Plezier met overslag leren!

Transcriptie

1 Plezier met verslag leren Plezier met verslag leren! Jimi Gantis Inleiding Situering De verslagen vrmen in de artistieke gymnastiek een aparte bewegingsfamilie. We nderscheiden de verslag vrwaarts, de verslag zijwaarts (rad) en de verslag achterwaarts (flikflak). Overslag aanleren vraagt niet veel gymmateriaal: een lange mat aangevuld met enkele kleine matjes vlstaan (figuur 2). Lpverslag is p schl makkelijker en minder angstaanjagend dan flikflak. Rad kan makkelijk znder manuele hulp aangeleerd wrden. Overslag daarentegen is een gedrmd thema m leerlingen te laten samenwerken. Figuur 2: een pstelling vr lpverslag 1

2 Jimi Gantis Lpverslag (de benen blijven vr- achterwaarts gespreid) is een makkelijker variant dan de verslag met landing p twee benen samen. Je huding veranderen tijdens een snelle beweging is vr leerlingen meilijker dan je huding behuden. Bimechanisch gezien is je weerstand tegen rtatie (traagheidsmment) kleiner bij het verslaan met gespreide benen dan met geslten benen. Verdeeld landen p schl is veiliger: bij te veel vaart kan de leerlingen verder stappen f lpen. Het gespreid huden van de benen werkt psitief p het landen met een vlakke rug. De enige twee vrwaarden m p schl de verslag aan te leren zijn: 1. De leerlingen kunnen znder hulp pwerpen naar handenstand tegen het wandrek. 2. De leerlingen hebben al ervaring met het helpen tijdens andere eenvudige gymefeningen. Het helpen bij verslag met aangeleerd wrden. Daarm zullen we in de eerste les alle aandacht investeren in de helperstaak: we leren de juiste greep terwijl de uitverder pwerpt naar handenstand. Overslag zal er in de eerste les ng niet aan te pas kmen. De helperstaak bij de eindvrm bestaat hierin dat de leerling met pgetild en gedragen wrden tijdens de tweede fase van de lpverslag en veilig met wrden neergezet. Deze draaggreep aan schuder en rug tepassen p iemand die zal pwerpen naar handenstand is niet z vanzelfsprekend. De uitverder vertrekt immers vanuit stand met de armen hg en schuders en rug zijn vr de helpers ng nzichtbaar. We schreven al in een vrige bijdrage (Gantis, 2006), dat efficiënt en veilig helpen niet alleen afhangt van de juiste greep maar k van de mate waarin er rekening gehuden wrdt met de principes (de tien gebden) van het helpen. We smmen hier alleen de principes p, die vr de lpverslag van tepassing zijn (zie k in de bijlagen, de checklijsten en kijkwijzers). We geven k telkens een telichting ver het waarm?. Op het gevaarlijkste punt van de efening past de helper de meest cmfrtabele greep te. Om te kunnen dragen in de tweede fase met je met je dichtste hand de schuder nemen en met je verste arm de rug mklemmen. De helper stelt zich stevig p, krt bij de beweger en staat in een kleine spreidstand p de mat. De helpers passen zich aan de beweger aan en niet mgekeerd. Tijdens het pwerpen naar handenstand verplaatsen de helpers zich eventueel naar de uitverder. Ze grijpen eerst de schuder en mklemmen vrijwel nmiddellijk de rug ng vr de uitverder vlledig in handenstand is. Omwille van dit principe gaan de helpers nit in kniestand helpen. Helpersgrepen aan de ledematen wrden z dicht mgelijk bij de schuder f het bekken tegepast: dit lijkt vanzelfsprekend bij de lpverslag. De leerlingen kennen de gevaren vr mgelijke eigen kwetsuren bij het helpen. Jngeren meten leren hun rug te sparen bij het tillen. We heffen vanuit de knieen. Ok daarm is het niet tegestaan m te helpen vanuit kniestand f halve kniestand. 2

3 Plezier met verslag leren De helper tnt dr zijn huding dat hij klaar staat. Dat is evident bij alle hulpverlening. Hulp dseren: helpers passen zich aan de vaardigheid, de vrderingen en het gewicht van de uitverder aan. Een gede helper begeleidt tt de beweging af is. Bij pwerpen naar handstand, bij handstand kaatsen, bij gedragen lpverslag is de beweging pas af als de uitverder terug vet aan grnd heeft. Aandachtspunten bij de uitvering van de gedragen lpverslag Deze zijn bij de uitvering niet z uitgebreid als bij het helpen: Krachtig inzetten van het afsttbeen en zwaaibeen Plaats de handen ter hgte van de helpers Een kaatsende handensteun Vrm behuden tijdens de mkering Landen in evenwicht f met drlpen Het vierde puntje is van grt belang vr de succesbeleving bij de helpers en uitverder en daar gaat het in dit artikel m. We bedelen hiermee dat de uitverder zich ttaal gestrekt met huden met de armen naast de ren in het verlengde van de rmp en met de benen wijd gespreid. Det de uitverder dit niet, dan is het meilijk vr de dragers m de uitverder tijdens de verslag bij te sturen. Helpen, samen iets den en samenwerken zijn geen synniemen Wanneer ik de matjes juist leg, wanneer ik een bezeker de weg wijs, wanneer ik een handstand in evenwicht hu dan help ik. Daarm ben ik ng niet aan het samenwerken. Wanneer ik samen met de anderen pwarm, wanneer ik samen met anderen verslag leer, wanneer ik samen met mijn partner m het eerst vast neem met de juiste greep dan ben ik ng niet aan het samenwerken. De psitieve wederzijdse afhankelijkheid (PWA) is vlgens Ebbens (1997) één van de vrwaarden tt leren samenwerken. PWA wil zeggen, dat de grepstaken z gestructureerd zijn dat de leerlingen elkaar ndig hebben m tt een plssing te kmen. Het is met andere wrden structureel nmgelijk dat één leerling in zijn eentje tt een resultaat kmt en dit resultaat wrdt dan vergenmen dr de andere leerlingen. Het gaat hier wel degelijk m nderlinge (wederzijdse) afhankelijkheid en niet m de afhankelijkheid van zwakkere tegenver sterkere leerlingen die de bewegingspdracht kunnen vrden, uitleggen, aanleren. Samenwerkend leren als werkvrm Samenwerkend (cöperatief) leren gebeurt niet zmaar. In grepjes van vijf een verslagparcurs afwerken znder meer is nvldende m van samenwerkend leren te spreken. Wanneer we binnen een grepje leerlingen bepaalde rllen tewijzen (bservatr, uitverder, helper) zijn de vrwaarden gesteld tt samenwerken. (PWA dr middel van de functie). Om die reden maken we altijd partnergrepen met leerlingen p verscht. Strikt genmen kan je de verslag aanleren in grepjes van drie. In grepjes van vijf krijgen de niet-actieven altijd een kijk- en feedbackpdracht. Wanneer we aan die functies specifieke taken (cntrleren van de aan f afwezigheid van bewegingsaccenten, geven van feedback, de juiste ndersteuning, het dseren van impulsen... ) geven we cncrete prikkels tt cöperatief leren. Samenwerkend leren met intentineel zijn, gestuurd met cncrete aandachtspunten dr de leraar aange- 3

4 Jimi Gantis reikt. Deze manier van werken stimuleert tal van sciale vaardigheden (cmmunicatievaardigheden, rganisatievaardigheden, relatievaardigheden zals mgaan met kritiek, je mening durven uiten, uitvlakken van tekrtkmingen van de partners, bereid zijn tt functiewisseling, initiatief nemen m een stap verder te zetten in de leerstfpbuw, klaar staan vr het geval dat...) en leidt tt actief inzicht mét prestatieresultaat met én dankzij elkaar. De kijkwijzer, checklijst en partnerevaluatie als leermiddel De vergang van leraarsturing naar leerlingsturing wrdt vergemakkelijkt dr de aanwezigheid van schriftelijk f elektrnisch instructiemateriaal. Een kijkwijzer (Bijlagen 6, 7, 8, 12) kan de weetjes in verband met de bewegingspdracht en de helperstaak en de bservatiepdracht in wrd en beeld aan de man (leerling) brengen. Een checklijst (Bijlage 2 en 9) smt de vrwaarden, aandachtspunten f te vermijden futen p m tt een ged en veilig resultaat te kmen. Een partnerevaluatie-prtcl (Bijlage 1) dwingt de leerling m gericht te kijken naar de crrecte uitvering van alle taken aan de hand van een beperkt aantal items. In tegenstelling tt de misvatting dat partnerevaluatie synniem is aan elkaar punten geven, hebben we het hier ver een checklijst waar de vrwaarden tt juist functineren dr de partners medegedeeld en aangevinkt wrden. Deze leermiddelen kunnen, mits leerlingen én leraar er ged mee kunnen mgaan, aanleiding geven tt kwalitatief beter leren. Leraar en leerlingen meten er ver waken dat de les LO niet ntaardt in een schrijfles f verlegles. Het tijdsmanagement, in dit geval in handen van de leraar, met geptimaliseerd wrden. Lpverslag en het vakcncept LO Vanuit het vakcncept LO wrden twee grte delenrubrieken naar vr geschven: de bewegingsgebnden delen (mtrische cmpetentie en een geznde, fitte en veilige levensstijl) en de persnsgebnden delen (psitief zelfbeeld en sciale vaardigheden). Beide delengrepen kmen samen aan bd in de lessen, weliswaar met accenten p het ene f het andere én met een integratie van de cmpnenten kennis, vaardigheid, het dynamische en het affectieve. Deze geïntegreerde aanpak nderscheidt de kwalitatieve les Lichamelijke Opveding van het zuiver sprtgericht nderwijs, waar er weinig ruimte is m de leerling in zijn ttale ntwikkeling te stimuleren. Anders gefrmuleerd, het geïntegreerde vakcncept kan niet gerealiseerd wrden znder een brede waaier aan werkvrmen en leermiddelen te hanteren. Mtrische cmpetentie en een geznde, fitte en veilige levensstijl (vaardigheid, kennis, dynamische en affectieve) De basis hiervr kan in de gymles gelegd wrden. Wanneer we als leraar ervr kunnen zrgen dat leerlingen p hun niveau (met veel/weinig hulp, in verschillende situaties), een verslag kunnen uitveren (vaardigheid), dat de leerlingen weten he ze die veilig en efficiënt (kennis) kunnen uitveren en helpen, dat er znder angst en met plezier (affectief) kan uitgeverd en gehlpen wrden, dan werken we grensverleggend. Psitief zelfbeeld en sciale vaardigheden Als leerling jezelf leren inschatten (wat kan ik, wat de ik, he evlueer ik? En daar ben ik ged in, ik kan ng altijd iets leren, k een betere kan ik bijsturen in zijn taak ) alsk medeleerlingen (wat heb ik van hem/haar geleerd, he det hij/zij dat?) is een prces dat met pgebuwd wrden. Vrwaarde is een n- 4

5 Plezier met verslag leren dersteunend en veilig leerklimaat vr de lerende. In dit verband hebben nieuwsamengestelde-klassen het niet z gemakkelijk. Vaste zelfgekzen partnergrepen kunnen selaas brengen. Een peride verslag pzetten: enkele didactische wenken Maak de grepjes enkele leden grter dan strikt ndig. Z krijgt de leraar kans m niet-betrkken leerlingen te identificeren. De betrkkenheid vergrt je dan dr een individueel gesprek. Organiseer de activerende inzet met partnerefeningen. De leerlingen kiezen zelf hun partners en z wrden ze het van in de pwarming gewn m manueel cntact te maken met de andere. Hu het invullen van evaluatiekaarten strikt leraargestuurd. Vrzie vldende balpennen en invulfrmulieren. Laat de checklijsten en evaluatiekaarten rdelijk aan de zijkant leggen. Bepaal als leraar wanneer er ingevuld mag wrden. Anders ntaardt de gymles in een schrijfles. Maak gebruik van het elektrnisch leerplatfrm. Materiaalpstelling, kijkwijzers met de helperstechnieken, checklijsten met de mgelijke futen f aandachtspunten, zelfevaluaties kunnen tijdens de peride gymnastiek p het elektrnisch leerplatfrm geplaatst wrden Het plaatsen en wegbergen van het materiaal, evenals de pwarming behren tt de les. De reflecties en evaluaties zullen dan k peilen naar de betrkkenheid van de leerlingen in die lesnderdelen. De iets met de ingevulde bservatiekaarten. Verwijs ernaar in het (vak)rapprt. Hu rekening met een evlutie in het bepalen van het rapprtpunt en in het schrijven van een rapprtcmmentaar. Evlutie In vlgend uitgewerkt vrbeeld van een peride lpverslag in het bewegingsnderwijs zijn een aantal verschuivingen waar te nemen. Van leraarsturing naar gedeelde sturing Omwille van de succesbeleving vr uitverder en helper is het belangrijk dat iedereen mee is vanaf het begin. In de vlgende lessen zijn de teugels lsser en kunnen de leerlingen zelf bepalen wie ze bserveren, heveel beurten ze nemen binnen een pgelegde tijd, f ze veel f weinig helpen. In de laatste les mgen ze kiezen p welk niveau ze de verslag willen efenen en laten tetsen. Van klassikaal via mlp f circuit tt hekenwerk In de eerste leraargestuurde les is iedereen tegelijk bezig met dezelfde pdracht en aandachtspunten. In de vlgende lessen werken we met vaste partnergrepen die zelf hun vrdersnelheid bepalen. We eindigen met partnergrepen die de leerlingen zelf samenstelden al naar gelang de interesse en keuze uit de aangebden situaties. Van allen gelijk tt differentiatie In het begin is de situatie waarin de verslag wrdt aangeleerd vr iedereen gelijk. De leraar bepaalt het vrderen. Dit evlueert in deze lessenreeks tt differentiatie tussen de partnergrepen en binnen de partnergrepjes, differentiatie in de helperstechniek, in de mstandigheden waarin er verslag uitgeverd wrdt. 5

6 Jimi Gantis Van full cntact tt discrete hulp We starten met de draaggreep. Dit is een veilige greep haalbaar in de tweede en derde graad van het secundair nderwijs. De greep werkt echter hinderend vr wie ervaring heeft met de lpverslag. Daarm de evlutie in de greep van dragen tt een zetje geven. Zelfgekzen partnergrepen f tevallig samengestelde grepjes. Wanneer het aanvankelijk m vertruwen in de partners gaat f m een prductevaluatie laten we de leerlingen hun grepjes zelf samenstellen. Sms wrden de vrienden k eens gescheiden, ze meten ten sltte leren samenwerken met iedereen van de klas. Perideplanning Peridethema Helpen en uitveren: (lp)verslag in diverse situaties. Leerdelen A. Bewegingsgebnden delen Leerlingen kunnen zich tijdens heel de beweging pspannen met de armen hg en de benen dwars gespreid. Leerlingen kunnen een kaatsende handensteun uitveren tijdens de gedragen lpverslag. De helpers kunnen in alle mstandigheden de juiste draaggreep tepassen. De helpers tillen steeds vanuit de benen en met een verticale rug. B. Persnsgebnden delen De grepsleden kunnen gerichte feedback frmuleren zwel naar de helpers als naar de uitverder (cmmunicatievaardigheden). De grepsleden stimuleren elkaar m de grenzen te verleggen. Ze prijzen gede helpersinzet en gede uitveringen. Ze medigen elkaar aan (relatiebekwaamheid). De leerlingen kunnen zelfstandig de taken verdelen en vlt wisselen van functie (rganisatievaardigheid). In de zelfreflectie kijken ze kritisch naar hun vertnd gedrag en hun invulling van de taken Bij differentiatie kiezen de leerlingen bewust vr die meilijkheidsgraad waar ze ng iets kunnen leren 6

7 Plezier met verslag leren Planning Les 1: leren helpen in functie van lpverslag. (Opwerpen naar handstand znder aanlp f psprng). De aandacht is niet alleen gericht p de juiste greep maar k p de principes, dichtbij staan, zich aanpassen aan de uitverder, klaar staan... Les 2: van handstand kaatsen tt lpverslag znder aanlp f psprng. Leerlingen leren bserveren en bijsturen waar ndig. De helpersprincipes wrden uitgebreid: tillen met een verticale rug en heffen vanuit de knieën, meebewegen enz. Les 3: van gedragen lpverslag uit stand tt verslag vanuit aanlp f psprng. Uitverders leren hun vaart dseren en de plaats vr de kaatsende handensteun inschatten. De helpers leren zich aanpassen aan de uitvering en de mgelijkheden van de partners. Les 4: variatie in lpverslag. De eindvrm van de vrige les is een van de aangebden standen in het hekenwerk. Verder variëren we in de vrm (verslag) de verbinding (+ vrwaarts rllen, + rad ) testel (kaatsen in de minitrampline, afsprng van de balk f verhgde bank, kasten in de lengte) (bijlagen 11, 12) Observeren en bijsturen blijft de bdschap. Evaluatie Zelfevaluatie (Bijlagen 3, 4 en 5) Leerlingen evalueren p kritische wijze hun taakgerichtheid, bijdrage in het grepswerk, sciale vaardigheden en pgedane kennis gedurende de peride. Partnerevaluatie (Bijlage 1) Leerlingen evalueren p kritische wijze de taakgerichtheid van de grepsleden. Ze nteren niet alleen p gezette tijden, ze delen k hun pmerkingen mee (vr het te laat is). Permanente evaluatie De leerkracht vlgt de leerlingen en hun grepje permanent in de klas. Hij hudt rekening met hun genteerde pmerkingen en evluties. Vr een prductevaluatie kan hij p een klaslijst turven wie vaak faalt in de verschillende taken. Hij hudt een pen bekhuding zdat de leerlingen weten hever ze staan. 7

8 Jimi Gantis Cncrete uitwerking van de lessen LES 1: leren helpen in functie van de lpverslag De aandacht is niet alleen gericht p de juiste greep, maar k p de principes. Leerdelen A. Bewegingsgebnden delen Leerlingen leren de draaggreep juist tepassen en begrijpen k het waarm. De leerlingen huden rekening met de principes van het veilige helpen: krtbij staan, meebewegen, vasthuden, tillen vanuit de benen. B. Persnsgebnden delen De leerlingen stellen vast dat ze iedereen k de zwaardere, de betere kunnen helpen (zelfbeeld). Uitvering Vraf wrdt het materiaal klaargezet. De les start met een stevige pwarming liefst met partnerwerk zdat er p een speelse wijze al lichamelijk cntact is. In de lesinleiding is er eveneens aandacht vr het lsmaken van de schudergrdel de rug en bekkengrdel (adductren, hamstrings...). De draaggreep wrdt uitgelegd (Kijkwijzer 1: het helpen). In vaste grepjes van vijf tt zes man prberen de leerlingen de draaggreep uit p iemand van de grep die pwerpt naar handenstand. De gehlpen leerling en de mstaanders geven aan f het ged f fut is. Van zdra elk grepslid de juiste greep nder de knie heeft, gaat de aandacht van alle grepsleden naar de aandachtspunten vr het ged en veilig helpen (zie bijlage kijkwijzer): De greep is nmiddellijk juist: niet de ksel maar de schuder grijpen niet met de hand de rug ndersteunen maar de rug marmen De dichtste hand in supinatie aan de schuder. Snel kunnen ingrijpen: met twee helpen m het eerst de uitverder juist vastnemen Aan twee kanten kunnen helpen. Het enige aandachtspunt dat we aan de uitverder meegeven is: Werp p naar handenstand maar hu in de handstand je benen gespreid! Wanneer dit vlt verlpt, efenen de leerlingen het pzwaaien naar handenstand en het helpen bij andere partners. Dit kan gerganiseerd wrden als vlgt (zie figuur 3): De helft van de klas staat klaar als helper. De uitverders zijn verdeeld ver de verschillende helperspsten. Op het teken van de leraar werpt in elke stand een leerling p naar handenstand, uitgehlpen dr twee helpers. Nadien schuift hij dr naar de vlgende pst tt iedere uitverder weer p zijn rsprnkelijke pst staat. Nadien wrdt er van functie gewisseld. Na iedere uitvering geven de leerlingen die pwerpen krt feedback aan de helpers (te laat, fut aan de rug ) de helpers geven feedback aan de uitverder (handen bij ns plaatsen, benen gespreid ). 8

9 Plezier met verslag leren Figuur 3: Omlp pwerpen naar handenstand LES 2: van handenstand kaatsen tt lpverslag Leerlingen leren bserveren en bijsturen waar ndig Leerdelen A. Bewegingsgebnden delen Leerlingen autmatiseren een helperstechniek, ze leren zich aanpassen aan de capaciteit van de uitverder. Leerlingen ervaren de juiste uitvering van de lpverslag (een kaatsende handensteun en vrmbehud tijdens de mkering. B. Persnsgebnden delen Futen wrden naar elkaar gecmmuniceerd (cmmunicatievaardigheid). Helpers en uitverders huden rekening met de gekregen feedback (luistervaardigheid). Ieder grepje regelt zelf de taakwissel en wie wie bserveert (rganisatievaardigheid). Intensiteit van het heffen aanpassen aan de mgelijkheden van de uitverder. Meebewegen, mee verplaatsen. Verantwrdelijkheid, ernst waarmee met de partner mgegaan wrdt. Uitvering Na het klaar zetten van het ndige materiaal en de pwarming, delen we de leerlingen in grepjes van 5 f 6 in. 1. De eerste pdracht is de laatste van vrige les: pwerpen naar handenstand. Het helpen wrdt ng eens herhaald. 2. De leraar intrduceert de kaatsende handensteun (figuur 4). Dit wrdt eerst klassikaal znder hulp aangeleerd. Aandachtspunten: De actie kmt uit de schuders en niet uit de ellebgen. Kaatsen van zdra je de mat met je handen raakt. Niet wachten tt je bven bent. Hu k hier je benen gespreid. Wie kan de matrand verbruggen? Om het verst? 9

10 Jimi Gantis 10 Figuur 4: handstand kaatsen 3. Elke leerling krijgt een blad en balpen en nteert naam en datum. De leraar legt de betekenis van de verschillende items en de bedeling van die kaart uit (bijlagen 1 en 2). Hij wijst erp dat het belangrijkste is dat de leerlingen leren futen zien en cmmuniceren en dat er alleen p zijn aangeven mag genteerd wrden. Vragen wrden beantwrd. Na de uitleg leggen de grepsleden kaarten en balpen netjes aan de kant krt bij hun pstelling. Vóór de leerlingen aan een pdracht beginnen gaat elk grepje in een cirkel staan. Daar wrdt afgesprken wie welk medegrepslid zal bserveren. De leerlingen veren een kaatsende handenstand uit. De helpers tillen vanuit hun knieën de uitverder p tijdens de kaats en zetten hem nadien terug in de handenstand neer. De leraar geeft het sein m te nteren. Nadien wisselen de leerlingen van taak. 4. Zelfde pdracht als vrheen maar nu mgen de helpers de uitverder verdragen p vrwaarde dat de uitverder zijn vrm behudt. Det hij het niet dan wrdt de uitverder weer in handenstand geplaatst. De rganisatie van de bservatie gebeurt als vrheen. De leraar last eventueel haltemmenten in m misverstanden recht te zetten, gevaarlijke situaties te crrigeren f m een stap verder te zetten in de leerstfpbuw. Op het einde van de les, bij het wegbergen van het materiaal, verzamelt de leraar de bservatiekaarten, checklijsten en kijkwijzers. LES 3: lpverslag na een krte aanlp en psprng Zwel de uitverders als de helpers verleggen hun grenzen. Observeren en bijsturen blijft de bdschap. Leerdelen A. Bewegingsgebnden delen Leerlingen autmatiseren hun helpersvaardigheid. Leerlingen leren hun aanlpsnelheid dseren Ze leren de afstand schatten: waar met ik pspringen m mijn handen bij de helpers te plaatsen? B. Persnsgebnden delen Leerlingen blijven attent m dreigende futen mee te delen (cmmunicatievaardigheid). Leerlingen staan pen vr de aangereikte feedback (luistervaardigheid). Uitvering

11 Plezier met verslag leren Na het klaar zetten van de matten en het pwarmen wrden er nieuwe grepjes gevrmd. Handenstand kaatsen met hulp wrdt herhaald. Gaat dit veral ged, dan mag er vergedragen wrden. Bij de vlgende stap wrdt de psprng znder aanlp geïntrduceerd. Op het einde maken we een lpverslag na een krte aanlp en psprng. Lukt dit ged in de vaste partnergrepjes dan is het mment aangebrken m anderen te helpen en dr anderen gehlpen te wrden. Als management vr deze pdracht verwijzen we naar figuur 3. De leraar en de geblesseerden turven wie juist en ged helpt en wie pbuwende feedback geeft. Op het einde van de les krijgen de partnergrepen vldende tijd m de pdracht zek de fut p te lssen (bijlagen 7 tt 10). LES 4: Lpverslag in verschillende situaties. Na een krte herhaling van de lpverslag (met aanlp en psprng) kunnen de leerlingen kennismaken met de (lp-)verslag in verschillende situaties (bijlagen 11 en 12). Ze beslissen zelf bij elke stand he ze gehlpen willen wrden. Leerdelen C. Bewegingsgebnden delen Leerlingen autmatiseren hun helpersvaardigheid. Leerlingen leren hun aanlpsnelheid dseren Leerlingen kunnen het geleerde (uitveren en helpen) tepassen in een nieuwe situatie. D. Persnsgebnden delen Leerlingen kunnen in een nieuwe grep hun verwrven expertise met hun klasgenten delen (samenwerken dr brnafhankelijkheid). Leerlingen blijven attent m dreigende futen mee te delen (cmmunicatievaardigheid). Leerlingen luisteren actief wanneer een klasgent een efening demnstreert en uitlegt (luistervaardigheid). Leerlingen durven elkaar instrueren en ntwikkelen hierdr een gevel van cmpetentie (psitief zelfbeeld). Leerlingen leren reflecteren ver hun samenwerking, helperscapaciteiten en prestatievrderingen. Uitvering Na het klaar zetten van de matten en het pwarmen wrden er zveel grepjes gevrmd als er standen zijn. Elk grepje leert zichzelf de pdracht aan via kijkwijzers (vrbeeld bijlage 11). De leraar superviseert en geeft bijkmende uitleg waar ndig. Na verlp van tijd cntrleert de leraar k f iedereen in de grepjes vldende p de hgte is van de aandachtspunten. Na verlp van tijd wrden er nieuwe grepen samengesteld zdat er minstens één f meer experten van elke stand in elk grepje aanwezig zijn. Nu krijgen de leerlingen de kans m het helpen en uitveren in een nieuwe situatie uit te prberen nder leiding van een expert-medeleerling! De leraar nteert wie leiding neemt, aanmedigt, ged helpt. Hij kan een scre geven f appreciatie geven aan de kwaliteit van het helpen en aan de meilijkheid en de beheerste uitvering terwijl de leerlingen uitveren. 11

12 Jimi Gantis Op het einde van de les krijgen de leerlingen kans m hun zelfevaluatie in te vullen (bijlagen 3, 4 en 5). Dan pas wrdt het materiaal pgebrgen. Besluit In deze peride met lpverslag kunnen de leerlingen elkaar letterlijk ndersteunen. Dr de kijkpdrachten, de medeleerlingen die feedback geven en de reflectiemmenten, krijgen ze een beter inzicht in hun eigen kunnen en gedrag. Literatuur Behets, D. (2005). Bewegingspveding. Een vakcncept als uitndiging m te leren. Leuven: Acc Ebbens, S. (1997). Samenwerkend leren: Praktijkbek. Grningen: Wlters-Nrdhff. Van De Velde, (2002). De grep in actie. Leuven: Acc/Leusden. Van Den Bsch, W. (2004). Overslag, Gymtec, (2) 2, Gantis, J. & Pivtti, F. (2004). Helpen en bijstaan als methdisch hulpmiddel in recreatieve gymnastiek, Gymtec, (1) 4, Gantis, J.; Schrven, W.& Van Esser, M. (1984). Van Kpstand tt Kasamatsu. Leuven: Acc. Gantis, J. (2006). Grensverleggend helpen. In W. Arend & D. Behets (red.), Lichamelijke pveding: grensverleggend, pp. Leuven/Leusden: Acc. Gantis J. (2007). Met heel de klas: achterwaartse salt. In D. Behets (red.), Het vakcncept bewegingspveding in de praktijk, pp. Leuven: Acc. 12

13 Plezier met verslag leren Bijlagen Observatiekaart Lpverslag Naam: Datum: In grepjes van vijf: 1 uitverder; 2 helpers, Iedereen bserveert een medeleerling. De bservatr vult p het teken van de leraar de rubrieken bij het helpen en uitveren in: A (altijd); S(sms); N(nit).? (niet kunnen zien). Je nteert eveneens je naam als bservatr. Je zegt steeds tussendr aan helpers en uitverder wat ged en fut is. Na het nteren, wisselt men van gebserveerde. Helpen Op tijd Juiste greep Tillen vanuit de knieën meebewegen Vrzichtig neerplaatsen Observatr Uitveren Vet ver handen ver Kaatsende handensteun vrmspanningsbehud Oriëntatie p de handen Aantal uitveringen Observatr Bijlage 1: Observatiekaart 13

14 Jimi Gantis Helper Wees ernstig, het lukken ligt deels in juw handen! Grijp met de afgesprken greep! Een gede helper is herkenbaar aan het feit dat hij ng vast heeft als de uitvering afgelpen is! Verplaats je mee met de uitverder! Pas je intensiteit van helpen aan de mgelijkheden van uitverder aan! Uitverder Vet ver, handen ver! Duw af van zdra je de mat raakt! Hu je benen vr- achterwaarts gespreid! De armen blijven hg naast de ren tijdens heel de uitvering! Blijf naar je handen kijken na het kaatsen. Dseer je vrwaartse verplaatsing zdat je de helpers niet nder de vet lpt! Observatr Wees alert en grijp in vóór het gevaarlijk wrdt. Als het ged is, zeg het k! Beperk je feedback tt het essentiële! Nteer pas als de leraar het zegt! Bijlage 2: Checklijst telichting bij de bservatiekaart 14

15 Plezier met verslag leren Zelfevaluatie Samenwerken deel1 Naam: Klas: Datum: Je hebt 4 lessen lang geefend aan de (lp)verslag. Hiernder vind je een psmming van gedragingen in verband met ged f slecht samenwerken. Nteer f je Altijd, Sms f Nit deze gedragingen vertnt. Psitief gedrag Negatief gedrag Taakgerichtheid Taakgerichtheid Ik geef nuttige tips. Ik blijf bij mijn partnergrepje. Ik luister naar tips van anderen en prbeer er rekening mee te huden. Ik neem regelmatig een beurt. Ik nteer pas als het sein gegeven wrdt. Ik bezet de mat, de anderen meten maar wachten. Ik neem meer beurten dan de anderen. Ik de het liever alleen. Ik de andere dingen dan bserveren, uitveren f helpen. Als ik niets gezien heb vul ik maar wat in. Ik pas mijn inzet en helpersgreep aan de nden van de uitverder aan. Ik prbeer snel te starten met de grep. Interpersnlijke relaties Ik medig anderen aan. Ik help m het even wie. Als ik niet aan beurt ben en niet met helpen, ben ik tch betrkken. Interpersnlijke relaties Ik lach met mislukkingen. Mijn klasgenten meten mij niet zeggen wat ik met den. Ik help alleen mijn vrienden. Zie k mmezijde Bijlage 3: Zelfevaluatie samenwerking deel 1 15

16 Jimi Gantis Zelfevaluatie Samenwerken Deel2 Naam: Klas: Datum: Zet een kruisje in de klm die vr ju van tepassing is! Ik ben tevreden ver mijn bijdrage als Beweger: ik efende intens. Helper: ik beveiligde crrect en p een gedseerde wijze. Observatr: ik gaf nuttige tips. Ik ben tevreden ver mijn leerprces Ik heb mijn verslag verbeterd. Ik kan nu ged helpen. Ik zie futen in uitvering en helpen. Dr het nteren van de aandachtspunten heb ik mijn eigen gedrag (helpen, uitveren) bijgestuurd. Ik ben tevreden ver mijn wijze van samenwerken Ik heb ervaren dat samenwerken in vaste grepjes interessant is. Ik heb rekening gehuden met de wensen van mijn teamgenten. Ik heb rekening gehuden met de mgelijkheden van mijn teamgenten. Functineren in grep Iedereen luisterde. Iedereen kn zijn inbreng leveren (helpen, tips geven). Er werd rekening gehuden met elk grepslid. Elk teamlid zette zich ptimaal in. Akkrd Gedeeltelijk akkrd Niet akkrd Bijlage 4: Zelfevaluatie samenwerking deel 2 (achterzijde deel1) 16

17 Plezier met verslag leren Zelfevaluatie Betrkkenheid en zelfbeeld Naam: Klas: Datum: 1. Je hebt 4 lessen lang geefend aan de lpverslag met grte aandacht vr het samenwerken. Kan je hiernder krt verwrden welke aandachtspunten je mest nteren vr de helper? Kan je hiernder krt verwrden welke aandachtspunten je mest nteren vr de uitverder? Op welke plaats (ten pzichte van de klas) sta jij als helper? Heel slecht Heel ged 4. Op welke plaats (ten pzichte van de klas) sta jij als bservatr? Heel slecht Heel ged 5. Op welke plaats (ten pzichte van de klas) sta jij als uitverder? Heel slecht Heel ged Bijlage 5: Zelfevaluatie samenwerking en betrkkenheid. 17

18 Jimi Gantis Bijlage 6: Kijkwijzer helpen. 18

19 Plezier met verslag leren Bijlage 7: Kijkwijzer zek de fut. 19

20 Jimi Gantis Bijlage 8: Kijkwijzer zek de fut (2). Helper Uitverder Eerst schuder dan rug Geen kaatsende handensteun Niet marmd Geen vrmspanning Niet de schuder Kin p de brst Niet krtbij staan Benen niet gespreid Niet tillen vanuit de knieën Vet niet ver handen niet ver Te laat cntact Armen niet hg gehuden Bijlage 9: Checklijst met veel vrkmende futen. 20

21 Plezier met verslag leren Zek de fut Namen van de grepsleden: figuur Futen Waarm Bijlage 10: Evaluatie zek de fut! 21

22 Jimi Gantis Bijlage 11: Kijkwijzer: tepassingen p lpverslag. 22

23 Plezier met verslag leren Bijlage 11: Kijkwijzer lpverslag p de dubbele mini. 23