Energie- & Klimaat Transitie: ultieme uitdaging voor België

Transcriptie

1 Energie- & Klimaat Transitie: ultieme uitdaging voor België Oostende, 03 Mei 2019 twitter.com/janrotmans

2 1 URGENTIE Hengelo, 25 Augustus 2016 twitter.com/janrotmans

3 Anthropoceen tijdperk waarin de Mens de Aarde fundamenteel beïnvloedt dat heeft ingrijpende gevolgen voor de Aarde en de Mens klimaatverandering plastic soep uitsterven van insecten

4 Ecologische Crisis we vernietigen meer ecologisch dan financieel kapitaal we produceren ten koste van de aarde we lenen hulpbronnen maar betalen niet terug financieel tekort = 3% ecologisch tekort = 35%

5 Klimaat Feiten 16 van 17 warmste jaren ooit gemeten in deze eeuw 2016 was warmste jaar ooit gemeten mondiaal is temperatuur in 100 jaar met 1 graad gestegen mondiaal is zeespiegel in 100 jaar met 20 cm gestegen

6 Klimaat Gevolgen weersextremen zijn gekoppeld aan klimaatverandering droogtes, overstromingen, hittegolven, koraalsterfte boven 2 graden treden zelfversterkende klimaateffecten op dan komen we in gevaarlijke klimaatverandering permafrost, gletsjers, (Ant)artische ijskappen, kusten

7 New Heat Record Antarctics: 17.5 C

8

9

10

11 Planet has only until 2030 to avoid catastrophic climate change IPCC, November 2018

12

13 Waarom is Nederland zo traag? fossiele energie zit in ons DNA gebrek aan politiek leiderschap invloed multinationals op energiebeleid overregulering en bureaucratie falend duurzaam innovatiebeleid

14 Waarom is België zo traag??

15 OUDE ECONOMIE. - Fossiel - Lineair - Centraal - Vervuilend & Verspillend - Waarden Onttrekken - Bezit NIEUWE ECONOMIE - Hernieuwbaar - Circulair - Decentraal - Schoon - Waarden Toevoegen - Gebruik

16 Rendement van Nieuwe Economie Elke euro geïnvesteerd in de nieuwe economie levert 3 euro rendement op voor economie innovatie, werkgelegenheid, structuurversterking Elke euro geïnvesteerd in de oude economie kost de samenleving 2 euro PBL, 2015

17 Belang Energie Transitie Economisch Geopolitiek Klimaat

18 2 ENERGIE TRANSITIE Hengelo, 25 Augustus 2016 twitter.com/janrotmans

19 Transitie Opgave Energie Transitie: Circulaire Transitie: Klimaatadaptatie: transitie naar duurzame energie transitie naar afvalloze economie transitie naar klimaatbestendige economie en samenleving

20 TRANSITIE NAAR DUURZAME ENERGIE Voorontwikkelingsfase Doorontwikkelingsfase Duurzaam Energie Systeem Kantel Punt Fossiel Centraal Top-down Duurzaam Decentraal Bottom-up Wij zitten hier Tijd

21 Determinanten van Energietransitie maatschappelijke druk consumenten gedrag geopolitiek beleid klimaat markt economie technologie

22 Transitie = Machtswissseling regime: dominante structuur, cultuur en werkwijzen met macht en gevestigde belangen niche: opkomende, afwijkende structuur, cultuur en werkwijzen op klein schaalniveau niche wil macht ontwikkelen en het bestaande regime overnemen; regime beschermt zich daartegen door de niche onschadelijk te maken of op te nemen transitie = regime-wisseling = machtswisseling

23 Mondiale Investeringen Duurzame Energie

24 Mondiaal in miljard geïnvesteerd in duurzame energie 2.5 x duurzame energie capaciteit geplaatst dan fossiel 150 landen voeren actief ondersteuningsbeleid

25 China in miljard geïnvesteerd in duurzame energie mondiale leider op gebied van zonne- en windenergie lokale protesten tegen luchtvervuiling drijvende kracht

26 Verenigde Staten 30 miljard in zonne-energie geïnvesteerd sinds Trump meer in windenergie geïnvesteerd dan in schaliegas staten en steden gaan veel sneller dan federale niveau

27 Europa nieuwe economie is booming in potentie 25 miljoen Europeanen betrokken in 2018: 4-6% van totale werkgelegenheid in 2020: 5-10% van totale werkgelegenheid in 2030: 25-50% van totale werkgelegenheid Duitsland & Denemarken absolute koplopers

28 Energietransitie bevindt zich op een kantelpunt

29 Indicatoren Kantelpunt kolencentrales worden wereldwijd uitgefaseerd grote Europese energiebedrijven zitten in de problemen zonne-energie 80% goedkoper dan 7 jaar geleden grid parity: zon & wind concurreren met fossiel in regio s & landen sinds 2013 is er meer schone energie geïnstalleerd dan fossiel chaos: rechtszaken, protesten, conflicten, weerstand

30

31 SURVIVAL OF THE FITTEST

32 EON Koersval sinds 2008 is 90%

33

34

35 Stranded Assets als we klimaatdoelstelling willen halen van 2 graden, dan moeten we 2/3 van fossiele reserves onder de grond laten 100 trillion US$ stranded assets

36 Energietransitie wordt heftig met conflicten en oorlogen

37 CONCLUSIE energietransitie is in volle gang en de uitkomst is onvermijdelijk vraag is alleen hoe lang het duurt

38 3 TRANSITIE OPGAVE VOOR NEDERLAND Hengelo, 25 Augustus 2016 twitter.com/janrotmans

39

40 2500 windmolens op land en zee na 25 jaar nog windmolens nodig!

41

42

43 3 GW zonne-energie [12 miljoen panelen] 4500 voetbalvelden na 15 jaar 50 GW nodig [ voetbalvelden]!

44

45

46 m² groen dak in Rotterdam na 10 jaar, is 2% van beschikbaar dak

47

48 Circulair Gebouw in Duiven niets is nieuw in Liander gebouw wedergeboorte van een bestaand gebouw 80% van oude gebouw is hergebruikt toegevoegde materialen gerecycled toiletpotten, werkkleding verpulverd tot isolatie materialenpaspoort

49 2 circulaire gebouwen na 5 jaar!

50

51 Loppersum

52

53 WONINGVOORRAAD 7 miljoen woningen op aardgas in 2038 gasloos: woningen/jaar per dag! nog honderdduizend gaswoningen gebouwd per dag!

54 In 5 jaar 2000 huizen gasloos gemaakt komende 20 jaar 2000 huizen per dag!

55 Brabant Koploper Elektrisch Vervoer auto s, bussen, vrachtwagens 25% van laadpalen in Brabant elektrische busvloot grootste in Europa

56 Brabant Proeftuin Elektrisch Vervoer

57 Schone Bus is er al! in Eindhoven rijden al 43 elektrische bussen in Venlo rijden al 12 elektrische bussen in Maastricht vanaf 2019 alleen elektrische bussen concessie is belangrijk

58 Elektrische bussen in Shenzhen

59 Industrie 1. energie efficiency 2. elektrificatie [i.p.v. gas] 3. biomassa / waterstof [i.p.v. olie]

60 Elektrisch Auto Vervoer elektrische auto s groeien met ca. 10% per jaar 0.5% van auto s is elektrisch in Nederland 1.5% van auto s is hybride in Nederland alleen al vervanging bestaande auto s kost 20 jaar!

61 Elektrificatie elektrificatie is de toekomst, is alleen heel duur en kost veel tijd, kost minstens jaar en kan ook niet voor alle processen werken

62 Waterstof Waterstof wordt belangrijk voor industrie, maar pas op termijn: het is nog duur, kost nog veel (fossiele) energie Waterstof is minder geschikt voor huizen en voor mobiliteit (behalve voor grote afstanden)

63 Elektrisch vs Waterstof

64 HET MOET 10 KEER SNELLER!

65 4 HOE KUNNEN WE DE TRANSITIE VERSNELLEN? Hengelo, 25 Augustus 2016 twitter.com/janrotmans

66 Wat Niet Werkt convenanten stuurgroepen regiegroepen blauwdrukken abstracte visies

67 Energie/Klimaat Aktie Plan ondertekend door tal van gemeenten 20% CO2-reductie in % CO2-reductie in 2030 in Nederland 50% in 2030

68 Wat Wel Werkt regionale & lokale coalities bedrijven, overheid, ngo s, burgers koplopers & trekkers bepalen tempo overheid faciliteert dit transitie traject bouwer, installateur, woningcorporatie, gemeente, burgers

69 Begin niet met een breed draagvlak, maar met een smal & diep draagvlak

70 Uitvoering van Energie Transitie ligt in handen van geneenten

71 Leiderschap gevraagd van gemeenten

72 begin met gemeenten die kunnen en willen, rest volgt later wel

73 is niet zozeer een technische opgave maar een organisatorische opgave

74 TRANSITIETEAM mobiliseer 5 mensen in gemeente vorm transitieteam van 5 mensen geef transitieteam tijd & ruimte

75 MAAK AMBITIEUS PLAN roadmap voor 10 jaar visie-strategie-actie coalition of the willing start doorbraakprojecten

76 Ga op Tournee!

77 LEER VAN ELKAAR achterblijvers kunnen leren van koplopers koplopers kunnen leren van koplopers elders successen doorvertalen naar andere context

78 verbinders nodig

79 doorvertalers nodig

80 ga het ongewoon doen

81 maak scherpe keuzes

82 we hebben nog 20 jaar om de energietransitie te realiseren elke dag telt!

83 Iedereen zei dat het onmogelijk was, totdat er iemand langs kwam die dat niet wist