Concept. Fontys Hogescholen. Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,.mnd/jaar

Transcriptie

1 Concept Fontys Hogescholen Opleiding: Varianten: Lokatie: Visitatiedatum: Informatica, bachelor Voltijd Venlo 6 februari Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,.mnd/jaar

2 Inhoud Inhoud 2 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 11 Deel B: Facetten 12 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 13 Onderwerp 2 Programma 17 Onderwerp 3 Inzet van Personeel 27 Onderwerp 4 Voorzieningen 31 Onderwerp 5 Interne kwaliteitzorg 34 Onderwerp 6 Resultaten 38 Deel C: Bijlagen 43 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 44 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 45 Bijlage 3: Bezoekprogramma 50 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 51 2 NQA - visitatie Fontys Hogescholen; opleiding Informatica

3 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Fontys Hogescholen; opleiding Informatica 3

4 Onderwerpen 1.1 Voorwoord 5 45 Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Informatica van de Fontys Hogeschool heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart in november/december 06, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport bij NQA heeft aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek was er een panelbezoek aan de opleiding. Dit bezoek vond plaats op 6 februari 07. In het panel hebben de volgende personen zitting genomen: De heer Ing. MSc R.J.H. Vreven (voorzitter en domeinpanellid); Mevrouw drs. A.E.N. Hacquebard (domeinpanellid); Mevrouw D.S. Harten (studentpanellid); De heer drs. J.H. Boerke (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (22 augustus 05). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de driepuntsschaal (onvoldoende, voldoende en goed) zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding Bij Fontys Hogescholen staan ruim.000 studenten ingeschreven. De school biedt, verspreid over het hele land, onderdak aan ruim 0 voltijd-, deeltijd en duale opleidingen op hbo-bachelorniveau. Fontys Hogescholen biedt opleidingen op het gebied van: economie, communicatie, gezondheidszorg, kunsten, mens en maatschappij, onderwijs (lerarenopleidingen) en techniek en wetenschappen. Daarnaast verzorgen ze een groot aantal post-bachelor- en masteropleidingen. Tevens verzorgt Fontys cursussen, opleidingen, onderzoek en consultancy voor bedrijven en instellingen. Fontys Hogeschool is een van de grootste onderwijs instellingen in Nederland. Er werken circa personen, die samen 2800 fte bezetten. 4 NQA - visitatie Fontys Hogescholen; opleiding Informatica

5 Fontys profileert zich als een moderne hogeschool met innovatieve onderwijsproducten. Het strategisch beleid heeft zij vastgelegd in de nota Idealisme in Learning Communities (02). De nota beschrijft wat Fontys voor haar studenten, medewerkers en haar omgeving wil zijn: een learning community, een plaats voor waardeneducatie, een kennispoort en een organisatie die groot is in kleinschaligheid. Deze kennispoort laat zich inspireren door de economische, ecologische en sociale beginselen van duurzaamheid en maatschappelijke verantwoordelijk. Fontys oriënteert zich voortdurend op de toekomst en de koers die ze wil volgen. In 04 is een omvangrijk veranderprogramma van start gegaan. Het programma heeft de naam Biloba gekregen. De verandering is enerzijds gericht op het verder invoeren van competentiegestuurd, vraaggericht en flexibel onderwijs en anderzijds op het invoeren van majors (180 EC s) en verbredende of verdiepende minors (van elk EC s).. Fontys heeft haar opleidingen ondergebracht in 37 instituten. De opleiding informatica maakt deel uit van het instituut Fontys Hogeschool Techniek en bedrijfsmanagement. Sinds 1 januari 02 bestaat het instituut Fontys Technische Hogeschool Venlo. Dit ging gepaard met de start van twee nieuwe opleidingen informatica en Industrieel Product Ontwerpen. In 05 heeft de Raad van Bestuur besloten tot een organisatieontwikkeling voor alle technische opleidingen binnen de Fontys. De zeven bestaande instituten die de technische gerichte opleidingen van de Fontys verzorgden worden gebundeld in vier nieuwe instituten. Zo is op 1 september 06 de Fontys hogeschool Techniek en Bedrijfsmanagement ontstaan als een van instituten van Fontys Hogescholen. De studie Informatica in Venlo richt zich geheel op Software Engineering. Het hierdoor duidelijk afgebakende domein van softwareontwikkeling wordt breed ingevuld. De opleiding in Venlo richt zich niet alleen op de ontwikkeling van bestuurlijke en administratieve informatiesystemen, maar ook op web based applicaties en technische softwaresystemen, bijvoorbeeld een liftbesturing of een robotaansturing. De opleiding informatica wordt in het Nederlands en in het Duits aangeboden. Dit om de markt te verbreden. De opleiding telt twaalf medewerkers, die naast hun werk bij Informatica ook werken bij andere opleidingen. Het team informatica heeft 9,4 fte-op. Deze wordt ingezet bij zowel Informatica (8,6 fte) als andere opleidingen van het instituut (0,8 fte) De student/fte-op-ratio is 17,5. In het studiejaar staan er 168 studenten bij Informatica ingeschreven. De opleiding Informatica heeft drie beroepsprofielen: de bedrijfskundige informaticus, de informaticus en de technische informaticus. 1.3 Werkwijze 45 De beoordeling van de opleiding door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt NQA - visitatie Fontys Hogescholen; opleiding Informatica 5

6 45 hieronder beschreven. De visitatie vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de informatieanalyse) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Nadat het zelfevaluatierapport met de bijlagen in orde was bevonden, heeft de auditor met de opleiding tezamen besproken welke facetten of welke thema s naar verwachting de meeste aandacht zullen krijgen tijdens het bezoek van het panel aan de opleiding (de agenderende audit). Daardoor konden de opleiding en het visitatiepanel zich op adequate wijze voorbereiden op dit bezoek. In diezelfde periode januari 07 bereiden de panelleden zich inhoudelijk voor op het bezoek van 6 februari 07. Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel concreet voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek is ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel zogenaamde schakelmomenten ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport wordt door de opleiding accreditatie aangevraagd 6 NQA - visitatie Fontys Hogescholen; opleiding Informatica

7 45 bij de NVAO. In het facetrapport wordt door NQA gerapporteerd op facetniveau. De opleiding heeft in april 07 een concept van dit rapport voor een check op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het onderwerprapport wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in maart 07 voor een check op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in april 07. Het visitatierapport is uiteindelijk in mei 07 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. 1.5 Oordelen per onderwerp Doelstellingen opleiding Het panel beoordeelt de facetten 1.1 Domeinspecifieke eisen, 1.2 Niveau Bachelor en 1.3 Oriëntatie HBO bachelor met een goed. Het oordeel over het onderwerp Doelstelling van de opleiding is derhalve positief Programma Het panel beoordeelt de facetten 2.1 Eisen HBO, 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma, 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma, 2.4 Studielast, 2.5 Instroom, 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud met een goed. Facet 2.6 Duur is voldaan. Het facett 2.8 Toetsing wordt beoordeeld met een voldoende. Het oordeel over het onderwerp Programma is derhalve positief Inzet van personeel Het panel beoordeelt de facetten 3.1 Eisen HBO en 3.3 Kwaliteit personeel met een goed. NQA - visitatie Fontys Hogescholen; opleiding Informatica 7

8 Het facet 3.2 Kwantiteit personeel wordt beoordeeld met een voldoende. Het oordeel over het onderwerp Inzet van personeel is derhalve positief Voorzieningen Het panel beoordeelt de facetten 4.1 Materiële voorzieningen en 4.2 Studiebegeleiding met een goed. Het oordeel over het onderwerp Voorzieningen is derhalve positief Interne kwaliteitszorg Het panel beoordeelt facet 5.1 Evaluatieresultaten met een goed en de facetten 5.2 maatregelen tot verbetering en facet 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld met een voldoende. Het oordeel over het onderwerp Interne Kwaliteitszorg is derhalve positief Resultaten Het panel beoordeelt de facetten 6.1 gerealiseerd niveau en 6.2 onderwijsrendement met een voldoende. Het oordeel over het onderwerp Resultaten is derhalve positief. 8 NQA - visitatie Fontys Hogescholen; opleiding Informatica

9 1.6 Schematisch overzicht oordelen Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleiding X Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed 1.2 Niveau bachelor Goed 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO Goed 2.2 Relatie doelstellingen en Goed inhoud programma 2.3 Samenhang in Goed opleidingsprogramma 2.4 Studielast Goed 2.5 Instroom Goed 2.6 Duur Voldaan 2.7 Afstemming tussen Goed vormgeving en inhoud 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 3 Inzet van Personeel 3.1 Eisen HBO Goed 3.2 Kwantiteit personeel Voldoende 3.3 Kwaliteit personeel Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Goed 4.2 Studiebegeleiding Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitzorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed 5.2 Maatregelen tot Voldoende verbetering 5.3 Betrekken van Voldoende medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Totaaloordeel Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerde niveau Voldoende 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Totaaloordeel Positief NQA - visitatie Fontys Hogescholen; opleiding Informatica 9

10 NQA - visitatie Fontys Hogescholen; opleiding Informatica

11 1.7 Totaaloordeel 5 Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5 waaruit blijkt dat de opleiding op de zes de onderwerpen voldoende scoort, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleiding positief is. NQA - visitatie Fontys Hogescholen; opleiding Informatica 11

12 Deel B: Facetten 12 NQA - visitatie Fontys Hogescholen; opleiding Informatica

13 Facetten Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 5 Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Aan de eindkwalificaties van de opleiding ligt het document Beroepsprofiel en Opleidingsprofiel HBO-I ten grondslag. Dit document werd opgesteld door het HBO-I Platform en in 00 openbaar gemaakt. Het HBO-I platform is een samenwerkingsverband van de Nederlandse HBO-instellingen binnen het ICTdomein. Het document bevat beroep- en opleidingsprofielen en opleidingskwalificaties. Deze zijn onderschreven door het Nederlandse beroepenveld, dat was vertegenwoordigd door 33 bedrijven en organisaties als Baan, KPN, Philips etcetera. Het beroepsprofiel is gebaseerd op kenmerkende activiteiten die: -betrekking hebben op de ICT system life cycle, waarin drie hoofdfasen worden onderscheiden: beleid en innovatie, ontwikkeling en invoering, exploitatie en beheer; -verband houden met de informatieverwerkende processen, met de daarvoor benodigde applicaties en software en met de ondersteunende ICT-infrastructuur. Op basis van dit profiel zijn er tien algemene opleidingskwalificaties gedefinieerd die gelden voor iedere ICT'er. Deze hebben betrekking op bestuurlijke, organisatorische, strategische, sociaalcommunicatieve, normatief culturele en leer- en vormgevingscompetenties. Daarnaast zijn er voor het specifieke werkterrein van de informaticus twaalf opleidingsspecifieke opleidingskwalificaties gedefinieerd. Binnen die kaders legt de opleiding de nadruk op: 1 multidisciplinaire en internationale oriëntatie; 2 kwaliteit op het vlak van breedte en actualiteit. Dit houdt concreet in: - ontwikkelen en invoeren van applicaties voor alle typen softwaresystemen (van applicaties tot communicatieprotocollen, van eindgebruikersystemen tot systeemsoftware) - voor verschillende platformen (Windows / DotNet / Microsoft en Linux / Open Source), daarbij gebruik makend van: * actuele methoden (bv. OOAD) en technieken (bv. UML en design patterns), * moderne programmeertalen (objectgeoriënteerde talen zoals Java en C#) en PHP NQA - visitatie Fontys Hogescholen; opleiding Informatica 13

14 * nieuwe ontwikkelomgevingen (bv. Visual Studio en Eclipse). Deze accenten worden blijkens notulen van september 06. onderschreven door het (internationale) College van Gecommitteerden (tevens Raad van Advies). Inmiddels heeft HBO-I eind december 04 een nieuw beroepsprofiel geformuleerd voor de ICT er en daaruit bouwstenen voor competenties binnen het ICT-domein afgeleid. Deze bouwstenen zijn te zien als een herformulering van de oude opleidingskwalificaties op een hoger abstractieniveau en daardoor flexibeler qua beroepsprofiel. Het achterliggende idee is dat er niet meer een beperkte set van beroepsprofielen is waar een specifieke opleiding voor opleidt, maar een in principe onbeperkte set van combinaties van beroepssituaties in het ICT-domein waarop de competenties worden toegepast. Dit als reactie op een zich nog steeds sterk veranderend ICT-beroepenveld. De opleiding is bezig met de invoering van deze competentiesturing ter vervanging van de eindkwalificaties van de huidige opleiding. Deze moet per cohort 07 zijn beslag krijgen. De nieuwe wijze van sturing heeft al vorm gekregen in het document Competentiematrix voor de Bachelor van ICT (juni 06) De opleiding geeft in het zelfevaluatierapport duidelijk aan hoe ze zich onderscheidt van verwante Duitse opleidingen. Het blijkt dat Duitse opleidingen zich enerzijds meer op het totale ICT-gebied oriënteren en anderzijds het accent meer op de theorie en minder op de praktijk leggen. Uit eigen onderzoek blijkt dat de eindkwalificaties van de opleiding aansluiten bij de aanbevelingen voor de softwaregerelateerde deelgebieden van ICT, die door de Duitse Gesellschaft für Informatik voor de Duitse ICT-bacheloropleidingen zijn geformuleerd. In datzelfde onderzoek is geverifieerd dat de eindkwalificaties van de opleiding aansluiten op de software engineering body of knowledge zoals geformuleerd in de door het Amerikaanse IEEE Computer Society Professional Practitioners Committee opgestelde Guide to the Software Engineering Body of Knowledge van 04 en daardoor ook qua inhoud aan de internationale oriëntatie voldoet. Facet 1.2 Niveau bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Hierboven is reeds beschreven welke eindkwalificaties de opleiding hanteert en welke ze in de nabije toekomst gaat gebruiken. De opleiding gebruikt ter definiëring van het bachelorniveau de tien generieke kwalificaties zoals die zijn geformuleerd door de Commissie Accreditatie Hoger Onderwijs. Deze zijn een nadere operationalisering van de Dublin descriptoren. De opleiding hanteert daarvoor de door de NQA gemaakte vergelijking tussen de Dublin descriptoren en de generieke kwalificaties. 14 NQA - visitatie Fontys Hogescholen; opleiding Informatica

15 In twee overzichtelijke en uitgebreide tabellen in de bijlagen bij het zelfevaluatierapport laat de opleiding zien hoe zij de tien generieke kwalificaties heeft gekoppeld aan de tien algemene en twaalf opleidingsspecifieke kwalificaties. In een derde tabel laat de opleiding al zien hoe de in te voeren competenties gerelateerd zijn aan de op dit moment gehanteerde opleidingskwalificaties. Ook deze koppeling is door de opleiding voorgelegd aan het College van Gecommitteerden en door hen (in december 06) onderschreven. Het panel stelt vast dat de nagestreefde eindkwalificaties (eindtermen) aantoonbaar aansluiten bij de Dublin descriptoren. Positief is dat de leden van het College van Gecommitteerden feedback geven op het behaalde hbo-niveau bij het afstuderen. Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Hierboven is reeds aangegeven welke eindkwalificaties de opleiding hanteert en gaat hanteren en hoe die aansluiten op door het relevante beroepenveld opgestelde en geactualiseerde beroepsprofielen. Het panel is daar positief over. Het werkterrein van de informaticus, waar Informatica Venlo voor opleidt, is de software engineering; dat betreft in het bijzonder het maken van softwaresystemen, informatiesystemen en computersystemen (HBO-I 00). De centrale activiteiten van de informaticus liggen in het domein van de ontwikkeling en invoering van informatiesystemen en computer systemen. De domeinen: beleid en innovatie, en exploitatie en beheer komen aan de orde maar zijn hieraan ondergeschikt. De keuze voor de software engineering is een bewuste, enerzijds omdat de opleiding te klein is om alles aan te bieden, anderzijds omdat ze informatici wil afleveren die gespecialiseerd zijn en gericht op het ontwikkelen van complexe software. Daarmee onderscheidt ze zich tevens van de Duitse informatica-opleidingen. Het panel acht dat een legitieme keuze die ook consequent wordt uitgevoerd. Geheel in overeenstemming met de uitgangspunten van het HBO-I platform richten de eindkwalificaties zich op een startende informaticus in de arbeidsmarkt. Functies van een informaticus zijn volgens HBO-I 00, de analist / programmeur, de applicatieontwikkelaar, de beheerder ICTinfrastructuur, de C++ systeemontwikkelaar, de C ontwerper / programmeur, de databasespecialist, het hoofd van een ICT afdeling, de ICT consultant, de software engineer, de support engineer, de systeemontwerper en de systeemprogrammeur / systeembeheerder. Deze lijst is NQA - visitatie Fontys Hogescholen; opleiding Informatica

16 gebaseerd op advertenties uit het voorjaar van 1999 en moet dus volgens de opleiding in lijn met de ontwikkelingen in het beroepenveld aangevuld worden met de functies: webontwikkelaar en Java-ontwikkelaar. Al deze functies maken deel uit van het spectrum van beroepen waarvoor de opleiding Informatica bedoeld is. De opleiding noemt in het zelfevaluatierapport vier manieren waarop zij tracht de actualiteit en relevantie van het opleidingsprofiel en de opleidingskwalificaties te borgen: - de opleiding participeert in het landelijke HBO-I; - de opleiding is vertegenwoordigd in een internationaal en multidisciplinair samengesteld College van Gecommitteerden, dat ook als Raad van Advies optreedt. De opleiding raadpleegt het College structureel drie keer per jaar en vraagt zijn mening en advies met betrekking tot de relevantie van de eindkwalificaties, het eindniveau van de studenten, ontwikkelingen in het beroepenveld e.d. (zie 5.3) - De opleiding werkt samen met mensen uit het Nederlandse en Duitse bedrijfsleven: als opdrachtgever van projecten voor de zogenoemde software factories (zie par 2.2) en als gastdocent. De opleiding krijgt op die manier inzicht in wat het beroepenveld vraagt. - De opleiding werkt met de andere technische opleidingen van FHTBM (Industrieel Product Ontwerp, Werktuigbouwkunde, Elektrotechniek en Mechatronica) en alumnivereniging samen, teneinde ontwikkelingen in het werkveld te inventariseren en in een later stadium met de Raad van Advies te bespreken. 16 NQA - visitatie Fontys Hogescholen; opleiding Informatica

17 Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO Goed 5 Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft t.a.v. de kennisontwikkeling een zestal uitgangspunten geformuleerd: - de student een contextrijke leeromgeving aanbieden; - de student laten leren in zo authentiek mogelijke situaties en met zo authentiek mogelijke middelen; - de student situaties aanbieden waarin toegepast onderzoek moet worden uitgevoerd; - actuele ontwikkelingen in het vakgebied en de beroepspraktijk vertalen naar - vernieuwingen in het programma; - toonaangevend, relevant en actueel studiemateriaal gebruiken; - het werkveld nauw betrekken bij het realiseren van de eindkwalificaties. De gebruikte vakliteratuur is toonaangevend en staat vermeld in de boekenlijst en in de modulehandleidingen. Het panel vindt de gebruikte literatuur van goede kwaliteit: degelijk, actueel, relevant. Ze is consequent gericht op de software engineering. Mede gezien de internationale gerichtheid van de opleiding is het goed dat er niet alleen Nederlandstalige, maar vooral ook Engelstalige en Duitse vakliteratuur wordt aangeboden. De hard- en software zijn afgestemd op datgene wat de informaticus in zijn beroepspraktijk tegenkomt: moderne workstations en servermachines, uitgerust met Linux, DotNet, Visual Studio, Oracle V, Eclipse, J2EE enz. De gebruikte transparanten en de opdrachten worden ontleend aan toonaangevende vakliteratuur, gerenommeerde sites op Internet of aan projecten zoals die in bedrijven voorkomen. De opleiding biedt een variatie aan leersituaties aan die aan de beroepspraktijk zijn ontleend (projecten, mini-ondernemingen, het werken aan opdrachten uit de praktijk, het aanbieden in de ingenieursfase van keuzemodulen die door mensen uit de beroepspraktijk zijn ontwikkeld en door hen worden gegeven. Ook zijn de technische omgevingen, tools en middelen typerend voor de beroepspraktijk van de informaticus. NQA - visitatie Fontys Hogescholen; opleiding Informatica 17

18 45 Het panel stelt vast dat de interactie met de beroepspraktijk goed is geregeld. De studenten komen in contact met de beroepspraktijk via simulaties daarvan: projecten en mini-ondernemingen, maar ook meer direct en concreet. Daarvoor moeten genoemd worden de stage van vijf maanden in semester 5, het werken in de zogenoemde software factories aan opdrachten van bedrijven (Nederlands of Duits), de afstudeeropdracht van vijf maanden die in principe ook weer in een bedrijf wordt uitgevoerd. Op verschillende plaatsen in het programma treden beroepsbeoefenaren op als gastdocenten. Voorbeelden zijn werknemers van Fortis, IBM Nederland, Océ, T- Systems, Siemens enz. Met ingang van het studiejaar hebben deze voordrachten een structurele plaats gekregen in de vorm van een wekelijkse colloquium op een vast uur voor alle leerjaren. Duitse studenten wijzen er op dat juist de praktijk en toepassingsgerichtheid en de samenwerking met bedrijven de reden is om voor deze opleiding te kiezen. Behalve een module voor literatuuronderzoek worden vaardigheden voor toegepast onderzoek niet in aparte lessen aangebracht, maar al doende geoefend in de vele projecten en opdrachten. Daarnaast worden in het kader van ontwerp- en ontwikkeltrajecten situaties aangeboden waarin studenten zelf oplossingswegen moeten vinden: middelen, technieken, methoden. Vooral in de projectenlijn komt dit naar voren. Het culmineert in het afstudeeronderzoek. Het panel vindt dit een bij het vakgebied passende aanpak. Beroepsvaardigheden worden met name aangeleerd binnen wat de opleiding authentieke situaties noemt, dus: projecten, stage- en afstudeertrajecten, de software factories. Het gaat dan niet alleen om (vak)technische vaardigheden, maar ook om sociale en communicatieve vaardigheden. Wat betreft dat laatste zijn er in het programma modulen Communication en Language skills opgenomen. De opleiding stelt dat het docententeam ontwikkelingen binnen het vakgebied en de beroepspraktijk op de voet volgt, wat, zoals het panel constateert, ook blijkt uit het curriculum en de gebruikte literatuur. Worden er nieuwe ontwikkelingen gesignaleerd, dan worden deze ingebracht in het curriculumoverleg. Indien gewenst en mogelijk worden de nieuwe ontwikkelingen eerst in projecten ingebracht om de mogelijkheden en de impact ervan te verkennen. Blijken het voor de beroepspraktijk relevante ontwikkelingen te zijn, dan worden deze verder in het programma verwerkt. Zo is in de propedeuse enkele jaren terug in het vak programmeren de programmeertaal C++ geheel vervangen door Java. (Programmeren in C++ maakt nu deel uit van het tweede jaar). Tijdens de gesprekken met studenten en docenten werden andere ontwikkelingen genoemd die in het curriculum voorkomen zoals het project gewijd aan ASP en het onderwerp testen van software dat na een verkenningsfase in de module MTEQ (Methods and Technics for Improvement of Quality) is ingevoerd. Uit evaluatiegegevens blijkt dat studenten tevreden zijn over het studiemateriaal en over de aansluiting van het programma op de beroepspraktijk. Afgestudeerden geven aan dat de inhoud van de afstudeeropdracht zeer kenmerkend is voor het beroep. Docenten zijn blijkens de Docenten Jaarevaluatie 06 positief over de actualiteit van het programma en de wijze waarop nieuwe ontwikkelingen in het vakgebied systematisch worden vertaald naar het programma. 18 NQA - visitatie Fontys Hogescholen; opleiding Informatica

19 Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed 5 Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding Informatica is ingedeeld in een propedeutische fase van een jaar respectievelijk twee semesters en een hoofdfase van drie jaren respectievelijk zes semesters. De hoofdfase bestaat uit een kernfase en een ingenieurfase, elk van drie semesters. Van de kernfase brengt de student twee semesters op school door, semester 5 is de stage in het bedrijf. De ingenieursfase omvat twee semesters op school en een afstudeerperiode in het bedrijf. Studenten van de cohorten 05 t/m 06 moeten in semester 6 en 7 minoren kiezen. Ze kunnen verdiepende minoren op het gebied van ICT kiezen, of iets anders uit het aanbod van Fontys (of zelfs onder bepaalde voorwaarden van andere hogescholen). Eén van de minoren zal de status van aanbevolen minor krijgen om te garanderen dat de student zijn vakkennis kan verdiepen. Internationale en multidisciplinaire oriëntatie wordt gewaarborgd in de modulen van de business programmalijn (zie par. 2.3), waarin de student met studenten van andere disciplines (economie, marketing, logistiek, mechatronica, werktuigbouwkunde, industrieel product ontwerpen) samenwerkt om een onderneming op te richten en te exploiteren. De voertaal in deze minionderneming is Engels. Verder komt de internationale en multidisciplinaire oriëntatie aan bod in de stage, de software factories en het afstuderen, afhankelijk van opdrachtgever en/of het karakter van de opdracht. Van de in 1.1 genoemde eindkwalificaties heeft de opleiding leerdoelen afgeleid en deze gekoppeld aan modulen. Deze leerdoelen zijn geformuleerd in termen van kennis, vaardigheden, inzicht en houdingen. In de modulehandleiding zijn deze leerdoelen vastgelegd, evenals de relatie tussen leerdoelen, leerinhoud en werkvormen. De modulehandleiding geeft tevens aan hoe de leerdoelen bijdragen aan een bepaalde HBI-I-kwalificatie. In het uitgebreide KLOTSschema (kwalificaties, leerdoelen, onderwijseenheden, toetsing en studiepunten), dat is opgenomen in de bijlagen van het zelfevaluatierapport heeft de opleiding aangegeven wat de relatie is tussen de eindkwalificaties en de modulen. Gedetailleerd wordt per kwalificatie aangegeven in welke modules deze wordt gerealiseerd. In het zer is daar een voorbeeld van opgenomen. Uit het totale schema is af te leiden dat alle beoogde eindkwalificaties door middel van het programma kunnen worden bereikt. NQA - visitatie Fontys Hogescholen; opleiding Informatica 19

20 Om te checken dat dat laatste ook mogelijk blijft, vindt er na elk semester curriculum overleg plaats op basis van behaalde resultaten en evaluatiegegevens. Tevens wordt er met een semestergroep een klankbordgesprek gehouden. Indien nodig worden verbeteringen doorgevoerd. Het panel vindt dat de opleiding adequaat invulling geeft aan de internationale ambities: de internationale samenstelling van docententeam en studentenpopulatie, de meertaligheid in het onderlinge verkeer, het gebruik van meertalige vakliteratuur en modulehandleidingen, de internationale aspecten van het curriculum, de buitenlandse stages. Het panel is onder de indruk van het concept van de software factories. Deze zijn zeer geschikt voor het aanleren en uitdiepen van de generieke competenties die het hele se-traject bestrijken van analyse tot implementatie in een echte praktijksituatie. Hierdoor wordt ook sterk bijgedragen aan een integratie van kennis, inzicht en vaardigheden. Het panel komt mede tot haar mening door de presentatie die ze van een der software factories heeft gezien. Het panel is verder tevreden over de wijze waarop de theoretische kennis een stevige plaats krijgt binnen het projectgeoriënteerde onderwijs. Op grond van wat zij heeft gezien en gehoord, is het panel van oordeel dat de opleiding een adequate uitwerking geeft van de beoogde eindkwalificaties. Het hboniveau, de hbo-oriëntatie en de domeinspecifieke eisen komen er goed in tot uitdrukking. Uit evaluatiegegevens blijkt dat propedeusestudenten vinden dat de programmaonderdelen het mogelijk maken gericht aan hun competenties te werken. Hoofdfasestudenten geven aan dat zij bij aanvang van een module op de hoogte zijn van de leerdoelen en dat de programma- onderdelen goed op die leerdoelen aansluiten. Uit de gesprekken met afgestudeerden en werkveldvertegenwoordigers is duidelijk geworden dat zij van mening zijn dat nagestreefde eindkwalificaties ook daadwerkelijk worden behaald. Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Criteria - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De verticale samenhang krijgt als volgt vorm: - de opbouw van het curriculum verloopt van basis (semester 1 en 2) via verdieping (semester 3 en 4), integratie (stage semester 5) verdere verdieping (semester 6 en 7) naar uiteindelijk integratie in de meesterproef, het afstudeerproject (semester 8); daar toont de student dat de eindkwalificaties zijn bereikt; - er is in de loop der jaren sprake van een toenemende complexiteit. Complexiteit in problematiek, het proces van probleemoplossing en in de keuze van de middelen. - Tenslotte is er een aantal programmalijnen die de programmadelen kaderen die op elkaar voortbouwen. Voorbeelden hiervan zijn: de modelleerlijn, de projectlijn, de technische systeemlijn etc. In een uitgebreid schema in de bijlagen geeft de NQA - visitatie Fontys Hogescholen; opleiding Informatica

21 opleiding aan welke modules zijn gekoppeld aan welke leerlijn en hoe daaraan weer de integrerende projecten zijn gekoppeld. In de modulehandleidingen kunnen de studenten zien welke programma-onderdelen aan een bepaalde module voorafgaan, welke er parallel aan lopen en welke erop volgen. Horizontale samenhang wordt bereikt doordat per semester een thema centraal staat, bijvoorbeeld: Intranet/internet, Business intelligence software, Technical Systems, Advanced Topics. Het merendeel van de leerinhouden en de projecten in een semester sluiten bij dat thema aan. Sommige vakken lopen al vooruit op volgende blokken. Integratie van kennis en vaardigheden vindt plaats in de projecten, maar vooral ook, zoals hiervoor aangegeven, in de Software Factories, de stage en het afstudeerproject. Studenten herkennen blijkens de gesprekken de verschillende vormen van samenhang en zijn met name ook te spreken over de relatie theorie praktijk/toepassing en de wijze waarop vakken geïntegreerd worden. Uit evaluatieresultaten wordt duidelijk dat studenten een sterke mate van samenhang in het curriculum ervaren (scores op een vijfpuntsschaal). Het panel is het met dat positieve oordeel eens. Facet 2.4 Studielast Goed Criteria - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft een aantal duidelijke uitgangspunten geformuleerd ten aanzien van de studeerbaarheid. De opleiding streeft naar een stimulerend en didactisch concept, een evenwichtige spreiding van de studielast, bewaking van de studeerbaarheid door meting en bijstelling van de studielast, de nodige flexibiliteit in het programma, een effectieve individuele studiebegeleiding en een goed studeerklimaat. Om een vlotte studievoortgang te bevorderen tracht de opleiding een actueel en relevant programma na te streven en te werken vanuit zo authentiek mogelijke situaties. De opleiding zorgt voor een gelijkmatige verdeling van de studielast. Elk semester bevat studiepunten, dus 8 studiebelastinguren. Elk semester is opgebouwd uit zeven lesweken, na deze periode volgt een inhaalweek en een tentamenweek. Dan volgen er opnieuw zeven lesweken, een inhaalweek en tot slot drie tentamenweken. De toetsmomenten zijn over het hele semester verdeeld. Per 06 staat er een toetsplanning op de instituutswebsite. De stage-en afstudeerperiode nemen NQA - visitatie Fontys Hogescholen; opleiding Informatica 21

22 eveneens een semester in beslag, zodat er in de aansluiting naar andere semesters, geen tijd verloren gaat. De opleiding bewaakt de studeerbaarheid door de studielast zorgvuldig te plannen. Ook voert de opleiding systematisch en periodiek metingen uit, zodat ze de planning kan bijstellen wanneer dit nodig is. De studiebelastingsuren per module worden verdeeld over contacturen, zelfstudie-uren en toetsen (voorbereiding en maken). De verdeling van de uren over deze verschillende activiteiten neemt de docent op in de modulehandleiding. De opleiding heeft verschillende maatregelen getroffen om tot een flexibel programma te komen: - Instromende studenten (bijvoorbeeld met een MBO-vooropleiding) kunnen op basis van aantoonbare EVC s vrijstelling krijgen voor bepaalde onderdelen in het studieprogramma, zoals bijvoorbeeld de stage. - Studenten kunnen twee keer per jaar starten met hun stage en vier keer per jaar beginnen met hun afstudeertraject. Studenten die nog aan enkele verplichtingen moeten voldoen hoeven hierdoor niet onnodig te wachten. - Studenten die nog maar twee vakken verwijderd zijn van de norm voor toelating tot stage of afstuderen, kunnen na toestemming van de examencommissie toch beginnen. - Wanneer de stage of afstudeeropdracht onverhoopt moet worden afgebroken, krijgt de student ondersteuning van de stagecoördinator en de opleidingscoördinator om een vervangende opdracht te vinden. Zo gaat er zo min mogelijk tijd verloren. - Semesters 6 en 7 zijn uitwisselbaar: ze kunnen in de volgorde 6-7 of 7-6 gedaan worden. - Studenten kunnen aan het eind van een semester of in het begin van het volgende semester toetsen herkansen (schriftelijke toetsen, inleveren van opdrachten e.d.). Studenten kunnen bij buitengewone omstandigheden ook een schriftelijk verzoek indienen om een extra kans. De studiebegeleiding (zie 4.2) is een belangrijk instrument om mogelijke belemmeringen tijdens de studie snel te signaleren en op te lossen. Studenten geven aan dat ze goed individueel worden begeleid. De opleiding streeft ernaar een goed studeerklimaat te realiseren door goede informatievoorzieningen, de bereikbaarheid van de docenten, de communicatie en de huisvesting. De evaluatieresultaten geven aan dat studenten positief zijn over de planning van de onderwijsactiviteiten en de ondersteuning ten behoeve van een snelle studievoortgang. Ook de beoogde flexibiliteit wordt positief gewaardeerd. De studenten zijn tevreden over de studielast. Dit wordt tijdens het gesprek bevestigd. De opleiding is pittig, maar is in vier jaar te halen, mits je een goede inzet hebt. Ook zijn de studenten tevreden over de spreiding van de studielast. Het programma is studeerbaar. Ook dit wordt tijdens het gesprek met het panel bevestigd. Facet 2.5 Instroom Goed 22 NQA - visitatie Fontys Hogescholen; opleiding Informatica

23 Criteria - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding kent een instroom van de Nederlandse en Duitse markt. De opleiding heeft diverse contacten met toeleverende scholen, zo blijft ze op de hoogte van de mogelijke veranderingen in het competentieprofiel van de instromers. Er vinden gesprekken plaats met middelbare scholen in zowel Nederland als in Duitsland om te zien hoe het opleidingsprogramma optimaal kan aansluiten bij de kwalificaties van de instromende studenten. Verder participeert de opleiding in de Limburgse decanendag, het overlegorgaan HBO-I en heeft ze contact met het Duitse Arbeitsagentur. De afgelopen twee jaar is er sprake van een zekere daling van de instroom, doordat er nu in Duitsland een driejarige bachelor wordt aangeboden die concurreert met de Nederlandse opleiding. Het management werkt aan een PR-plan ten einde het verloren terrein terug te winnen. De opleiding bezoekt regelmatig de scholen voor voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs om voorlichting te geven, zowel in Nederland als in Duitsland. Ook organiseert de opleiding open dagen. De docenten geven in het gesprek met het panel aan, dat er wel vaker voorlichting gegeven mag worden op toeleverende scholen. De opleiding hanteert de wettelijke instroomeisen. Studenten met de vooropleiding ITA (Informationstechnischer Assistent) hebben een kleine voorsprong. Om de opleiding informatica te volgen, differentieert de opleiding niet naar een bepaalde vooropleiding. Voor zij-instromers, personen met een afwijkend buitenlands diploma en voor personen van 21 jaar of ouder zijn er intakesprekken. Op grond van eerder verworven competenties zijn er mogelijkheden voor flexibilisering. De opleiding werkt aan een op assessment gebaseerde procedure om EVC s adequater te kunnen meten. Eventuele aansluitproblemen worden gesignaleerd en zo mogelijk verholpen in de intensieve begeleiding door een mentor of een studieloopbaanbegeleider. Als een werkvorm voor de eerste keer wordt ingezet, worden de doelen en de werkwijze van deze werkvorm expliciet toegelicht, zodat de studenten weten wat zij kunnen verwachten en wat er van hen verwacht wordt. In de modulehandleidingen wordt informatie gegeven over de toe te passen werkvorm. De werkvormen projectonderwijs en probleem gestuurd onderwijs worden in aparte bijeenkomsten extra toegelicht, vanwege de complexiteit van deze werkvormen. In de module COM1 wordt bovendien extra aandacht gegeven aan de communicatie en rollen binnen die werkvormen. Fontys Hogescholen heeft de zogenoemde Code of Conduct ondertekend. Uit de evaluatiegegevens van studenten blijkt dat ze positief zijn over de aansluiting van de opleiding en de wijze waarop mogelijke problemen worden opgelost. Dit wordt NQA - visitatie Fontys Hogescholen; opleiding Informatica 23

24 bevestigd in het gesprek met de studenten. De studenten geven aan dat het programma over het algemeen goed is en dat het aansluit op hun verwachtingen en de gegeven informatie in de voorlichting. 5 Facet 2.6 Duur Voldaan Criteria - De opleiding voldoet aan formele eisen m.b.t. de omvang van het curriculum: hbobachelor: 2 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding Informatica wordt in voltijd aangeboden. Er is een programma opgezet waarmee een student in vier jaren en met 2 studiepunten de eindkwalificaties kan verwerven. Dit betekent dat een student in acht opeenvolgende semesters telkens studiepunten kan halen. Dit levert een jaarbelasting van 60 x 28 = 1680 uur, wat verdeeld over 42 onderwijsweken op uur per week neerkomt. Binnen elk semester worden de studiepunten verdeeld over de onderwijseenheden. De procedure en het aantal uren is in de onderwijs- en examenregeling (OER) vastgelegd. Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed Criteria - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding sluit zich aan bij de onderwijsvisie van Fontys Hogescholen zoals die zich in de loop der jaren heeft ontwikkeld. Dat wil zeggen dat de opleiding wil werken vanuit een sociaalconstructivistische opvatting van leren. De didactische opvattingen van de opleiding zijn neergelegd in het document Onderwijsvisie Techniek Venlo. De opleiding heeft op basis van haar uitgangspunten en doelstellingen ten aanzien van de vormgeving een drietal duidelijke uitgangspunten geformuleerd: - Het didactische concept is gericht op leren leren; naarmate de studie vordert, groeit de zelfstandigheid van de student en de mate van zelfsturing; de student heeft daarin een actieve rol en verantwoordelijkheid voor zijn eigen leerprocessen. - De opleiding hanteert werkvormen gericht op het verwerven van conceptuele kennis en op de integratie van beroepskennis, vaardigheden en beroepshouding. 24 NQA - visitatie Fontys Hogescholen; opleiding Informatica

25 - De leeromgevingen die worden aangeboden zijn authentiek, bieden een grote variatie aan praktijkgerichte opdrachten en bevorderen het internationale en multidisciplinaire samenwerken. Ten einde die uitgangspunten te realiseren wil de opleiding werken met wat zij noemt authentieke situaties. De meest voorkomende werkvorm is daarom het projectonderwijs (ca. 51%). Deze projecten worden gecombineerd met schriftelijke vastlegging en mondelinge presentaties. In de projecten vindt integratie van kennis en vaardigheden plaats. Daarnaast wordt een mix aan werkvormen aangeboden: - praktijkonderwijs voor het leren van vaardigheden in kleine groepen; - theorieonderwijs in hoor- en werkcolleges; - zelfstudieopdrachten waaronder literatuurstudies, - het "colloquium' als kader voor presentaties vanuit het bedrijfsleven (gastlessen); - en verder de miniondernemingen, software factories en stage in het derde jaar. Vooruitlopend op de competentiesturing volgens Biloba en de nieuwe competentiebeschrijving van het HBO-I heeft de opleiding al een aantal vernieuwingen doorgevoerd: er zijn drie competentie-examens verplicht, er is een competentiematrix opgesteld met kenmerkende beroepssituaties en prestatieindicatoren, studieloopbaanbegeleiding is ingevoerd evenals de major-minorstructuur. Uit evaluatieresultaten blijkt dat zowel docenten als studenten tevreden zijn over het gehanteerde didactische concept en de aansluiting van de werkvormen bij de aangeboden programma-inhouden. Het panel is op grond van bovenstaande van oordeel dat de didactische uitgangspunten van de opleiding goed aansluiten op de doelstellingen en de visie op beroep en onderwijs. Het panel stelt ook vast dat de opleiding bewust en voortvarend bezig is met een verandering richting competentiegericht onderwijs. Facet 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Criteria - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft een viertal duidelijke uitgangspunten geformuleerd voor haar toetsbeleid. Het toetsbeleid is vastgelegd in de OER en in de nota Toetsbeleid Fontys Technische Hogeschool Venlo (05). De naleving van het toetsbeleid wordt bewaakt door de examencommissie. De toetscommissie is verantwoordelijk voor de organisatie, de uitvoering en de kwaliteitsbewaking (waaronder validiteit en betrouwbaarheid) van de toetsen. In de praktijk is deze toetscommissie het teamoverleg waarin expliciet over toetsen wordt gesproken. Tijdens het NQA - visitatie Fontys Hogescholen; opleiding Informatica

26 terugkomende studentenklankbord overleg wordt per semester de toetsing geëvalueerd. De opleiding maakt gebruik van drie soorten toetsen: summatieve, formatieve toetsen en het zogenoemde compententie -examen. De summatieve toetsen geven een oordeel over de prestaties van een student en kunnen schriftelijk of mondeling plaatsvinden. De formatieve toetsen zijn diagnostisch van aard. Het compententieexamen wordt afgenomen als afsluiting van de propedeuse en heeft het karakter van een portfolio examen. Het portfolio bestaat uit toetsresultaten, een persoonlijke visie op het geleerde en een zgn STARR-reflectie. Deze reflectie wordt in een mondeling assessment met twee assessoren verdedigd. Criteria zijn te vinden in de betreffende handleiding. De opleiding geeft zelf aan dat het gebruik van het portfolio en de stimulans ervan voor de studie nog laag is. Ook de waardering door studenten is vooralsnog mager. Het panel heeft een aantal van dergelijke dossiers gezien en heeft de indruk dat het in principe om een bruikbare en zinvolle toetsvorm gaat. In een uitgebreid overzicht beschrijft de opleiding welke toetsvormen ze gebruikt en hoe die passen bij de gehanteerde werkvormen. In een tabel laat ze bovendien zien welke toetsen summatief en welke formatief worden ingezet. Enkele toetsvormen zijn: schriftelijke tentamens, praktische opdrachten, presentaties, schriftelijke verslaglegging, product- en procesbeoordeling, mondeling assessment en peer assessment. De beoordelingscriteria voor de verschillende toetsvormen zijn afgeleid van de leerdoelen en volgens het zelfevaluatierapport vastgelegd in de modulehandleidingen. Het panel constateert dat dat zeker niet voor alle modulehandleidingen geldt. Studenten geven desgevraagd aan dat altijd mondeling wordt aangegeven wat er van ze verwacht wordt. De criteria voor de beoordeling van stage en afstudeerproject zijn beschreven in de betreffende handleidingen. Studentevaluaties geven aan dat studenten waarderen dat de beoordelingscriteria al bij aanvang van een module worden duidelijk gemaakt en dat ze helder en goed worden toegepast. De studenten geven aan dat de samenhang en de inhoud van de toetsen goed zijn. Na de beoordeling van de toetsen wordt deze in principe in de leergroep besproken. Er is altijd inzagerecht van de toetsen bij de docent. Docenten geven in evaluaties aan dat zij iets meer gelegenheid zouden willen hebben om studenten feedback te geven. Per semester wordt er door de opleidingscoördinator een toetsschema opgesteld. Daarmee wordt enerzijds bewaakt dat er voldoende spreiding is van alle toetsmomenten, anderzijds kan de student er zijn activiteiten mee plannen. In dat schema zijn ook de herkansingsmomenten opgenomen. Elke toets kan één keer worden herkanst. Uit evaluatieresultaten wordt duidelijk dat studenten positief zijn over de organisatie en de uitvoering van de toetsen (scores boven de 3.5 op een vijfpuntsschaal). Alleen de feedback scoort wat lager, maar niet onvoldoende. De studenten geven in het gesprek met het panel aan dat de feedback van de docenten goed is en dat hun vragen worden beantwoord. 26 NQA - visitatie Fontys Hogescholen; opleiding Informatica