In het Oog van de Orkaan: van consument naar prosument

Transcriptie

1 In het Oog van de Orkaan: van consument naar prosument Jan Rotmans Capelle a/d IJssel,

2 We leven niet in )jdperk van verandering maar in een verandering van )jdperken Herman Verhagen

3 Diepste Wortels van Crisis we lenen en geven geld uit dat er niet is financiële onbalans economisch tekort = 3% we lenen van de aarde maar betalen niet terug ecologische onbalans ecologisch tekort = 35% [5 triljoen dollar]

4 Stapeling van Crises tot 2020: financieel- economische crisis na 2020: ecologische crises grondstoffen energie klimaat

5 Grondstoffen Crisis 9jd van makkelijk winbare grondstoffen is over 17 kri9sche aardmetalen worden schaars scandium, neodymium, dysprosium, gadolinium, lanthanium windmolens, elektrische auto s, smartphones, zonnecellen verwachte groei van deze metalen is > 1000% China heef 97% kri9sche aardmetalen in handen

6 komende decennia periode van crises en dat is een zegen voor de economie

7 Crisis = Zegen roer moet radicaal om oude, verspillende economie nadert zijn einde mens is hardleers verandert pas echt bij langdurige crises we kochten, aten, gebruikten teveel en gedachteloos zien, kopen, weggooien

8 Nieuwe Soberheid van gedachteloos consumeren naar bewust leven van instantane bevrediging naar langdurige voldoening we worden weer crea9ef en innova9ef

9 Samenleving verandert ingrijpend

10 Kantelperiode periode waarin heel veel tegelijk verandert is zeldzaamheid in de geschiedenis voorbeeld: eind 19 de eeuw moderniseringsproces fundament Nederland onderwijs, kiesrecht, zorg, sociale opbouw

11 Transi)e naar duurzame samenleving Opbouw van duurzame samenleving Voorontwikkelingsfase 25 jaar Verticaal Centraal Kantelperiode Doorontwikkelingsfase 25 jaar Horizontaal Decentraal Top-down Bottom-up Tijd We zitten hier

12 Wat verandert er dan? denken van lineair naar cyclisch denken organiseren van ver9caal naar horizontaal sturen van top- down naar bokom- up

13 Paradigma Wisseling oude wereldbeeld nieuwe wereldbeeld exploita9emodel co- opera9emodel lineaire processen kringlopen waarde ontlenen waarde creëren zelfredzaam samenredzaam

14 Samenleving kantelt oude, ver9cale ins9tu9es lopen op hun einde vakbonden, omroepen, kerken, milieuorganisaees, polieeke parejen nieuwe, horizontale verbanden ontstaan gemeenschappen, coöperaees, sociale & fysieke netwerken Opbouw en AJraak

15 Sluipende Revolu)e crea9eve, innova9eve burgers breken uit systeem commerciële grootbedrijven van de markt bureaucra9sche grootbedrijven van de staat beweging van onderop vanuit passie en inspira9e glocalisering

16 Samenleving kantelt van: verecaal naar horizontaal centraal naar decentraal top- down naar bolom- up

17 Waarden Verschuiving Oude Waarden Nieuwe Waarden doelma9gheid aandacht / 9jd efficiency vertrouwen controle, beheersing ruimte regelzucht keuzevrijheid kosten / baten kwaliteit

18 Waar zien we die verandering? energie van centraal, fossiel naar decentraal duurzaam bouw zorg van aanbod & product naar vraag & dienst van doelmaeg & efficiënt naar mensgericht voedsel van mondiaal, mechanisch naar regionaal duurzaam

19 Wat betekent dit nu voor u?

20 Dé consument bestaat niet groep van ca die al duurzaam leef groep van ca. 2.5 miljoen die duurzaam wil leven maar een duidelijk handelingsperspec9ef mist groep van ca. 10 miljoen die voorlopig afwacht groep van ca. 2.5 miljoen die aversie heef tegen duurzaamheid

21 Groepsbeïnvloeding grote groep consumenten vindt duurzaamheid belangrijk veel mensen wachten tot dat anderen ook verduurzamen mensen willen wel meer betalen in ruil voor goed gevoel overheid: plezier van individuele bijdrage benadrukken ik verduurzaam als anderen dat ook doen

22 Percep)everandering Jongeren 89% jongeren wil dat voedsel duurzaam geproduceerd wordt dierenwelzijn en milieu zijn belangrijke factoren bij keuze voedsel 75% akkoord met vervanging broodje ham door duurzaam broodje grote behoefe aan prak9sche 9ps om eetgewoonten te verbeteren jongeren willen duurzaam voedsel

23 Transi)e van roken naar niet- roken in 1958: rookt 90% van volwassen mannen in 2012: rookt 27% van volwassen mannen (10% van jongeren) in 1950: verband tussen roken en longkanker (Doll) steeds explicietere waarschuwingen reclame steeds verder teruggedrongen in 1990: rookverbod in vliegtuigen, daarna in openbaar vervoer in 2004: rookvrije werkplek in 2008: horeca rookvrij

24 Transi)e van roken naar niet- roken transi9e duurde twee genera9es was vooral een cultuuromslag begon bij elite, later volksbeweging beleid volgde later, wel belangrijk

25 CONSUMENT wordt PROSUMENT consument gaat het zelf organiseren energie opwekken huis bouwen voedsel verbouwen zorg organiseren

26 Prosumenten ca 2.5 miljoen mensen propageert duurzame leefs9jl groep mist een concreet handelingsperspec9ef omzet duurzame producten groeit heel snel biologische voeding, groene stroom, hybride auto s zonneboilers, wasmachines, duurzame aandelen groep prosumenten wil bediend worden

27 DE DUURZAME KOPLOPERS FLORIS-JAN BABETTE

28 WAT DOEN FLORIS- JAN & BABETTE? reizen overwegend met fiets, ov of lopen willen vooral een zuinige auto gaan met de auto in Europa op vakantie hebben groene stroom willen duurzaam beleggen douchen korter dan 5 minuten zijn flexitariër

29 AANSCHAF VAN EEN AUTO NEDERLANDER 1. Betrouwbaarheid 2. Prijs 3. Milieuprestaties 4. Ruimte 5. Vermogen GROENE NEDERLANDER 1. Milieuprestatie 2. Betrouwbaarheid 3. Ruimte 4. Prijs 5. Vermogen

30 INVESTEREN IN JE WONING NEDERLANDER 1. Keuken/badkamer 2. Dakkapel 3. Zolderrenovatie 4. Serre 5. Kozijnen 6. Isolatie GROENE NEDERLANDER 1. Zonnepanelen 2. Isolatie 3. Keuken/badkamer 4. Serre 5. Dakkapel 6. Sauna/zwembad

31 VERVOERSKEUZE NEDERLANDER 1. Auto 2. Fiets 3. Lopen 4. Openbaar Vervoer GROENE NEDERLANDER 1. Fiets 2. Auto 3. Openbaar Vervoer 4. Lopen

32 OP VAKANTIE NEDERLANDER 1. In NL: 50% 2. In EU: 41% 3. Met de auto: 74% 4. Met het vliegtuig: 17% 5. Met de trein: 4% GROENE NEDERLANDER 1. In NL: 27% 2. In EU: 63% 3. Met de auto: 42% 4. Met het vliegtuig: 25% 5. Met de trein: 18%

33 VLEES ETEN NEDERLANDER x per week : 12% x per week : 56% x per week : 27% 4. Eet nooit vlees : 5% GROENE NEDERLANDER x per week : 22% x per week : 47% x per week : 11% 4. Eet nooit vlees : 20%

34 DOUCHETIJD NEDERLANDER GEMIDDELD: 8.5 minuut GROENE NEDERLANDER 60% korter dan 5 minuten

35 TRANSITIE transi9es beginnen bij voorhoede (Floris- Jan & BabeKe) daarna haakt het peloton aan ten sloke haken de achterblijvers aan

36 HENK & INGRID 2.0 over 5-10 jaar gedragen Henk & Ingrid zich net zo duurzaam als Floris- Jan & BabeKe transi9e = cultuuromslag

37 MACHT VAN PROSUMENT prosument zit (mede) aan het stuur van de transi9e naar een duurzame samenleving prosument oefent (onbewust) druk uit: indirect, via maatschappelijke organisa9es direct, via duurzame gedragsverandering

38 TRANSITIE IN VERSNELLING komende jaren wordt de duurzame druk van de prosument steeds groter, wat zal leiden tot een versnelling van de transi9e

39 Conclusie er raast een storm door de samenleving komende decennia wordt periode van crises = zegen samenleving kantelt naar glokaal, van onderop consument transformeert tot een prosument prosument heef verandermacht in verduurzaming