensief De leerling volgt het basisprogramma. De leerkracht maakt een selectie uit het volgende aanbod in kleine kring: -Verlengde instructie -Begeleide inoefening. Zie het gehele programma van de basisgroep. Aanpassingen: -Uit de basislessen worden veel sommen in de verlengde instructie gemaakt (selectie door leerkracht). - Voor de overige stof (zie basisgroep) maakte de leerkracht hoeveelheidsdifferentiatie. Uit de methode WIG via Snappet: -De leerling doet mee met de klassikale instructie. -Uit de basislessen worden sommen alleen in de verlengde instructie gemaakt (selectie door leerkracht). - Elke leerling werkt minstens 5 x ½ uur per week zelfstandig aan plusgedeelte Snappet. Norm: 80% van de opgaven wordt goed gemaakt. Feedback na 1 dag. - Zie ook huiswerk op maat Diepte NB zie paragraaf 2.4. Het kan voorkomen dat vastgesteld wordt dat een leerling t/m groep 8 op Het Palet blijft, maar voor het vak rekenen de minimumdoelen van groep 8 niet zal kunnen halen. In dat geval zal een ontwikkelingsperspectief opgesteld worden. Als school kunnen we geen complete individuele leerlijn ontwerpen. Op basis van het uitstroomprofiel zal vastgesteld worden in welk aangepast tempo de leerlijn aangeboden kan worden. Voor de inhoud wordt dan bij voorkeur de intensieve aanpak van een lager leerjaar gekozen. De klassikale instructie is dan vervangen door instructie op niveau. Onderwijsprofiel OBS Het Palet 8

9 Spelling Plus Plusopdrachten bij bestaande ontwikkelingsmaterialen en materialen speciaal voor het plusaanbod. - De kinderen volgen de basisinstructie en maken de basisdictees. - Verwerking instructie via het zonwerkboekje en het ringboekje raket van VLL. - Toepassingsopdrachten via Feestneus en stelopdrachten bij thema s. Spellingmethode: Gr 4-6 Taalactief Gr 7-8 Spelling Taalactief Snappet De leerling stapt pas in bij het signaaldictee Na het signaaldictee: - score 100 %: geen spelling vervolg (mag wel) - score 90-99% : helft van vervolg spellingopgaves -score 80-89%: alle opgaves maken - score onder 80%: vervolg werk met directe controle en verbeteropdrachten alle leerlingen maken controledictee - voor rapportage - voor instap (basis/plus/intensief) volgende blok Basis Activiteiten vinden plaats binnen de context van thema s. Er zijn vaste routines in gebruik zoals de het ankerverhaal, de verteltafel, de lettermuur, het woordweb. - De kinderen volgen de basisinstructie en maken de basisdictees. - Verwerking binnen methode VLL Spellingmethode: Gr 4-6 Taal actief Gr 7-8 Taal actiefsnappet 1. De leerling doet mee met de klassikale instructie, indien deze door leerkracht als onmisbaar wordt gezien. 2. Het signaaldictee wordt aan het begin van het blok gemaakt. De weektaak bevat opdrachten voor de ontwikkeling van het fonemisch bewustzijn passend bij het thema en de leerlijn fonemisch bewustzijn. 3. Na het signaaldictee: - score 100 %: geen spelling vervolg (mag wel) - score 90% : helft van vervolg spellingopgaves -score 80%: alle opgaves maken - score onder 80%: vervolg werk met directie controle en verbeteropdrachten 4. alle leerlingen maken controledictee - voor rapportage - voor instap (basis/plus/intensief) volgende blok Onderwijsprofiel OBS Het Palet 9

10 Intensief Preteaching en verlengde instructie passend bij de klassikale instructie. De leerling volgt het basisprogramma. De leerkracht maakt een selectie uit het volgende aanbod: -Verlengde instructie -Begeleide inoefening. Spellingmethode: Gr 4-6 Taalactief Gr 7-8 Taalactief Snappet De leerling volgt het basisprogramma. De leerkracht maakt een selectie uit het volgende aanbod: -Verlengde instructie -Begeleide inoefening. Diepte Voor leerlingen bij wie dyslexie is vastgesteld dient een afwijkende aanpak uitgevoerd te worden. Van belang is dat een goed afweging wordt gemaakt over mate van oefenen en ruimte voor compenserende technieken. Meestal zal een controledictee niet gebruikt worden voor het geven van een cijfer. Technisch lezen Plus Plusopdrachten bij bestaande ontwikkelingsmaterialen en materialen speciaal voor het plusaanbod. Leerling volgt basisinstructie, mag zelf bepalen wanneer hij aan eigen taak begint. Verwerking op zonniveau VLL + thematische opdrachten in vervolg-werk. Tweede half jaar tutor-lezen met groep 8. Volgt Estafette aanpak 3 Stillezen 3x per week een half uur + structurele activiteiten m.b.t. leesbeleving. Extra groep 4: Tutorlezen eerste half jaar met groep 8, 2x een half uur per week. Leerling volgt het basisaanbod. Basis Er is een beredeneerd aanbod ontwikkeld op basis van de leerlijn uit de map Fonemisch bewustzijn. Deze activiteiten vinden plaats binnen de context van thema s. Er zijn vaste Kinderen volgen de basis-instructie. Verwerking op maan- of raket niveau VLL + thematische opdrachten in vervolg-werk. Tweede half jaar tutor-lezen met groep 8. Volgt Estafette aanpak 2: -werkboek met korte instructie en zelfstandige verwerking. -vloeiend en vlot. -flitswoorden -leesboek Zelf lezen 3x per week een half uur + structurele activiteiten m.b.t. leesbeleving. Onderwijsprofiel OBS Het Palet 10 Stillezen 3x per week een half uur + structurele activiteiten m.b.t. leesbeleving. Na elke vakantie een boek naar keuze thuis lezen en daarmee een boekpresentatie voorbereiden of een boekverslag maken hierbij worden coöperatieve werkvormen toegepast. Tekstbehandeling zaakvakken (coöperatief).

11 Intensief routine s in gebruik zoals de het ankerverhaal, de verteltafel, de lettermuur, het woordweb. De weektaak bevat opdrachten voor de ontwikkeling van het fonemisch bewustzijn passend bij het thema en de leerlijn fonemisch bewustzijn. Preteaching en verlengde instructie passend bij de klassikale instructie. Leerling volgt de basis instructie + thematische opdrachten in vervolgwerk. De leerkracht maakt een selectie uit het volgende aanbod: - Steraanpak VLL -Veilig in stapjes. Extra groep 4: Tutorlezen eerste half jaar met groep 8, 2x een haf uur per week. Volgt Estafette aanpak 1: - werkboek met verlengde instructie (voor-koor-zelf) en begeleide inoefening. -vloeiend en vlot. -flitswoorden -leesboek stillezen 3x per week een half uur + structurele activiteiten m.b.t. leesbeleving. Extra groep 8: Eerste half jaar tutor-lezen met groep 4 2x per week een half uur. Tweede half jaar tutor-lezen met groep 3 2x per week een half uur. Leerling volgt het basisprogramma. Extra groep 4: Tutorlezen eerste half jaar met groep 8, 2x een haf uur per week. Begrijpend lezen Plus Vanaf januari Zie basis. Vragen n.a.v. een tekst en woordkeus worden aangepast aan Basis-instructie, verwerking met zon-materialen VLL. Opdrachten BL bij thematisch Nieuwsbegrip niveau AA Veel aandacht voor modelende Nieuwsbegrip niveau A Korte modelende instructie, daarna zelfstandig Nieuwsbegrip niveau B Korte modelende instructie, daarna zelfstandig Studievaardigheden op Snappet: Korte instructie, daarna zelfstandig werken. Feedback via Snappet Tijdslimiet minstens ½ uur Onderwijsprofiel OBS Het Palet 11

12 niveau leerling. vervolgwerk. instructie. Woordenschat op Snappet: Korte instructie, daarna zelfstandig werken. Feedback via Snappet Tijdslimiet ½ uur Nieuwsbegrip XL Basis Het behandelen van teksten via interactief voorlezen. n.a.v. deze teksten activiteiten rond om woordenschat, lees-begrip en lees-beleving. Basis-instructie, verwerking met maan- en raket materialen VLL. Nieuwsbegrip niveau AA Veel aandacht voor modelende instructie. Nieuwsbegrip niveau B Veel aandacht voor modelende Nieuwsbegrip niveau A instructie Veel aandacht voor modelende Studievaardigheden op Snappet: instructie Banende instructie, daarna zelfstandig werken. Feedback via Snappet Tijdslimiet ½ uur Woordenschat op Snappet: Banende instructie, daarna zelfstandig werken. Feedback via Snappet Tijdslimiet ½ uur Nieuwsbegrip XL (wordt soms thuis gemaakt) Intensief Preteaching van het basisaanbod in de kleine kring Basis-instructie, verwerking met maan materialen VLL +verlengde instructie en begeleide inoefening.. Nieuwsbegrip niveau AA Veel aandacht voor modelende instructie. - Nieuwsbegrip niveau A Veel aandacht voor modelende instructie. Nieuwsbegrip niveau A Veel aandacht voor modelende instructie Studievaardigheden op Snappet: Banende instructie, daarna zelfstandig werken. Feedback via Snappet, direct controleren door lkr Tijdslimiet ½ uur Woordenschat op Snappet: Korte instructie, daarna zelfstandig werken. Feedback via Snappet direct controleren door lkr Tijdslimiet ½ uur Nieuwsbegrip XL wordt eventueel thuis gemaakt Op school feedback l Op school korte feedback Vooral: woordenschat l Onderwijsprofiel OBS Het Palet 12

13 Leertijd (per vakgebied) 5.1. Leertijd is in ons Dalton onderwijs moeilijk voor een hele groep aan te geven: Voor het basisaanbod bestaat de leertijd voor een vak uit: De tijd die aan klassikale instructie besteed wordt. De tijd die aan verwerking tijdens het zelfstandig werken besteed wordt. Daar de taken ook binnen het basis aanbod op maat zijn is dat niet globaal aan te geven. De tijd die aan het vak besteed wordt tijdens het keuzewerk. Voor het intensieve aanbod bestaat de leertijd voor een vak uit: De tijd die aan preteaching besteed wordt De tijd die aan klassikale instructie besteed wordt. De tijd die aan verlengde instructie en/of begeleide inoefening besteed wordt De tijd die aan verwerking tijdens het zelfstandig werken besteed wordt. Daar de taken ook binnen het intensieve aanbod op maat zijn is dat niet globaal aan te geven. De tijd die aan het vak besteed wordt tijdens het het keuzewerk. Voor het plusaanbod bestaat de leertijd voor een vak uit: De tijd die deelgenomen wordt aan de instructie (korter dan bij het basisaanbod) De tijd die aan verwerking tijdens het zelfstandig werken besteed wordt (compacte taak+ verrijking) De tijd die aan het vak besteed wordt tijdens het werken aan het keuzewerk. De tijd die aan het vak besteed wordt in de plusklas Als bijlage is wel onze urentabel per vak en leerjaar opgenomen als leidraad Onder extra leertijd verstaan wij: De tijd die voor extra instructie (preteaching of verlengde instructie) en begeleide inoefening vrijgemaakt wordt tijdens zelfstandig werken van de andere kinderen Extra leertijd buiten de klas Huiswerk op maat (zie bijlage) In de volgende tabellen wordt de leertijd en extra leertijden per vak aangegeven. Onderwijsprofiel OBS Het Palet 13

14 1 en Vak/vormingsgebied A. Brede ontwikkelingsbevorderende activiteiten Hele groep diverse doelen 3,75 voorlezen tijdens hapje 2,5 1,25 1,25 1,25 1,25 0,75 0,75 sociaal/emotioneel 0,75 0,75 0,75 0,75 0,75 0,75 0,75 kleine groepsactiviteiten/keuzewerk 7 2 0,5 0,75 0, B. Taalontwikkeling Mondelinge taalvaardigheid spreekbeurten 0,5 0,5 0,5 0,5 gesprek 1,25 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 leesvaardigheid technisch lezen en leesbeleving 5 2,5 2, begrijpend lezen studievaardigheid 0,5 0,5 schrijfvaardigheid 1,25 1 0,75 0,25 spelling 1,5 1,5 1,75 1,75 1,75 taalbeschouwing/woordenschat 2 3,25 3,25 3,25 3,25 3,25 C. Engelse taal Mondeling/leesvaardigheid 0,75 0,75 D. Rekenen en wiskunde Vaardigheden cijferen verhoudingen en procenten breuken en decimalen meten/meetkunde totaal 5 5 5,5 5,5 5,5 5,5 E. Oriëntatie op mens en wereld aardrijkskunde geschiedenis samenleving techniek/milieu gezond en redzaamgedrag/verkeer natuuronderwijs Totaal 1 1,5 2,25 2,5 2,5 2,5 F. Lichamelijke opvoeding 2 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 G. Kunstzinnige vorming ,5 2 1,25 1,25 Pauze 1,25 1,25 1,25 1,25 1,25 1,25 1,25 Totaal 23,5 23,5 23,5 25,75 25,75 25,75 25,75 Onderwijsprofiel OBS Het Palet 14

15 HOOFDSTUK 6 DIDACTISCH HANDELEN 6.1 Het rooster: Lessen en werken aan weektaak In Dalton onderwijs staan in grote lijnen de volgende activiteiten op het rooster: Instructies: Hieronder verstaan we klassikale instructies en verlengde instructies voor de verschillende vakken. Vaak volgt na de instructie een korte begeleide inoefening. Hierbij wordt zoveel mogelijk direct feedback gegeven. Coöperatieve werkvormen worden regelmatig ingezet tijdens de instructie en begeleide verwerking. Takentijd: Dit is zelfstandige werktijd waarin gewerkt wordt aan opdrachten van diverse vakken met behulp van de takenbrief. Op de takenbrief staan verschillende niveaus aangegeven. De kinderen plannen de volgorde van het te maken werk en registreren het gemaakte werk. Kinderen kijken waar mogelijk werk zelf na. Tijdens het zelfstandig werken krijgen de subgroepen uit de groepsplannen verlengde instructie en/of begeleide inoefening en feedback. Groepsgebonden lessen: gym, buitenspel, wereldoriëntatie, keuzewerk, expressieve vakken, gespreksmomenten / presentaties, kanjertraining e.d. 6.2 Didactisch handelen Over het algemeen hanteren we het effectieve instructiemodel. Doordat er gewerkt wordt vanuit de daltonvisie worden alle fasen van het effectieve instructiemodel wel doorlopen, maar dit hoeft niet opeenvolgend te gaan. Zo kan het zijn dat een kind ervoor kiest om bijvoorbeeld de individuele verwerking op en later tijdstip uit te voeren of dat er pas aan het eind van de week gereflecteerd wordt op het werkproces. Wel wordt er naar gestreefd elke instructie te starten met een terugblik op de vorige les(sen) en het aangeven van het lesdoel. Verder komt onze daltonvisie tot uiting door tijdens de instructie coöperatieve werkvormen in te zetten. Hierdoor wordt de betrokkenheid en inzet tijdens de instructies verhoogd en worden overlegsituaties uitgelokt. Tijdens het didactisch handelen, wordt de zelfstandigheid van de kinderen zoveel mogelijk aangesproken. Bij zaken die de kinderen zelf op kunnen lossen zal de leerkracht niet ingrijpen. Vragen waarop kinderen zelf het antwoord moeten kunnen vinden (opzoekboek, woordenboek e.d.), worden door de leerkracht niet opgepakt. De manier waarop instructie wordt gegeven is van een aantal zaken afhankelijk: Wordt in de instructie nieuwe leerstof aangeboden Worden er in de instructie verschillende strategieën aangeleerd Hoe zijn de resultaten voor dit vakgebied Wordt er een actieve en onderzoekende houding van de leerlingen verlangd Zo kan de ene keer een korte gebonden instructie volstaan, terwijl bijvoorbeeld bij nieuwe leerstof de leerkracht een uitgebreide instructie zal geven en via modellen stap voor stap voordoet wat de leerlingen moeten leren. Daarnaast is het ook afhankelijk welk aanbod een leerling nodig heeft. Leerlingen die het plusaanbod volgen voor een vakgebied hoeven niet (volledig) deel te nemen aan de instructie. Leerlingen die het basisaanbod volgen nemen deel aan de basisinstructie. Leerlingen die het intensieve aanbod volgen, krijgen vaak een verlengde instructie aangeboden en/of begeleide verwerking. Didactisch Onderwijsprofiel OBS Het Palet 15

16 handelen Plus De pluskinderen volgen de instructie en de coöperatieve werkvormen afhankelijk van het soort les en het aanbod in de les. Tijdens de ene les gaan ze eerder aan hun eigen opdrachten beginnen dan in de andere les. Ook kan het zijn dat de pluskinderen de instructie niet volgen De leerlingen kiezen hun eigen oplossingsstrategieën De leerlingen krijgen een verwerking op maat De leerlingen maken op hen afgestemde opdrachten (dus niet eerst de basisopdrachten en daarna nog eens extra opdrachten). Leerlingen uit groep 7 en 8 werken op de Snappet aan individuele leerdoelen voor de basisvakken, geheel afgestemd op het niveau van de leerling Basis Deze leerlingen volgen de basisinstructie De leerlingen kiezen één van de aangeboden oplossingsstrategieën De leerlingen krijgen een verwerking op maat De leerlingen maken op hen afgestemde opdrachten Leerlingen uit groep 7 en 8 werken op de Snappet aan individuele leerdoelen voor de basisvakken, geheel afgestemd op het niveau van de leerling Intensief De leerlingen krijgen vooral sturende en modellende instructies De leerlingen leren één oplossingsstrategie De leerlingen krijgen verlengde instructie en of begeleide inoefening na de basisinstructie, tijdens het zelfstandig werken De leerlingen krijgen een verwerking op maat De leerlingen maken op hen afgestemde opdrachten Leerlingen uit groep 7 en 8 werken op de Snappet aan individuele leerdoelen voor de basisvakken, geheel afgestemd op het niveau van de leerling Onderwijsprofiel OBS Het Palet 16

17 BIJ JE EIGEN VOORBEREIDING EN UITVOERING VAN LESSEN VOLG JE DE VOLGENDE FASEN (gebaseerd op effectieve instructiemode Fasen van een les INTRODUCTIE Voorbereiding Hoe activeer je de voorkennis? (Terugblik) Instructie nieuwe stof Aard les Verkenneninoefenenherhalen Toetsen Tijdens de les Geef de start van de les aan Maak het kinddoel duidelijk Geef aan welk gedrag je verwacht Vertel de opbouw van de les Sturend of banend? Modellen of uitleg? INSTRUCTIE Voorbereiding Welke opdracht geef je om de kinderen te laten meedoen? Laat je dit individueel doen of via een coöperatieve werkvorm? Laat je leerlingen hardop aanpak formuleren? Tijdens de les Geef aan welk gedrag je verwacht Zorg voor een samenvatting (sturend of banend) INOEFENEN Voorbereiding Verloopt het inoefenen individueel of via een coöperatieve werkvorm? Tijdens de les Geef aan welk werkgedrag je verwacht Bereid kinderen voor op een beurt Geef feedback op antwoorden, werk, handelingen Hanteer de stoplichtafspraken Geef aan welk werkgedrag je verwacht ZELFSTANDIG Tijdens de les Geef aan hoeveel tijd er is WERKEN AAN Geef verlengde instructie DE TAAK Geef begeleide inoefening Wees af en toe beschikbaar voor vraagteken Evalueer het werkgedrag EVALUATIE Tijdens de les Evalueer het kinddoel: is dit bereikt en waar zie/merk je dat aan? Vat samen (sturend of banend) Geef het einde van de les aan Onderwijsprofiel OBS Het Palet 17

18 HOOFDSTUK 7 PEDAGOGISCH HANDELEN Pedagogisch handelen (algemeen) Het pedagogisch handelen van onze leerkrachten is afgestemd op het versterken van de drie basisbehoeften van de kinderen, te weten: relatie, competentie en autonomie. Relatie: De kinderen voelen zich geaccepteerd. Ze horen erbij. Ze zijn welkom. Ze voelen zich veilig. Er wordt mèt de kinderen gepraat en niet alleen óver hen. Samen met kinderen wordt teruggekeken hoe hun werkinzet en gedrag leiden tot een goed vervolg. Leerkrachten geven Kanjertrainingen met grote regelmaat. Leerkrachten hanteren structureel coöperatieve werkvormen, mede waardoor kinderen sociaal gedrag leren. Dit komt de relatie tussen de kinderen onderling zeer ten goede en zorgt voor een positieve groepsdynamiek. Competentie: De kinderen ontdekken dat ze de taken die ze moeten doen aankunnen, omdat de leerkrachten de taken op hun onderwijsbehoeften afstemmen en zorgen voor zoveel mogelijk succeservaringen. Autonomie: Leerkrachten geven ruimte aan het autonomie gevoel van hun kinderen. Ze honoreren initiatieven van kinderen. Ze waarderen ideeën van kinderen en wat ze ermee doen. Ze dagen kinderen uit om eigen oplossingen te bedenken. Ze laten de kinderen zelf keuzes maken bij het doen van taken. Ze laten de kinderen meebepalen bij de inrichting van het lokaal en vertrouwen organisatorische zaken aan kinderen toe. De directie en de leerkrachten besteden aandacht aan wat in de leerlingenraad is besproken. Kinderen willen eigenaarschap: Ze willen verantwoordelijk zijn voor hun gedrag en leren. Leerkrachten richten hun onderwijs zó in dat kinderen initiatief kunnen nemen, keuzes krijgen en kunnen maken, verantwoordelijkheid kunnen nemen en hun eigen ontwikkeling kunnen sturen. En dit alles binnen een duidelijke structuur: Vrijheid in gebondenheid. De wijze waarop de drie basisbehoeften relatie, competentie en autonomie op het Palet worden vormgegeven is gebaseerd op de volgende kernwaarden van het Dalton onderwijsconcept: Samenwerken Reflectie Zelfstandigheid Vrijheid, verantwoordelijkheid en vertrouwen De inrichting van het onderwijs heeft als doel een beroep te doen op de ontwikkeling van relatie, competentie en autonomie. Deze drie aspecten worden ook vertaald worden in de daltonkernwaarden. Zie het daltonontwikkelplan in de bijlagen. Middelen voor pedagogisch handelen 1. Belangrijke middelen in onze pedagogische aanpak: De leerkracht is kritisch op eigen handelen en heeft daarbij de instelling dat het eigen handelen hèt instrument is om doelen op het gebied van gedrag te bereiken. De aanpak van gedrag is door de hele school hetzelfde door het gebruik van de methode Kanjertraining. Deze methode hanteert de volgende doelen: Het bevorderen van vertrouwen en veiligheid in de klas Het versterken van de sociale vaardigheden van de leerlingen Beheersing van verschillende oplossingsstrategieën bij pesten en andere conflicten Bewustwording van de eigenheid bij leerlingen Leren om verantwoordelijkheid te nemen Het bevorderen van actief burgerschap en sociale integratie Onderwijsprofiel OBS Het Palet 18

19 Ieder jaar wordt de sociaal-emotionele ontwikkeling van de kinderen bijgehouden in het leerlingvolgsysteem van Parnassys, Zien. Indien nodig wordt hierop actie ondernomen in samenspraak met de IB-er en kan er een individueel handelingsplan of een groepsplan voor het gedrag worden opgesteld. Leerkrachten zijn verantwoordelijk voor alle kinderen. De groepsregels en gedragsregels zijn zichtbaar in elke klas en er wordt aan gerefereerd. Vanaf groep 1 wordt er structureel aan een positieve groepsdynamiek gewerkt, met inzet van vaardigheden vanuit de Kanjertraining. Structureel coöperatieve werkvormen inzetten. Consequent benoemen gewenst gedrag. Direct optreden bij uitlachen, pesten, buitensluiten. Hoge verwachtingen van de kinderen hebben. Kinderen de voldoening laten voelen van het stellen en halen van een hoog doel. Succeservaringen uitlokken, dit leidt tot zelfvertrouwen. Pedagogische gesprekken hebben tot doel kinderen naar hun eigen gedrag te laten kijken. Hierbij is er de mogelijkheid om VIB door de IB-er uit te laten voeren. Feedback is voor 80% deel positief en vooral gericht op het proces: Klein corrigeren, groot complimenteren. Dus: gewenst gedrag belonen, zowel groepsgericht als individueel Het gedrag en niet het kind afkeuren Tutorleren inzetten Leerlingenraad organiseren 2. Aanpak grensoverschrijdend gedrag: Als grondhouding geldt altijd: Negatief gedrag negeren, positief gedrag belonen. Grensoverschrijdend gedrag consequent en volgens hetzelfde stappenplan aanpakken. Zorgen vroeg delen met bouwcollega / IB / directie / teamvergadering Ouders/verzorgers direct informeren (wees eerste boodschapper ) Kinderen aanspreken op ongewenst gedrag wordt bij voorkeur buiten de waarneming van de rest van de klas gedaan en in ieder geval dicht bij het kind (niet over de groep heen schreeuwen naar een kind). Mèt kinderen praten, de volgende stap is een gesprek met het kind en de ouders waarbij afspraken vastgelegd worden. Worden de afspraken niet opgevolgd, volgt een nieuw gesprek met het kind, de ouders en indien nodig de ib-er of de directie. Aanpak pedagogisch handelen In het overzicht op de volgende pagina s wordt het pedagogisch handelen van de leerkracht verder uitgewerkt. Daarbij is er uitgegaan van de basisaanpak en de intensieve aanpak. Deze sluiten elkaar in vrijwel alle gevallen niet uit en moeten in samenhang gezien worden. Sommige kinderen zijn gebaat bij sterk weloverwogen pedagogisch handelen van de leerkracht. Voor deze kinderen is het goed om een bewustere (intensieve) aanpak voor ogen te hebben. Onderwijsprofiel OBS Het Palet 19

20 Pedagogisch handelen gericht op de relatie Aanpak basisgroep - De leerkracht is als eerste aanwezig in de klas (ook na de pauze) en verwelkomt ieder kind met dezelfde intentie. - Aan het eind van de dag staat de leerkracht bij de deur en zegt alle kinderen gedag met dezelfde intentie. - De leerkracht kijkt de kinderen aan als hij met hen spreekt. - De leerkracht benoemt gewenst gedrag. - De leerkracht geeft het voorbeeld aangaande de omgangsregels - Groeps-(vanaf leerjaar 3) en Kanjerregels regels hangen in de klas. - De leerkracht is kritisch op eigen handelen en heeft daarbij de instelling dat het eigen handelen een instrument is om doelen te bereiken. - De leerkracht past non-verbale communicatie bewust toe bijvoorbeeld: - regelmatig lachen/ontspannen gezicht - open en actieve houding (handen naast lichaam, niet gekruist, plek in de groep innemen, niet achter het bureau blijven hangen) - De leerkracht observeert de onderlinge interactie tussen kinderen in de groep op waarneembare gedragselementen zoals (manier van) praten met elkaar en met wie, lichamelijk contact tussen kinderen, seinen. De leerkracht spreekt kinderen direct aan op concreet waarneembaar gedrag en wijst nooit t kind af maar zijn gedrag: - direct: ik zie dat. - dat geeft mij.. gevoel - snap je dat? Ja- niet meer doen/nee wat snap je niet/korte herhaling om het af te sluiten - nee ik wil dat je erover nadenkt - wil dit gedrag niet meer ( geen discussie) - De leerkracht past bewust de principes van gedragsbeïnvloeding toe afhankelijk van de situatie en het doel: - Positief gedrag belonen individueel en/of groep - Voorbeeldgedrag laten zien - Negeren van gedrag - Bij negatief gedrag grenzen aangeven, consequentie aangeven en uitvoeren - Na een vakantie maakt de leerkracht een andere groepssamenstelling. De leerkracht maakt beredeneerde keuzes bij het samenstellen van groepjes kinderen om het samenwerken te bevorderen en om invloed uit te oefenen op de onderlinge relaties. - De leerkracht hanteert consequent het pestprotocol en maakt gebruik van Kanjervaardigheden - De leerkracht praat alleen met betrokkenen over de kinderen en hun thuissituatie. Aanpak intensieve groep - De leerkracht spreekt zijn interesse wekelijks (of vaker) uit naar de leerling over schoolwerk, spel en culturele achtergronden. - De leerkracht deelt zijn ervaringen in voldoende regelmaat met ouders/verzorgers - De leerkracht signaleert onzekerheid bij de leerling in leer- en gedragssituaties en ondersteunt de leerling in zijn behoefte aan veiligheid en acceptatie door dingen samen en/of voor te doen. - De leerkracht voert frequent gesprekken en legt de uitkomst vast in Parnassys en zo nodig met de leerling samen vast in een individueel handelingsplan. Onderwijsprofiel OBS Het Palet 20

21 Pedagogisch handelen gericht op de competentie Basis Intensief - De leerkracht spreekt zijn vertrouwen uit in de kinderen in het omgaan met elkaar. Er wordt uitgegaan van hoge, maar realistische verwachtingen. - De leerkracht laat zien, dat hij het gewenste gedrag heeft opgemerkt in woord en gebaar. Bijvoorbeeld door een duim op te steken. - De leerkracht sluit elk dagdeel (eventueel les) af met positieve feedback op het gewenst gedrag, gericht op het werk dat de kinderen hebben gedaan (product gericht). - De leerkracht sluit elk dagdeel (eventueel les) af met positieve feedback op de inzet van de kinderen en op het sociaal emotioneel functioneren (proces gericht). - De leerkracht spreekt met de kinderen over hun talenten om hen bewust te maken van hun mogelijkheden. - De leerkracht bespreekt met een leerling zijn gedragsmogelijkheden en ondersteunt hem door vertrouwen uit te spreken in zijn capaciteiten. - De leerkracht schrijft het bereiken van gewenst gedrag toe aan inzet van de leerling zelf. - De leerkracht vergelijkt de ontwikkeling van de leerling met zichzelf. - De leerkracht deelt zijn ervaringen in voldoende regelmaat met ouders/verzorgers; dit wordt vastgelegd in Parnassys. - De leerkracht signaleert onzekerheid bij de leerling in leer- en gedragssituaties en ondersteunt de leerling in zijn behoefte aan veiligheid en acceptatie door dingen samen en/of voor te doen. - De leerkracht voert frequent gesprekken en legt de uitkomst vast in Parnassys en zo nodig met de leerling samen vast in een individueel handelingsplan. Pedagogisch handelen gericht op autonomie Basis - De leerkracht daagt alle kinderen uit om aan het woord te komen en geeft de kinderen de ruimte om hun gedachten en gevoelens onder woorden te brengen. - De leerkracht herinnert de kinderen via complimenten aan de opgestelde gedragsregels. - De leerkracht geeft de kinderen (vanaf groep 3) de ruimte om mee te denken en beslissen over de inrichting van het lokaal. - De leerkracht laat de kinderen (vanaf groep 3) mee denken en mee beslissen over (bijvoorbeeld feestelijke) activiteiten in de groep. - De leerkracht creëert onderwijsleersituaties, bijvoorbeeld presentaties, waarin kinderen elkaar de ruimte geven voor een eigen inbreng, en waardeert die positief. - De leerkracht zorgt voor werkvormen, die ervoor zorgen dat de kinderen vorm kunnen geven aan hun eigen keuzes. Bijvoorbeeld het maken van een bouwwerk, het plakken van een collage, het schrijven van een verhaal, etc. - De leerkracht bespreekt met de kinderen hoe zij om kunnen gaan met kinderen in de groep die extra onderwijsbehoeften hebben en maakt hierover afspraken. Intensief - De leerkracht bespreekt met de kinderen het verantwoordelijk zijn voor elkaar. - De leerkracht bespreekt met de kinderen hoe zij zelfstandig hun problemen kunnen oplossen. - De leerkracht bespreekt met de kinderen hoe hij omgaat met verschillen tussen kinderen wat betreft zelfstandigheid en het dragen van verantwoordelijkheid. - De leerkracht deelt zijn ervaringen in voldoende regelmaat met ouders/verzorgers - De leerkracht voert frequent gesprekken en legt de uitkomst vast in Parnassys en zo nodig met de leerling samen vast in een individueel handelingsplan. Onderwijsprofiel OBS Het Palet 21

22 Basisafspraken over gedrag vanuit de Kanjertraining: 1. We vertrouwen elkaar 2. We helpen elkaar 3. Niemand speelt de baas 4. Niemand lacht uit 5. Niemand doet zielig Onderwijsprofiel OBS Het Palet 22

23 HOOFDSTUK 8 - KLASSENMANAGEMENT De wijze waarop het klassenmanagement op het Palet is vormgegeven is gebaseerd op de kernwaarden van het Daltononderwijs: Samenwerken Zelfstandigheid Verantwoordelijkheid, vrijheid en vertrouwen Reflectie Effectiviteit Borging Het klassenmanagement bevat de uitwerking van de visie op de kernwaarden. De praktische uitwerking van de kernwaarden m.b.t. klassenmanagement is te lezen in het daltontwikkelplan (zie bijlage). In het format van het onderwijsprofiel van het SWV wordt klassenmanagement beschreven in termen van Het structureren van ruimte, tijd en activiteit zodat de leerkracht de geplande activiteiten uit kan voeren. Om niet af te wijken van dit format, is ons klassenmanagement ook via die structuur beschreven: Klassenmanagement: Ruimte Basis - De klassenregels hangen (vanaf groep 3) zichtbaar in de klas. - De tafels, stoelen en kasten zijn zo neergezet, dat er duidelijke looproutes zijn in de klas. - De kasten zijn zoveel mogelijk gelabeld, zodat de kinderen zelfstandig de benodigde spullen kunnen pakken en opruimen. - De klok, de kleurenklok, de time-timer en het stoplicht hangen zichtbaar in de klas. - De dag- of weekplanning hangt zichtbaar in de klas. - De leerkracht stelt na iedere vakantie nieuwe tafelgroepen samen. - Kinderen kunnen een andere werkplek zoeken in of buiten de klas. Intensief - De leerling heeft indien nodig een vaste plaats in de klas. - Er zijn een aantal stilteplekken gecreëerd voor kinderen met concentratieproblemen. - Er zijn koptelefoons beschikbaar. Onderwijsprofiel OBS Het Palet 23

24 Klassenmanagement: Tijd Basis - De leerkracht gebruikt een rooster waarin hij alle lessen plant. - De leerkracht vertelt bij aanvang van de dag wat de planning van de dag zal zijn. - De planning van groep 1-2 is zichtbaar voor de kinderen middels dagritmekaarten. - De planning van groep 3-8 is zichtbaar voor de kinderen (met tijden). - De leerkracht houdt zich in principe aan de roostertijden. - In de takenbrief plannen en registreren de kinderen met dagkleuren. Intensief - Er zijn kleine timetimers en kleurenklokken beschikbaar voor op de tafel van de leerling. - De leerkracht maakt in overleg met de leerling de planning van de dag en/of de weektaak. Klassenmanagement: Activiteit Basis Intensief - De leerkracht organiseert de materialen in de klas zo, dat de kinderen ze zelf kunnen pakken. - De taak van groep 1-2 wordt gevisualiseerd op een planbord. - De taak van groep 3 wordt gevisualiseerd op een planbord en in de tweede helft van het jaar op een takenbrief. - De taak voor groep 4-8 wordt gevisualiseerd via een takenbrief. - De taken op de takenbrief worden in drie niveaus aangeboden. - De leerkracht geeft met het stoplicht aan: De leerkracht is niet beschikbaar (rood) Je mag niet naar de leerkracht komen, maar de leerkracht komt naar jou toe (oranje) De leerkracht is beschikbaar voor vragen, je mag naar de leerkracht toe komen (groen) - De kinderen geven met hun dobbelsteen aan: Ik ben aan het werk, je mag mij niet storen (rood). Ik ben aan het werk, maar je mag mij storen als je een vraag hebt (groen). Ik ben aan het samenwerken (oranje). Ik heb een vraag voor de leerkracht (vraagteken). - Het stoplicht en de dobbelsteen zijn hulpmiddelen voor het omgaan met uitgestelde aandacht. - De leerkracht legt de materialen voor of met de kinderen klaar op de tafel van de leerling. - De leerkracht maakt in overleg met de leerling het werk visueel, de leerling plant en registreert hiermee zijn werk Onderwijsprofiel OBS Het Palet 24

25