Cognitieve gedragstherapie voor MSgerelateerde

Transcriptie

1 Cognitieve gedragstherapie voor MSgerelateerde vermoeidheid Marieke Houniet- de Gier, Gz-psycholoog/ cognitief gedragstherapeut/ promovenda Afdeling Medische Psychologie + afdeling Revalidatiegeneeskunde VUmc

2 Agenda Wetenschappelijke stand van zaken Wat houdt CGT voor MS-gerelateerde vermoeidheid in? Waarin verschilt het van andere behandelingen?

3 Wie is er moe?

4 Lekker moe? Voldaan Morgen weer verder Hard gewerkt Even lekker uitrusten

5 Of: Pfff, hele dag Nooit uitgerust Onvoorspelbaar zwaar Niet doorheen te komen Oncontroleerbaar

6 Acute versus chronische vermoeidheid Acute moeheid: Chronische moeheid: Normaal Gezond lekker moe Hangt samen met activiteiten Herstelt vanzelf Niet normaal Geen teken van gezondheid Niet lekker Hele dag door Herstelt niet vanzelf

7 Moe?

8 Vermoeidheid bij MS 70-90% van de MS patiënten ervaart ernstige vermoeidheid Vermoeidheid wordt door veel patiënten genoemd als een van de drie meest belemmerende symptomen Vermoeidheid heeft een chronisch beloop Ernst van de vermoeidheid wordt onvoldoende verklaard vanuit ernst/ duur / vorm van MS

9 Beperkingen bij gezonden, ernstig vermoeide en nieternstig vermoeide MS-patiënten gezonden MS-niet ernstig moe MS ernstig moe slaap huish mob soc.int lopen alert werk recr Voorbeeld voettekst juli 2018

10 Ga naar Code Voorbeeld voettekst juli 2018

11 Multidisciplinaire revalidatiebehandeling versus MS verpleegkundige Rietberg et al (2014): Onze resultaten laten zien dat chronische vermoeidheid bij mensen met MS niet varieert over tijd, onafhankelijk van interventies Rietberg et al (2014)

12 TREatment of FAtigue in MS (TREFAMS-ACE) A C E Aerobe training MS verpl CGT MS verpl Energy conservation MS verpl Beckerman et al (2013)

13 Bij T16 wel significant effect NNT = 9 Conclusie: geen geschikte revalidatiebehandeling voor vermoeidheid Heine et al (2017)

14 Geen significant effect van ECM op vermoeidheid Blikman et al (2017)

15 Significante en klinisch relevante afname vermoeidheid in CGT groep NNT = 3 Helaas neemt effect af binnen een jaar Van den Akker et al (2017)

16 Conclusie na TREFAMS Multidisciplinaire revalidatiebehandeling is niet bewezen effectief voor behandeling MS-gerelateerde vermoeidheid Aerobe training is geen geschikte revalidatiebehandeling voor MS-moeheid Energy conservation management is geen effectieve behandeling voor MSmoeheid CGT is effectieve behandeling voor MS moeheid, maar nog onvoldoende effectief op lange termijn

17 Implicaties voor klinische praktijk??? CGT nog meest veelbelovende behandeling op dit moment Maar: Onvoldoende aanbod van deze behandeling Niet genoeg capaciteit psychologen Meeste psychologen niet getraind in deze behandeling Intensieve behandeling, hoge drempel voor patient Lange termijn? Voorbeeld voettekst juli 2018

18 e-trefams CBT Vraagstellingen: 1. Is blended-cgt even effectief als face-to-face CGT voor ernstige vermoeidheid bij MS? 2. Leiden boostersessies tot verbetering lange termijn effecten op vermoeidheid? Voorbeeld voettekst juli 2018

19 MS Fit

20 e-trefams CBT studie

21 e-trefams groep Prof. Dr Vincent de Groot Prof. Dr. Hans Knoop Dr. Heleen Beckerman Drs. Marieke Houniet- de Gier Kimberley van Vliet NKCV Roessingh Maasstad ziekenhuis Rijndam Klimmendaal Maartenskliniek Rijnlands Revalidatie Centrum Revalidatie Friesland Nationaal MS Centrum Melsbroek (be) Canisius Wilhelmina Ziekenhuis Bravis

22 Cognitief gedragsmatig model van MSgerelateerde moeheid Biologie Slaapproblemen Fysiologische arousal Afname conditie Triggers: Ontstekingen demyelinisatie Vermoeidheid Cognities Geen controle schade Wel relatie met o.a.: - Opvattingen over MS - Self-efficacy - Slaapproblemen - Activiteit: alles-of-niets gedrag - depressie Emoties Angst depressie Cognities rolstoel ik bereik niets Gedrag Alles of niets gedrag inactiviteit Emoties angst Van Kessel & Moss-Morris (2006)

23 Behandeling Idee: Door verandering van vermoeidheidsgerelateerde gedragingen en opvattingen neemt de vermoeidheid af Doel: Niet langer ernstig vermoeid zijn Behandeling: 12 sessies CGT in 20 weken, waarin verschillende modules aan bod komen afhankelijk van welke factoren een rol spelen bij de betreffende patiënt

24 Filmpje Rationale Voorbeeld voettekst juli 2018

25 Modules Doelen formuleren Slaap/waakritme Dysfunctionele cognities Aandacht verleggen Activiteitenregulatie + opbouw (fysiek, mentaal, sociaal) Opvattingen over MS Rol van de omgeving Omgaan met pijn

26 Doelen Stel dat je weer normaal moe zou zijn, wat zou je dan weer meer doen dan nu? Concreet! Voorbeeld voettekst juli 2018

27 Slaap Instellen vast slaapritme Geen dutjes!

28 Stelling Die CGT lijkt toch heel erg op energy conservation management? Voorbeeld voettekst juli 2018

29 Activiteitenreguleren Voorbeeld voettekst juli 2018

30 Filmpje aandacht verleggen Voorbeeld voettekst juli 2018

31 Filmpje Activiteiten opbouw Voorbeeld voettekst juli 2018

32 Cognities Als ik moe ben, moet ik rusten Ik ben moe door mijn MS, daar kan ik niets aan doen Moe zijn is verschrikkelijk Ik wil niet toegeven aan mijn ziekte Voorbeeld voettekst juli 2018

33 Doelen realiseren Ik merk dat ik meer kan Stap voor stap werk ik aan mijn herstel Doelen realiseren: - loop/fietstijd vertalen naar doelen - Stap voor stap opbouwen - Ook sociale en mentale activiteiten Voorbeeld voettekst juli 2018

34 Leren normaal moe zijn Oefenen met ontregelen Verschil acuut en chronisch moe Principes van behandeling zijn niet recept Self-efficacy! Moe o jee alles was voor niks Voorbeeld voettekst juli 2018

35 Dank voor uw aandacht! Vragen? Voorbeeld voettekst juli 2018