Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn"

Rudolf Dijkstra
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp

2 Dokter, ik ben zo moe. Vermoeidheid Hoofdpijn Buikklachten Rugklachten Richtlijn SOLK 2

4 Meest voorkomende klachten Moeheid Pijnklachten Buikpijn Hoofdpijn Nekpijn (whiplash!) Pijn op de borst Kortademigheid Richtlijn SOLK 4

5 Functionele syndromen Chronische vermoeidheid Fibromyalgie Prikkelbare darmsyndroom Hyperventilatie Atypische pijn op de borst Richtlijn SOLK 5

6 Functionele syndromen Veel overlap in klacht-presentatie Hoofdklacht-ingang is steeds anders CVS : vaak overlap met IBS Fibromyalgie Spanningshoofdpijn Atypische POB Richtlijn SOLK 6

7 Venn-diagram klachten patronen IBS WHIPLASH CVS FIBROMYALGIE

8 Begeleidende klachten Nervositas Snelle irritatie Angstig Slapeloosheid Hoofdpijn Concentratiezwakte Depressieve klachten Eetlust vermindering Sexuele functiestoornissen Richtlijn SOLK 8

9 Polikliniek Algemene Interne Geneeskunde LUMC Nieuwe verwijzingen door huisarts : N = 191 Onverklaarde klachten : 52%!! Belangrijkste klachten: buikpijn, vermoeidheid, pijn op de borst van Hemert e.a Kooiman e.a Richtlijn SOLK 9

10 Welke Psychische Klachten 38% angst/depressie 18% somatisatiestoornis / hypochondrie Richtlijn SOLK 10

11 Beloop na 1 jaar verklaard onverklaard Volledig herstel 37 (48 %) 24 (30 %) Verbeterd 24 (31 %) 37 (46%) Gelijk 13 (17 %) 11 (14%) Verslechterd 3 (4 %) 9 (11%) Richtlijn SOLK 11

12 Patiënten met onverklaarde klachten 2.5 maal zo vaak naar de huisarts 2 maal zo vaak naar de specialist 6 maal zo vaak opgenomen in somatisch ziekenhuis Richtlijn SOLK 12

13 SOUL Somatisatie Onderzoek Universiteit Leiden Somatoforme stoornissen in de huisartspraktijk: Epidemiologie, behandeling en de overlap met angst en depressie 1 Prevalentie studie - consulterende populatie - algemene bevolking 2 Follow-up studie 3 Behandelstudie http// Richtlijn SOLK 13

14 SOLK In de bevolking: 15-20% in 1 jaar Bij de huisarts: 11% van alle consulten 4-5 nieuwe episoden per week 80% is onverklaard Bij de specialist: 50% Werkverzuim? Voorzieningen via WMO? Richtlijn SOLK 14

15 Belangrijkste bevindingen SOUL Prevalentie: de helft van alle angst en depressie heeft overlap met somatoforme stoornis Beloop: 75% is chronisch Behandeling: Chronische patienten verbeteren niet met 5 gesprekken met de huisarts Richtlijn SOLK 15

16 Multidisciplinaire richtlijn Waarom? Deelnemers Werkwijze Resultaat Richtlijn SOLK 16

17 Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten SOLK Klachten waarbij er na adequate diagnostiek geen somatische diagnose is die de klachten volledig kan verklaren Richtlijn SOLK 17

18 Artsen vinden patiënten zonder pathologie moeilijker te helpen [Carson et al JNNP 2004]

19 Somatisch onvoldoende verklaarde klachten Komen veel voor Vaak langdurig van aard Veel ongerief/stress Onvermogen te functioneren /ziektewet/wia/wmo Genereren veel onnodige kosten Vaak psychische co morbiditeit Conventionele medische behandeling faalt meestal Versnipperd zorgaanbod Problemen in communicatie Richtlijn SOLK 19

20 Deelnemers 12 beroepsverenigingen: NHG Interne, neurologie, gynaecologie Fysiotherapie, verpleegkunde Psychologen/psychotherapeuten Psychiatrie ARBO, verzekeringsgeneeskunde Revalidatiegeneeskunde Clientenparticipatie Richtlijn SOLK 20

21 Methoden Knelpuntenanalyse Uitgangsvragen; Prognose Diagnostiek Behandeling Preventie Wetenschappelijke literatuur Richtlijn SOLK 21

22 Prognose In de 1e lijn herstelt 50-75% binnen 1 jaar Slechtere prognose In 2e lijnspopulaties bij langer durende klachten Betere prognose Bij goede arts-patientrelatie Richtlijn SOLK 22

23 Diagnostiek van klachten Onverklaarde lichamelijke klachten Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) Functionele syndromen (CVS, IBS) DSM-IV: somatoforme stoornissen Overlap met angst, depressie en somatische diagnoses Richtlijn SOLK 23

24 Diagnostiek Stappenplan Tijd is diagnosticum Diagnose per exclusionem Kans op somatische aandoening? Richtlijn SOLK 24

25 Behandeling Wetenschappelijk bewijs: SOLK Hypochondrie Somatisatiestoornis IBS Buikpijn bij vrouwen Richtlijn SOLK 25

26 Welke onwerkzame interventies kent u? Richtlijn SOLK 26

27 Onwerkzame interventies Uitgebreid diagnostisch onderzoek Verwijzing naar medisch specialist Richtlijn SOLK 27

28 Het effect van aanvullend onderzoek Diagnose na 1 jaar Patiënttevredenheid Angst en depressie Kosten Van Bokhoven MA, Koch H. Bloedonderzoek bij onbegrepen klachten: wat vindt de patiënt van uitstel? Huisarts en Wetenschap jaargang 52, nummer 10 (2009) p Koch H, van Bokhoven MA. De diagnostische opbrengst van bloedonderzoek bij onbegrepen klachten. Huisarts en Wetenschap jaargang 52, nummer 10 (2009) p Richtlijn SOLK 28

29 Onwerkzame interventies Injecties, operaties Richtlijn SOLK 29

30 Onwerkzame interventies Medicatie Richtlijn SOLK 30

31 Welke werkzame interventies kent u? Richtlijn SOLK 31

32 Werkzame interventies Wetenschappelijk bewijs voor: Voorlichting en advies Verbetering arts-patient relatie Richtlijn SOLK 32

33 Werkzame interventies Wetenschappelijk bewijs voor: Reactivatie met bijvoorbeeld fysiotherapie Cognitieve gedragstherapie Richtlijn SOLK 33

34 Cognitieve gedragstherapie Werkzaamheid aangetoond Onderdeel zorgprogramma s Gevolgenmodel Richtlijn SOLK 34

35 Werkzame interventies Wetenschappelijk bewijs voor: Multidisciplinaire interventies zoals consultatie psychiater, multidisciplinair behandelcentrum Richtlijn SOLK 35

36 Positiever gaan denken

Vergelijkbare documenten

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Uw spreekuur Moeheid Pijnklachten Buikpijn Hoofdpijn