Insomnie. Een praktische aanpak. Boone Eva & Van Hevele Delphine Klinisch Psychologen Gedragstherapeuten - Slaappsychologen

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Insomnie. Een praktische aanpak. Boone Eva & Van Hevele Delphine Klinisch Psychologen Gedragstherapeuten - Slaappsychologen"

Matthias Hendriks
4 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Insomnie Een praktische aanpak Boone Eva & Van Hevele Delphine Klinisch Psychologen Gedragstherapeuten - Slaappsychologen

2 Aanpak van slaapklachten en insomnie bij volwassenen in de eerste lijn. Domus Medica Richtlijnen Herziene versie 28/06/2018

4 Chronische slapeloosheid Diagnostische criteria (DSM-5) 1. Subjectieve klacht over slecht slapen 2. Tijd nodig om in te slapen > 30 min. Tijd wakker na begin slaap > 30 min. (of slaapefficiëntie < 85% ) 3. 3 of meer nachten / week 4. Minstens gedurende 3 maand 5. Psychologisch lijden en/of negatieve invloed op het dagelijks functioneren 6. Komt voor ondanks adequate mogelijkheden tot slaap

5 Vicieuze cirkel GEDACHTEN / ATTITUDES zich zorgen maken over slaaptekort piekeren over de gevolgen onrealistische verwachtingen onterechte attributies OPWINDING, Geprikkeldheid emotioneel cognitief / mentaal fysiologisch / lichamelijk INSOMNIE GEVOLGEN gemoedstoestand vermoeidheid prestatietekorten sociaal ongemak SLECHTE GEWOONTEN te veel tijd in bed onregelmatig slaapschema dutjes overdag activiteiten onverenigbaar met slapen

6 Situering CBT-I Individueel of in groep (voorkeur) Verwijzing kan zowel door interne specialisten als huisartsen Intakegesprek Erna raadpleging bij een van de artsen van het slaapcentrum In groep 7 sessies, max 8 personen Parallel door Eva en Delphine, op maandag- of dinsdagavond van 18-19u30

7 Medicatie vs CBT-I Verandering in slaapduur : vergelijk D. Jacobs, PhD, Sleep Disorders Center, Beth Israel Deaconess Medical Center, 330 Brookline Ave, TCC-866, Boston, MA 02215(gjacobs@caregroup.harvard.edu). Archives of Internal Medicine, Accepted for publication November 21, 2003

8 Medicatie vs CBT-I Veranderingen in slaap efficiëntie: vergelijk D. Jacobs, PhD, Sleep Disorders Center, Beth Israel Deaconess Medical Center, 330 Brookline Ave, TCC-866, Boston, MA Archives of Internal Medicine, Accepted for publication November 21, 2003

9 Effect van de slaaptraining Meeste effect op : inslaaptijd wakker liggen aantal keer wakker worden Minste effect op : de totale slaaptijd Doel is meer aaneengesloten te slapen = verbeteren van de slaapefficiëntie

10 Effect van de slaaptraining 8 op 10 deelnemers slapen beter (en kunnen beter omgaan met moeilijke periodes) Meestal na 4 à 6 weken effect van technieken Met begeleiding beter effect dan zelfstudie De eerste weken kunnen tot meer vermoeidheid en slaperigheid leiden (niet te onderschatten, ook voor de partner) Vermoeidheid is niet gelijk aan slaperigheid Uitgerust gevoel is pas voor na de training

11 Componenten CBT-I Gedachten en attitudes Psycho-educatie Cognitieve interventies Antipiekertechnieken Slechte gewoontes Slaaphygiëne Dagafbouw Slaaprestrictie Stimuluscontrole Spanning Zelfobservatie Relaxatie

12 Slaaprestrictie als belangrijkste component Doel: kwaliteit ipv kwantiteit Vlugger inslapen, beter aaneengesloten, minder (vroeg) wakker worden Slaapduur individueel verschillend Via slaapdagboek, per week

13 Voorbeeld van een slaapdagboek

14 Slaaprestrictie Verschillende parameters uitrekenen Tijd in bed versus totale slaaptijd Slaapraam = totale slaaptijd (min 5u) Obv slaapefficiëntie (SE), pas je slaapraam aan: SE < 80 %: krimp slaapraam in met 15 minuten (min 5u) SE tussen 80 % en 85 %: behoud slaapraam van de afgelopen week SE > 85 %: verhoog slaapraam met 15 minuten

15 Stimuluscontrole Neiging bij slapeloosheid: - wakker liggen in bed - tv kijken, piekeren, lezen in bed - Geïrriteerd of gespannen voelen in bed = associatie tussen bed en niet-slapen Doel stimuluscontrole: BED/slaapkamer/bedtijd = slapen

16 Hervalpreventie Laatste sessie Doel: terugval voorkomen Slechte nachten te verwachten, besef dat dit normaal is Zet de normale dagelijkse routine verder Voorkomen dat acute slapeloosheid uitmondt in een chronisch probleem paniek verkeerd gedrag

17 Getuigenis

18 Literatuur Maes J et al (2018). Nut van slaaphygiëne: wetenschappelijke evidentie. Tijdschrift voor Geneeskunde, 74, nr. 17, Walker M (2018). Slaap. Nieuwe wetenschappelijke inzichten over slapen en dromen. De Geus. Verbeeck Ingrid & Van de Laar Merijn (2010). Verbeter je slaap. Slaapcentrum Kempenhaeghe (NL). Bohn Stafleu Van Loghum. Verbraecken J & Buyse B (2013). Slaap & slaapstoornissen. (Acco). Verbraecken J & Bergen T (2014). S.O.S. Slaap. Houtekiet.

Vergelijkbare documenten

Chronische slapeloosheid

Chronische slapeloosheid In de praktijk Boone Eva & Van Hevele Delphine Klinisch Psychologen Gedragstherapeuten - Slaappsychologen Getuigenis Slapeloosheid Prevalentie: - Occasioneel: 1/3 van de bevolking