Het effect van de FOCUS op exposure bij OCS CGT nonresponders

Transcriptie

1 Het effect van de FOCUS op exposure bij OCS CGT nonresponders Een pilotstudie naar de effectiviteit van een kortdurende, intensieve, ambulante behandeling bij patienten die een eerdere CGT hebben gehad. Voorlopige resultaten M. Kampman & G.J. Hendriks Voorjaarscongres VGCT 2015 Veldhoven

2 Behandeling van OCS Goede evidence based behandeling voor OCS. Multidisciplinaire Richtlijn (CBO, 2013): Cognitieve gedragstherapie (CGT) SSRI Eerste voorkeur: CGT Exposure in vivo en responspreventie

3 De behandeling Exposure en responspreventie: Patiënt doet juist waar hij bang voor is en weerhoudt zich van gedragingen/rituelen om angst te laten zakken % succesvol verbeterd Tevreden? De 50-25% wordt niet beter of heeft een terugval

4 Onvoldoende respons Een van de redenen voor onvoldoende respons/terugval: Hypothese: Zelfstandige exposure door de patiënt wordt niet op de juiste manier uitgevoerd. Teveel vermijdingsgedrag en of veiligheidsgedrag zijn onderhoudend voor de klachten. Restklachten zijn reden voor terugval

5 Ontwikkelingen leertheorie Ontwikkelingen laatste jaren: Exposure: van het idee dat angst uitdooft naar de hypothese dat het gaat om verwachtingsleren Wanneer je leert dat je angstige verwachting niet uitkomt, dan zal de angst afnemen.

6 Angstige verwachtingen Als u een in een angstige situatie komt, denkt u misschien: Als ik niet zeker weet of het koffiezetapparaat uit staat, dan zal het huis afbranden. Als ik mijn handen niet was, dan zal ik anderen besmetten. Als ik mijn ritueel niet goed uitvoer, dan zal er iets ergs gebeuren. GEVAAR! Situatie Angst

7 Exposure en responspreventie Blootstellen aan dat waar je bang voor bent, zodat je leert dat je angstige verwachting niet uitkomt. Gedragsexperimenten en exposure Niet toepassen van vermijdings- en veiligheidsgedrag

8 Behandeling Nieuwe pad, na exposure Als ik opzoek waar ik bang voor ben, word ik wel angstig, maar niet gek Ik kan het aan om me in de situatie te begeven Als ik ga doen dan ben ik bang dat ik Achteraf bleek dat ik me wel angstig voelde maar dat ik het aan kon. Geen gevaar Geen angst Situatie Angst Oude pad, voor exposure

9 Goede exposure Waar ben je precies bang voor Als-dan Als ik mijn handen niet voldoende was, dan zal ik anderen besmetten Als ik agressieve gedachten heb dan zal ik die ook uitvoeren Stel je zelf bloot: moeilijk-gemakkelijk, in verschillende contexten, voer geen veiligheidsgedrag uit, varieer, combineer en sta stil bij wat je leert, benoem je gevoel en overdrijf. Kortom: doe superexposure!

10 Exposure

11 Kortdurende Intensieve Behandeling FOCUS 8 dagen (gedurende 2 weken) Donderdag, vrijdag, maandag, dinsdag Opbouw van de dag: Per dag 4 blokken van 90 minuten, waarvan 3 blokken exposure Gedurende 4 weken boostersessies

12 Focus behandeling Therapie dag 1 donderdag Therapie dag 2 vrijdag Therapie dag 3 maandag Therapie dag 4 dinsdag Behandelgesprek Exposure blok Behandelgesprek met familielid / steunfiguur Exposure blok Behandelgesprek Exposure blok Behandelgesprek Exposure blok Exposure blok Exposure blok Exposure blok Exposure blok Exposure blok Leef Zelfstandig Exposure (+ Telefonische nabespreking)

13 Kortdurende Intensieve Behandeling FOCUS Ochtendblok: Psycho-educatie, scherpstellen, motiveren en zo nodig cognitieve therapie (geen kansenberekeningen) Familieleden zijn welkom Scherpstellen: aan de hand van een probleemanalyse

14 Kortdurende Intensieve Behandeling FOCUS Probleemanalyse: Uitgebreide functie-analyse: Triggers, verwachtingen, emoties, vermijdings- en veiligheidsgedrag. Doelen (daginvulling) Oefenlijst

15 Kortdurende Intensieve Behandeling FOCUS Binnen de 3 blokken exposure is er voldoende tijd om, daar waar nodig is, exposure te doen. Meerwaarde: Therapeut ziet vermijdingsgedrag en veiligheidsgedrag van de patiënt en daar kan meteen op ingaan. Therapeut is rolmodel en schuwt over the top exposure niet.

16 Kortdurende Intensieve Behandeling FOCUS Lokaties: Thuis Ziekenhuis Coffeeshop Winkels Schoolpleinen Kwetsbare groepen (kinderen, ouderen) Kinderboerderij Kerkhof

17 Kortdurende Intensieve Behandeling FOCUS Centraal staat: Ben ik bang genoeg geweest (kan ik het nog moeilijker voor mijzelf maken)? Wat leer ik hiervan?

18 Kortdurende Intensieve Behandeling FOCUS LEEF: Naast OCD: Wat zijn de doelen van de patiënt, wat gaat goed en hoe kunnen doelstellingen worden bereikt? Psychologie en toegepaste psychologie stagiaires voeren deze sessies onder supervisie uit.

19 Voorlopige resultaten eerdere nonresponders/terugval 39 patienten met OCD 32 (82,1%) eerdere behandeling (CGT) Y-BOCS (n=32): Pre Post (6 weken) M SD M SD t(df) 24,5 5,7 13,5 7,1 8,13(31)*** *** p <.000 Cohens d = 1,7 (gecorrigeerd voor pre- en posttest)

20 Voorlopige resultaten, alle OCD 39 patienten met OCD Y-BOCS (n=39): Pre Post (6 weken) M SD M SD t(df) 24,5 5,7 7,7 7,6 8,68(38)*** *** p <.000 Cohens d = 1,5 (gecorrigeerd voor pre- en posttest)

21 Voorlopige resultaten Y-BOCS (nonresponders/terugval) 75% van de patiënten heeft een verbetering van 30% 44% van de patiënten heeft een verbetering van 50% 59,4 van de patiënten scoort een 12 of lager

22 Follw-Up na 1 jaar n= pretest poststest FU

23 Vervolg - Afgesloten - Verwezen voor ondersteuning naar B GGZ of POH GGZ - 2 e FOCUS - Deeltijd/klinisch

24 Voorlopige resultaten Quotes: Door de behandeling ben ik nu klachtenvrij, ik heb goede handvaten gekregen om te blijven opletten en het resultaat te behouden. De regels klinken heftig maar zo voelt het niet. Het gaat heel mooi, geleidelijk. Je wordt gemotiveerd maar zal nooit iets doen wat je niet wilt. De individuele behandeling is de kern. De luxe om samen met een therapeut op stap te gaan.

25 Filmfragment: The OCD project David Tolin

26 Paniekstoornis Minder data: Nonresponders/terugval (n=15) ES Cohens d 1.7 Alle patienten (n=24) ES Cohens d 1.4

27 Antwoord van de SGGZ op de BGGZ? Ernstiger patiënten (meer klachten, meer comorbiditeit, meer as IV). Zeer intensief Tot 4000 behandelminuten met 8 daags-programma Uitval is ook financieel probleem

28 Meer onderzoek nodig Met subsidie van Fonds Psychische Gezondheid loopt er nu een wetenschappelijke studie.

29 Einde